Testi adottati - It-Tlieta, 9 ta' Mejju 2023

Choisissez la langue de votre document :

Testi adottati

It-Tlieta, 9 ta' Mejju 2023 - Strasburgu

		L-applikazzjoni tal-kwoti tariffarji tal-Unjoni u ta' kwoti oħra tal-importazzjoni għal ċerti prodotti ttrasferiti lejn l-Irlanda ta' Fuq
		Regoli speċifiċi relatati ma’ prodotti mediċinali għall-użu mill-bniedem maħsuba biex jitqiegħdu fis-suq tal-Irlanda ta’ Fuq
		Regoli speċifiċi relatati mad-dħul fl-Irlanda ta’ Fuq minn partijiet oħra tar-Renju Unit ta’ ċerti kunsinni ta’ oġġetti bl-imnut, pjanti għat-tħawwil, patata taż-żrigħ, makkinarju u ċertu vetturi mħaddma għal skopijiet agrikoli jew ta’ forestrija, kif ukoll movimenti mhux kummerċjali ta’ ċerti annimali tad-dar lejn l-Irlanda ta’ Fuq
		Assistenza makrofinanzjarja mogħtija lill-Moldova
		Il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni UE/Euratom/Ukrajna: il-liberalizzazzjoni temporanja tal-kummerċ li tissupplimenta l-konċessjonijiet kummerċjali applikabbli għall-prodotti Ukreni
		Ftehim UE/Brażil: il-modifika tal-konċessjonijiet fuq il-kwoti tariffarji kollha inklużi fl-Iskeda CLXXV tal-UE bħala konsegwenza tal-ħruġ tar-Renju Unit mill-Unjoni Ewropea
		It-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan fis-settur tal-enerġija
		L-adeżjoni mal-Att ta' Ġinevra tal-Ftehim ta' Liżbona dwar id-Denominazzjonijiet ta' Oriġini u l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi
		Mobilizzazzjoni tal-Fond Ewropew ta' Aġġustament għall-Globalizzazzjoni: applikazzjoni EGF/2022/003 ES/Alu Ibérica - Spanja
		Il-Qafas il-Ġdid tal-UE għall-Mobilità Urbana
		Teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża
		Il-koġestjoni tas-sajd fl-UE
		Ir-rwol tal-politika ta’ koeżjoni fl-indirizzar tal-isfidi ambjentali multidimensjonali fil-baċir tal-Mediterran
		L-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva
		L-iskema tal-frott, il-ħxejjex, il-ħalib u l-prodotti tal-ħalib għall-iskejjel
		Strateġija ta' standardizzazzjoni għas-Suq Uniku

L-applikazzjoni tal-kwoti tariffarji tal-Unjoni u ta' kwoti oħra tal-importazzjoni għal ċerti prodotti ttrasferiti lejn l-Irlanda ta' Fuq

129k

43k

		Riżoluzzjoni
		Test

Riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar il-proposta għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jemenda r-Regolament (UE) 2020/2170 fir-rigward tal-applikazzjoni tal-kwoti tariffarji tal-Unjoni u ta’ kwoti oħra tal-importazzjoni għal ċerti prodotti ttrasferiti lejn l-Irlanda ta’ Fuq (COM(2023)0125 – C9-0032/2023 – 2023/0063(COD))

P9_TA(2023)0121

A9-0164/2023

(Proċedura leġiżlattiva ordinarja: l-ewwel qari)

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill (COM(2023)0125),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 294(2) u l-Artikolu 207(2) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, skont liema artikoli l-Kummissjoni ppreżentat il-proposta lill-Parlament (C9‑0032/2023),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 294(3) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

– wara li kkunsidra l-impenn meħud mir-rappreżentant tal-Kunsill, permezz tal-ittra tal-5 ta' April 2023, li japprova l-pożizzjoni tal-Parlament Ewropew, skont l-Artikolu 294(4) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

– wara li kkunsidra l-Artikolu 59 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Kummerċ Internazzjonali (A9‑0164/2023),

1. Jadotta l-pożizzjoni tiegħu fl-ewwel qari li tidher hawn taħt;

2. Jitlob lill-Kummissjoni terġa’ tirreferi l-kwistjoni lill-Parlament jekk tibdel il-proposta tagħha, temendaha b’mod sustanzjali jew ikollha l-ħsieb li temendaha b’mod sustanzjali;

3. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi l-pożizzjoni tal-Parlament lill-Kunsill u lill-Kummissjoni kif ukoll lill-parlamenti nazzjonali.

Pożizzjoni tal-Parlament Ewropew adottata fl-ewwel qari fid-9 ta’ Mejju 2023 bil-ħsieb tal-adozzjoni tar-Regolament (UE) 2023/... tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jemenda r-Regolament (UE) 2020/2170 fir-rigward tal-applikazzjoni ta’ kwoti tariffarji tal-Unjoni u ta’ kwoti oħra tal-importazzjoni għal ċerti prodotti tal-azzar ittrasferiti lejn l-Irlanda ta’ Fuq

P9_TC1-COD(2023)0063

(Peress li ntlaħaq ftehim bejn il-Parlament u l-Kunsill, il-pożizzjoni tal-Parlament taqbel mal-att leġislattiv finali, r-Regolament (UE) 2023/1321.)

Regoli speċifiċi relatati ma’ prodotti mediċinali għall-użu mill-bniedem maħsuba biex jitqiegħdu fis-suq tal-Irlanda ta’ Fuq

131k

43k

		Riżoluzzjoni
		Test

Riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar il-proposta għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar regoli speċifiċi relatati ma’ prodotti mediċinali għall-użu mill-bniedem maħsuba biex jitqiegħdu fis-suq tal-Irlanda ta’ Fuq (COM(2023)0122 – C9-0033/2023 – 2023/0064(COD))

P9_TA(2023)0122

A9-0167/2023

(Proċedura leġiżlattiva ordinarja: l-ewwel qari)

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill (COM(2023)0122),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 294(2) u l-Artikolu 114 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, skont liema artikoli l-Kummissjoni ppreżentat il-proposta lill-Parlament (C9‑0033/2023),

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat għall-Affarijiet Legali dwar il-bażi ġuridika proposta,

– wara li kkunsidra l-Artikolu 294(3) u l-Artikolu 114 u l-Artikolu 168(4), il-punt (c), tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew tas-27 ta’ April 2023(1),

– wara li kkonsulta mal-Kumitat tar-Reġjuni,

– wara li kkunsidra l-impenn meħud mir-rappreżentant tal-Kunsill, permezz tal-ittra tad-19 ta’ April 2023, li japprova l-pożizzjoni tal-Parlament Ewropew, skont l-Artikolu 294(4) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

– wara li kkunsidra l-Artikoli 59 u 40 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel (A9-0167/2023),

1. Jadotta l-pożizzjoni fl-ewwel qari li tidher hawn taħt;

2. Jitlob lill-Kummissjoni biex terġa’ tirreferi l-kwistjoni lill-Parlament jekk tibdel il-proposta tagħha, temendaha b’mod sustanzjali jew ikollha l-ħsieb li temendaha b’mod sustanzjali;

3. Jagħti struzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi l-pożizzjoni tal-Parlament lill-Kunsill u lill-Kummissjoni kif ukoll lill-parlamenti nazzjonali.

Pożizzjoni tal-Parlament Ewropew adottata fl-ewwel qari fid-9 ta’ Mejju 2023 bil-ħsieb tal-adozzjoni tar-Regolament (UE) 2023/… tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar regoli speċifiċi relatati ma’ prodotti mediċinali għall-użu mill-bniedem maħsuba biex jiġu introdotti fis-suq fl-Irlanda ta’ Fuq u li jemenda d-Direttiva 2001/83/KE

P9_TC1-COD(2023)0064

(Peress li ntlaħaq ftehim bejn il-Parlament u l-Kunsill, il-pożizzjoni tal-Parlament taqbel mal-att leġislattiv finali, r-Regolament (UE) 2023/1182.)

(1)	Għadha ma ġietx ippubblikata fil-Ġurnal Uffiċjali.

Regoli speċifiċi relatati mad-dħul fl-Irlanda ta’ Fuq minn partijiet oħra tar-Renju Unit ta’ ċerti kunsinni ta’ oġġetti bl-imnut, pjanti għat-tħawwil, patata taż-żrigħ, makkinarju u ċertu vetturi mħaddma għal skopijiet agrikoli jew ta’ forestrija, kif ukoll movimenti mhux kummerċjali ta’ ċerti annimali tad-dar lejn l-Irlanda ta’ Fuq

133k

46k

		Riżoluzzjoni
		Test

Riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar il-proposta għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar regoli speċifiċi relatati mad-dħul fl-Irlanda ta’ Fuq minn partijiet oħra tar-Renju Unit ta’ ċerti kunsinni ta’ oġġetti bl-imnut, pjanti għat-tħawwil, patata taż-żrigħ, makkinarju u ċertu vetturi mħaddma għal skopijiet agrikoli jew ta’ forestrija, kif ukoll movimenti mhux kummerċjali ta’ ċerti annimali tad-dar lejn l-Irlanda ta’ Fuq (COM(2023)0124 – C9-0031/2023 – 2023/0062(COD))

P9_TA(2023)0123

A9-0168/2023

(Proċedura leġiżlattiva ordinarja: l-ewwel qari)

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill (COM(2023)0124),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 294(2) u l-Artikolu 43(2), l-Artikolu 114 u l-Artikolu 168(4), il-punt (b) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, skont liema artikoli l-Kummissjoni ppreżentat il-proposta lill-Parlament (C9‑0031/2023),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 294(3) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew tas-27 ta’ April 2023(1),

– wara li kkonsulta lill-Kumitat tar-Reġjuni,

– wara li kkunsidra l-impenn meħud mir-rappreżentant tal-Kunsill, permezz tal-ittra tal-5 ta’ April 2023, li japprova l-pożizzjoni tal-Parlament, skont l-Artikolu 294(4) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

– wara li kkunsidra l-Artikolu 59 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra l-ittra tal-Kumitat għas-Sajd,

– wara li kkunsidra d-deliberazzjonijiet konġunti tal-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel u l-Kumitat għall-Agrikoltura u l-Iżvilupp Rurali skont l-Artikolu 58 tar-Regoli ta’ Proċedura,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel u l-Kumitat għall-Agrikoltura u l-Iżvilupp Rurali (A9-0168/2023),

1. Jadotta l-pożizzjoni tiegħu fl-ewwel qari kif tidher hawn taħt;

2. Jitlob lill-Kummissjoni terġa’ tirreferi l-kwistjoni lill-Parlament jekk tibdel il-proposta tagħha, temendaha b’mod sustanzjali jew ikollha l-ħsieb li temendaha b’mod sustanzjali;

3. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi l-pożizzjoni tal-Parlament lill-Kunsill u lill-Kummissjoni kif ukoll lill-parlamenti nazzjonali.

Pożizzjoni tal-Parlament Ewropew adottata fl-ewwel qari fid-9 ta’ Mejju 2023 bil-ħsieb tal-adozzjoni tar-Regolament (UE) 2023/… tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar regoli speċifiċi relatati mad-dħul fl-Irlanda ta’ Fuq minn partijiet oħra tar-Renju Unit ta’ ċerti kunsinni ta’ oġġetti bl-imnut, pjanti għat-tħawwil, patata taż-żrigħ, makkinarju u ċertu vetturi mħaddma għal skopijiet agrikoli jew ta’ forestrija, kif ukoll movimenti mhux kummerċjali ta’ ċerti annimali tad-dar lejn l-Irlanda ta’ Fuq

P9_TC1-COD(2023)0062

(Peress li ntlaħaq ftehim bejn il-Parlament u l-Kunsill, il-pożizzjoni tal-Parlament taqbel mal-att leġislattiv finali, r-Regolament (UE) 2023/1231.)

(1)	Għadha ma ġietx ippubblikata f’Il-Ġurnal Uffiċjali.

Assistenza makrofinanzjarja mogħtija lill-Moldova

130k

43k

		Riżoluzzjoni
		Test

Riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar il-proposta għal deċiżjoni tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li temenda d-Deċiżjoni (UE) 2022/563 fir-rigward tal-ammont ta’ assistenza makrofinanzjarja mogħtija lir-Repubblika tal-Moldova (COM(2023)0053) – C9-0011/2023 – 2023/0018(COD))

P9_TA(2023)0124

A9-0166/2023

(Proċedura leġiżlattiva ordinarja: l-ewwel qari)

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni lill-Parlament u lill-Kunsill (COM(2023)0053),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 294(2) u l-Artikolu 212(2) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, skont liema artikoli l-Kummissjoni ppreżentat il-proposta lill-Parlament (C9‑0011/2023),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 294(3) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

– wara li kkunsidra l-impenn meħud mir-rappreżentant tal-Kunsill, permezz tal-ittra tat-3 ta’ Mejju 2023, li japprova l-pożizzjoni tal-Parlament Ewropew, skont l-Artikolu 294(4) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea

– wara li kkunsidra l-Artikolu 59 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat għall-Baġits,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Kummerċ Internazzjonali (A9-0166/2023),

1. Jadotta l-pożizzjoni tiegħu fl-ewwel qari kif tidher hawn taħt;

2. Jitlob lill-Kummissjoni terġa’ tirreferi l-kwistjoni lill-Parlament jekk tibdel il-proposta tagħha, temendaha b’mod sustanzjali jew ikollha l-ħsieb li temendaha b’mod sustanzjali;

3. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi l-pożizzjoni tal-Parlament lill-Kunsill u lill-Kummissjoni kif ukoll lill-parlamenti nazzjonali.

Pożizzjoni tal-Parlament Ewropew adottata fl-ewwel qari fid-9 ta’ Mejju 2023 bil-ħsieb tal-adozzjoni tad-Deċiżjoni (UE) 2023/... tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li temenda d-Deċiżjoni (UE) 2022/563 fir-rigward tal-ammont ta’ assistenza makrofinanzjarja lir-Repubblika tal-Moldova

P9_TC1-COD(2023)0018

(Peress li ntlaħaq ftehim bejn il-Parlament u l-Kunsill, il-pożizzjoni tal-Parlament taqbel mal-att leġislattiv finali, id-Direttiva (UE) 2023/1165.)

Il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni UE/Euratom/Ukrajna: il-liberalizzazzjoni temporanja tal-kummerċ li tissupplimenta l-konċessjonijiet kummerċjali applikabbli għall-prodotti Ukreni

130k

43k

		Riżoluzzjoni
		Test

Riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar il-proposta għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-liberalizzazzjoni temporanja tal-kummerċ li tissupplimenta l-konċessjonijiet kummerċjali applikabbli għall-prodotti Ukreni skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa waħda, u l-Ukrajna, min-naħa l-oħra (COM(2023)0106 – C9-0027/2023 – 2023/0051(COD))

P9_TA(2023)0125

A9-0165/2023

(Proċedura leġiżlattiva ordinarja: l-ewwel qari)

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill (COM(2023)0106),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 294(3) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

– wara li kkunsidra l-impenn meħud mir-rappreżentant tal-Kunsill, permezz tal-ittra tat-28 ta’ April 2023, li japprova l-pożizzjoni tal-Parlament Ewropew, skont l-Artikolu 294(4) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

– wara li kkunsidra l-Artikolu 59 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Kummerċ Internazzjonali (A9‑0165/2023),

1. Jadotta l-pożizzjoni tiegħu fl-ewwel qari kif tidher hawn taħt;

2. Jitlob lill-Kummissjoni terġa’ tirreferi l-kwistjoni lill-Parlament jekk tibdel il-proposta tagħha, temendaha b’mod sustanzjali jew ikollha l-ħsieb li temendaha b’mod sustanzjali;

3. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi l-pożizzjoni tal-Parlament lill-Kunsill u lill-Kummissjoni kif ukoll lill-parlamenti nazzjonali.

Pożizzjoni tal-Parlament Ewropew adottata fl-ewwel qari fid-9 ta’ Mejju 2023 bil-ħsieb tal-adozzjoni tar-Regolament (UE) 2023/... tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-miżuri ta’ liberalizzazzjoni tal-kummerċ temporanji li jissupplimenta l-konċessjonijiet kummerċjali applikabbli għall-prodotti Ukreni skont il-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea u l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa waħda, u l-Ukrajna, min-naħa l-oħra

P9_TC1-COD(2023)0051

(Peress li ntlaħaq ftehim bejn il-Parlament u l-Kunsill, il-pożizzjoni tal-Parlament taqbel mal-att leġislattiv finali, r-Regolament (UE) 2023/1077.)

Ftehim UE/Brażil: il-modifika tal-konċessjonijiet fuq il-kwoti tariffarji kollha inklużi fl-Iskeda CLXXV tal-UE bħala konsegwenza tal-ħruġ tar-Renju Unit mill-Unjoni Ewropea

124k

42k

Riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar l-abbozz ta’ deċiżjoni tal-Kunsill dwar il-konklużjoni, f’isem l-Unjoni, tal-Ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika Federattiva tal-Brażil skont l-Artikolu XXVIII tal-Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ (GATT) 1994 dwar il-modifika tal-konċessjonijiet fuq il-kwoti tariffarji kollha inklużi fl-Iskeda CLXXV tal-UE bħala konsegwenza tal-ħruġ tar-Renju Unit mill-Unjoni Ewropea (15053/2022) – C9-0014/2023 – 2022/0377(NLE))

P9_TA(2023)0126

A9-0171/2023

(Approvazzjoni)

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-abbozz ta’ deċiżjoni tal-Kunsill (15053/2022),

– wara li kkunsidra l-abbozz ta’ ftehim bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika Federattiva tal-Brażil skont l-Artikolu XXVIII tal-Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ (GATT) 1994 relatat mal-modifika tal-konċessjonijiet fuq il-kwoti tariffarji kollha inklużi fl-Iskeda CLXXV tal-UE bħala konsegwenza tal-ħruġ tar-Renju Unit mill-Unjoni Ewropea (15054/2022),

– wara li kkunsidra t-talba għal approvazzjoni ppreżentata mill-Kunsill skont l-Artikolu 207(4), l-ewwel subparagrafu u l-Artikolu 218(6), it-tieni subparagrafu, punt (a)(v), tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (C9‑0014/2023),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 105(1) u (4) u l-Artikolu 114(7) tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra r-rakkomandazzjoni tal-Kumitat għall-Kummerċ Internazzjonali (A9‑0171/2023),

1. Jagħti l-approvazzjoni tiegħu għall-konklużjoni tal-ftehim;

2. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi l-pożizzjoni tal-Parlament lill-Kunsill u lill-Kummissjoni, kif ukoll lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri u tar-Repubblika Federattiva tal-Brażil.

It-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan fis-settur tal-enerġija

417k

115k

Emendi* adottati mill-Parlament Ewropew fid-9 ta' Mejju 2023 dwar il-proposta għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar it-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan fis-settur tal-enerġija u li jemenda r-Regolament (UE) 2019/942 (COM(2021)0805 – C9-0467/2021 – 2021/0423(COD))(1)

P9_TA(2023)0127

A9-0162/2023

(Proċedura leġiżlattiva ordinarja: l-ewwel qari)

Test propost mill-Kummissjoni

Emenda

Emenda 1
Proposta għal regolament
Premessa 1

(1) Il-metan, il-komponent ewlieni tal-gass naturali, huwa t-tieni biss wara d-diossidu tal-karbonju fil-kontribut ġenerali tiegħu għat-tibdil fil-klima u huwa responsabbli għal madwar terz tat-tisħin attwali.

(1) Il-metan huwa t-tieni biss wara d-diossidu tal-karbonju fil-kontribut ġenerali tiegħu għat-tibdil fil-klima u huwa responsabbli għal madwar terz tat-tisħin attwali. Il-Grupp Intergovernattiv ta’ Esperti dwar it-Tibdil fil-Klima (IPCC) ppubblika fis-Sitt Rapport ta’ Valutazzjoni tiegħu s-sejba li sal-2030 huwa meħtieġ tnaqqis profond fl-emissjonijiet antropoġeniċi tal-metan biex jibqa’ taħt l-1,5°C.

Emenda 2
Proposta għal regolament
Premessa 2

(2) Fuq livell molekulari, għalkemm il-metan jibqa’ fl-atmosfera għal perjodu iqsar (minn 10 snin sa 12-il sena) mid-diossidu tal-karbonju (mijiet ta’ snin), l-effett serra tiegħu fuq il-klima huwa aktar sinifikanti u jikkontribwixxi għall-formazzjoni tal-ożonu li hija sustanza niġġiesa qawwija tal-arja li tikkawża problemi serji tas-saħħa. L-ammont ta’ metan fl-atmosfera globalment żdied drastikament matul l-aħħar għaxar snin.

(2) Għalkemm il-metan għandu medja ta’ żmien ta’ residenza atmosferika iqsar (minn 10 snin sa 12-il sena) mid-diossidu tal-karbonju (mijiet ta’ snin), l-effett serra tiegħu fuq il-klima huwa aktar minn 80 darba1a aktar sinifikanti mid-diossidu tal-karbonju (CO2) matul perjodu ta’ 20 sena. L-ammont ta’ metan fl-atmosfera globalment żdied drastikament matul l-aħħar għaxar snin.

__________________

1a Skont l-IPCC, fuq perjodu ta’ żmien ta’ 100 sena, il-metan għandu potenzjal ta’ tisħin globali 29,8 darba akbar mid-diossidu tal-karbonju u huwa 82,5 darba aktar qawwi fuq perjodu ta’ żmien ta’ 20 sena. Is-Sitt Rapport ta’ Valutazzjoni tal-IPCC (AR6, Tabella 7.15 fuq https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_FullReport.pdf)

Emenda 3
Proposta għal regolament
Premessa 2a (ġdida)

(2a) Il-metan huwa gass prekursur għall-ożonu troposferiku li huwa sustanza dannuża u jikkontribwixxi għat-tniġġis tal-arja, bl-ożonu troposferiku jikkontribwixxi għal kważi 20 000 mewta prematura kull sena1a. L-indirizzar tal-emissjonijiet tal-metan mhux biss se jindirizza l-ambjent u l-klima iżda se jtejjeb ukoll il-protezzjoni tas-saħħa f’konformità mal-approċċ Saħħa Waħda.

__________________

1a Aġenzija Ewropea għall-Ambjent, Air quality in Europe – 2020 report (Il-Kwalità tal-arja fl-Ewropa – rapport tal-2020), p. 7.

Emenda 4
Proposta għal regolament
Premessa 3a (ġdida)

(3a) Ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-21 ta’ Ottubru 2021 dwar strateġija tal-UE biex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-metan1a, tistieden lill-Kummissjoni tanalizza l-implikazzjonijiet għall-politiki u l-miżuri tal-użu fuq medda ta’ żmien ta’ 20 sena għall-potenzjal ta’ tisħin globali, bħala komplementari għall-medda ta’ żmien ta’ 100 sena użat bħalissa f’konformità mal-linji gwida dwar l-inventarji tal-gassijiet serra tal-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima (UNFCCC). Jinnota wkoll li aktar trasparenza dwar l-implikazzjonijiet tat-tisħin globali fuq terminu qasir tal-emissjonijiet tal-metan tgħin biex il-politiki tal-Unjoni dwar il-klima jiġu infurmati aħjar u jenfasizza li l-użu ta’ tali metrika komplementari jenħtieġ li bl-ebda mod ma jintuża biex idewwem l-azzjoni meħtieġa biex jitnaqqsu wkoll b’mod drastiku u rapidu l-emissjonijiet tas-CO2.

