Het Europees Parlement,

–  gezien de aanbeveling van de Commissie van 14 juni 2023 voor een besluit van de Raad houdende machtiging tot het openen van onderhandelingen over een overeenkomst met de Verenigde Staten van Amerika betreffende de versterking van de internationale toeleveringsketens van kritieke mineralen (COM(2023)0327),

–  gezien de gezamenlijke verklaring van de Amerikaanse president Joe Biden en Commissievoorzitter Ursula von der Leyen van 10 maart 2023,

–  gezien de Amerikaanse Inflation Reduction Act (wet inflatiebestrijding) van 2022,

–  gezien de gezamenlijke verklaring naar aanleiding van de Handels- en Technologieraad EU-VS van 31 mei 2023,

–  gezien de vraag aan de Commissie over de opening van onderhandelingen over een overeenkomst met de Verenigde Staten van Amerika betreffende de versterking van de internationale toeleveringsketens van kritieke mineralen (O-000037/2023 – B9‑0027/2023),

–  gezien artikel 136, lid 5, en artikel 132, lid 2, van zijn Reglement,

–  gezien de ontwerpresolutie van de Commissie internationale handel,

A.  overwegende dat de EU en de VS gemeenschappelijke waarden en een fundamenteel gemeenschappelijk belang hebben bij het vormgeven van een internationaal klimaat waarin multilateralisme en democratische waarden worden versterkt, de mensenrechten worden verdedigd, het internationaal recht wordt geëerbiedigd en een op regels gebaseerde internationale orde en duurzame ontwikkeling overal ter wereld worden bevorderd;

B.  overwegende dat de VS een oprichtend lid van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) zijn en al tientallen jaren sterk pleiten voor een op regels gebaseerde multilaterale wereldorde;

C.  overwegende dat de EU en de VS recent een dialoog over stimulansen voor schone energie hebben opgestart, waarin zij zich buigen over mogelijke herzieningen van de regels voor groene subsidies die de twee partijen op WTO-niveau kunnen voorstellen; overwegende dat zij in het kader van de Handels- en Technologieraad EU-VS ook het trans-Atlantische initiatief voor duurzame handel hebben gelanceerd, met het doel om het potentieel van de trans-Atlantische markt als katalysator voor decarbonisatie en de groene transitie te versterken;

D.  overwegende dat er een wereldwijde wedloop aan de gang is om de toekomst van de productie van schone energietechnologie vorm te geven, onder meer onder invloed van overheidsingrijpen;

E.  overwegende dat de doelstelling om schone productie en innovatie op het gebied van schone technologieën te bevorderen en de klimaatinspanningen op te voeren de productie van schone technologieën in de EU moet aanmoedigen en tegelijkertijd, in samenwerking met betrouwbare partners, de veerkracht van internationale toeleveringsketens moet versterken en ongewenste strategische afhankelijkheden moet verminderen;

F.  overwegende dat een multilaterale samenwerkingsstructuur op het gebied van kritieke grondstoffen economische en sociale voordelen met betrekking tot de winning van kritieke grondstoffen kan opleveren en doeltreffende waarborgen kan omvatten die de gevolgen voor de biodiversiteit en ecosystemen binnen de bestaande mondiale grenzen beperken;

G.  overwegende dat in de Amerikaanse geschiedenis weliswaar nog nooit zoveel geïnvesteerd is in klimaatactie en schone energie als met de wet inflatiebestrijding, maar dat deze wet bepalingen bevat die discriminerend zijn en het gelijke speelveld ondermijnen; overwegende dat de wet inflatiebestrijding exporteurs in de EU uitsluit van de belastingkredieten en subsidies die in het kader van de regeling worden toegekend, waaronder exporteurs van door batterijen of brandstofcellen aangedreven voertuigen;

H.  overwegende dat de EU en de VS geen vrijhandelsovereenkomst hebben gesloten;

I.  overwegende dat het aannemen van een overeenkomst over kritieke mineralen gerechtvaardigd is om de EU een status te verlenen die gelijkwaardig is aan die van de vrijhandelspartners van de VS, met het oog op het krediet voor schone voertuigen van de wet inflatiebestrijding;