__________________

1a https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0436_MT.html – ir-rapport Spyraki

Emenda 5
Proposta għal regolament
Premessa 4

(4) Skont id-data tal-inventarji tal-Unjoni dwar il-gassijiet serra (“GHG”), is-settur tal-enerġija huwa stmat li huwa responsabbli għal 19 % tal-emissjonijiet tal-metan fl-Unjoni. Dan ma jinkludix l-emissjonijiet tal-metan marbuta mal-konsum tal-enerġija fossili tal-Unjoni li qegħdin iseħħu barra mill-Unjoni.

(4) Skont id-data tal-inventarji tal-Unjoni dwar il-gassijiet serra (“GHG”), 53 % tal-emissjonijiet antropoġeniċi tal-metan jiġu mill-agrikoltura, 26 % mill-iskart u s-settur tal-enerġija huwa stmat li huwa responsabbli għal 19 % tal-emissjonijiet tal-metan fl-Unjoni. Dan ma jinkludix l-emissjonijiet tal-metan marbuta mal-konsum tal-enerġija fossili tal-Unjoni li qegħdin iseħħu barra mill-Unjoni. L-Unjoni hija l-akbar importatur dinji tal-gass fossili, u għalhekk l-Unjoni hija mutur importanti tal-emissjonijiet globali tal-metan.

Emenda 6
Proposta għal regolament
Premessa 5

(5) Il-Patt Ekoloġiku Ewropew jgħaqqad sett komprensiv ta’ miżuri u inizjattivi ta’ tisħiħ reċiproku mmirati lejn il-kisba tan-newtralità klimatika fl-Unjoni sal-2050. Il-Komunikazzjoni dwar il-Patt Ekoloġiku Ewropew14 tindika li d-dekarbonizzazzjoni tas-settur tal-gass se tiġi ffaċilitata, inkluż billi tiġi indirizzata l-kwistjoni tal-emissjonijiet tal-metan relatati mal-enerġija. F’Ottubru tal-2020, il-Kummissjoni adottat strateġija tal-UE sabiex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-metan (“l-Istrateġija dwar il-Metan”) li tistabbilixxi miżuri sabiex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-metan fl-UE, inkluż fis-settur tal-enerġija, u internazzjonalment. Fir-Regolament (UE) 2021/111915 (il-“Liġi Ewropea dwar il-Klima”), l-Unjoni stabbiliet fil-leġiżlazzjoni l-mira tan-newtralità klimatika fl-ekonomija kollha sal-2050 u stabbiliet ukoll impenn vinkolanti tal-Unjoni għat-tnaqqis domestiku tal-emissjonijiet netti tal-gassijiet serra (emissjonijiet wara t-tnaqqis tal-assorbimenti) ta’ mill-anqas 55 % taħt il-livelli tal-1990 sal-2030. Sabiex jinkiseb dak il-livell ta’ tnaqqis fl-emissjonijiet ta’ GHG, l-emissjonijiet tal-metan mis-settur tal-enerġija għandhom jonqsu b’madwar 58 % sal-2030 meta mqabbla mal-2020.

(5) Il-Patt Ekoloġiku Ewropew jgħaqqad sett komprensiv ta’ miżuri u inizjattivi ta’ tisħiħ reċiproku mmirati lejn il-kisba tan-newtralità klimatika fl-Unjoni sal-2050. Il-Komunikazzjoni dwar il-Patt Ekoloġiku Ewropew14 tindika li d-dekarbonizzazzjoni tas-settur tal-gass se tiġi ffaċilitata, inkluż billi tiġi indirizzata l-kwistjoni tal-emissjonijiet tal-metan relatati mal-enerġija. F’Ottubru tal-2020, il-Kummissjoni adottat strateġija tal-UE sabiex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-metan (“l-Istrateġija dwar il-Metan”) li tistabbilixxi miżuri sabiex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-metan fl-UE, inkluż fis-settur tal-enerġija, u internazzjonalment. Fir-Regolament (UE) 2021/111915 (il-“Liġi Ewropea dwar il-Klima”), l-Unjoni stabbiliet fil-leġiżlazzjoni l-mira tan-newtralità klimatika fl-ekonomija kollha sal-2050 u stabbiliet ukoll impenn vinkolanti tal-Unjoni għat-tnaqqis domestiku tal-emissjonijiet netti tal-gassijiet serra (emissjonijiet wara t-tnaqqis tal-assorbimenti) ta’ mill-anqas 55 % taħt il-livelli tal-1990 sal-2030. Fil-valutazzjoni tal-impatt tagħha li takkumpanjaha dan ir-Regolament, il-Kummissjoni tindika li 77 % tal-emissjonijiet totali previsti tal-metan lil hinn mil-linja bażi jistgħu jitnaqqsu fl-2030 għal inqas mis-somma tal-benefiċċji soċjali u ambjentali15a. Dan se jikkontribwixxi b’mod pożittiv biex it-tisħin globali jiġi limitat għal 1,5 °C u jippermetti lill-Unjoni tieħu rwol ta’ tmexxija b’mod effettiv fil-ġlieda kontra l-emissjonijiet tal-metan u fit-tisħiħ tas-sigurtà tal-enerġija.

__________________

14 COM(2019) 640 final.

15 Ir-Regolament (UE) 2021/1119 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-30 ta’ Ġunju 2021 li jistabbilixxi l-qafas biex tinkiseb in-newtralità klimatika u li jemenda r-Regolamenti (KE) Nru 401/2009 u (UE) 2018/1999 (il-“Liġi Ewropea dwar il-Klima”) (ĠU L 243, 9.7.2021).

15a https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=SWD:2021:0459:FIN:EN:PDF (p. 67)

Emenda 7
Proposta għal regolament
Premessa 6

(6) L-emissjonijiet tal-metan huma inklużi fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-miri tal-Unjoni għat-tnaqqis tal-gassijiet serra għall-2030 stabbiliti fil-Liġi Ewropea dwar il-Klima u l-miri nazzjonali vinkolanti għat-tnaqqis tal-emissjonijiet skont ir-Regolament (UE) 2018/84216. Madankollu, bħalissa ma hemm l-ebda qafas legali fil-livell tal-Unjoni li jistabbilixxi miżuri speċifiċi għat-tnaqqis tal-emissjonijiet antropoġeniċi tal-metan fis-settur tal-enerġija. Barra minn hekk, filwaqt li d-Direttiva 2010/7517 dwar l-emissjonijiet industrijali tkopri l-emissjonijiet tal-metan mir-raffinar taż-żejt minerali u tal-gass, din ma tkoprix attivitajiet oħrajn fis-settur tal-enerġija.

(6) L-emissjonijiet tal-metan jiġu minn firxa wiesgħa ta’ setturi, inklużi l-agrikoltura, l-iskart, l-ilma mormi u l-enerġija. L-emissjonijiet tal-metan huma inklużi fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-miri tal-Unjoni għat-tnaqqis tal-gassijiet serra għall-2030 stabbiliti fil-Liġi Ewropea dwar il-Klima u l-miri nazzjonali vinkolanti għat-tnaqqis tal-emissjonijiet skont ir-Regolament (UE) 2018/84216. Madankollu, bħalissa ma hemm l-ebda qafas legali fil-livell tal-Unjoni li jistabbilixxi miżuri u miri speċifiċi li jkopru s-setturi kollha għat-tnaqqis tal-emissjonijiet antropoġeniċi tal-metan li jwasslu għal tnaqqis sinifikanti tal-emissjonijiet tal-metan fl-Unjoni sal-2030, f’konformità mal-Ftehim ta’ Pariġi. Barra minn hekk, filwaqt li d-Direttiva 2010/7517 dwar l-emissjonijiet industrijali tkopri l-emissjonijiet tal-metan mir-raffinar taż-żejt minerali u tal-gass, din ma tkoprix attivitajiet oħrajn fis-settur tal-enerġija.

__________________

16 Ir-Regolament (UE) 2018/842 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-30 ta’ Mejju 2018 dwar it-tnaqqis annwali vinkolanti tal-emissjonijiet ta’ gassijiet serra mill-Istati Membri mill-2021 sal-2030 li jikkontribwixxi għall-azzjoni klimatika biex jiġu onorati l-impenji li saru fil-Ftehim ta’ Pariġi, u li jemenda r-Regolament (UE) Nru 525/2013 (ĠU L 156, 19.6.2018).

17 Id-Direttiva 2010/75/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Novembru 2010 dwar l-emissjonijiet industrijali (il-prevenzjoni u l-kontroll integrati tat-tniġġis) (ĠU L 334, 17.12.2010).

Emenda 8
Proposta għal regolament
Premessa 7

(7) F’dan il-kuntest, dan ir-Regolament jenħtieġ li japplika għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan fl-esplorazzjoni u l-produzzjoni upstream taż-żejt u tal-gass fossili, il-ġbir u l-ipproċessar tal-gass fossili, it-trażmissjoni tal-gass, id-distribuzzjoni, il-ħżin taħt l-art u t-terminali tal-gass fossili likwidu (LNG), kif ukoll għall-minjieri tal-faħam taħt l-art, dawk magħluqa u dawk abbandunati.

(7) F’dan il-kuntest, dan ir-Regolament jenħtieġ li japplika għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan fl-esplorazzjoni u l-produzzjoni upstream taż-żejt u tal-gass fossili, il-ġbir u l-ipproċessar tal-gass fossili, it-trażmissjoni tal-gass, id-distribuzzjoni, il-ħżin taħt l-art u t-terminali tal-gass fossili likwidu (LNG), kif ukoll għall-petrokimiċi, għall-minjieri tal-faħam taħt l-art, dawk magħluqa u dawk abbandunati.

Emenda 9
Proposta għal regolament
Premessa 7a (ġdida)

(7a) Peress li l-esplorazzjoni u l-produzzjoni upstream, il-ġbir u l-ipproċessar taż-żejt u tal-gass fossili jipproduċu wkoll in-nafta u l-likwidi tal-gass naturali għall-użu fis-settur petrokimiku u jirriżultaw f’emissjonijiet tal-metan. Is-settur petrokimiku għandu jkun soġġett għall-miżuri dwar il-monitoraġġ u r-rapportar, id-detezzjoni u t-tiswija ta’ tnixxijiet, u limiti għall-ivventjar u l-ivvampjar simili għal dawk fis-settur tal-enerġija.

Emenda 10
Proposta għal regolament
Premessa 8

(8) Ir-regoli għal kejl, rapportar u verifika akkurati tal-emissjonijiet tal-metan fis-setturi taż-żejt, tal-gass u tal-faħam, kif ukoll għat-tnaqqis ta’ dawk l-emissjonijiet, inkluż permezz ta’ stħarriġiet dwar id-detezzjoni tat-tnixxijiet u t-tiswija, u restrizzjonijiet fuq l-ivventjar u l-ivvampjar, jenħtieġ li jiġu indirizzati minn qafas legali xieraq tal-Unjoni. Tali qafas jenħtieġ li jkun fih regoli sabiex tittejjeb it-trasparenza fir-rigward tal-importazzjonijiet tal-enerġija fossili fl-Unjoni, u b’hekk jittejbu l-inċentivi għal użu usa’ ta’ soluzzjonijiet ta’ mitigazzjoni tal-metan fid-dinja kollha.

(8) Ir-regoli għal kejl, rapportar u verifika akkurati tal-emissjonijiet tal-metan fis-setturi taż-żejt, tal-gass u tal-faħam, kif ukoll għat-tnaqqis ta’ dawk l-emissjonijiet, inkluż permezz ta’ stħarriġiet dwar id-detezzjoni tat-tnixxijiet u t-tiswija, u restrizzjonijiet fuq l-ivventjar u l-ivvampjar, filwaqt li tiġi żgurata l-protezzjoni tal-ħaddiema mill-emissjonijiet tal-metan, jenħtieġ li jiġu indirizzati minn qafas legali xieraq tal-Unjoni. Ir-regoli stabbiliti f’dan ir-Regolament jenħtieġ li jtejbu t-trasparenza fir-rigward tal-importazzjonijiet tal-enerġija fossili fl-Unjoni u jwasslu għal użu usa’ ta’ soluzzjonijiet ta’ mitigazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan fid-dinja kollha.

Emenda 11
Proposta għal regolament
Premessa 9

(9) Il-konformità mal-obbligi skont dan ir-Regolament x’aktarx li tkun teħtieġ investimenti minn operaturi regolati u l-kostijiet assoċjati ma’ investimenti bħal dawn jenħtieġ li jitqiesu fl-iffissar tat-tariffi, soġġett għal prinċipji ta’ effiċjenza.

(9) Il-konformità mal-obbligi skont dan ir-Regolament x’aktarx li tkun teħtieġ investimenti minn operaturi regolati u l-kostijiet assoċjati addizzjonali ma’ investimenti bħal dawn jenħtieġ li jitqiesu fl-iffissar tat-tariffi, soġġett għal prinċipji ta’ effiċjenza. Skont l-Aġenzija Internazzjonali tal-Enerġija (AIE), il-miżuri għat-tnaqqis tal-metan huma kosteffettivi ħafna fis-setturi taż-żejt u tal-gass, b’mod partikolari minħabba ż-żieda fil-prezzijiet tas-suq għall-gass, u l-investimenti meħtieġa għal tali miżuri jkunu limitati, b’perjodu qasir ta’ rkupru1a. Jenħtieġ li l-kostijiet meħtieġa ma jirriżultawx f’piż finanzjarju sproporzjonat fuq l-utenti finali u l-konsumaturi. Għalhekk, jenħtieġ li l-kostijiet assoċjati ma’ investimenti f’miżuri ta’ tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan b’kostijiet netti ogħla minn żero jitqiesu fl-iffissar tat-tariffi. Jenħtieġ li l-unitajiet domestiċi vulnerabbli jiġu protetti minn piżijiet finanzjarji sproporzjonati ta’ dan ir-Regolament. Il-miżuri xierqa meħuda mill-operaturi biex jipprevjenu u jimminimizzaw l-emissjonijiet tal-metan jenħtieġ li jkunu dawk li fihom l-impatt tal-emissjonijiet fuq is-soċjetà li jirriżulta huwa akbar mill-impatt soċjetali tal-miżura ta’ mitigazzjoni.

__________________

1a https://www.iea.org/reports/global-methane-tracker-2023 – Frar 2023

Emenda 12
Proposta għal regolament
Premessa 10

(10) Kull Stat Membru jenħtieġ li jaħtar mill-anqas awtorità kompetenti waħda sabiex tissorvelja li l-operaturi effettivament jikkonformaw mal-obbligi stabbiliti f’dan ir-Regolament u jenħtieġ li jinnotifika lill-Kummissjoni dwar tali ħatra u kwalunkwe bidla fiha. L-awtoritajiet kompetenti maħtura jenħtieġ li jieħdu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex jiżguraw il-konformità mar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-Regolament. Filwaqt li jqisu l-karattru transfruntier tal-operazzjonijiet tas-settur tal-enerġija u l-emissjonijiet tal-metan, l-awtoritajiet kompetenti jenħtieġ li jikkooperaw ma’ xulxin u mal-Kummissjoni. F’dan il-kuntest, jenħtieġ li l-Kummissjoni u l-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri jifformaw flimkien network ta’ awtoritajiet pubbliċi li japplikaw dan ir-Regolament sabiex irawmu kooperazzjoni mill-qrib, bl-arranġamenti meħtieġa għall-iskambju ta’ informazzjoni u tal-aħjar prattiki u li jippermettu konsultazzjonijiet.

(10) Kull Stat Membru jenħtieġ li jaħtar mill-anqas awtorità kompetenti waħda sabiex tissorvelja li l-operaturi effettivament jikkonformaw mal-obbligi stabbiliti f’dan ir-Regolament u jenħtieġ li jinnotifika lill-Kummissjoni dwar tali ħatra u kwalunkwe bidla fiha. L-awtoritajiet kompetenti maħtura jenħtieġ li jkunu pprovduti b’biżżejjed riżorsi finanzjarji u umani mill-Istati Membru jenħtieġ li jieħdu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex jiżguraw il-konformità ma’ dan ir-Regolament. Jenħtieġ li l-awtorità kompetenti tistabbilixxi punt ta’ kuntatt. Filwaqt li jqisu l-karattru transfruntier tal-operazzjonijiet tas-settur tal-enerġija u l-emissjonijiet tal-metan, l-awtoritajiet kompetenti jenħtieġ li jikkooperaw ma’ xulxin u mal-Kummissjoni. F’dan il-kuntest, jenħtieġ li l-Kummissjoni u l-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri jifformaw flimkien network ta’ awtoritajiet pubbliċi li japplikaw dan ir-Regolament sabiex irawmu kooperazzjoni mill-qrib, bl-arranġamenti meħtieġa għall-iskambju ta’ informazzjoni u tal-aħjar prattiki u li jippermettu konsultazzjonijiet.

Emenda 13
Proposta għal regolament
Premessa 12

(12) Sabiex jiżguraw it-twettiq tal-kompiti tagħhom, l-operaturi jenħtieġ li jipprovdu lill-awtoritajiet kompetenti bl-assistenza kollha meħtieġa. Barra minn hekk, jenħtieġ li l-operaturi jieħdu l-azzjonijiet kollha meħtieġa identifikati mill-awtoritajiet kompetenti fil-perjodu determinat mill-awtoritajiet kompetenti jew kwalunkwe perjodu ieħor miftiehem mal-awtoritajiet kompetenti. L-Istati Membri jenħtieġ li jimmonitorjaw regolarment is-sitwazzjoni tas-settur biex jidentifikaw kwalunkwe dewmien possibbli fl-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament minħabba nuqqas ta’ teknoloġiji u ħaddiema tas-sengħa.

Emenda 14
Proposta għal regolament
Premessa 12a (ġdida)

(12a) Skont ir-Regolament (KE) Nru 1367/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill1a u d-Direttiva 2003/4/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill1b, l-emissjonijiet fl-ambjent huma informazzjoni ambjentali. Kwalunkwe raġuni għar-rifjut ta’ informazzjoni mill-awtoritajiet tal-Istati Membri jew mill-istituzzjonijiet, il-korpi, l-uffiċċji jew l-aġenziji tal-Unjoni fir-rigward tal-aċċess għall-informazzjoni għandha għalhekk tiġi interpretata b’mod restrittiv, filwaqt li jitqies l-interess pubbliku moqdi bl-iżvelar u jekk l-informazzjoni mitluba tkunx relatata ma’ emissjonijiet fl-ambjent.

__________________

1a Ir-Regolament (KE) Nru 1367/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-6 ta’ Settembru 2006 dwar l-applikazzjoni għall-istituzzjonijiet u l-korpi tal-Unjoni tad-dispożizzjonijiet tal-Konvenzjoni ta’ Aarhus dwar l-Aċċess għall-Informazzjoni, il-Parteċipazzjoni tal-Pubbliku fit-Teħid ta’ Deċiżjonijiet u l-Aċċess għall-Ġustizzja fi Kwistjonijiet Ambjentali (ĠU L 264, 25.9.2006, p. 13).

1b Id-Direttiva 2003/4/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-28 ta’ Jannar 2003 dwar l-aċċess pubbliku għat-tagħrif ambjentali u li tħassar id-Direttiva tal-Kunsill 90/313/KEE (ĠU L 41, 14.2.2003, p. 26).

Emenda 15
Proposta għal regolament
Premessa 13

(13) Il-mekkaniżmu ewlieni disponibbli għall-awtoritajiet kompetenti jenħtieġ li jkunu l-ispezzjonijiet, inkluż l-eżami tad-dokumentazzjoni u r-rekords, il-kejl tal-emissjonijiet u l-kontrolli fuq il-post. L-ispezzjonijiet jenħtieġ li jsiru regolarment, abbażi ta’ evalwazzjoni tar-riskju ambjentali mwettqa mill-awtoritajiet kompetenti. Barra minn hekk, jenħtieġ li jitwettqu spezzjonijiet sabiex jiġu investigati lmenti u okkorrenzi sostanzjati ta’ nuqqas ta’ konformità u sabiex jiġi żgurat li t-tiswijiet jew is-sostituzzjonijiet tal-komponenti jitwettqu f’konformità ma’ dan ir-Regolament. Meta jidentifikaw ksur serju tar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament, jenħtieġ li l-awtoritajiet kompetenti joħorġu avviż ta’ azzjonijiet ta’ rimedju li għandhom jittieħdu mill-operatur. L-awtoritajiet kompetenti jenħtieġ li jżommu rekords tal-ispezzjonijiet u l-informazzjoni rilevanti jenħtieġ li ssir disponibbli f’konformità mad-Direttiva 2003/4/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill19.

(13) Il-mekkaniżmu ewlieni disponibbli għall-awtoritajiet kompetenti jenħtieġ li jkunu l-ispezzjonijiet, inkluż l-eżami tad-dokumentazzjoni u r-rekords, il-kejl tal-emissjonijiet u l-kontrolli fuq il-post. L-ispezzjonijiet jenħtieġ li jsiru regolarment, abbażi ta’ evalwazzjoni tar-riskju ambjentali mwettqa mill-awtoritajiet kompetenti. Jenħtieġ li jiġu kkunsidrati mekkaniżmi ta’ kontroll diġà stabbiliti disponibbli għall-awtoritajiet kompetenti. Jenħtieġ li jiġu identifikati eżempji tal-aħjar prattiki mill-awtoritajiet kompetenti. Barra minn hekk, jenħtieġ li jitwettqu spezzjonijiet sabiex jiġu investigati lmenti u okkorrenzi sostanzjati ta’ nuqqas ta’ konformità u sabiex jiġi żgurat li t-tiswijiet jew is-sostituzzjonijiet tal-komponenti jitwettqu f’konformità ma’ dan ir-Regolament. Meta jidentifikaw ksur tar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament, jenħtieġ li l-awtoritajiet kompetenti joħorġu avviż ta’ azzjonijiet ta’ rimedju li għandhom jittieħdu mill-operatur. L-awtoritajiet kompetenti jenħtieġ li jżommu rekords tal-ispezzjonijiet u l-informazzjoni rilevanti jenħtieġ li ssir disponibbli f’konformità mad-Direttiva 2003/4/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill19.

__________________

19 Id-Direttiva 2003/4/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-28 ta’ Jannar 2003 dwar l-aċċess pubbliku għat-tagħrif ambjentali u li tħassar id-Direttiva tal-Kunsill 90/313/KEE (ĠU L 41, 14.2.2003).

Emenda 16
Proposta għal regolament
Premessa 14

(14) Fid-dawl tal-prossimità ta’ xi sorsi ta’ emissjonijiet tal-metan għal żoni urbani jew residenzjali, il-persuni fiżiċi jew ġuridiċi li saritilhom ħsara minħabba ksur ta’ dan ir-Regolament jenħtieġ li jkunu jistgħu jippreżentaw ilmenti debitament sostanzjati lill-awtoritajiet kompetenti. L-ilmentaturi jenħtieġ li jinżammu informati dwar il-proċedura u d-deċiżjonijiet meħuda u jenħtieġ li jirċievu deċiżjoni finali fi żmien raġonevoli mill-preżentazzjoni tal-ilment.

(14) Fid-dawl tal-prossimità ta’ xi sorsi ta’ emissjonijiet tal-metan għal żoni urbani jew residenzjali u l-impatt tagħhom fuq is-saħħa, l-ambjent u l-klima, il-persuni fiżiċi jew ġuridiċi jenħtieġ li jkunu jistgħu jippreżentaw ilmenti debitament sostanzjati lill-awtoritajiet kompetenti ta’ ksur possibbli ta’ dan ir-Regolament. F’dan il-kuntest, il-Portal Ewropew tal-Ġustizzja jenħtieġ li jippermetti s-sottomissjoni ta’ lmenti u jipprovdi aċċess lill-awtoritajiet nazzjonali kif ukoll informazzjoni. L-ilmentaturi jenħtieġ li jinżammu informati dwar il-proċedura u d-deċiżjonijiet meħuda u jenħtieġ li jirċievu deċiżjoni finali fi żmien raġonevoli mill-preżentazzjoni tal-ilment.

Emenda 17
Proposta għal regolament
Premessa 15

(15) Qafas ta’ verifika robust jista’ jtejjeb il-kredibbiltà tad-data rapportata. Barra minn hekk, il-livell ta’ dettall u l-kumplessità teknika tal-kejl tal-emissjonijiet tal-metan jeħtieġu verifika xierqa tad-data dwar l-emissjonijiet tal-metan rapportata mill-operaturi u mill-operaturi tal-minjieri. Filwaqt li l-awtoverifika hija possibbli, il-verifika minn parti terza tiżgura indipendenza u trasparenza akbar. Barra minn hekk, tippermetti sett armonizzat ta’ kompetenzi u livell ta’ għarfien espert li jista’ ma jkunx disponibbli għall-entitajiet pubbliċi kollha. Jenħtieġ li l-verifikaturi jiġu akkreditati minn korpi ta’ akkreditament f’konformità mar-Regolament (KE) Nru 765/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill20. Għalhekk, il-verifikaturi akkreditati indipendenti jenħtieġ li jiżguraw li r-rapporti dwar l-emissjonijiet imħejjija mill-operaturi u mill-operaturi tal-minjieri jkunu korretti u f’konformità mar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-Regolament. Jenħtieġ li huma jirrieżaminaw id-data fir-rapporti dwar l-emissjonijiet sabiex jivvalutaw l-affidabbiltà, il-kredibbiltà u l-akkuratezza tagħhom kontra standards Ewropej jew internazzjonali bla ħlas u disponibbli għall-pubbliku żviluppati minn korpi indipendenti u magħmula applikabbli mill-Kummissjoni. Għalhekk, jenħtieġ li l-Kummissjoni tingħata s-setgħa li tadotta atti delegati bil-għan li tinkorpora u tistabbilixxi l-applikabbiltà ta’ tali standards Ewropej jew internazzjonali. Il-verifikaturi huma separati mill-awtoritajiet kompetenti u jenħtieġ li jkunu indipendenti mill-operaturi u mill-operaturi tal-minjieri, li jenħtieġ li jipprovduhom bl-assistenza kollha meħtieġa sabiex jippermettu jew jiffaċilitaw it-twettiq tal-attivitajiet ta’ verifika, b’mod partikolari fir-rigward tal-aċċess għall-bini u l-preżentazzjoni ta’ dokumentazzjoni jew rekords.

(15) Qafas ta’ verifika robust jista’ jtejjeb il-kredibbiltà tad-data rapportata. Barra minn hekk, il-livell ta’ dettall u l-kumplessità teknika tal-kejl tal-emissjonijiet tal-metan jeħtieġu verifika xierqa tad-data dwar l-emissjonijiet tal-metan rapportata mill-operaturi u mill-operaturi tal-minjieri. Filwaqt li l-awtoverifika hija possibbli, il-verifika minn parti terza tiżgura indipendenza u trasparenza akbar. Barra minn hekk, tippermetti sett armonizzat ta’ kompetenzi u livell ta’ għarfien espert li jista’ ma jkunx disponibbli għall-entitajiet pubbliċi kollha. Jenħtieġ li l-verifikaturi jiġu akkreditati minn korpi ta’ akkreditament f’konformità mar-Regolament (KE) Nru 765/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill20. Għalhekk, il-verifikaturi akkreditati indipendenti jenħtieġ li jiżguraw li r-rapporti dwar l-emissjonijiet imħejjija mill-operaturi u mill-operaturi tal-minjieri jkunu korretti u f’konformità mar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-Regolament. L-attivitajiet ta’ verifika jenħtieġ li jitwettqu f’konformità mal-istandards u l-metodoloġiji attwali Ewropej jew internazzjonali u b’kunsiderazzjoni tan-natura tal-attivitajiet tal-operatur. Il-verifikaturi jenħtieġ li jirrieżaminaw id-data fir-rapporti dwar l-emissjonijiet sabiex jivvalutaw l-affidabbiltà, il-kredibbiltà u l-akkuratezza tagħhom kontra standards Ewropej jew internazzjonali bla ħlas u disponibbli għall-pubbliku żviluppati minn korpi indipendenti u magħmula applikabbli mill-Kummissjoni. Sabiex tiġi żgurata l-akkuratezza tad-data, il-verifikaturi jenħtieġ li jwettqu kontrolli fuq il-post b’avviż minn qabel kif ukoll għal għarrieda. Għalhekk, jenħtieġ li l-Kummissjoni tingħata s-setgħa li tadotta atti delegati bil-għan li tinkorpora u tistabbilixxi l-applikabbiltà ta’ tali standards Ewropej jew internazzjonali. Il-verifikaturi huma separati mill-awtoritajiet kompetenti u jenħtieġ li jkunu indipendenti mill-operaturi u mill-operaturi tal-minjieri, li jenħtieġ li jipprovduhom bl-assistenza kollha meħtieġa sabiex jippermettu jew jiffaċilitaw it-twettiq tal-attivitajiet ta’ verifika, b’mod partikolari fir-rigward tal-aċċess għall-bini u l-preżentazzjoni ta’ dokumentazzjoni jew rekords.

__________________

20 Ir-Regolament (KE) 765/2008 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-9 ta’ Lulju 2008 li jistabbilixxi r-rekwiżiti għall-akkreditament u għas-sorveljanza tas-suq relatati mal-kummerċjalizzazzjoni ta’ prodotti, u li jħassar ir-Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 339/93 (ĠU L 218, 13.8.2008).

Emenda 18
Proposta għal regolament
Premessa 16

(16) L-informazzjoni fir-rapporti dwar l-emissjonijiet ippreżentati lill-awtoritajiet kompetenti jenħtieġ li tiġi pprovduta lill-Kummissjoni fid-dawl ta’ rwol ta’ verifika li għandu jiġi attribwit lill-Osservatorju Internazzjonali tal-Emissjonijiet tal-Metan (IMEO), b’mod partikolari fir-rigward tal-metodoloġiji għall-aggregazzjoni u l-analiżi tad-data u l-verifika tal-metodoloġiji u tal-proċessi statistiċi użati mill-kumpaniji sabiex jikkwantifikaw id-data rapportata tagħhom dwar l-emissjonijiet. Il-kriterji ta’ referenza f’dak ir-rigward jistgħu jinkludu l-istandards tal-OGMP u d-dokumenti ta’ gwida. Jenħtieġ li l-informazzjoni prodotta mill-IMEO tkun disponibbli għall-pubbliku u jenħtieġ li l-Kummissjoni tuża tali informazzjoni sabiex tindirizza kwalunkwe nuqqas identifikat fir-rigward tal-kejl, ir-rapportar u l-verifika tad-data dwar l-emissjonijiet tal-metan.

(16) Fit-twettiq tal-obbligi tagħhom u fl-eżerċitar tas-setgħat tagħhom fl-ambitu ta’ dan ir-Regolament, il-verifikaturi, l-awtoritajiet kompetenti u l-Kummissjoni jenħtieġ li jikkunsidraw l-informazzjoni magħmula disponibbli b’mod internazzjonali, pereżempju mill-Osservatorju Internazzjonali tal-Emissjonijiet tal-Metan (IMEO), b’mod partikolari fir-rigward tal-metodoloġiji għall-aggregazzjoni u l-analiżi tad-data u l-verifika tal-metodoloġiji u tal-proċessi statistiċi użati mill-operaturi u l-operaturi tal-minjieri sabiex jikkwantifikaw id-data rapportata tagħhom dwar l-emissjonijiet. Il-kriterji ta’ referenza f’dak ir-rigward jistgħu jinkludu l-qafas ta’ rapportar, il-mudelli standard u d-dokumenti ta’ gwida tas-Sħubija dwar il-Metan miż-Żejt u mill-Gass (OGMP).

Emenda 19
Proposta għal regolament
Premessa 17

(17) L-IMEO ġie stabbilit f’Ottubru tal-2020 mis-sħubija tal-Unjoni mal-Programm tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Ambjent, mal-Koalizzjoni għall-Klima u għall-Arja Nadifa u mal-Aġenzija Internazzjonali tal-Enerġija, u tnieda fis-Summit tal-G20 f’Ottubru tal-2021. L-IMEO ingħata l-kompitu li jiġbor, jirrikonċilja, jivverifika u jippubblika data antropoġenika dwar l-emissjonijiet tal-metan fil-livell globali. L-IMEO huwa parti mill-Programm tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Ambjent, li kkonkluda Memorandum ta’ Qbil mal-Unjoni Ewropea. Ir-rwol tiegħu huwa kruċjali għall-verifika tad-data dwar l-emissjonijiet tal-metan fis-settur tal-enerġija u jenħtieġ li jiġu stabbiliti relazzjonijiet xierqa sabiex l-inkarigu tal-kompiti ta’ verifika jiġi implimentat. Peress li l-IMEO mhuwiex korp tal-Unjoni u mhuwiex soġġett għad-dritt tal-Unjoni, huwa essenzjali li jiġi previst li l-IMEO jieħu miżuri xierqa sabiex jiżgura l-protezzjoni tal-interessi tal-Unjoni u tal-Istati Membri tagħha.

Emenda 20
Proposta għal regolament
Premessa 25

(25) Sabiex il-kejl u r-rapportar ikunu effettivi, jenħtieġ li l-kumpaniji taż-żejt u tal-gass ikunu meħtieġa jkejlu u jirrapportaw l-emissjonijiet tal-metan skont is-sors, u li jagħmlu d-data aggregata disponibbli għall-Istati Membri sabiex l-Istati Membri jkunu jistgħu jtejbu l-akkuratezza tar-rapportar tal-inventarji tagħhom. Barra minn hekk, hija meħtieġa verifika effettiva tad-data rapportata mill-kumpaniji u, sabiex jiġi mminimizzat il-piż amministrattiv għall-operaturi, ir-rapportar jenħtieġ li jiġi organizzat fuq bażi annwali.

(25) Sabiex il-kwantifikazzjoni u r-rapportar ikunu effettivi, jenħtieġ li l-kumpaniji taż-żejt u tal-gass ikunu meħtieġa jikkwantifikaw u jirrapportaw l-emissjonijiet tal-metan skont is-sors, u li jagħmlu d-data aggregata disponibbli għall-Istati Membri sabiex l-Istati Membri jkunu jistgħu jtejbu l-akkuratezza tar-rapportar tal-inventarji tagħhom. Barra minn hekk, hija meħtieġa verifika effettiva tad-data rapportata mill-kumpaniji u, sabiex jiġi mminimizzat il-piż amministrattiv għall-operaturi, ir-rapportar jenħtieġ li jiġi organizzat fuq bażi annwali.

Emenda 21
Proposta għal regolament
Premessa 27

(27) Il-qafas OGMP 2.0 għandu ħames livelli ta’ rapportar. Ir-rapportar fil-livell tas-sors jibda fil-livell 3, li huwa meqjus komparabbli mal-grad 3 tal-UNFCCC. Dan jippermetti li jintużaw fatturi ġeneriċi ta’ emissjoni. Ir-rapportar tal-livell 4 tal-OGMP 2.0 jeħtieġ kejl dirett tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors. Dan jippermetti l-użu ta’ fatturi speċifiċi ta’ emissjoni. Ir-rapportar tal-livell 5 tal-OGMP 2.0 jeħtieġ iż-żieda ta’ kejl komplementari fil-livell tas-sit. Barra minn hekk, il-qafas OGMP 2.0 jirrikjedi li l-kumpaniji jirrapportaw kejl dirett tal-emissjonijiet tal-metan fi żmien tliet snin minn meta jissieħbu fl-OGMP 2.0 għall-assi operattivi u fi żmien ħames snin għall-assi mhux operattivi. Filwaqt li jibnu fuq l-approċċ tal-OGMP 2.0 fir-rigward tar-rapportar fil-livell tas-sors u filwaqt li jqisu li numru kbir ta’ kumpaniji tal-Unjoni kienu diġà ingħaqdu mal-OGMP 2.0 fl-2021, l-operaturi tal-Unjoni jenħtieġ li jkunu meħtieġa jipprovdu kejl dirett fil-livell tas-sors tal-emissjonijiet tagħhom fi żmien 24 xahar għall-assi operattivi u fi żmien 36 xahar għall-assi mhux operattivi. Minbarra l-kwantifikazzjoni fil-livell tas-sors, il-kwantifikazzjoni fil-livell tas-sit tippermetti valutazzjoni, verifika u rikonċiljazzjoni tal-istimi fil-livell tas-sors aggregati skont is-sit, u b’hekk tipprovdi fiduċja mtejba fl-emissjonijiet rapportati. Bħal fl-OGMP 2.0, dan ir-Regolament jeħtieġ kejl fil-livell tas-sit għar-rikonċiljazzjoni tal-kejl fil-livell tas-sors.

(27) L-aħħar qafas OGMP 2.0 għandu ħames livelli ta’ rapportar. Ir-rapportar fil-livell tas-sors jibda fil-livell 3, li huwa meqjus komparabbli mal-grad 3 tal-UNFCCC. Dan jippermetti li jintużaw fatturi ġeneriċi ta’ emissjoni. Ir-rapportar tal-livell 4 tal-OGMP 2.0 jeħtieġ kejl dirett tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors. Dan jippermetti l-użu ta’ fatturi speċifiċi ta’ emissjoni. Ir-rapportar tal-livell 5 tal-OGMP 2.0 jeħtieġ iż-żieda ta’ kejl komplementari fil-livell tas-sit. Barra minn hekk, il-qafas OGMP 2.0 jirrikjedi li l-kumpaniji jirrapportaw kejl dirett tal-emissjonijiet tal-metan fi żmien tliet snin minn meta jissieħbu fl-OGMP 2.0 għall-assi operattivi u fi żmien ħames snin għall-assi mhux operattivi. Filwaqt li jibnu fuq l-approċċ tal-OGMP 2.0 fir-rigward tar-rapportar fil-livell tas-sors u filwaqt li jqisu li numru kbir ta’ kumpaniji tal-Unjoni kienu diġà ingħaqdu mal-OGMP 2.0 fl-2021, l-operaturi tal-Unjoni jenħtieġ li jkunu meħtieġa jipprovdu kejl dirett fil-livell tas-sors tal-emissjonijiet tagħhom fi żmien 12 xahar għall-assi operattivi u fi żmien 24 xahar għall-assi mhux operattivi. Minbarra l-kwantifikazzjoni fil-livell tas-sors, il-kwantifikazzjoni fil-livell tas-sit tippermetti valutazzjoni, verifika u rikonċiljazzjoni tal-istimi fil-livell tas-sors aggregati skont is-sit, u b’hekk tipprovdi fiduċja mtejba fl-emissjonijiet rapportati. Bħal fl-OGMP 2.0, dan ir-Regolament jeħtieġ kejl fil-livell tas-sit għar-rikonċiljazzjoni tal-kwantifikazzjoni fil-livell tas-sors.

Emenda 22
Proposta għal regolament
Premessa 30

(30) Filwaqt li l-ivventjar tal-metan huwa tipikament intenzjonat, u jirriżulta minn proċessi jew attivitajiet u apparati ddiżinjati għal dak il-għan, dan jista’ wkoll ma jkunx intenzjonat, bħal fil-każ ta’ funzjonament ħażin.

(30) L-ivvampjar u l-ivventjar tal-metan huma intenzjonati, u jirriżultaw minn proċessi jew attivitajiet u apparati ddiżinjati għal dak il-għan.

Emenda 23
Proposta għal regolament
Premessa 31a (ġdida)

(31a) Il-kumpaniji membri tal-Inizjattiva Klimatika taż-Żejt u l-Gass (OGCI), inklużi ħafna bi kwartieri ġenerali fl-Ewropa, impenjaw ruħhom li jnaqqsu l-intensità tal-metan għal 0,2 % sal-2025 u bdew jużaw sforzi ta’ mitigazzjoni. Il-kumpaniji membri tal-OGCI diġà laħqu l-livell inizjali tagħhom tal-intensità tal-metan upstream tal-2025 fl-2020 u laħqu 0,17 % fl-2021. Diversi produtturi Ewropej ewlenin jirrapportaw li laħqu intensità tal-metan għal-livell ta’ intensità upstream u midstream tiegħu ferm taħt il-livell. Għalhekk, jenħtieġ li l-Kummissjoni tistudja l-possibbiltà li tintroduċi standard ambizzjuż ta’ prestazzjoni tal-intensità tal-emissjonijiet tal-metan upstream għal 0,2 % jew inqas u toħroġ b’metrika u b’dispożizzjonijiet biex jiġi implimentat l-istandard tal-prestazzjoni xieraq.

Emenda 24
Proposta għal regolament
Premessa 32

(32) B’mod aktar speċifiku, l-emissjonijiet tal-metan minn tnixxijiet jitnaqqsu l-aktar b’mod komuni minn stħarriġ dwar id-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet tal-metan (“LDAR”), imwettaq sabiex jiġu identifikati t-tnixxijiet u segwit mit-tiswija ta’ tali tnixxijiet. Għalhekk, l-operaturi jenħtieġ li jwettqu mill-anqas stħarriġ perjodiku tal-LDAR u dan jenħtieġ li jkopari wkoll l-istħarriġ tal-komponenti li jivventjaw il-metan, sabiex jagħmlu stħarriġ għall-ivventjar mhux intenzjonat tal-metan.

(32) B’mod aktar speċifiku, l-emissjonijiet tal-metan minn tnixxijiet jitnaqqsu l-aktar b’mod komuni minn stħarriġ dwar id-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet tal-metan (“LDAR”), imwettaq sabiex l-ewwel jiġu identifikati t-tnixxijiet u mbagħad jissewwew it-tnixxijiet jew issir is-sostituzzjoni tal-komponenti li qed inixxu. Għalhekk, l-operaturi jenħtieġ li jwettqu mill-anqas stħarriġ perjodiku tal-LDAR u dan jenħtieġ li jkopari wkoll l-istħarriġ tal-komponenti li jivventjaw il-metan, sabiex jiġi kkontrollat it-tagħmir li ma jaħdimx sew.

Emenda 25
Proposta għal regolament
Premessa 33

(33) Għal dak il-għan, jenħtieġ li jiġi stabbilit approċċ armonizzat sabiex jiġu żgurati kundizzjonijiet ekwi għall-operaturi kollha fl-Unjoni. Dan l-approċċ jenħtieġ li jinkludi rekwiżiti minimi għall-istħarriġiet tal-LDAR, filwaqt li jħalli grad adegwat ta’ flessibbiltà lill-Istati Membri u lill-operaturi. Dan huwa essenzjali sabiex jippermetti l-innovazzjoni u l-iżvilupp ta’ teknoloġiji u metodi ġodda tal-LDAR, u b’hekk jiġi evitat il-lock-in tat-teknoloġija, għad-detriment tal-protezzjoni ambjentali. Teknoloġiji u metodi ta’ detezzjoni ġodda jkomplu jiġu żviluppati u l-Istati Membri jenħtieġ li jinkoraġġixxu l-innovazzjoni f’dan is-settur, sabiex ikunu jistgħu jiġu adottati l-aktar metodi akkurati u kosteffettivi.

(33) Għal dak il-għan, jenħtieġ li jiġi stabbilit approċċ armonizzat sabiex jiġu żgurati kundizzjonijiet ekwi għall-operaturi kollha fl-Unjoni. Dan l-approċċ jenħtieġ li jinkludi rekwiżiti minimi għall-istħarriġiet tal-LDAR, filwaqt li jħalli grad adegwat ta’ flessibbiltà lill-Istati Membri u lill-operaturi. Dan huwa essenzjali sabiex jippermetti l-innovazzjoni u l-iżvilupp ta’ teknoloġiji u metodi ġodda tal-LDAR, u komponenti ġodda, u b’hekk jiġi evitat il-lock-in tat-teknoloġija, għad-detriment tal-protezzjoni ambjentali. Teknoloġiji u metodi ta’ detezzjoni ġodda jkomplu jiġu żviluppati u l-Istati Membri jenħtieġ li jinkoraġġixxu l-innovazzjoni f’dan is-settur, sabiex ikunu jistgħu jiġu adottati l-aktar komponenti, teknoloġiji u metodi tal-LDAR bla tnixxija, akkurati u kosteffettivi.

Emenda 26
Proposta għal regolament
Premessa 33a (ġdida)

(33a) Approċċ armonizzat jibbenefika minn speċifikazzjonijiet standardizzati għall-identifikazzjoni jew id-detezzjoni ta’ rilaxxi ta’ metan bl-użu ta’ strumenti u teknoloġiji differenti u li jistgħu jkunu bbażati jew stabbiliti permezz ta’ standards Ewropej jew, fin-nuqqas ta’ tali standards, standards internazzjonali. Jenħtieġ li fin-nuqqas ta’ standards Ewropej xierqa, il-Kummissjoni tikkunsidra titlob lill-organizzazzjonijiet Ewropej rilevanti tal-istandardizzazzjoni jadottaw tali standards f’konformità mar-Regolament (UE) Nru 1025/2012 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill. Għaldaqstant jenħtieġ li l-Kummissjoni tingħata s-setgħa tadotta atti delegati għall-fini tal-istabbiliment ta’ tali speċifikazzjonijiet.

Emenda 27
Proposta għal regolament
Premessa 34

(34) L-obbligi fuq l-istħarriġiet tal-LDAR jenħtieġ li jirriflettu numru ta’ prattiki tajbin. L-istħarriġ tal-LDAR jenħtieġ li jkun primarjament immirat lejn is-sejba u t-tiswija ta’ tnixxijiet, aktar milli lejn il-kwantifikazzjoni tagħhom, u dawk iż-żoni b’riskju ogħla ta’ tnixxijiet jenħtieġ li jiġu kkontrollati aktar ta’ spiss; il-frekwenza tal-istħarriġ jenħtieġ li tkun iggwidata mhux biss mill-ħtieġa li jiġu msewwija l-komponenti li minnhom il-metan ikun qiegħed joħroġ ’il fuq mil-limitu tal-emissjonijiet tal-metan iżda wkoll minn kunsiderazzjonijiet operazzjonali, filwaqt li jitqiesu r-riskji għas-sikurezza. Għalhekk, fejn jiġi identifikat riskju ogħla għas-sikurezza jew riskju ogħla ta’ telf ta’ metan, l-awtoritajiet kompetenti jenħtieġ li jitħallew jirrakkomandaw frekwenza ogħla ta’ stħarriġ għall-komponenti rilevanti; it-tnixxijiet kollha irrispettivament mid-daqs jenħtieġ li jiġu rreġistrati u mmonitorjati, peress li t-tnixxijiet żgħar jistgħu jiżviluppaw fi tnixxijiet akbar; tiswijiet tat-tnixxijiet jenħtieġ li jiġu segwiti minn konferma li dawn kienu effettivi; sabiex ikunu jistgħu jintużaw teknoloġiji futuri ta’ detezzjoni tal-emissjonijiet tal-metan aktar avvanzati, jenħtieġ li jiġi speċifikat id-daqs ta’ telf tal-metan li fih jew ’il fuq minnu tkun meħtieġa tiswija, filwaqt li l-operaturi jkunu jistgħu jagħżlu l-apparat ta’ detezzjoni. Fejn xieraq, jista’ jintuża monitoraġġ kontinwu fil-kuntest ta’ dan ir-Regolament.