J.  overwegende dat een voortdurende betrokkenheid van het Europees Parlement bij het proces tot vaststelling van het onderhandelingsmandaat zou zorgen voor een robuuster en democratischer proces;

1.  is ingenomen met de contacten van de Commissie met de Amerikaanse regering op het hoogste niveau en dringt er bij de partijen op aan oplossingen te vinden met betrekking tot de discriminerende bepalingen van de wet inflatiebestrijding, die gevolgen hebben voor EU‑exporteurs naar de Amerikaanse markt en die het gelijke speelveld ondermijnen;

2.  is ingenomen met de opening van de onderhandelingen over een overeenkomst met de VS over de versterking van de internationale toeleveringsketens voor kritieke mineralen, voor zover deze onderhandelingen een evenwichtig, met de WTO-regels verenigbaar resultaat opleveren en zij de wederzijds voordelige samenwerking verbeteren;

3.  benadrukt dat de EU‑normen op het gebied van klimaat en milieu tot de strengste ter wereld behoren en dat deze normen het mogelijk moeten maken dat EU-producten in aanmerking komen voor de voordelen die worden geboden door de wet inflatiebestrijding; benadrukt dat de overeenkomst ook volledig in overeenstemming moet zijn met het klimaat- en duurzaamheidsacquis van de EU en met de inspanningen van de EU om haar open strategische autonomie te versterken, en geen afbreuk mag doen aan recent aangenomen wetgeving noch aan lopende wetgevingsvoorstellen, zoals Verordening (EU) 2023/1542 inzake batterijen en afgedankte batterijen(1), de verordening voor een nettonulindustrie(2) en de verordening kritieke grondstoffen(3);

4.  steunt de trans-Atlantische samenwerking, onder meer via internationale fora, op het gebied van eerlijke en inclusieve normalisatie voor de levenscyclusbeoordeling en de winning, etikettering en recycling van kritieke mineralen met het oog op de opbouw van duurzame waarde- en toeleveringsketens; is ingenomen met de lancering van het trans-Atlantisch initiatief voor duurzame handel en kijkt uit naar de snelle uitvoering van het werkprogramma daarvan; verzoekt de Commissie nauw samen te werken met de VS om het volledige potentieel van de Handels- en Technologieraad te onderzoeken, alsook met andere strategische partners om veerkrachtige, duurzame en betrouwbare mondiale waardeketens voor kritieke materialen te bevorderen en deze overeenkomst te gebruiken als een kans om toegevoegde waarde te creëren in en samen te werken met de landen waar deze kritieke mineralen hun oorsprong hebben en tegelijkertijd ongewenste strategische afhankelijkheid te verminderen;

5.  steunt de in de overeenkomst geformuleerde doelstelling om de internationale toeleveringsketens voor kritieke mineralen te versterken en zo te voorzien in wederzijdse verbintenissen op het gebied van handel, arbeid en milieu, en om de invoering van batterijtechnologieën voor elektrische voertuigen te bevorderen door de gezamenlijke inzet van de EU en de VS te formaliseren om zo de handel te vergemakkelijken en de onzekerheid voor bedrijven te verminderen;

6.  is ingenomen met de doelstelling om tot een gezamenlijk begrip te komen van handelsverstorende beleidsmaatregelen en praktijken op het gebied van kritieke mineralen en om gecoördineerde maatregelen te ontwikkelen, ook met andere strategische partners, om de diversificatie van de toeleveringsketen te bevorderen en kwetsbaarheden en ongewenste strategische afhankelijkheid te verminderen;

7.  benadrukt dat de overeenkomst ook moet leiden tot duidelijkheid over de relevante definities, en roept beide partijen op overeenstemming te bereiken over alle in de wet inflatiebestrijding opgenomen mineralen die ook onder de overeenkomst moeten vallen, en een lijst vast te stellen van sectoren die verband houden met de kritieke mineralen waarop de overeenkomst betrekking heeft;

8.  dringt erop aan dat ook kritieke mineralen die door recycling worden gewonnen onder de overeenkomst vallen; juicht toe dat in de ontwerponderhandelingsrichtsnoeren wordt verwezen naar het feit dat circulariteit moet worden bevorderd, maar betreurt het dat gerecyclede grondstoffen niet expliciet in het toepassingsgebied van de onderhandelingen zijn opgenomen;