(34) L-obbligi fuq l-istħarriġiet tal-LDAR jenħtieġ li jirriflettu numru ta’ prattiki tajbin. L-istħarriġ tal-LDAR jenħtieġ li jkun primarjament immirat lejn is-sejba u l-eliminazzjoni kemm jista’ jkun malajr ta’ tnixxijiet permezz ta’ tiswija jew sostituzzjoni tal-komponenti li qed inixxu, aktar milli lejn il-kwantifikazzjoni tagħhom; il-frekwenza tal-istħarriġ jenħtieġ li tkun iggwidata mill-ħtieġa li jiġu msewwija jew sostitwiti l-komponenti b’teknoloġija li tkun aktar effiċjenti f’li ma tippermettix tnixxijiet; it-tnixxijiet kollha irrispettivament mid-daqs jenħtieġ li jiġu msewwija, peress li t-tnixxijiet żgħar jistgħu jiżviluppaw fi tnixxijiet akbar; tiswijiet tat-tnixxijiet jenħtieġ li jiġu segwiti minn konferma li dawn kienu effettivi; sabiex ikunu jistgħu jintużaw teknoloġiji futuri ta’ detezzjoni tal-emissjonijiet tal-metan jew komponenti aktar avvanzati, ir-rekwiżiti minimi għall-apparat u l-metodoloġija użata għad-detezzjoni tat-tnixxija jenħtieġ li jiġu speċifikati abbażi tal-effikaċja ppruvata tagħhom.

Emenda 28
Proposta għal regolament
Premessa 34a (ġdida)

(34a) Ħafna tnixxijiet illum il-ġurnata huma dovuti għal teknoloġiji qodma u manutenzjoni fqira. Dawn it-teknoloġiji jenħtieġ li jiġu sostitwiti malajr b’soluzzjonijiet innovattivi ġodda Għalhekk, il-programm ta’ detezzjoni u tiswija ta’ tnixxijiet jenħtieġ li jiddeskrivi kif l-operatur biħsiebu jimmappja komponenti li huma f’riskju għoli ta’ tnixxijiet tal-metan u jistabbilixxi kif biħsiebu jissostitwixxi dawn il-komponenti kollha b’teknoloġiji innovattivi ġodda li jiżguraw protezzjoni fit-tul kontra tnixxijiet futuri.

Emenda 29
Proposta għal regolament
Premessa 35

(35) L-ivventjar jikkonsisti fir-rilaxx ta’ metan mhux maħruq fl-atmosfera jew intenzjonalment minn proċessi jew attivitajiet jew apparat iddiżinjati sabiex jagħmlu dan, jew b’mod mhux intenzjonat fil-każ ta’ funzjonament ħażin. Fid-dawl tal-effett qawwi tiegħu fuq l-emissjonijiet tal-GHG, l-ivventjar jenħtieġ li jiġi pprojbit ħlief fil-każ ta’ emerġenzi, funzjonament ħażin jew matul ċerti avvenimenti speċifiċi fejn xi ivventjar ma jkunx jista’ jiġi evitat.

(35) L-ivventjar jikkonsisti fir-rilaxx ta’ metan mhux maħruq fl-atmosfera intenzjonalment minn proċessi jew attivitajiet jew apparat iddiżinjati sabiex jagħmlu dan. Fid-dawl tal-effett qawwi tiegħu fuq l-emissjonijiet tal-GHG, l-ivventjar jenħtieġ li jiġi pprojbit ħlief fil-każ ta’ emerġenzi, funzjonament ħażin jew matul ċerti avvenimenti speċifiċi fejn xi ivventjar ma jkunx jista’ jiġi evitat. Sabiex jiġi żgurat li l-operaturi ma jużawx tagħmir iddisinjat għall-ivventjar, jenħtieġ li jiġu adottati standards teknoloġiċi li jippermettu l-użu ta’ alternattivi b’emissjonijiet żero.

Emenda 30
Proposta għal regolament
Premessa 36

(36) L-ivvampjar huwa l-kombustjoni kontrollata tal-metan għall-finijiet tar-rimi f’apparat iddiżinjat għall-kombustjoni msemmija. Meta jitwettaq matul il-produzzjoni normali taż-żejt jew tal-gass fossili u bħala riżultat ta’ faċilitajiet insuffiċjenti jew ta’ ġeoloġija amenabbli għall-injezzjoni mill-ġdid tal-metan, jintuża fuq il-post, jew jintbagħat lejn suq, dan jitqies bħala vvampjar ta’ rutina. L-ivvampjar ta’ rutina jenħtieġ li jiġi pprojbit. L-ivvampjar jenħtieġ li jkun permissibbli biss meta jkun l-unika alternattiva għall-ivventjar u fejn l-ivventjar ma jkunx ipprojbit, konsegwentement, meta ma tkun disponibbli l-ebda għażla oħra, l-ivvampjar jenħtieġ li dejjem jiġi ppreferut mill-ivventjar. Madankollu, skont l-AIE1a, globalment, fl-2021 ġew ivvampjati 143 bcm ta’ gass fossili – bejn wieħed u ieħor ekwivalenti għall-volum totali ta’ gass naturali importat fil-Ġermanja, fi Franza u fin-Netherlands. Dan irriżulta fir-rilaxx dirett ta’ 270 Mt ta’ CO2 u kważi 8 Mt ta’ metan (240 Mt CO2-eq). L-ivventjar huwa aktar ta’ ħsara għall-ambjent mill-ivvampjar peress li l-gass rilaxxat tipikament fih livelli għoljin ta’ metan, filwaqt li l-ivvampjar jossida l-metan fid-diossidu tal-karbonju. Skont l-AIE, it-tnaqqis tal-ivvampjar, l-ivventjar u t-tnixxija tal-metan joffri aktar solliev immedjat għas-swieq tal-gass mill-investiment fi provvista ġdida. L-AIE1b stmat li kważi 210 biljun metru kubu (bcm) ta’ gass naturali jistgħu jsiru disponibbli għas-swieq tal-gass permezz ta’ sforz globali biex jiġi eliminat l-ivvampjar mhux ta’ emerġenza u jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-metan mill-operazzjonijiet taż-żejt u tal-gass.

__________________

1a https://www.iea.org/reports/flaring-emissions – Settembru 2022

1b https://iea.blob.core.windows.net/assets/9414ec9a-bbba-4592-b005-4af05c894bdc/Theenergysecuritycasefortacklinggasflaringandmethaneleaks.pdf – Ġunju 2022

Emenda 31
Proposta għal regolament
Premessa 37

(37) L-użu tal-ivvampjar bħala alternattiva għall-ivventjar jeħtieġ li l-apparati tal-ivvampjar ikunu effiċjenti fil-kombustjoni tal-metan. Għal dik ir-raġuni, jenħtieġ li jiġi inkluż ukoll rekwiżit ta’ effiċjenza tal-kombustjoni għall-każijiet li fihom l-ivvampjar ikun ammissibbli. Jenħtieġ li jkun meħtieġ ukoll l-użu ta’ berners pilota, li jqabbdu b’mod aktar affidabbli peress li mhumiex affettwati mir-riħ.

(37) L-użu tal-ivvampjar bħala alternattiva għall-ivventjar jeħtieġ li l-apparati tal-ivvampjar ikunu effiċjenti fil-kombustjoni tal-metan. Għal dik ir-raġuni, jenħtieġ li jiġi inkluż ukoll rekwiżit ta’ effiċjenza tal-kombustjoni għall-każijiet li fihom l-ivvampjar ikun ammissibbli. Jenħtieġ li jkun meħtieġ ukoll l-użu ta’ berners pilota awtofjammabbli jew kontinwi, li jqabbdu b’mod aktar affidabbli peress li mhumiex affettwati mir-riħ.

Emenda 32
Proposta għal regolament
Premessa 40

(40) Emissjonijiet tal-metan minn bjar inattivi taż-żejt u tal-gass joħolqu riskji għas-saħħa pubblika, għas-sikurezza u għall-ambjent. Għalhekk, l-obbligi ta’ monitoraġġ u rapportar jenħtieġ li jibqgħu japplikaw u dawk il-bjar u s-siti tal-bjar jenħtieġ li jiġu reklamati u rimedjati. F’każijiet bħal dawn, l-Istati Membri jenħtieġ li jkollhom rwol predominanti, b’mod partikolari sabiex jistabbilixxu inventarji u pjanijiet ta’ mitigazzjoni.

Emenda 33
Proposta għal regolament
Premessa 44

(44) Ladarba l-produzzjoni titwaqqaf u minjiera tingħalaq, din tkompli tirrilaxxa l-metan, imsejjaħ metan tal-minjieri abbandunati (AMM). Dawn l-emissjonijiet tipikament iseħħu f’sorsi lokalizzati definiti sew, bħal xaftijiet tal-ventilazzjoni jew ventijiet għat-tnaqqis tal-pressjoni. B’żieda fl-ambizzjoni klimatika u t-trasferiment tal-produzzjoni tal-enerġija għal sorsi tal-enerġija b’użu anqas intensiv tal-karbonju, l-emissjonijiet tal-AMM x’aktarx li jiżdiedu fl-Unjoni. Huwa stmat li anke 10 snin wara li tintemm l-estrazzjoni, il-metan minn minjieri mhux mgħargħra jkompli jiġi rilaxxat f’livelli li jilħqu madwar 40 % tal-emissjonijiet reġistrati fiż-żmien tal-għeluq25. Barra minn hekk, it-trattament tal-AMM għadu frammentat minħabba drittijiet differenti ta’ sjieda u sfruttament fl-UE. Għalhekk, jenħtieġ li l-Istati Membri jistabbilixxu inventarji ta’ assi tal-faħam magħluqa u abbandunati u, jew huma jew il-parti responsabbli identifikata, jenħtieġ li jkunu meħtieġa jinstallaw apparati għall-kejl tal-emissjonijiet tal-metan.

Emenda 34
Proposta għal regolament
Premessa 48

(48) Il-minjieri ta’ taħt l-art huma minjieri tal-faħam termali jew tal-kokk. Il-faħam termali jintuża primarjament bħala sors tal-enerġija u l-faħam tal-kokk jintuża bħala fjuwil u bħala sustanza reattiva fil-proċess tal-produzzjoni tal-azzar. Kemm il-minjieri tal-faħam tal-kokk kif ukoll il-minjieri tal-faħam termali jenħtieġ li jkunu soġġetti għall-kejl, għar-rapportar u għall-verifika tal-emissjonijiet tal-metan.

Emenda 35
Proposta għal regolament
Premessa 49

(49) Għal minjieri tal-faħam taħt l-art operattivi, il-mitigazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan jenħtieġ li tiġi implimentata permezz ta’ eliminazzjoni gradwali tal-ivventjar u tal-ivvampjar. Għal minjieri tal-faħam taħt l-art magħluqa jew abbandunati, filwaqt li l-għargħar tal-minjiera jista’ jipprevjeni l-emissjonijiet tal-metan, dan ma jsirx sistematikament u għandu riskji ambjentali. L-ivventjar u l-ivvampjar f’dawn il-minjieri jenħtieġ li jitneħħew gradwalment ukoll. Peress li r-restrizzjonijiet ġeoloġiċi u l-kunsiderazzjonijiet ambjentali jipprevjenu approċċ wieħed tajjeb għal kulħadd sabiex jiġu mmitigati l-emissjonijiet tal-metan minn minjieri tal-faħam taħt l-art abbandunati31, l-Istati Membri jenħtieġ li jistabbilixxu l-pjan ta’ mitigazzjoni tagħhom stess, filwaqt li jqisu dawk ir-restrizzjonijiet u l-fattibbiltà teknika tal-mitigazzjoni tal-AMM.

(49) Għal minjieri tal-faħam taħt l-art operattivi, il-mitigazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan jenħtieġ li tiġi implimentata permezz ta’ eliminazzjoni gradwali tal-ivventjar u tal-ivvampjar b’effiċjenza ta’ inqas minn 99 %. Għal minjieri tal-faħam taħt l-art magħluqa jew abbandunati, filwaqt li l-għargħar tal-minjiera jista’ jipprevjeni l-emissjonijiet tal-metan, dan ma jsirx sistematikament u għandu riskji ambjentali. L-ivventjar u l-ivvampjar b’effiċjenza ta’ inqas minn 99 % f’dawn il-minjieri jenħtieġ li jitneħħew gradwalment ukoll. Peress li r-restrizzjonijiet ġeoloġiċi u l-kunsiderazzjonijiet ambjentali jipprevjenu approċċ wieħed tajjeb għal kulħadd sabiex jiġu mmitigati l-emissjonijiet tal-metan minn minjieri tal-faħam taħt l-art abbandunati31, l-Istati Membri jenħtieġ li jistabbilixxu l-pjan ta’ mitigazzjoni tagħhom stess, filwaqt li jqisu dawk ir-restrizzjonijiet u l-fattibbiltà teknika tal-mitigazzjoni tal-AMM.

__________________

31 Gwida tal-Aħjar Prattika għall-Irkupru Effettiv tal-Metan u l-Użu minn Minjieri Abbandunati (UNECE, 2019)

Emenda 36
Proposta għal regolament
Premessa 49a (ġdida)

(49a) Sabiex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-metan minn minjieri tal-faħam operattivi, l-Unjoni jenħtieġ li tappoġġa sistemi ta’ inċentivi għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan. Dawk is-sistemi jistgħu b’mod partikolari jinċentivaw l-investimenti fil-qbid u l-injezzjoni tal-metan fil-grilja, it-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan mix-xaftijiet tal-ventilazzjoni u mill-ivvampjar. Jenħtieġ li l-Unjoni tieħu azzjoni deċiżiva biex timmobilizza r-riżorsi finanzjarji tal-Unjoni mmirati lejn investimenti f’teknoloġiji għat-tnaqqis tal-metan fil-minjieri kollha operattivi u abbandunati. Meta l-appoġġ tal-Unjoni ma jkunx biżżejjed biex jappoġġa dan l-għan, jenħtieġ li jiġu mħeġġa sistemi ddedikati ta’ tariffi u imposti, li huma strutturati b’mod ċar biex jiffaċilitaw l-investimenti fit-tnaqqis tal-metan, fost l-oħrajn bħala parti minn programmi ta’ għajnuna mill-Istat immirati lejn id-dekummissjonar tal-kapaċitajiet tal-produzzjoni tal-faħam.

Emenda 37
Proposta għal regolament
Premessa 51

(51) L-Unjoni tiddependi fuq l-importazzjonijiet għal 70 % tal-konsum tal-faħam iebes tagħha, 97 % tal-konsum taż-żejt tagħha, u 90 % tal-konsum tal-gass fossili tagħha. Ma hemm l-ebda għarfien preċiż dwar id-daqs, l-oriġini jew in-natura tal-emissjonijiet tal-metan marbuta mal-enerġija fossili kkonsmata fl-Unjoni iżda li jseħħu f’pajjiżi terzi.

(51) L-Unjoni tiddependi fuq l-importazzjonijiet għal 70 % tal-konsum tal-faħam iebes tagħha, 97 % tal-konsum taż-żejt tagħha, u 90 % tal-konsum tal-gass fossili tagħha. L-AIE tistma li fl-2020, l-emissjonijiet tal-metan assoċjati maż-żejt u mal-gass importati lejn l-Unjoni rrappreżentaw madwar 9 000 kilotunnellata ta’ metan1a. Dan jitqabbel ma’ 1 033 kilotunnellata ta’ emissjonijiet tal-metan miż-żejt u l-gass stmati li seħħew fl-2019 fl-Unjoni1b. Filwaqt li s-sehem tal-emissjonijiet globali totali tal-metan ikkawżat mill-bniedem emessi fl-Ewropa huwa stmat li huwa madwar 6 %1c, il-konsum tal-fjuwils fossili prodotti barra mill-Unjoni u d-dipendenza fuq l-importazzjoni minnhom għaldaqstant iżidu livelli sinifikanti ta’ emissjonijiet tal-metan li jiġġarrbu minħabba l-konsum fl-Unjoni.

__________________

1a Rapport tal-Valutazzjoni tal-Impatt tal-Kummissjoni li jakkumpanja l-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar it-Tnaqqis tal-Emissjonijiet tal-Metan fis-Settur tal-Enerġija: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=SWD:2021:0459:FIN:MT:PDF

1b Rapport tal-Valutazzjoni tal-Impatt tal-Kummissjoni li jakkumpanja l-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar it-Tnaqqis tal-Emissjonijiet tal-Metan fis-Settur tal-Enerġija: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=SWD:2021:0459:FIN:MT:PDF

1c Rapport tal-Valutazzjoni tal-Impatt tal-Kummissjoni li jakkumpanja l-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar it-Tnaqqis tal-Emissjonijiet tal-Metan fis-Settur tal-Enerġija: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=SWD:2021:0459:FIN:MT:PDF

Emenda 38
Proposta għal regolament
Premessa 52

(52) L-effetti tat-tisħin globali kkawżati mill-emissjonijiet tal-metan huma transfruntiera. Għalkemm xi pajjiżi li jipproduċu l-enerġija fossili qegħdin jibdew jaġixxu domestikament sabiex inaqqsu l-emissjonijiet tal-metan mis-setturi tal-enerġija tagħhom, ħafna esportaturi mhumiex soġġetti għal regolamenti fis-swieq domestiċi rispettivi tagħhom. Dawn l-operaturi jeħtieġu inċentivi ċari sabiex jaġixxu fuq l-emissjonijiet tal-metan tagħhom, u għalhekk jenħtieġ li informazzjoni trasparenti dwar l-emissjonijiet tal-metan tkun disponibbli għas-swieq.

(52) L-effetti tat-tisħin globali kkawżati mill-emissjonijiet tal-metan huma transfruntiera. Għalkemm xi pajjiżi li jipproduċu l-enerġija fossili qegħdin jibdew jaġixxu domestikament sabiex inaqqsu l-emissjonijiet tal-metan mis-setturi tal-enerġija tagħhom, ħafna esportaturi mhumiex soġġetti għal regolamenti fis-swieq domestiċi rispettivi tagħhom. Dawn l-operaturi jeħtieġu inċentivi ċari sabiex jaġixxu fuq l-emissjonijiet tal-metan tagħhom, u għalhekk il-bżonn li dan ir-Regolament ikopri il-katina kollha tal-provvista.

Emenda 39
Proposta għal regolament
Premessa 54

(54) Kif imħabbar fil-Komunikazzjoni dwar l-Istrateġija tal-UE dwar il-Metan34, l-Unjoni hija impenjata li taħdem f’kooperazzjoni mas-sħab tal-enerġija tagħha u ma’ pajjiżi importaturi ewlenin oħrajn tal-enerġija fossili sabiex tindirizza l-emissjonijiet tal-metan globalment. Id-diplomazija dwar l-enerġija dwar l-emissjonijiet tal-metan diġà tat riżultati importanti. F’Settembru tal-2021, l-Unjoni u l-Istati Uniti ħabbru l-Wegħda Globali b’rabta mal-Metan, li tirrappreżenta impenn politiku sabiex jitnaqqsu l-emissjonijiet globali tal-metan bi 30 % sal-2030 (mil-livelli tal-2020), imnedija fil-Konferenza tan-NU dwar it-Tibdil fil-Klima (COP 26) f’Novembru tal-2021 fi Glasgow. Aktar minn mitt pajjiż, li jirrappreżentaw kważi nofs l-emissjonijiet antropoġeniċi globali tal-metan, impenjaw l-appoġġ tagħhom. Il-Wegħda Globali b’rabta mal-Metan tinkludi impenn sabiex isir progress lejn l-użu tal-aqwa inventarji ta’ metodoloġiji disponibbli għall-kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan, b’enfasi partikolari fuq sorsi ta’ emissjonijiet għoljin.

(54) Kif imħabbar fil-Komunikazzjoni dwar l-Istrateġija tal-UE dwar il-Metan34, l-Unjoni hija impenjata li taħdem f’kooperazzjoni mas-sħab tal-enerġija tagħha u ma’ pajjiżi importaturi ewlenin oħrajn tal-enerġija fossili sabiex tindirizza l-emissjonijiet tal-metan globalment. Id-diplomazija dwar l-enerġija dwar l-emissjonijiet tal-metan diġà tat riżultati importanti. F’Settembru tal-2021, l-Unjoni u l-Istati Uniti ħabbru l-Wegħda Globali b’rabta mal-Metan, li tirrappreżenta impenn politiku sabiex tittieħed azzjoni volontarja bħala kontribut għal sforz kollettiv biex jitnaqqsu l-emissjonijiet globali tal-metan bi 30 % sal-2030 (mil-livelli tal-2020), imnedija fil-Konferenza tan-NU dwar it-Tibdil fil-Klima (COP 26) f’Novembru tal-2021 fi Glasgow. Aktar minn mitt pajjiż, li jirrappreżentaw kważi nofs l-emissjonijiet antropoġeniċi globali tal-metan, impenjaw l-appoġġ tagħhom. Il-Wegħda Globali b’rabta mal-Metan tinkludi impenn sabiex isir progress lejn l-użu tal-aqwa inventarji ta’ metodoloġiji disponibbli għall-kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan.

__________________

34 COM(2020) 663 final

Emenda 40
Proposta għal regolament
Premessa 57

(57) B’mod parallel għat-tkomplija tal-ħidma diplomatika ta’ suċċess tagħha sabiex jintlaħqu tali impenji globali, l-Unjoni qiegħda tkompli tħeġġeġ tnaqqis sinifikanti tal-emissjonijiet tal-metan globalment, u b’mod partikolari fil-pajjiżi li jfornu l-enerġija fossili lill-Unjoni.

(57) B’mod parallel għat-tkomplija tal-ħidma diplomatika tagħha sabiex jintlaħqu impenji globali għal tnaqqis sinifikanti tal-metan, jenħtieġ li l-Unjoni tkompli tavvanza l-isforzi kollha relatati ma’ tnaqqis sinifikanti tal-emissjonijiet tal-metan globalment, u b’mod partikolari fil-pajjiżi li jfornu l-enerġija fossili lill-Unjoni, billi tirregola l-importazzjoni.

Emenda 41
Proposta għal regolament
Premessa 58

(58) Għalhekk, jenħtieġ li l-importaturi tal-enerġija fossili lejn l-Unjoni jkunu meħtieġa jipprovdu lill-Istati Membri b’informazzjoni dwar miżuri relatati mal-kejl, ir-rapportar u l-mitigazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan imwettqa mill-esportaturi, b’mod partikolari l-applikazzjoni ta’ miżuri regolatorji jew volontarji għall-kontroll tal-emissjonijiet tal-metan tagħhom, inklużi miżuri bħal stħarriġ dwar id-detezzjoni u t-tiswija ta’ tnixxijiet jew miżuri sabiex jiġu kkontrollati u ristretti l-ivventjar u l-ivvampjar tal-metan. Il-livelli ta’ kejl u rapportar stabbiliti fir-rekwiżiti ta’ informazzjoni applikati għall-importaturi jikkorrispondu għal dawk li għandhom ikunu meħtieġa mill-operaturi tal-Unjoni f’dan ir-Regolament, kif deskritt fil-Premessi 24 sa 26 u 46. L-informazzjoni dwar il-miżuri għall-kontroll tal-emissjonijiet tal-metan mhijiex aktar ta’ piż minn dik meħtieġa mill-operaturi tal-Unjoni.

(58) Għalhekk, jenħtieġ li l-importaturi tal-enerġija fossili lejn l-Unjoni jiġu sottomessi għall-istess regoli li huma simili għal dawk għall-produtturi fi ħdan l-Unjoni dwar il-monitoraġġ, ir-rapportar u l-verifika, id-detezzjoni u t-tiswija ta’ tnixxijiet u l-limiti għall-ivventjar u l-ivvampjar.

Emenda 42
Proposta għal regolament
Premessa 58a (ġdida)

(58a) Meta importatur juri l-implimentazzjoni ta’ miżuri tul il-katina tal-provvista meqjusa komparabbli fl-effettività għar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-Regolament, jew jipprovdi garanziji tal-oriġini u tat-trasport f’pajjiżi meqjusa li għandhom ekwivalenza regolatorja, jenħtieġ li dak l-importatur ikun eliġibbli għal deroga. Jenħtieġ li l-Kummissjoni tivvaluta u tagħti deorga bil-ħsieb li tiġi żgurata l-kompatibbiltà tal-liġi kummerċjali tagħha.

Emenda 43
Proposta għal regolament
Premessa 59

(59) L-Istati Membri jenħtieġ li jgħaddu dik l-informazzjoni lill-Kummissjoni. Abbażi ta’ dik l-informazzjoni, jenħtieġ li l-Unjoni tistabbilixxi u timmaniġġja bażi tad-data dwar it-trasparenza għall-importazzjonijiet tal-enerġija fossili fl-Unjoni, li tagħti dettalji dwar jekk il-kumpaniji esportaturi ngħaqdux mal-OGMP għall-kumpaniji taż-żejt u tal-gass u, sa fejn dan ikun stabbilit, standard ekwivalenti, rikonoxxut internazzjonalment jew mill-Unjoni għall-kumpaniji tal-faħam. Tali informazzjoni jenħtieġ li turi l-grad ta’ impenn tal-kumpaniji fil-pajjiżi esportaturi sabiex ikejlu, jirrapportaw u jivverifikaw l-emissjonijiet tal-metan tagħhom skont il-metodi tal-grad 3 tar-rapportar tal-UNFCCC. Tali bażi tad-data dwar it-trasparenza sservi bħala sors ta’ informazzjoni għad-deċiżjonijiet dwar ix-xiri tal-importaturi tal-enerġija fossili lejn l-Unjoni kif ukoll għal partijiet ikkonċernati oħrajn u għall-pubbliku. Il-bażi tad-data dwar it-trasparenza jenħtieġ li tirrifletti wkoll l-isforzi mwettqa mill-kumpaniji fl-Unjoni u mill-kumpaniji li jesportaw l-enerġija fossili lejn l-Unjoni sabiex ikejlu u jirrapportaw kif ukoll inaqqsu l-emissjonijiet tal-metan tagħhom. Jenħtieġ li din tinkludi wkoll informazzjoni dwar l-azzjonijiet regolatorji tal-kejl, tar-rapportar u tal-mitigazzjoni minn pajjiżi fejn tiġi prodotta l-enerġija fossili.

(59) L-Istati Membri jenħtieġ li jgħaddu dik l-informazzjoni lill-Kummissjoni. Abbażi ta’ dik l-informazzjoni, jenħtieġ li l-Unjoni tistabbilixxi u timmaniġġja bażi tad-data dwar it-trasparenza għall-importazzjonijiet tal-enerġija fossili fl-Unjoni, li tagħti dettalji dwar jekk il-kumpaniji esportaturi ngħaqdux mal-OGMP għall-kumpaniji taż-żejt u tal-gass u, sa fejn dan ikun stabbilit, standard ekwivalenti, rikonoxxut internazzjonalment jew mill-Unjoni għall-kumpaniji tal-faħam. Tali informazzjoni jenħtieġ li turi l-grad ta’ impenn tal-kumpaniji fil-pajjiżi esportaturi sabiex ikejlu, jirrapportaw u jivverifikaw l-emissjonijiet tal-metan tagħhom skont il-metodi tal-grad 3 tar-rapportar tal-UNFCCC. Tali bażi tad-data dwar it-trasparenza sservi bħala sors ta’ informazzjoni għad-deċiżjonijiet dwar ix-xiri tal-importaturi tal-enerġija fossili lejn l-Unjoni kif ukoll għal partijiet ikkonċernati oħrajn u għall-pubbliku. Il-bażi tad-data dwar it-trasparenza jenħtieġ li tirrifletti wkoll il-miżuri mwettqa mill-kumpaniji fl-Unjoni u mill-kumpaniji li jesportaw l-enerġija fossili lejn l-Unjoni sabiex ikejlu u jirrapportaw kif ukoll inaqqsu l-emissjonijiet tal-metan tagħhom. Jenħtieġ li din tinkludi wkoll informazzjoni dwar l-azzjonijiet regolatorji tal-kejl, tar-rapportar u tal-mitigazzjoni minn pajjiżi fejn tiġi prodotta l-enerġija fossili.

Emenda 44
Proposta għal regolament
Premessa 61

(61) Flimkien, il-miżuri msemmija fil-Premessi 58 sa 60 jenħtieġ li jtejbu t-trasparenza għax-xerrejja, u b’hekk ikunu jistgħu jieħdu deċiżjonijiet informati dwar l-akkwist u jtejbu l-possibbiltà ta’ użu usa’ ta’ soluzzjonijiet ta’ mitigazzjoni tal-metan fid-dinja kollha. Barra minn hekk, jenħtieġ li huma jinċentivaw aktar lill-kumpaniji internazzjonali sabiex jissieħbu ma’ standards internazzjonali ta’ kejl u rapportar tal-metan bħall-OGMP jew sabiex jadottaw miżuri effettivi ta’ kejl, rapportar u mitigazzjoni. Dawn il-miżuri huma mfassla bħala l-bażi għal approċċ gradwali sabiex jiżdied il-livell ta’ strettezza tal-miżuri applikabbli għall-importazzjonijiet. Għalhekk, il-Kummissjoni jenħtieġ li tingħata s-setgħa li temenda jew iżżid mar-rekwiżiti ta’ rapportar tal-importaturi. Barra minn hekk, il-Kummissjoni jenħtieġ li tevalwa l-implimentazzjoni ta’ dawk il-miżuri u, jekk tqis xieraq, tippreżenta proposti għal rieżami sabiex timponi miżuri aktar stretti fuq l-importaturi u sabiex tiżgura livell komparabbli ta’ effettività tal-miżuri applikabbli f’pajjiżi terzi għall-monitoraġġ, ir-rapportar, il-verifika u l-mitigazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan. L-evalwazzjoni jenħtieġ li tqis il-ħidma mwettqa mill-IMEO, inkluż l-Indiċi tal-Provvista tal-Metan, il-bażi tad-data dwar it-trasparenza u l-għodda ta’ monitoraġġ globali tal-emittenti tal-metan. Jekk il-Kummissjoni ssib li jkun xieraq li jiżdied il-livell ta’ strettezza tal-miżuri applikabbli għall-importazzjonijiet, huwa ta’ importanza partikolari li l-Kummissjoni twettaq konsultazzjonijiet xierqa matul il-ħidma preparatorja tagħha inkluż billi tikkonsulta ma’ pajjiżi terzi rilevanti.

(61) Flimkien, il-miżuri msemmija fil-Premessi 58 sa 60 jenħtieġ li jtejbu t-trasparenza għax-xerrejja, u jiffaċilitaw l-eżami tal-konformità sħiħa mar-regolament tal-Unjoni dwar l-importazzjonijiet. Barra minn hekk, jenħtieġ li huma jinċentivaw aktar lill-kumpaniji internazzjonali sabiex jissieħbu ma’ standards internazzjonali ta’ kejl u rapportar tal-metan bħall-OGMP jew sabiex jadottaw miżuri effettivi ta’ kejl, rapportar u mitigazzjoni. Il-Kummissjoni jenħtieġ li tingħata s-setgħa li temenda jew iżżid mar-rekwiżiti ta’ rapportar tal-importaturi. Barra minn hekk, il-Kummissjoni jenħtieġ li tevalwa l-implimentazzjoni ta’ dawk il-miżuri u, jekk tqis xieraq, tippreżenta proposti għal rieżami sabiex timponi miżuri aktar stretti fuq l-importaturi. L-evalwazzjoni jenħtieġ li tqis il-ħidma mwettqa mill-IMEO, inkluż l-Indiċi tal-Provvista tal-Metan, il-bażi tad-data dwar it-trasparenza u l-għodda ta’ monitoraġġ globali tal-emittenti tal-metan. Jekk il-Kummissjoni ssib li jkun xieraq li jiżdied il-livell ta’ strettezza tal-miżuri applikabbli għall-importazzjonijiet, huwa ta’ importanza partikolari li l-Kummissjoni twettaq konsultazzjonijiet xierqa matul il-ħidma preparatorja tagħha inkluż billi tikkonsulta ma’ pajjiżi terzi rilevanti.

Emenda 45
Proposta għal regolament
Artikolu 1 – paragrafu 1

1. Dan ir-Regolament jistabbilixxi regoli għall-kejl, ir-rapportar u l-verifika akkurati tal-emissjonijiet tal-metan fis-settur tal-enerġija fl-Unjoni, kif ukoll għat-tnaqqis ta’ dawk l-emissjonijiet, inkluż permezz ta’ stħarriġiet dwar id-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet u restrizzjonijiet fuq l-ivventjar u l-ivvampjar. Dan ir-Regolament jistabbilixxi wkoll regoli dwar għodod li jiżguraw it-trasparenza tal-emissjonijiet tal-metan mill-importazzjonijiet tal-enerġija fossili fl-Unjoni.

1. Dan ir-Regolament jistabbilixxi regoli għall-kejl, il-kwantifikazzjoni, il-monitoraġġ, ir-rapportar u l-verifika akkurati tal-emissjonijiet tal-metan fis-settur tal-enerġija fl-Unjoni, kif ukoll għat-tnaqqis ta’ dawk l-emissjonijiet, inkluż permezz ta’ stħarriġiet dwar id-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet, l-obbligi ta’ rapportar u restrizzjonijiet fuq l-ivventjar u l-ivvampjar. Dan ir-Regolament jistabbilixxi wkoll regoli dwar għodod li jiżguraw it-trasparenza tal-emissjonijiet tal-metan mill-importazzjonijiet tal-enerġija fossili fl-Unjoni.

Emenda 46
Proposta għal regolament
Artikolu 1 – paragrafu 2 – punt b

(b) it-terminals tat-trażmissjoni, tad-distribuzzjoni, tal-ħżin taħt l-art u tal-gass likwidu (LNG) li joperaw b’metan (bijo jew sintetiku) fossili u/jew rinnovabbli;

(b) it-terminals tat-trażmissjoni, tad-distribuzzjoni, (esklużi sistemi ta’ miters fil-punti aħħarija tal-konsum) tal-ħżin taħt l-art u tal-gass likwidu li joperaw b’metan (bijo jew sintetiku) fossili u/jew rinnovabbli;

Emenda 47
Proposta għal regolament
Artikolu 1 – paragrafu 2 – punt ca (ġdid)

(ca) il-petrokimiċi.

Emenda 48
Proposta għal regolament
Artikolu 1 – paragrafu 3

3. Dan ir-Regolament japplika għall-emissjonijiet tal-metan li jseħħu barra mill-Unjoni f’dak li għandu x’jaqsam mar-rekwiżiti ta’ informazzjoni tal-importatur, mal-bażi tad-data dwar it-trasparenza tal-metan u mal-għodda ta’ monitoraġġ tal-emittenti tal-metan.

3. Dan ir-Regolament japplika għall-emissjonijiet tal-metan li jseħħu barra mill-Unjoni f’dak li għandu x’jaqsam mar-rekwiżiti tal-importatur, mal-bażi tad-data dwar it-trasparenza tal-metan u mal-għodda ta’ monitoraġġ tal-emittenti tal-metan.

Emenda 49
Proposta għal regolament
Artikolu 1a (ġdid)

Artikolu 1a

Mira fil-livell tal-Unjoni fil-qasam tat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan

1. Skont il-mira fit-tul tat-temperatura stabbilita fl-Artikolu 2(1), il-punt (a) tal-Ftehim ta’ Pariġi, il-mira ta’ emissjonijiet żero netti ta’ gassijiet serra sa mhux aktar tard mill-2050 stabbilita fl-Artikolu 2(1) tar-Regolament (UE) 2021/1119 u l-mira tal-Wegħda Globali b’rabta mal-Metan li l-emissjonijiet antropoġeniċi globali tal-metan jitnaqqsu b’mill-inqas 30 % sal-2030 mil-livelli tal-2020, il-Kummissjoni għandha tipproponi, sal-31 ta’ Diċembru 2025 u abbażi ta’ valutazzjoni tal-impatt, mira vinkolanti tal-Unjoni għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan għall-2030 li tkopri s-setturi tal-emissjonijiet rilevanti kollha.

2. Skont il-paragrafu 1, l-Istati Membri għandhom kollettivament jiżguraw li l-emissjonijiet tal-metan mis-settur tal-enerġija fl-Unjoni jitnaqqsu, sal-2030, għal livell li jkopri l-benefiċċji soċjali tal-mitigazzjoni tal-metan b’inqas mill-kostijiet tagħhom.

3. Kull Stat Membru għandu jistabbilixxi miri ta’ tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan bħala parti mill-pjanijiet integrati nazzjonali dwar l-enerġija u l-klima skont l-Artikoli 3, 4, 5 u 9 sa 14 tar-Regolament (UE) 2018/1999. Jekk, abbażi tal-valutazzjoni tal-ewwel aġġornament tal-pjanijiet integrati nazzjonali dwar l-enerġija u l-klima mressqa skont l-Artikolu 14 tar-Regolament (UE) 2018/1999, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-kontributi nazzjonali tal-Istati Membri mhumiex biżżejjed biex kollettivament tintlaħaq il-mira tal-Unjoni, hija għandha tipproponi miżuri u teżerċita s-setgħat tagħha fil-livell tal-Unjoni biex tiżgura l-ilħuq kollettiv tal-mira msemmija fil-paragrafu 2 ta’ dan l-Artikolu.

Emenda 50
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 1

(1) “emissjonijiet tal-metan” tfisser l-emissjonijiet diretti kollha li jseħħu mill-komponenti kollha li huma sorsi potenzjali ta’ emissjonijiet tal-metan, kemm jekk bħala riżultat ta’ ivventjar intenzjonat kif ukoll jekk mhux intenzjonat, kombustjoni mhux kompluta f’apparat tal-ivvampjar jew minn komponenti oħrajn u tnixxijiet mhux intenzjonati;

(1) “emissjonijiet tal-metan” tfisser l-emissjonijiet diretti kollha li jseħħu mill-komponenti kollha li huma sorsi potenzjali ta’ emissjonijiet tal-metan, kemm jekk bħala riżultat ta’ ivventjar, kombustjoni mhux kompluta f’apparat tal-ivvampjar jew minn komponenti oħrajn u tnixxijiet;

Emenda 51
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 1a (ġdid)

(1a) “komponent” tfisser kwalunkwe element ta’ tagħmir li għandu l-potenzjal li jarmi emissjonijiet li jaħarbu tal-metan jew tal-komposti organiċi volatili;

Emenda 52
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 1b (ġdid)

(1b) “tnixxija” tfisser kwalunkwe emissjoni tal-metan mhux intenzjonata minn komponent;

Emenda 53
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 7

(7) “verifikatur” tfisser persuna ġuridika differenti mill-awtoritajiet kompetenti maħtura f’konformità mal-Artikolu 4 ta’ dan ir-Regolament li twettaq attivitajiet ta’ verifika u li hija akkreditata minn korp nazzjonali ta’ akkreditament skont ir-Regolament (KE) Nru 765/2008 jew persuna fiżika awtorizzata mod ieħor, mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 5(2) ta’ dak ir-Regolament, fiż-żmien meta tinħareġ dikjarazzjoni ta’ verifika;

(7) “verifikatur” tfisser persuna ġuridika li twettaq attivitajiet ta’ verifika u li hija akkreditata minn korp nazzjonali ta’ akkreditament skont ir-Regolament (KE) Nru 765/2008 jew persuna fiżika awtorizzata mod ieħor, mingħajr preġudizzju għall-Artikolu 5(2) ta’ dak ir-Regolament, fiż-żmien meta tinħareġ dikjarazzjoni ta’ verifika;

Emenda 54
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 9a (ġdid)

(9a) “faċilità” tfisser installazzjoni waħda jew aktar fuq l-istess sit li huma operati mill-istess persuna fiżika jew ġuridika;

Emenda 55
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 9b (ġdid)

(9b) “sit” tfisser il-post ġeografiku tal-faċilità;

Emenda 56
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 10

(10) “fattur ta’ emissjoni” tfisser koeffiċjent li jikkwantifika l-emissjonijiet jew l-assorbimenti ta’ gass għal kull unità ta’ attività, li spiss ikun ibbażat fuq kampjun ta’ data tal-kejl, fuq medja sabiex tiġi żviluppata rata rappreżentattiva ta’ emissjoni għal livell ta’ attività partikolari taħt sett partikolari ta’ kundizzjonijiet operattivi;

(10) “fattur ta’ emissjoni” tfisser koeffiċjent li jikkwantifika l-emissjonijiet ta’ gass għal kull unità ta’ attività, li spiss ikun ibbażat fuq kampjun ta’ data tal-kejl, fuq medja sabiex tiġi żviluppata rata rappreżentattiva ta’ emissjoni għal livell ta’ attività partikolari taħt sett partikolari ta’ kundizzjonijiet operattivi;

Emenda 57
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 12

(12) “fattur speċifiku ta’ emissjoni” tfisser fattur ta’ emissjoni derivat minn kejl dirett;

(12) “fattur speċifiku ta’ emissjoni” tfisser fattur ta’ emissjoni għal tip ta’ sors ta’ emissjoni li huwa derivat minn kejl dirett;

Emenda 58
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 13

(13) “kejl dirett” tfisser kwantifikazzjoni diretta tal-emissjoni tal-metan fil-livell tas-sors b’apparat tal-kejl tal-metan;

(13) “kejl dirett” tfisser kejl tal-emissjoni tal-metan fil-livell tas-sors b’apparat tal-kejl li jippermetti tali kejl;

Emenda 59
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 13a (ġdid)

(13a) “kwantifikazzjoni” tfisser operazzjonijiet sabiex tiġi ddeterminata l-kwantità ta’ emissjonijiet tal-metan, abbażi ta’ kejl dirett jew, fejn il-kejl dirett ma jkunx fattibbli, abbażi ta’ kalkoli dettaljati tal-inġinerija jew għodod ta’ simulazzjoni, u abbażi ta’ tagħmir avvanzat u metodi ta’ monitoraġġ;

Emenda 60
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 14

(14) “emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sit” tfisser is-sorsi kollha ta’ emissjonijiet fi ħdan assi;

(14) “emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sit” tfisser is-sorsi kollha ta’ emissjonijiet fi ħdan sit kollu;

Emenda 61
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 15

(15) “kejl fil-livell tas-sit” tfisser kejl minn fuq għal isfel u tipikament jinvolvi l-użu ta’ sensuri mmuntati fuq pjattaforma mobbli, bħal vetturi, droni, inġenji tal-ajru, dgħajjes u satelliti jew mezzi oħrajn sabiex tinkiseb ħarsa ġenerali sħiħa lejn l-emissjonijiet f’sit sħiħ;

(15) “kejl fil-livell tas-sit” tfisser kejl minn fuq għal isfel u tipikament jinvolvi l-użu ta’ sensuri mmuntati fuq pjattaforma mobbli, bħal vetturi, droni, inġenji tal-ajru, dgħajjes, satelliti, l-użu ta’ sensuri fissi, bħal networks kontinwi ta’ sensuri lokalizzati, jew mezzi oħrajn sabiex tinkiseb ħarsa ġenerali sħiħa lejn l-emissjonijiet f’sit sħiħ;

Emenda 62
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 17

(17) “stħarriġ dwar id-detezzjoni u t-tiswija ta’ tnixxijiet” tfisser stħarriġ sabiex jiġu identifikati s-sorsi tal-emissjonijiet tal-metan, inklużi t-tnixxijiet u l-ivventjar mhux intenzjonat;

(17) “stħarriġ dwar id-detezzjoni u t-tiswija ta’ tnixxijiet” tfisser stħarriġ bi strument jew teknoloġija avvanzata oħra b’limitu minimu ta’ detezzjoni u kunfidenza, sabiex jiġu identifikati u traċċati s-sorsi tat-tnixxijiet tal-emissjonijiet tal-metan u emissjonijiet tal-metan oħra mhux intenzjonati, u għat-tiswija jew is-sostituzzjoni tal-komponenti li jnixxu;

Emenda 63
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 18

(18) “ivventjar” tfisser ir-rilaxx ta’ metan mhux maħruq fl-atmosfera jew intenzjonalment minn proċessi, attivitajiet jew apparat iddiżinjati għal dan il-għan, jew b’mod mhux intenzjonat fil-każ ta’ funzjonament ħażin jew restrizzjonijiet ġeoloġiċi;

(18) “ivventjar” tfisser ir-rilaxx ta’ metan mhux maħruq fl-atmosfera intenzjonalment minn proċessi, attivitajiet jew apparat iddiżinjati għal dan il-għan;

Emenda 64
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 22

(22) “ivvampjar ta’ rutina” tfisser l-ivvampjar matul il-produzzjoni normali taż-żejt jew tal-gass fossili u fin-nuqqas ta’ faċilitajiet suffiċjenti jew ġeoloġija li tista’ tiġi adattata sabiex il-metan jiġi injettat mill-ġdid, jintuża fuq il-post, jew jintbagħat lejn suq;

Emenda 65
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 24

(24) “bir inattiv” tfisser bir taż-żejt jew tal-gass jew sit tal-bir fejn l-operazzjonijiet għall-esplorazzjoni jew għall-produzzjoni jkunu waqfu għal mill-anqas sena;

(24) “bir inattiv” tfisser bir taż-żejt jew tal-gass jew sit tal-bir, fuq l-art jew lil hinn mill-kosta, fejn l-operazzjonijiet għall-esplorazzjoni jew għall-produzzjoni jkunu waqfu għal mill-anqas sena; hija ma tinkludix bjar magħluqa u abbandunati b’mod permanenti;

Emenda 66
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 24a (ġdid)

(24a) “bir magħluq u abbandunat b’mod permanenti” tfisser bir taż-żejt jew tal-gass jew sit tal-bir, fuq l-art jew lil hinn mill-kosta, li ngħalaq u fih ħadd u xejn mhu se jidħol, fejn l-installazzjonijiet kollha assoċjati mal-bir tneħħew u l-operazzjonijiet intemmu u fejn tista’ tiġi provduta dokumentazzjoni adegwata biex turi, f’konformità mal-Anness IV, li ma hemmx emissjonijiet tal-metan minn dak il-bir jew mis-sit tal-bir;

Emenda 67
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 39a (ġdid)

(39a) “it-tagħmir tal-estrazzjoni tal-faħam f’minjiera magħluqa jew abbandunata” tfisser kwalunkwe tagħmir li jibqa’ marbut mal-istrata li ġġorr il-metan, inklużi iżda mhux limitati għal passaġġi tal-ventilazzjoni u l-pajpijiet tad-dranaġġ;

Emenda 68
Proposta għal regolament
Artikolu 2 – paragrafu 1 – punt 41

(41) “importatur” tfisser persuna fiżika jew ġuridika stabbilita fl-Unjoni li, matul attività kummerċjali, tqiegħed l-enerġija fossili minn pajjiż terz fis-suq tal-Unjoni.