9.  is ingenomen met de in de onderhandelingsrichtsnoeren opgenomen ambitie met betrekking tot duurzaamheid en arbeidsbepalingen en de verwijzing naar de verklaring van de Internationale Arbeidsorganisatie betreffende de fundamentele principes en rechten op het werk; onderstreept dat de overeenkomst ook volledig in overeenstemming moet zijn met de EU-aanpak van handel en duurzame ontwikkeling en geen afbreuk mag doen aan onlangs aangenomen wetgeving noch aan lopende wetgevingsvoorstellen, met inbegrip van de voorgestelde verordening inzake een verbod op met dwangarbeid vervaardigde producten op de markt van de Unie(4);

10.  onderstreept hoe belangrijk het is een transparantiemechanisme op te nemen voor de wederzijdse uitwisseling van informatie over overheidssteun aan de sector van kritieke mineralen, evenals een systeem voor vroegtijdige waarschuwing voor kritieke verstoringen van de toeleveringsketen van mineralen;

11.  verzoekt de Commissie de potentiële impact van de wet inflatiebestrijding op de Europese industrie en haar concurrentievermogen te blijven monitoren, met inbegrip van handels- en investeringsverstoringen, rekening houdend met de huidige uitdagingen voor toeleveringsketens en de hoge kosten van energie, vervoer en grondstoffen, en haar dialoog met de VS over de aanpak van deze kwesties voort te zetten;

12.  verzoekt de Commissie uiterlijk twee jaar na de ratificatie van deze overeenkomst een effectbeoordeling achteraf uit te voeren, en te analyseren in hoeverre de gestelde doelstellingen worden bereikt;

13.  neemt kennis van het ambitieuze tijdschema voor het afronden van de onderhandelingen met de VS; herinnert er in dit verband aan dat het belangrijk is het Parlement onmiddellijk en volledig te betrekken bij en te informeren in elke fase van de onderhandelingen om democratische controle te waarborgen; herinnert eraan dat voor elke formele overeenkomst die uit dergelijke onderhandelingen voortvloeit, de goedkeuring van het Parlement vereist is; benadrukt dat de noodzaak van een versnelde oplossing niet ten koste mag gaan van de ambitie;

14.  verzoekt de Commissie aan de regering van de VS de boodschap over te brengen dat een overeenkomst over kritieke mineralen slechts als een van de eerste stappen moet worden beschouwd om de punten van zorg van de EU over de wet inflatiebestrijding weg te nemen, zonder afbreuk te doen aan mogelijke acties op WTO-niveau, en meer in het algemeen ook de punten van zorg van de EU over de nog onopgeloste handelswrijvingen in de betrekkingen tussen de EU en de VS; dringt er bij de Commissie op aan haar samenwerking met de regering van de VS voort te zetten om ook andere resterende punten van zorg aan te pakken;

15.  verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, het Bureau van de handelsgezant van de Verenigde Staten en het Amerikaanse Congres.

(1) Verordening (EU) 2023/1542 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juli 2023 inzake batterijen en afgedankte batterijen, tot wijziging van Richtlijn 2008/98/EG en Verordening (EU) 2019/1020 en tot intrekking van Richtlijn 2006/66/EG (PB L 191 van 28.7.2023, blz. 1). (2) Voorstel van de Commissie van 16 maart 2023 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een kader van maatregelen ter versterking van het Europese ecosysteem voor de productie van nettonultechnologieproducten (“verordening voor een nettonulindustrie”) (COM(2023)0161). (3) Voorstel van de Commissie van 16 maart 2023 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een kader om een veilige en duurzame voorziening van kritieke grondstoffen te waarborgen, en tot wijziging van de Verordeningen (EU) nr. 168/2013, (EU) 2018/858, (EU) 2018/1724 en (EU) 2019/1020 (COM(2023)0160). (4) Voorstel van de Commissie van 14 september 2022 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake een verbod op met dwangarbeid vervaardigde producten op de markt van de Unie (COM(2022)0453).