(41) “importatur” tfisser persuna fiżika jew ġuridika li, matul attività kummerċjali, tqiegħed il-gass fossili, iż-żejt jew il-faħam minn pajjiż terz fis-suq tal-Unjoni inkluż kwalunkwe persuna fiżika stabbilita fl-Unjoni li hija maħtura twettaq azzjonijiet meħtieġa fl-ambitu tal-Artikolu 27.

Emenda 69
Proposta għal regolament
Artikolu 3 – paragrafu 1

1. Meta jistabbilixxu jew japprovaw tariffi ta’ trażmissjoni jew ta’ distribuzzjoni jew il-metodoloġiji li għandhom jintużaw mill-operaturi tas-sistema ta’ trażmissjoni, mill-operaturi tas-sistema ta’ distribuzzjoni, mill-operaturi tat-terminali tal-LNG jew minn kumpaniji regolati oħrajn, inklużi, fejn applikabbli, l-operaturi tal-ħżin tal-gass, l-awtoritajiet regolatorji għandhom iqisu l-kostijiet imġarrba u l-investimenti magħmula sabiex jikkonformaw mal-obbligi skont dan ir-Regolament, sa fejn dawn jikkorrispondu ma’ dawk ta’ operatur regolat effiċjenti u strutturalment komparabbli.

1. Meta jistabbilixxu jew japprovaw tariffi jew il-metodoloġiji li għandhom jintużaw mill-operaturi tas-sistema ta’ trażmissjoni, mill-operaturi tas-sistema ta’ distribuzzjoni, mill-operaturi tat-terminali tal-LNG jew minn kumpaniji regolati oħrajn, inklużi, fejn applikabbli, l-operaturi tal-ħżin tal-gass, l-awtoritajiet regolatorji għandhom iqisu l-kostijiet addizzjonali mġarrba u l-investimenti magħmula sabiex jikkonformaw mal-obbligi skont dan ir-Regolament, sa fejn dawn jikkorrispondu ma’ dawk ta’ operatur regolat effiċjenti u strutturalment komparabbli. Il-kostijiet ta’ unità ta’ investiment imsemmija fil-paragrafu 2 jistgħu jintużaw minn awtoritajiet regolatorji biex jagħmlu valutazzjoni komparattiva tal-kostijiet imġarrba mill-operaturi.

Emenda 70
Proposta għal regolament
Artikolu 3 – paragrafu 2

2. Kull tliet snin, l-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għall-Kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija (ACER) għandha tistabbilixxi u tagħmel disponibbli għall-pubbliku sett ta’ indikaturi u valuri ta’ referenza korrispondenti għat-tqabbil tal-kostijiet ta’ unità ta’ investiment marbuta mal-kejl, ir-rapportar u t-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan għal proġetti komparabbli.

2. Kull tliet snin, l-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għall-Kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija (ACER) għandha tistabbilixxi u tagħmel disponibbli għall-pubbliku sett ta’ indikaturi u valuri ta’ referenza korrispondenti għat-tqabbil tal-kostijiet ta’ unità ta’ investiment marbuta mal-kejl, il-monitoraġġ, ir-rapportar, il-verifika u t-tnaqqis tal-emissjonijiet, inklużi dawk mill-ivventjar u l-ivvampjar, tal-emissjonijiet tal-metan għal proġetti komparabbli.

Emenda 71
Proposta għal regolament
Artikolu 4 – paragrafu 1 – subparagrafu 2

L-Istati Membri għandhom jinnotifikaw lill-Kummissjoni bl-ismijiet u d-dettalji ta’ kuntatt tal-awtoritajiet kompetenti sa …[3 xhur wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament]. L-Istati Membri għandhom jinformaw lill-Kummissjoni mingħajr dewmien bi kwalunkwe bidla fl-ismijiet jew fid-dettalji ta’ kuntatt tal-awtoritajiet kompetenti.

L-Istati Membri għandhom jinnotifikaw lill-Kummissjoni bl-ismijiet u d-dettalji ta’ kuntatt tal-awtoritajiet kompetenti sa …[6 xhur wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament]. L-Istati Membri għandhom jinformaw lill-Kummissjoni mingħajr dewmien bi kwalunkwe bidla fl-ismijiet jew fid-dettalji ta’ kuntatt tal-awtoritajiet kompetenti.

Emenda 72
Proposta għal regolament
Artikolu 4 – paragrafu 2

2. Il-Kummissjoni għandha tagħmel lista tal-awtoritajiet kompetenti disponibbli għall-pubbliku u għandha taġġorna dik il-lista regolarment.

2. Il-Kummissjoni għandha tagħmel lista tal-awtoritajiet kompetenti disponibbli għall-pubbliku u għandha taġġorna dik il-lista regolarment kif tirċievi notifika għal kwalunkwe bidla minn Stat Membru.

Emenda 73
Proposta għal regolament
Artikolu 4 – paragrafu 3

3. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-awtoritajiet kompetenti jkollhom setgħat u riżorsi adegwati sabiex iwettqu l-obbligi stabbiliti f’dan ir-Regolament.

3. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-awtoritajiet kompetenti jistabbilixxu punt ta’ kuntatt, ikollhom setgħat u riżorsi adegwati, inklużi riżorsi umani, sabiex iwettqu l-obbligi stabbiliti f’dan ir-Regolament.

Emenda 74
Proposta għal regolament
Artikolu 5 – paragrafu 1

1. L-awtoritajiet kompetenti għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa sabiex jiżguraw il-konformità mar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-Regolament.

1. Fit-twettiq tal-kompiti tagħhom, l-awtoritajiet kompetenti għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa sabiex jiżguraw il-konformità ma’ dan ir-Regolament.

Emenda 75
Proposta għal regolament
Artikolu 5 – paragrafu 2

2. L-operaturi u l-operaturi tal-minjieri għandhom jipprovdu lill-awtoritajiet kompetenti l-assistenza kollha meħtieġa sabiex jippermettu jew jiffaċilitaw it-twettiq tal-kompiti tal-awtoritajiet kompetenti msemmija f’dan ir-Regolament, b’mod partikolari fir-rigward tal-aċċess għall-bini u l-preżentazzjoni ta’ dokumentazzjoni jew rekords.

2. L-operaturi, l-operaturi tal-minjieri u l-importaturi, dment li dawk l-importaturi huma meħtieġa skont l-Artikolu 27, għandhom jipprovdu lill-awtoritajiet kompetenti l-assistenza kollha meħtieġa sabiex jippermettu jew jiffaċilitaw it-twettiq tal-kompiti tal-awtoritajiet kompetenti msemmija f’dan ir-Regolament, b’mod partikolari fir-rigward tal-aċċess għall-bini u l-preżentazzjoni ta’ dokumentazzjoni jew rekords.

Emenda 76
Proposta għal regolament
Artikolu 5 – paragrafu 3

3. L-awtoritajiet kompetenti għandhom jikkooperaw ma’ xulxin u mal-Kummissjoni u kif meħtieġ mal-awtoritajiet ta’ pajjiżi terzi, sabiex jiżguraw il-konformità ma’ dan ir-Regolament. Il-Kummissjoni tista’ tistabbilixxi network ta’ awtoritajiet kompetenti sabiex trawwem il-kooperazzjoni, bl-arranġamenti meħtieġa għall-iskambju ta’ informazzjoni u l-aħjar prattiki u sabiex tippermetti konsultazzjonijiet.

3. L-awtoritajiet kompetenti għandhom jikkooperaw ma’ xulxin u mal-Kummissjoni u kif meħtieġ mal-awtoritajiet ta’ pajjiżi terzi, sabiex jiżguraw il-konformità ma’ dan ir-Regolament. Il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi network ta’ awtoritajiet kompetenti sabiex trawwem il-kooperazzjoni, bl-arranġamenti meħtieġa għall-iskambju ta’ informazzjoni u l-aħjar prattiki u sabiex tippermetti konsultazzjonijiet. Il-punti ta’ kuntatt stabbiliti fi ħdan l-awtoritajiet kompetenti għandhom jappoġġaw dawn l-attivitajiet.

Emenda 77
Proposta għal regolament
Artikolu 5 – paragrafu 3a (ġdid)

3a. L-awtoritajiet kompetenti għandhom iwettqu kontrolli regolari biex jivverifikaw il-konformità tal-importaturi mal-Artikolu 27(2a), dment li dawk l-importaturi huma meħtieġa jikkonformaw skont l-Artikolu 27, permezz ta’ kontrolli tad-dokumentazzjoni u verifika minn parti terza indipendenti, flimkien ma’ metodi u teknoloġiji oħra għad-dispożizzjoni tagħhom biex jivverifikaw l-eżistenza ta’ emissjonijiet tal-metan.

Emenda 78
Proposta għal regolament
Artikolu 5 – paragrafu 3b (ġdid)

3b. L-awtoritajiet kompetenti għandhom jirrieżaminaw u japprovaw il-pjan ta’ mitigazzjoni msemmi fl-Artikolu 18(6) biex jiġu indirizzati l-emissjonijiet tal-metan sottomessi mill-operaturi.

Emenda 79
Proposta għal regolament
Artikolu 5 – paragrafu 4 – subparagrafu 1

Meta r-rapporti għandhom isiru pubbliċi f’konformità ma’ dan ir-Regolament, l-awtoritajiet kompetenti għandhom jagħmluhom disponibbli għall-pubbliku mingħajr ħlas, fuq sit web apposta u f’format aċċessibbli, li jista’ jitniżżel u jiġi editjat liberament.

Emenda 80
Proposta għal regolament
Artikolu 6 – paragrafu 1

1. L-awtoritajiet kompetenti għandhom iwettqu spezzjonijiet perjodiċi sabiex jivverifikaw il-konformità tal-operaturi jew tal-operaturi tal-minjieri mar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-Regolament. L-ewwel spezzjoni għandha titlesta sa …[18-il xahar wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament]. Għandhom jiġu kkunsidrati mekkaniżmi ta’ kontroll diġà stabbiliti disponibbli għall-awtoritajiet kompetenti. L-awtoritajiet kompetenti għandhom jidentifikaw l-aħjar prattiki.

Emenda 81
Proposta għal regolament
Artikolu 6 – paragrafu 2 – subparagrafu 2

Meta spezzjoni tkun identifikat ksur serju tar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament, l-awtoritajiet kompetenti għandhom joħorġu avviż ta’ azzjonijiet ta’ rimedju li għandhom jitwettqu mill-operatur jew mill-operatur tal-minjieri, bħala parti mir-rapport imsemmi fil-paragrafu 5.

Meta spezzjoni tkun identifikat ksur tar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament, l-awtoritajiet kompetenti għandhom joħorġu avviż ta’ azzjonijiet ta’ rimedju li għandhom jitwettqu mill-operatur jew mill-operatur tal-minjieri, bi skadenzi ċari għal dawn l-azzjonijiet, bħala parti mir-rapport imsemmi fil-paragrafu 5.

Emenda 82
Proposta għal regolament
Artikolu 6 – paragrafu 3

3. Wara l-ewwel spezzjoni msemmija fil-paragrafu 1, l-awtoritajiet kompetenti għandhom ifasslu programmi għall-ispezzjonijiet ta’ rutina. Il-perjodu bejn l-ispezzjonijiet għandu jkun ibbażat fuq stima tar-riskju ambjentali u ma għandux jaqbeż is-sentejn. Meta spezzjoni tkun identifikat ksur serju tar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament, l-ispezzjoni sussegwenti għandha ssir fi żmien sena.

3. Wara l-ewwel spezzjoni msemmija fil-paragrafu 1, l-awtoritajiet kompetenti għandhom ifasslu programmi għall-ispezzjonijiet ta’ rutina. Il-perjodu bejn l-ispezzjonijiet għandu jkun ibbażat fuq stima tar-riskju ambjentali, inkluża valutazzjoni ta’ impatti kumulattivi tal-emissjonijiet tal-metan kollha bħala sustanzi niġġiesa, u ma għandux ikun aktar minn 16-il xahar. Meta spezzjoni tkun identifikat ksur serju tar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament, l-ispezzjoni sussegwenti għandha ssir f’perjodu massimu ta’ disa’ xhur.

Emenda 83
Proposta għal regolament
Artikolu 6 – paragrafu 4 – punt a

(a) sabiex jinvestigaw ilmenti sostanzjati msemmija fl-Artikolu 7 u okkorrenzi ta’ nuqqas ta’ konformità mill-aktar fis possibbli wara d-data li fiha l-awtoritajiet kompetenti jsiru konxji ta’ tali lmenti jew nuqqas ta’ konformità;

Emenda 84
Proposta għal regolament
Artikolu 6 – paragrafu 5 – subparagrafu 1

Wara kull spezzjoni, l-awtoritajiet kompetenti għandhom iħejju rapport li jiddeskrivi l-bażi ġuridika għall-ispezzjoni, il-passi proċedurali segwiti, is-sejbiet u r-rakkomandazzjonijiet rilevanti għall-azzjoni ulterjuri mill-operatur jew mill-operatur tal-minjieri.

Emenda 85
Proposta għal regolament
Artikolu 6 – paragrafu 6

6. L-operaturi u l-operaturi tal-minjieri għandhom jieħdu l-azzjonijiet kollha meħtieġa stabbiliti fir-rapport imsemmi fil-paragrafu 5 fil-perjodu determinat mill-awtoritajiet kompetenti jew fi kwalunkwe perjodu ieħor miftiehem mal-awtoritajiet kompetenti.

6. L-operaturi u l-operaturi tal-minjieri għandhom, mingħajr dewmien, jieħdu l-azzjonijiet kollha meħtieġa stabbiliti fir-rapport imsemmi fil-paragrafu 5 fil-perjodu determinat mill-awtoritajiet kompetenti jew fi kwalunkwe perjodu ieħor miftiehem mal-awtoritajiet kompetenti.

Emenda 86
Proposta għal regolament
Artikolu 7 – paragrafu 1

1. Kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika li tqis li ġarrbet dannu bħala riżultat ta’ ksur tar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament mill-operaturi jew mill-operaturi tal-minjieri, tista’ tippreżenta lment bil-miktub lill-awtoritajiet kompetenti.

1. Kwalunkwe persuna fiżika jew ġuridika tista’ tissottometti ilment bil-miktub lill-awtoritajiet kompetenti dwar ksur possibbli tar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament mill-operaturi jew mill-operaturi tal-minjieri. Barra minn hekk, il-Portal Ewropew tal-Ġustizzja għandu jaġixxi bħala punt ta’ kuntatt għall-fini tas-sottomissjoni tal-ilmenti lill-awtoritajiet kompetenti kkonċernati.

Emenda 87
Proposta għal regolament
Artikolu 7 – paragrafu 2

2. L-ilmenti għandhom jiġu ssostanzjati kif xieraq u jkun fihom biżżejjed evidenza tal-allegat ksur u tad-dannu li jirriżulta minnu.

2. L-ilmenti għandhom jiġu ssostanzjati kif xieraq u jkun fihom biżżejjed evidenza tal-allegat ksur.

Emenda 88
Proposta għal regolament
Artikolu 7 – paragrafu 3

3. Fejn jidher li l-ilment ma jipprovdix biżżejjed evidenza sabiex jiġġustifika t-twettiq ta’ investigazzjoni, l-awtoritajiet kompetenti għandhom jinformaw lill-ilmentatur bir-raġunijiet għad-deċiżjoni tagħhom li ma jwettqux investigazzjoni.

3. Fejn jidher li l-ilment ma jipprovdix biżżejjed evidenza sabiex jiġġustifika t-twettiq ta’ investigazzjoni, l-awtoritajiet kompetenti għandhom jinformaw lill-ilmentatur, fi żmien raġonevoli iżda mhux aktar tard minn xahar, bir-raġunijiet għad-deċiżjoni tagħhom li ma jwettqux investigazzjoni.

Emenda 89
Proposta għal regolament
Artikolu 8 – paragrafu 1 – parti introduttorja

1. Il-verifikaturi għandhom jivvalutaw il-konformità tar-rapporti dwar l-emissjonijiet sottomessi lilhom mill-operaturi jew mill-operaturi tal-minjieri f’konformità ma’ dan ir-Regolament. Huma għandhom jivvalutaw il-konformità tar-rapporti mar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-Regolament u jirrieżaminaw is-sorsi u l-metodoloġiji kollha tad-data użati sabiex jivvalutaw l-affidabbiltà, il-kredibbiltà u l-akkuratezza tagħhom, b’mod partikolari l-punti li ġejjin:

1. Il-verifikaturi għandhom jivvalutaw il-konformità tar-rapporti dwar l-emissjonijiet sottomessi lilhom mill-operaturi, mill-operaturi tal-minjieri jew l-importaturi, dment li dawk l-importaturi huma meħtieġa skont l-Artikolu 27, f’konformità ma’ dan ir-Regolament. Huma għandhom jivvalutaw il-konformità tar-rapporti mar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-Regolament u jirrieżaminaw is-sorsi u l-metodoloġiji kollha tad-data użati sabiex jivvalutaw l-affidabbiltà, il-kredibbiltà u l-akkuratezza tagħhom, b’mod partikolari l-punti li ġejjin:

Emenda 90
Proposta għal regolament
Artikolu 8 – paragrafu 1 – punt d

(d) kwalunkwe sistema ta’ kontroll tal-kwalità jew ta’ garanzija tal-kwalità applikata mill-operaturi jew mill-operaturi tal-minjieri.

(d) kwalunkwe sistema ta’ kontroll ta’ garanzija tal-kwalità applikata mill-operaturi, mill-operaturi tal-minjieri jew mill-importaturi, dment li dawk l-importaturi huma meħtieġa skont l-Artikolu 27.

Emenda 91
Proposta għal regolament
Artikolu 8 – paragrafu 2 – subparagrafu 1

Fit-twettiq tal-attivitajiet ta’ verifika msemmija fil-paragrafu 1, il-verifikaturi għandhom jużaw standards Ewropej jew internazzjonali bla ħlas u disponibbli għall-pubbliku għall-kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan kif magħmula applikabbli mill-Kummissjoni f’konformità mal-paragrafu 5. Sa tali data meta l-applikabbiltà ta’ dawk l-istandards tiġi ddeterminata mill-Kummissjoni, il-verifikaturi għandhom jużaw standards Ewropej jew internazzjonali eżistenti għall-kwantifikazzjoni u l-verifika tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra.

Fit-twettiq tal-attivitajiet ta’ verifika msemmija fil-paragrafu 1, il-verifikaturi għandhom jużaw standards Ewropej jew internazzjonali disponibbli għall-pubbliku għall-kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan kif magħmula applikabbli mill-Kummissjoni f’konformità ma’ dan ir-Regolament, b’mod partikolari mal-paragrafu 5. Sa tali data meta l-applikabbiltà ta’ dawk l-istandards tiġi ddeterminata mill-Kummissjoni, il-verifikaturi għandhom jużaw standards Ewropej jew internazzjonali eżistenti għall-kwantifikazzjoni u l-verifika tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra.

Emenda 92
Proposta għal regolament
Artikolu 8 – paragrafu 2 – subparagrafu 1a (ġdid)

Meta ma jkun hemm l-ebda standard Ewropew jew internazzjonali disponibbli, l-operaturi jew l-operaturi tal-minjieri għandhom jipprovdu informazzjoni lill-verifikaturi dwar l-istandards jew il-metodoloġiji użati mill-operaturi, mill-operaturi tal-minjieri jew mill-importaturi għall-fini tal-attivitajiet ta’ verifika.

Emenda 93
Proposta għal regolament
Artikolu 8 – paragrafu 2 – subparagrafu 2

Il-verifikaturi jistgħu jwettqu kontrolli fuq il-post sabiex jiddeterminaw l-affidabbiltà, il-kredibbiltà u l-akkuratezza tas-sorsi tad-data u tal-metodoloġiji użati.

Il-verifikaturi għandhom iwettqu kontrolli fuq il-post b’avviż minn qabel kif ukoll għal għarrieda sabiex jiddeterminaw l-affidabbiltà, il-kredibbiltà u l-akkuratezza tas-sorsi tad-data u tal-metodoloġiji użati.

Emenda 94
Proposta għal regolament
Artikolu 8 – paragrafu 2 – subparagrafu 2a (ġdid)

L-attivitajiet ta’ verifika msemmija fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu u f’dan il-paragrafu għandhom jiġu allinjati mal-istandards u l-metodoloġiji Ewropej jew internazzjonali attwali sabiex jiġi limitat il-piż fuq l-operaturi, l-operaturi tal-minjieri jew l-importaturi, dment li dawk l-importaturi huma meħtieġa skont l-Artikolu 27, u fuq l-awtoritajiet kompetenti u jikkunsidraw in-natura tal-attivitajiet tal-operaturi.

Emenda 95
Proposta għal regolament
Artikolu 8 – paragrafu 3 – subparagrafu 3

Meta l-valutazzjoni tikkonkludi li r-rapport dwar l-emissjonijiet ma jikkonformax mar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament, il-verifikaturi għandhom jinformaw lill-operatur jew lill-operatur tal-minjieri b’dan u l-operatur jew l-operatur tal-minjieri għandu jissottometti rapport rivedut dwar l-emissjonijiet lill-verifikatur mingħajr dewmien.

Meta l-valutazzjoni tikkonkludi li r-rapport dwar l-emissjonijiet ma jikkonformax mar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament, il-verifikaturi għandhom jinformaw b’dan lill-operatur, lill-operatur tal-minjieri jew lill-importatur, sakemm l-importatur huwa rikjest skont l-Artikolu 27, u l-operatur, l-operatur tal-minjieri jew l-importatur, sakemm l-importatur huwa rikjest skont l-Artikolu 27, għandu jissottometti rapport rivedut dwar l-emissjonijiet lill-verifikatur mingħajr dewmien u mhux aktar tard minn tliet ġimgħat.

Emenda 96
Proposta għal regolament
Artikolu 8 – paragrafu 4

4. L-operaturi u l-operaturi tal-minjieri għandhom jipprovdu lill-verifikaturi bl-assistenza kollha meħtieġa sabiex jippermettu jew jiffaċilitaw it-twettiq tal-attivitajiet ta’ verifika, b’mod partikolari fir-rigward tal-aċċess għall-bini u l-preżentazzjoni ta’ dokumentazzjoni jew rekords.

4. L-operaturi, l-operaturi tal-minjieri u l-importaturi, sakemm dawk l-importaturi huma rikjesti skont l-Artikolu 27, għandhom jipprovdu lill-verifikaturi l-assistenza kollha meħtieġa sabiex jippermettu jew jiffaċilitaw it-twettiq tal-attivitajiet ta’ verifika, b’mod partikolari fir-rigward tal-aċċess għall-bini u l-preżentazzjoni ta’ dokumentazzjoni jew rekords.

Emenda 97
Proposta għal regolament
Artikolu 8 – paragrafu 5a (ġdid)

5a. Għandu jittieħed kont tal-ispejjeż imġarrba mill-attivitajiet imsemmija f’dan l-Artikolu b’mod konformi mal-Artikolu 3.

Emenda 98
Proposta għal regolament
Artikolu 10 – paragrafu 1 – parti introduttorja

1. Sakemm l-interess tal-Unjoni jkun protett, l-Osservatorju Internazzjonali tal-Emissjonijiet tal-Metan għandu jingħata rwol ta’ verifika fir-rigward tad-data dwar l-emissjonijiet tal-metan, b’mod partikolari fir-rigward tal-kompiti li ġejjin:

1. Fit-twettiq tal-obbligi tagħhom u fl-eżerċizzju tas-setgħat tagħhom fl-ambitu ta’ dan ir-Regolament, il-verifikaturi, l-awtoritajiet kompetenti u l-Kummissjoni għandhom jikkunsidraw l-informazzjoni mqegħda għad-dispożizzjoni tal-pubbliku mill-Osservatorju Internazzjonali tal-Emissjonijiet tal-Metan (IMEO), b’mod partikolari fir-rigward ta’ dan li ġej:

Emenda 99
Proposta għal regolament
Artikolu 10 – paragrafu 1 – punt e

(e) ir-rapportar ta’ sejbiet dwar diskrepanzi kbar bejn is-sorsi tad-data.

(e) ir-rapportar ta’ sejbiet dwar diskrepanzi kbar bejn is-sorsi tad-data li jikkontribwixxi għall-iżvilupp ta’ metodoloġiji xjentifiċi aktar robusti;

Emenda 100
Proposta għal regolament
Artikolu 10 – paragrafu 1 – punt ea (ġdid)

(ea) ir-rapportar tas-superemittenti identifikati permezz ta’ sistema ta’ detezzjoni u twissija bikrija.

Emenda 101
Proposta għal regolament
Artikolu 10 – paragrafu 2

2. Il-Kummissjoni tista’ tippreżenta data dwar l-emissjonijiet tal-metan lill-Osservatorju Internazzjonali tal-Emissjonijiet tal-Metan, kif magħmula disponibbli lilha mill-awtoritajiet kompetenti f’konformità ma’ dan ir-Regolament.

2. Il-Kummissjoni għandha tippreżenta d-data rilevanti dwar l-emissjonijiet tal-metan lill-IMEO.

Emenda 102
Proposta għal regolament
Artikolu 10 – paragrafu 3

3. L-informazzjoni prodotta mill-Osservatorju Internazzjonali tal-Emissjonijiet tal-Metan għandha tkun disponibbli għall-pubbliku u għall-Kummissjoni.

imħassar

Emenda 103
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 1

1. Sa … [12-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], l-operaturi għandhom jissottomettu rapport lill-awtoritajiet kompetenti li jkun fih l-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors stmati bl-użu ta’ fatturi ta’ emissjoni ġeneriċi iżda speċifiċi għas-sors għas-sorsi kollha.

1. Sa … [10 xhur mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], l-operaturi għandhom jissottomettu rapport lill-awtoritajiet kompetenti li jkun fih il-kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors stmati bl-użu ta’ mill-inqas il-fatturi ta’ emissjoni ġeneriċi għas-sorsi kollha. L-operaturi jistgħu jagħżlu li jissottomettu simultanjament rapport f’konformità mar-rekwiżiti stabbiliti fil-paragrafu 2.

Emenda 104
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 2

2. Sa … [24 xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], l-operaturi għandhom jissottomettu wkoll rapport lill-awtoritajiet kompetenti li jkun fih kejl dirett tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors għall-assi operattivi. Ir-rapportar f’tali livell jista’ jinvolvi l-użu ta’ kejl u kampjunar fil-livell tas-sors bħala l-bażi għall-istabbiliment ta’ fatturi speċifiċi tal-emissjonijiet użati għall-istima tal-emissjonijiet.

2. L-operaturi u l-impriżi stabbiliti fl-Unjoni għandhom jissottomettu rapport lill-awtoritajiet kompetenti li jkun fih kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors:

(a) għall-assi operattivi sa ... [12-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], u

(b) għall-assi mhux operattivi sa... [24 xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], dment li dawn l-assi ma jkunux ġew irrapportati minn xi operatur skont l-obbligu fl-ambitu tal-punt (a).

Ir-rapportar f’tali livell għandu jinvolvi l-użu ta’ kejl u kampjunar diretti fil-livell tas-sors bħala l-bażi għall-istabbiliment ta’ fatturi speċifiċi tal-emissjonijiet użati għall-kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet.

Emenda 105
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 3 – subparagrafu 1

Sa … [36 xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] u sat-30 ta’ Marzu ta’ kull sena minn hemm ’il quddiem, l-operaturi għandhom jissottomettu rapport lill-awtoritajiet kompetenti li jkun fih kejl dirett tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors għall-assi operattivi msemmija fil-paragrafu 2, ikkumplimentat minn kejl tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sit, u b’hekk ikunu jistgħu jiġu vvalutati u vverifikati l-istimi fil-livell tas-sors aggregati skont is-sit.

L-operaturi u l-impriżi li huma stabbiliti fl-Unjoni għandhom jissottomettu rapport lill-awtoritajiet kompetenti li jkun fih kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors, ikkomplementata minn kejl tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sit, u b’hekk ikunu jistgħu jiġu vvalutati u vverifikati l-istimi fil-livell tas-sors aggregati skont is-sit:

Emenda 106
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 3 – subparagrafu 1 – punt a (ġdid)

(a) għall-assi operattivi sa …[24 xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] u sal-31 ta’ Mejju ta’ kull sena sussegwenti; u

Emenda 107
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 3 – subparagrafu 1 – punt b (ġdid)

(b) għall-assi mhux operattivi sa... [42 xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] u sal-31 ta’ Mejju ta’ kull sena sussegwenti, dment li dawk ma jkunux ġew irrapportati minn operatur skont il-punt (a).

Emenda 108
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 3 – subparagrafu 2

Qabel is-sottomissjoni lill-awtoritajiet kompetenti, l-operaturi għandhom jiżguraw li r-rapporti stabbiliti f’dan il-paragrafu jiġu vvalutati minn verifikatur u jinkludu dikjarazzjoni ta’ verifika maħruġa f’konformità mal-Artikoli 8 u 9.

Qabel is-sottomissjoni lill-awtoritajiet kompetenti, l-operaturi u l-impriżi għandhom jiżguraw li r-rapporti stabbiliti f’dan il-paragrafu jiġu vvalutati minn verifikatur u jinkludu dikjarazzjoni ta’ verifika maħruġa f’konformità mal-Artikoli 8 u 9.

Emenda 109
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 4

4. Sa … [36 xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], l-impriżi stabbiliti fl-Unjoni għandhom jissottomettu rapport lill-awtoritajiet kompetenti li jkun fih kejl dirett tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors għal assi mhux operattivi. Ir-rapportar f’tali livell jista’ jinvolvi l-użu ta’ kejl u kampjunar fil-livell tas-sors bħala l-bażi għall-istabbiliment ta’ fatturi speċifiċi tal-emissjonijiet użati għall-istima tal-emissjonijiet.

imħassar

Emenda 110
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 5 – subparagrafu 1

Sa … [48 xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] u sat-30 ta’ Marzu ta’ kull sena minn hemm ’il quddiem, l-impriżi stabbiliti fl-Unjoni għandhom jissottomettu rapport lill-awtoritajiet kompetenti li jkun fih kejl dirett tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors għal assi mhux operattivi kif stabbilit fil-paragrafu 4, ikkumplimentat minn kejl tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sit, u b’hekk ikunu jistgħu jiġu vvalutati u vverifikati l-istimi fil-livell tas-sors aggregati skont is-sit.

imħassar

Emenda 111
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 5 – subparagrafu 2

Qabel is-sottomissjoni lill-awtoritajiet kompetenti, l-impriżi għandhom jiżguraw li r-rapporti stabbiliti f’dan il-paragrafu jiġu vvalutati minn verifikatur u jinkludu dikjarazzjoni ta’ verifika maħruġa f’konformità mal-Artikoli 8 u 9.

imħassar

Emenda 112
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 6 – subparagrafu 1 – punt c

Emenda 113
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 6 – subparagrafu 2

Il-Kummissjoni għandha, permezz ta’ atti ta’ implimentazzjoni, tistabbilixxi mudell ta’ rapportar għar-rapporti skont il-paragrafi 2, 3, 4 u 5. Dawk l-atti ta’ implimentazzjoni għandhom jiġu adottati f’konformità mal-proċedura msemmija fl-Artikolu 32(2).

Il-Kummissjoni għandha, permezz ta’ atti ta’ implimentazzjoni, tistabbilixxi mudell ta’ rapportar għar-rapporti skont dan l-Artikolu filwaqt li tqis ir-rapporti tal-inventarji nazzjonali diġà fis-seħħ. Dawk l-atti ta’ implimentazzjoni għandhom jiġu adottati f’konformità mal-proċedura msemmija fl-Artikolu 32(2). Sal-adozzjoni ta’ dawk l-atti ta’ implimentazzjoni, l-operaturi u l-impriżi għandhom jużaw id-dokumenti ta’ gwida teknika u l-mudelli ta’ rapportar tal-OGMP 2.0, għall-operazzjonijiet upstream u għal dawk midstream u downstream, kif applikabbli.

Emenda 114
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 7

7. Għall-kejl fil-livell tas-sit imsemmi fil-paragrafi 3 u 5, għandhom jintużaw teknoloġiji xierqa ta’ kwantifikazzjoni li jistgħu jipprovdu dan il-kejl.

7. Għall-kejl fil-livell tas-sit imsemmi fil-paragrafu 3 għandhom jintużaw teknoloġiji approvati ta’ kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet żviluppati mill-korpi ta’ standardizzazzjoni Ewropej jew internazzjonali xierqa. Sakemm jiġu stabbiliti tali standards, l-operaturi u l-impriżi, kif applikabbli, għandhom jużaw id-dokumenti ta’ gwida teknika tal-OGMP 2.0 u jsegwu prattiki tal-industrija tal-ogħla livell ta’ żvilupp tekniku u l-aħjar teknoloġiji disponibbli għall-kejl tal-emissjonijiet tal-metan.

Emenda 115
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 8

8. Fil-każ ta’ diskrepanzi sinifikanti bejn l-emissjonijiet kwantifikati bl-użu ta’ metodi fil-livell tas-sors u dawk li jirriżultaw mill-kejl fil-livell tas-sit, għandu jsir kejl addizzjonali fi żmien l-istess perjodu ta’ rapportar.

8. Fil-każ ta’ diskrepanzi sinifikanti bejn l-emissjonijiet fil-livell tas-sors u dawk fil-kejl fil-livell tas-sit, ir-rapporti msemmija fil-paragrafu 3 għandhom jinkludu r-raġunijiet tad-diskrepanza. Meta d-diskrepanza ma tkunx dovuta għall-inċertezza tat-teknoloġija ta’ kwantifikazzjoni użata, għandu jitwettaq il-kejl addizzjonali li ġej fi żmien l-istess perjodu ta’ rapportar:

Emenda 116
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 8 – punt (a) (ġdid)

(a) meta l-kejl fil-livell tas-sit ikun ogħla minn dak fl-inventarju fil-livell tas-sors sa grad statistikament sinifikanti, l-operatur għandu jinkludi fir-rapport dokumentazzjoni biex jirrikonċilja l-inventarju fil-livell tas-sors u l-kejl fil-livell tas-sit, u għandu jaġġorna l-inventarju fil-livell tas-sors tiegħu biex jirrifletti l-kejl ogħla fil-livell tas-sit;

Emenda 117
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 8 – punt (b) (ġdid)

(b) meta l-kejl fil-livell tas-sit ikun aktar baxx mill-inventarju fil-livell tas-sors sa grad statistikament sinifikanti, l-operatur għandu jirrieżamina l-limitu minimu ta’ detezzjoni (MDL) tal-apparati ta’ kejl fil-livell tas-sit biex jikkonferma li l-MDL huwa baxx biżżejjed biex jiddetetta l-livelli mistennija ta’ emissjonijiet minn komponenti individwali. meta l-MDL ma jkunx baxx biżżejjed, l-operatur għandu jirrepeti l-kejl billi juża apparati b’MDL baxx biżżejjed fl-istess sena kalendarja, u għandu jqabbel dak ir-riżultat mal-inventarju fil-livell tas-sors. meta jiġi ddeterminat li l-MDL huwa adegwat, l-operatur għandu jinkludi dokumentazzjoni fir-rapport li tispjega r-raġunijiet għad-diskrepanza.

Emenda 118
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 9

9. Il-kejl tal-emissjonijiet tal-metan għall-infrastruttura tal-gass għandu jsir skont l-istandards Ewropej (CEN) jew internazzjonali (ISO) għall-kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan.

9. Sa … [9 xhur mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], il-Kummissjoni għandha tadotta atti delegati f’konformità mal-Artikolu 31 sabiex tissupplimenta dan ir-Regolament billi tistabbilixxi l-ispeċifikazzjonijiet applikabbli għall-kejl dirett u għall-kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan. Dawk l-ispeċifikazzjonijiet għandhom japplikaw għat-talbiet ta’ standardizzazzjoni maħruġa mill-Kummissjoni għall-finijiet ta’ dan l-Artikolu.

Emenda 119
Proposta għal regolament
Artikolu 12 – paragrafu 11a (ġdid)

11a. Il-monitoraġġ u r-rapportar għandhom jirreferu għall-potenzjal ta’ tisħin globali, li huwa fuq skala ta’ żmien ta’ 100 sena 29,8 darba akbar mid-diossidu tal-karbonju u 82,5 darba aktar qawwi mid-diossidu tal-karbonju fuq skala ta’ żmien ta’ 20 sena1a.

__________________

1a Is-sitt Rapport ta’ Valutazzjoni tal-IPCC “Global Warming Potentials” (Potenzjali ta’ Tisħin Globali) - https://www.ercevolution.energy/ipcc-sixth-assessment-report/

Emenda 120
Proposta għal regolament
Artikolu 13 – paragrafu 1

L-operaturi għandhom jieħdu l-miżuri kollha disponibbli għalihom sabiex jipprevjenu u jimminimizzaw l-emissjonijiet tal-metan fl-operazzjonijiet tagħhom.

1. L-operaturi għandhom jieħdu l-miżuri ta’ mitigazzjoni xierqa kollha li għandhom għad-dispożizzjoni tagħhom sabiex jipprevjenu u jimminimizzaw l-emissjonijiet tal-metan fl-operazzjonijiet tagħhom.

Emenda 121
Proposta għal regolament
Artikolu 13 – paragrafu 1a (ġdid)

1a. Sa... [sitt xhur wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], il-Kummissjoni għandha tressaq rapport lill-Parlament u lill-Kunsill dwar l-impatt tal-introduzzjoni ta’ standard ta’ prestazzjoni upstream ambizzjuż għall-intensità tal-emissjonijiet tal-metan għaż-żejt u għall-gass importati fl-Unjoni jew estratti fiha. Il-Kummissjoni għandha tivvaluta b’mod speċifiku l-istabbiliment ta’ standard tal-intensità tal-metan ta’ 0,2 % jew inqas.

Emenda 122
Proposta għal regolament
Artikolu 13 – paragrafu 1b (ġdid)

1b. Qabel ma tadotta l-att delegat imsemmi fil-paragrafu 1c, il-Kummissjoni għandha twettaq valutazzjoni tal-impatt, li tevalwa b’mod partikolari l-implikazzjonijiet kemm għall-klima kif ukoll għas-sigurtà tal-provvista tal-enerġija tal-Unjoni, b’rispett sħiħ tar-Regolament (UE) 2021/1119.

Emenda 123
Proposta għal regolament
Artikolu 13 – paragrafu 1c (ġdid)

1c. Sa... [18-il xahar wara d-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] il-Kummissjoni għandha tadotta att delegat f’konformità mal-Artikolu 31 biex tissupplimenta dan ir-Regolament billi tistabbilixxi standard tal-prestazzjoni kif imsemmi fil-paragrafu 1a li jimplimenta livell ta’ intensità tal-emissjonijiet tal-metan għas-settur upstream li għandu jintlaħaq sa... [3 snin mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] u l-metodoloġija għad-definizzjoni ċara ta’ metrika robusta tal-intensità tal-emissjonijiet tal-metan.

Emenda 124
Proposta għal regolament
Artikolu 13 – paragrafu 1d (ġdid)

1d. Il-Kummissjoni għandha tadotta atti delegati f’konformità mal-Artikolu 31 biex tissupplimenta dan ir-Regolament billi tistabbilixxi l-livell tal-intensità tal-emissjonijiet li jrid jintlaħaq għas-setturi midstream jew downstream.

Emenda 125
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 1 – subparagrafu 1

Sa … [3 xhur mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], l-operaturi għandhom jissottomettu programm ta’ detezzjoni u tiswija ta’ tnixxijiet lill-awtoritajiet kompetenti li għandu jagħti dettalji dwar il-kontenut tal-istħarriġ li għandu jitwettaq f’konformità mar-rekwiżiti f’dan l-Artikolu.

Sa … [6 xhur mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], l-operaturi għandhom jissottomettu programm ta’ detezzjoni u tiswija tat-tnixxijiet lill-awtoritajiet kompetenti li għandu jagħti dettalji dwar il-kontenut tal-istħarriġ u l-attivitajiet li għandhom jitwettqu f’konformità mar-rekwiżiti f’dan l-Artikolu.

Emenda 126
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 1a (ġdid)

1a. Mingħajr preġudizzju għar-Regolament (UE) Nru 1025/2012, l-Unjoni għandha ssegwi l-iżvilupp f’waqtu mill-organizzazzjonijiet tal-istandardizzazzjoni xierqa ta’ standards Ewropej li jkun fihom l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi fir-rigward tal-istħarriġ u l-attivitajiet tad-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet għall-finijiet ta’ dan l-Artikolu.

Il-Kummissjoni għandha s-setgħa li tadotta atti delegati f’konformità mal-Artikolu 31 sabiex tissupplimenta dan ir-Regolament sabiex tirrikjedi l-konformità mal-ispeċifikazzjonijiet tekniċi msemmija fl-ewwel subparagrafu, taġġorna r-referenzi għal dawk l-istandards Ewropej u tistabbilixxi speċifikazzjonijiet tekniċi fir-rigward tal-istħarriġ dwar id-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet fejn xieraq. Sakemm jiġu stabbiliti tali speċifikazzjonijiet, l-operaturi għandhom jużaw prattiki, teknoloġiji, proċessi u livell ta’ għarfien espert li jkunu mistennija minn fornitur tas-servizzi ewlieni biex jissodisfa l-obbligi stabbiliti f’dan l-Artikolu u, fejn mitlub, għandhom jipprovdu lill-awtoritajiet kompetenti u lill-verifikaturi l-informazzjoni dwar l-istandards jew il-metodoloġiji użati.

Emenda 127
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 2 – subparagrafu 1

Sa … [6 xhur mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], l-operaturi għandhom iwettqu stħarriġ tal-komponenti rilevanti kollha taħt ir-responsabbiltà tagħhom f’konformità mal-programm ta’ detezzjoni u tiswija ta’ tnixxijiet imsemmi fil-paragrafu 1.

Sa … [9 xhur mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], l-operaturi għandhom iwettqu stħarriġ tal-komponenti rilevanti kollha taħt ir-responsabbiltà tagħhom f’konformità mal-programm ta’ detezzjoni u tiswija ta’ tnixxijiet imsemmi fil-paragrafu 1.

Emendi 128 u 270cp1
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 2 – subparagrafu 2

Minn hemm ’il quddiem, l-istħarriġ dwar id-detezzjoni u t-tiswija ta’ tnixxijiet għandu jiġi repetut kull tliet xhur.

Minn dakinhar ’il quddiem, l-istħarriġiet dwar id-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet għandhom jitwettqu bil-frekwenzi li ġejjin:

Emenda 129
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 2 – subparagrafu 2 – punt a (ġdid)

(a) darba kull xahrejn għall-komponenti kollha ta’ fuq l-art li jużaw apparati tad-detezzjoni bil-limitu minimu ta’ detezzjoni msemmi fil-paragrafu 3, il-punt (a);

Emenda 130
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 2 – subparagrafu 2 – punt b (ġdid)

(b) darba kull erba’ xhur għall-komponenti kollha ta’ fuq l-art li jużaw apparati tad-detezzjoni bil-limitu minimu ta’ detezzjoni msemmi fil-paragrafu 3, il-punt (b);

Emenda 131
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 2 – subparagrafu 2 – punt c (ġdid)

(c) darba kull ħames xhur, jew fil-livelli ta’ frekwenza stabbiliti fil-Parti 1 tal-Anness I, għall-komponenti kollha ta’ taħt l-art li jużaw apparati tad-detezzjoni bil-limitu minimu ta’ detezzjoni msemmi fil-paragrafu 3, il-punt (c).

Emenda 132
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 3

3. Fit-twettiq tal-istħarriġ, l-operaturi għandhom jużaw apparati li jippermettu d-detezzjoni tat-telf tal-metan minn komponenti ta’ 500 parti għal kull miljun jew aktar.

3. Fit-twettiq tal-istħarriġ, l-operaturi għandhom jużaw apparati tad-detezzjoni b’limitu minimu ta’ detezzjoni kif ġej:

Emenda 133
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 3 – punt a (ġdid)

(a) 17-il gramma metan fis-siegħa f’temperatura u pressjoni standard; l-istħarriġ għandu jsir fil-livell ta’ kull sors ta’ emissjoni potenzjali individwali;

Emenda 134
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 3 – punt b (ġdid)

(b) 50 parti għal kull miljun f’volum ta’ metan jew gramma waħda fis-siegħa; l-istħarriġ għandu jsir fil-kuntatt ta’ kull sors ta’ emissjoni potenzjali individwali għall-komponenti ta’ fuq l-art;

Emenda 135
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 3 – punt c (ġdid)

Emenda 136
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 4 – subparagrafu 1

L-operaturi għandhom isewwu jew jissostitwixxu l-komponenti kollha li jinstabu li qegħdin jarmu 500 parti għal kull miljun jew aktar ta’ metan.

L-operaturi għandhom isewwu jew jissostitwixxu l-komponenti kollha li jinstab li jkunu qed inixxu l-metan.

Emenda 137
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 4 – subparagrafu 2

It-tiswija jew is-sostituzzjoni tal-komponenti msemmija fl-ewwel subparagrafu għandhom isiru immedjatament wara d-detezzjoni, jew mill-aktar fis possibbli wara dan iżda mhux aktar tard minn ħamest ijiem wara d-detezzjoni, dment li l-operaturi jkunu jistgħu juru li l-kunsiderazzjonijiet tekniċi jew ta’ sikurezza ma jippermettux azzjoni immedjata u dment li l-operaturi jistabbilixxu skeda ta’ tiswija u monitoraġġ.

It-tiswija jew is-sostituzzjoni tal-komponenti msemmija f’dan il-paragrafu għandhom isiru immedjatament wara d-detezzjoni, jew mill-aktar fis possibbli għall-ewwel tentattiv iżda mhux aktar tard minn ħamest ijiem wara d-detezzjoni. It-tiswijiet jew is-sostituzzjonijiet imsemmija f’dan il-paragrafu għandhom jużaw teknoloġiji u materjali tal-ogħla livell ta’ żvilupp tekniku li jipprovdu protezzjoni fit-tul kontra tnixxijiet futuri.

Meta l-operaturi jkunu jistgħu juru li t-tiswija msemmija f’dan il-paragrafu ma tirnexxix jew ma tkunx possibbli fi żmien ħamest ijiem minħabba kunsiderazzjonijiet ta’ sikurezza jew tekniċi, l-operaturi għandhom jipprovdu evidenza għad-dewmien lill-awtoritajiet kompetenti u għandhom jistabbilixxu skeda ta’ tiswija u monitoraġġ mhux aktar tard minn ħamest ijiet wara d-detezzjoni. L-iskeda ta’ tiswija u monitoraġġ imsemmija f’dan is-subparagrafu għandha tiġi ffissata b’tali mod li t-tnixxijiet misjuba jissewwew fi żmien 30 jum wara d-detezzjoni.

Emenda 138
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 4 – subparagrafu 3

Il-kunsiderazzjonijiet tekniċi u ta’ sikurezza li ma jippermettux azzjoni immedjata, kif imsemmi fit-tieni subparagrafu, għandhom ikunu limitati għal kunsiderazzjoni dwar is-sikurezza tal-persunal u tal-bnedmin fil-qrib, l-impatti ambjentali, il-konċentrazzjoni tat-telf tal-metan, l-aċċessibbiltà għall-komponent, id-disponibbiltà tas-sostituzzjoni tal-komponent. Il-kunsiderazzjonijiet tal-impatt ambjentali jistgħu jinkludu każijiet fejn it-tiswija tista’ twassal għal livell ogħla ta’ emissjonijiet tal-metan milli fin-nuqqas tat-tiswija.

Il-kunsiderazzjonijiet ta’ sikurezza u tekniċi, kif imsemmi fit-tieni u t-tielet subparagrafi, għandhom ikunu limitati għal dawn li ġejjin:

Emenda 139
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 4 – subparagrafu 3 – punt a (ġdid)

(a) is-sikurezza tal-persunal u tal-bnedmin li jinsabu qrib it-tnixxija detetta;

Emenda 140
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 4 – subparagrafu 3 – punt b (ġdid)

(b) kwalunkwe impatt ambjentali negattiv tat-teħid ta’ azzjoni jekk ikun jista’ jintwera li dawk l-impatti jkunu akbar mill-benefiċċji ambjentali tat-teħid ta’ azzjoni, bħal fejn tiswija tista’ twassal għal livell ġenerali ogħla ta’ emissjonijiet tal-metan milli kien ikun il-każ kieku t-tiswija ma ssirx;

Emenda 141
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 4 – subparagrafu 3 – punt c (ġdid)

Emenda 142
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 4 – subparagrafu 3 – punt d (ġdid)

(d) in-nuqqas ta’ disponibbiltà ta’ partijiet ta’ sostituzzjoni meħtieġa għat-tiswija tal-komponent jew komponenti meħtieġa għas-sostituzzjoni.

Emenda 143
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 4 – subparagrafu 4

Meta jkun meħtieġ għeluq tas-sistema qabel ma tkun tista’ ssir it-tiswija jew is-sostituzzjoni, l-operaturi għandhom jimminimizzaw it-tnixxija fi żmien jum mid-detezzjoni u għandhom isewwu t-tnixxija sa tmiem l-għeluq tas-sistema skedat li jmiss jew fi żmien sena, skont liema jiġi l-ewwel.

Meta, minħabba li tkun tapplika waħda jew aktar mill-kundizzjonijiet imniżżla fil-punti (a) sa (d), ikun meħtieġ għeluq tas-sistema qabel ma tkun tista’ ssir it-tiswija jew is-sostituzzjoni, l-operaturi għandhom jimminimizzaw it-tnixxija fi żmien jum mid-detezzjoni u għandhom isewwu t-tnixxija sa tmiem l-għeluq tas-sistema skedat li jmiss jew fi żmien sena, skont liema jiġi l-ewwel.

Emenda 144
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 4 – subparagrafu 4a (ġdid)

L-operaturi għandhom jistabbilixxu, iżommu u jqiegħdu kompletament għad-dispożizzjoni tal-awtoritajiet kompetenti, rekord tad-deċiżjonijiet kollha biex tiġi ttardjata t-tiswija skont dan l-Artikolu, inkluża l-evidenza kollha meħtieġa li tiġġustifika kull deċiżjoni u l-iskedi korrispondenti ta’ tiswija u monitoraġġ. L-operaturi għandhom idaħħlu dik l-informazzjoni fir-reġistru mingħajr dewmien. L-awtoritajiet kompetenti jistgħu jirrikjedu lill-operatur jemenda l-iskeda tat-tiswija b’kont meħud tar-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament.

Emenda 145
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 5 – subparagrafu 1

Minkejja l-paragrafu 2, l-operaturi għandhom jistħarrġu l-komponenti li nstabu li qegħdin jemettu 500 parti għal kull miljun jew aktar ta’ metan matul kwalunkwe wieħed mill-istħarriġiet preċedenti mill-aktar fis possibbli wara t-tiswija mwettqa skont il-paragrafu 4, u mhux aktar tard minn 15-il jum wara dan sabiex jiġi żgurat li t-tiswija kienet ta’ suċċess.

Minkejja l-paragrafu 2, l-operaturi għandhom, wara t-tiswija, jistħarrġu l-komponenti li nstab li kienu qegħdin inixxu l-metan immedjatament wara t-tiswija mwettqa skont il-paragrafu 4, u mhux aktar tard minn 30 jum wara dan sabiex jiġi żgurat li t-tiswija kienet ta’ suċċess.

Emenda 146
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 5 – subparagrafu 2

Minkejja l-paragrafu 2, l-operaturi għandhom jistħarrġu l-komponenti li nstabu li kienu qegħdin jemettu anqas minn 500 parti għal kull miljun ta’ metan, mhux aktar tard minn tliet xhur wara li jkunu ġew identifikati l-emissjonijiet, sabiex jivverifikaw jekk id-daqs tat-telf tal-metan inbidel.

imħassar

Emenda 147
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 5 – subparagrafu 3

Meta jiġi identifikat riskju ogħla għas-sikurezza jew riskju ogħla ta’ telf ta’ metan, l-awtoritajiet kompetenti jistgħu jirrakkomandaw li l-istħarriġiet tal-komponenti rilevanti jsiru aktar ta’ spiss.

imħassar

Emenda 148
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 6 – subparagrafu 1

Mingħajr preġudizzju għall-obbligi ta’ rapportar skont il-paragrafu 7, l-operaturi għandhom jirreġistraw it-tnixxijiet identifikati kollha, irrispettivament mid-daqs tagħhom, u għandhom jistħarrġuhom kontinwament sabiex jiżguraw li jissewwew f’konformità mal-paragrafu 4.

Mingħajr preġudizzju għall-obbligi ta’ rapportar skont il-paragrafu 7, l-operaturi għandhom jirreġistraw it-tnixxijiet identifikati kollha, irrispettivament mid-daqs tagħhom, u għandhom jistħarrġuhom regolarment u jiżguraw li jissewwew f’konformità mal-paragrafu 4.

Emenda 149
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 7 – subparagrafu 1

Fi żmien xahar wara kull stħarriġ, l-operaturi għandhom jissottomettu rapport bir-riżultati tal-istħarriġ u skeda ta’ tiswija u monitoraġġ lill-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membru fejn jinsabu l-assi rilevanti. Ir-rapport għandu jinkludi mill-anqas l-elementi stabbiliti fl-Anness I.

Kull sena, l-operaturi għandhom jissottomettu rapport li jagħti sommarju tar-riżultati tal-istħarriġiet kollha kompluti u tal-iskedi korrispondenti ta’ tiswija u monitoraġġ matul is-sena preċedenti lill-awtoritajiet kompetenti tal-Istat Membru fejn jinsabu l-assi rilevanti. Ir-rapport għandu jinkludi mill-anqas l-elementi stabbiliti fl-Anness I.

Emenda 150
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 7 – subparagrafu 2

L-awtoritajiet kompetenti jistgħu jitolbu lill-operatur jemenda r-rapport jew l-iskeda ta’ tiswija u monitoraġġ filwaqt li jqis ir-rekwiżiti ta’ dan ir-Regolament.

imħassar

Emenda 151
Proposta għal regolament
Artikolu 14 – paragrafu 9

9. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-iskemi ta’ ċertifikazzjoni, akkreditament jew skemi ta’ kwalifika ekwivalenti, inklużi programmi ta’ taħriġ xierqa, ikunu disponibbli għall-fornituri tas-servizzi fir-rigward tal-istħarriġ.

Emenda 152
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 2 – parti introduttorja

2. L-ivventjar għandu jkun permess biss fis-sitwazzjonijiet li ġejjin:

2. L-ivventjar u l-ivvampjar għandhom ikunu permessi biss fis-sitwazzjonijiet li ġejjin:

Emenda 153
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 2 – punt a

(a) f’każ ta’ emerġenza jew funzjonament ħażin; kif ukoll

(a) f’każ ta’ emerġenza jew funzjonament ħażin.

Emenda 154
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 2 – punt b

(b) fejn ikun inevitabbli u strettament meħtieġ għat-tħaddim, għat-tiswija, għall-manutenzjoni jew għall-ittestjar ta’ komponenti jew ta’ tagħmir u soġġett għall-obbligi ta’ rapportar stabbiliti fl-Artikolu 16.

imħassar

Emenda 155
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 3 – parti introduttorja

3. L-ivventjar skont il-punt (b) tal-paragrafu 2 għandu jinkludi s-sitwazzjonijiet speċifiċi li ġejjin fejn l-ivventjar ma jistax jiġi eliminat kompletament:

3. Minbarra l-paragrafu 2, il-punt (a), l-ivventjar u l-ivvampjar għandhom ikunu permessi biss fis-sitwazzjonijiet speċifiċi li ġejjin fejn l-ivventjar jew l-ivvampjar, kif applikabbli, ma jkunux jistgħu jiġu eliminati kompletament jew ikunu meħtieġa għal raġunijiet ta’ sikurezza:

Emenda 156
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 3 – punt a

(a) matul l-operazzjonijiet normali ta’ ċerti komponenti, dment li t-tagħmir jissodisfa l-istandards tat-tagħmir speċifikati kollha u jinżamm kif xieraq u jiġi spezzjonat regolarment sabiex jiġi mminimizzat it-telf tal-metan;

(a) matul l-operazzjonijiet normali ta’ apparati u pompi pnewmatiċi, siġilli tal-gass xotti, kompressuri, tankijiet tal-ħżin taħt pressjoni atmosferika, jew komponenti oħra ddisinjati biex jivventjaw, dment li t-tagħmir jissodisfa l-istandards tat-tagħmir speċifikati kollha stabbiliti skont il-paragrafu 5b, u jinżamm kif xieraq u jiġi spezzjonat regolarment sabiex jiġi mminimizzat it-telf tal-metan;

Emenda 157
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 3 – punt c

(c) matul il-kejl jew it-teħid ta’ kampjuni ta’ tank tal-ħażna jew reċipjent ieħor bi pressjoni baxxa, dment li t-tank jew ir-reċipjent jissodisfa l-istandards stabbiliti skont il-paragrafu 5b;

Emenda 158
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 3 – punt d

(d) waqt it-tagħbija ta’ likwidi minn tank tal-ħżin jew minn reċipjent ieħor bi pressjoni baxxa għal vettura tat-trasport f’konformità ma’ standards applikabbli;

(d) waqt it-tagħbija ta’ likwidi minn tank tal-ħżin jew minn reċipjent ieħor taħt pressjoni baxxa għal vettura tat-trasport f’konformità mal-istandards applikabbli, dment li t-tank jew ir-reċipjent jissodisfa l-istandards stabbiliti f’konformità mal-paragrafu 5b;

Emenda 159
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 3 – punt e

(e) matul it-tiswija u l-manutenzjoni, inkluż l-użu tal-arja kompressata u t-tnaqqis tal-pressjoni tat-tagħmir għat-twettiq tat-tiswija u l-manutenzjoni;

(e) matul it-tiswija, il-manutenzjoni, il-proċeduri tal-ittestjar u d-dekummissjonar, inkluż l-użu tal-arja kompressata u t-tnaqqis tal-pressjoni tat-tagħmir għat-twettiq tat-tiswija u l-manutenzjoni;

Emenda 160
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 4

4. Meta l-ivventjar ikun permess skont il-paragrafi 2 u 3, l-operaturi għandhom jivventjaw biss meta l-ivvampjar ma jkunx teknikament fattibbli jew ikun ta’ riskju li jipperikola s-sikurezza tal-operazzjonijiet jew tal-persunal. F’sitwazzjoni bħal din, bħala parti mill-obbligi ta’ rapportar stabbiliti fl-Artikolu 16, l-operaturi għandhom juru lill-awtoritajiet kompetenti l-ħtieġa li jagħżlu l-ivventjar minflok l-ivvampjar.

4. Meta l-ivventjar ikun permess skont il-paragrafu 2, l-operaturi għandhom jivventjaw biss meta l-ivvampjar ma jkunx teknikament fattibbli minħabba nuqqas ta’ fjammabbiltà, inabbiltà li tinżamm fjamma, tħassib dwar is-sikurezza, meta l-impatt tal-miżuri ta’ mitigazzjoni fuq l-ambjent jew fuq il-klima jkun ogħla mill-benefiċċju, jew meta jirriskja li jipperikola s-sikurezza tal-operazzjonijiet jew tal-persunal. F’sitwazzjoni bħal din, bħala parti mill-obbligi ta’ rapportar stabbiliti fl-Artikolu 16, l-operaturi għandhom juru lill-awtoritajiet kompetenti l-ħtieġa li jagħżlu l-ivventjar minflok l-ivvampjar.

Emenda 161
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 4a (ġdid)

4a. Fejn tagħmir alternattiv mhux emittenti jkun disponibbli biex jissostitwixxi t-tagħmir li jivventja, huwa għandu jissostitwixxi dak it-tagħmir sal-31 ta’ Diċembru 2026, dment li dak it-tagħmir li ma jivventjax jissodisfa l-istandards stabbiliti skont il-paragrafu 5b.

Emenda 162
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 5

5. L-ivvampjar għandu jkun permess biss meta l-injezzjoni mill-ġdid, l-użu fuq il-post jew id-dispaċċ tal-metan lejn suq ma jkunux fattibbli għal raġunijiet għajr kunsiderazzjonijiet ekonomiċi. F’sitwazzjoni bħal din, bħala parti mill-obbligi ta’ rapportar stabbiliti fl-Artikolu 16, l-operaturi għandhom juru lill-awtoritajiet kompetenti l-ħtieġa li jagħżlu l-ivvampjar minflok l-injezzjoni mill-ġdid, l-użu fuq il-post jew id-dispaċċ tal-metan lejn suq.

5. Minbarra l-kundizzjonijiet stabbiliti fil-paragrafu 2, l-ivvampjar għandu jkun permess biss meta l-injezzjoni mill-ġdid, l-użu fuq il-post, l-ipproċessar tal-gass, jew id-dispaċċ tal-metan lejn suq ma jkunux fattibbli għal raġunijiet għajr kunsiderazzjonijiet ekonomiċi. F’sitwazzjoni bħal din, bħala parti mill-obbligi ta’ rapportar stabbiliti fl-Artikolu 16, l-operaturi għandhom juru lill-awtoritajiet kompetenti l-ħtieġa li jagħżlu l-ivvampjar minflok l-injezzjoni mill-ġdid, l-użu fuq il-post jew id-dispaċċ tal-metan lejn is-suq.

Emenda 163
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 5a (ġdid)

5a. Meta sit jinbena, jiġi sostitwit jew rinnovat, kompletament jew parzjalment, l-operaturi għandhom jużaw biss kontrolluri u pompi pnewmatiċi b’emissjonijiet żero fuq dak is-sit.

Emenda 164
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 5b (ġdid)

5b. Sa … [24 xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], il-Kummissjoni għandha tadotta atti delegati f’konformità mal-Artikolu 31 sabiex tissupplimenta dan ir-Regolament billi tinkorpora u tistabbilixxi l-applikabbiltà tal-istandards tat-teknoloġiji għat-tagħmir tal-ivventjar, b’emissjonijiet żero u tal-ivvampjar. Il-Kummissjoni għandha tingħata s-setgħa li tirrevedi tali atti delegati f’konformità mal-iżviluppi teknoloġiċi.

Emenda 165
Proposta għal regolament
Artikolu 15 – paragrafu 5c (ġdid)

5c. Fejn l-implimentazzjoni ta’ dan l-Artikolu teħtieġ permess jew kwalunkwe approvazzjoni amministrattiva oħra mill-awtoritajiet rilevanti, jew fejn in-nuqqas ta’ disponibbiltà ta’ tagħmir tal-ivventjar jew tal-ivvampjar jikkawża dewmien eċċezzjonali tal-azzjonijiet meħtieġa għal dik l-implimentazzjoni, l-operaturi għandhom jipprovdu lill-awtoritajiet kompetenti skeda dettaljata għal dik l-implimentazzjoni. L-operaturi għandhom jipproċedu bl-implimentazzjoni mingħajr dewmien. L-awtoritajiet kompetenti jistgħu jitolbu modifiki tal-iskeda.

Emenda 166
Proposta għal regolament
Artikolu 16 – paragrafu 1 – subparagrafu 1 – punt a

(a) ikkawżati minn emerġenza jew funzjonament ħażin;

(a) ikkawżati minn emerġenza, funzjonament ħażin jew

Emenda 167
Proposta għal regolament
Artikolu 17 – paragrafu 1

1. Meta tinbena, tiġi ssostitwita jew rinnovata faċilità, jew meta jiġu installati torrijiet tal-ivvampjar jew apparati oħrajn ta’ kombustjoni ġodda, l-operaturi għandhom jinstallaw biss apparati ta’ kombustjoni awtofjammabbli jew b’pilota kontinwu u b’effiċjenza sħiħa tat-tneħħija tal-qerda għall-idrokarburi.

1. L-operaturi għandhom jinstallaw it-torrijiet tal-ivvampjar kollha li jużaw apparati ta’ kombustjoni awtofjammabbli jew b’pilota kontinwu u b’mill-inqas 99 % effiċjenza tal-qerda u tat-tneħħija għall-idrokarburi sa ...[18-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament].

Emenda 168
Proposta għal regolament
Artikolu 17 – paragrafu 2

2. L-operaturi għandhom jiżguraw li t-torrijiet kollha tal-ivvampjar jew apparati oħrajn ta’ kombustjoni jikkonformaw mar-rekwiżiti tal-paragrafu 1 sa … [12-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament].

imħassar

Emenda 169
Proposta għal regolament
Artikolu 17 – paragrafu 3

3. L-operaturi għandhom iwettqu spezzjonijiet ta’ kull ġimgħa tat-torrijiet tal-ivvampjar f’konformità mal-elementi stabbiliti fl-Anness III.

3. L-operaturi għandhom iwettqu spezzjonijiet ta’ kull ġimgħa tat-torrijiet tal-ivvampjar f’konformità mal-elementi stabbiliti fl-Anness III. Bħala alternattiva għall-ispezzjonijiet ta’ kull ġimgħa tat-torrijiet tal-ivvampjar, l-operaturi jistgħu jużaw apparati ta’ monitoraġġ kontinwu mill-bogħod jew awtomatizzati, jekk jiġu approvati mill-awtoritajiet kompetenti, biex jiġbru l-osservazzjonijiet tat-torrijiet tal-ivvampjar msemmija fil-punti (i) u (ii) tat-tielet subparagrafu tal-Anness III. Fejn jinstabu l-irregolaritajiet, l-operaturi għandhom jinvestigaw il-kawża tal-irregolarità u jirrimedjawha fi żmien 6 siegħat jew, fil-każ ta’ temp ħażin jew kundizzjonijiet estremi oħra, fi żmien 24 siegħa.

Emenda 170
Proposta għal regolament
Artikolu 18 – paragrafu 1

1. Sa … [12-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], l-Istati Membri għandhom jistabbilixxu u jagħmlu disponibbli għall-pubbliku inventarju tal-bjar inattivi kollha fit-territorju tagħhom jew taħt il-ġuriżdizzjoni tagħhom, inklużi mill-anqas l-elementi stabbiliti fl-Anness IV.

1. Sa [sitt xhur mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], l-Istati Membri għandhom jistabbilixxu u jagħmlu disponibbli għall-pubbliku inventarju tal-bjar inattivi kollha u tal-bjar mimlija b’mod permanenti u abbandunati fit-territorju tagħhom jew taħt il-ġuriżdizzjoni tagħhom, inklużi mill-anqas l-elementi stabbiliti fl-Anness IV.

Emenda 171
Proposta għal regolament
Artikolu 18 – paragrafu 2

2. Sa … [18-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], għandu jiġi installat tagħmir għall-kejl tal-emissjonijiet tal-metan fuq il-bjar inattivi kollha.

imħassar

Emenda 172
Proposta għal regolament
Artikolu 18 – paragrafu 3

3. Ir-rapporti li jkun fihom il-kejl imsemmi fil-paragrafu 2 għandhom jiġu sottomessi lill-awtoritajiet kompetenti sa … [24 xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] u sat-30 ta’ Marzu ta’ kull sena minn hemm ’il quddiem u jkopru l-aħħar sena kalendarja disponibbli. Qabel is-sottomissjoni lill-awtoritajiet kompetenti, ir-rapporti stabbiliti f’dan il-paragrafu għandhom jiġu vvalutati minn verifikatur u jinkludu dikjarazzjoni ta’ verifika maħruġa f’konformità mal-Artikoli 8 u 9.

3. Ir-rapporti li jkun fihom l-informazzjoni dwar il-kwantifikazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan fl-arja u fl-ilma, kif applikabbli, mill-bjar kollha msemmija fil-paragrafu 1 għandhom jiġu sottomessi lill-awtoritajiet kompetenti sa … [18-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] u sat-30 ta’ Marzu ta’ kull sena minn hemm ’il quddiem u jkopru l-aħħar sena kalendarja disponibbli.

Meta l-awtoritajiet kompetenti jiġu pprovduti evidenza affidabbli li tagħti prova li ma hemm l-ebda emissjoni tal-metan minn bir mimli b’mod permanenti u abbandunat f’dawn l-aħħar ħames snin, l-obbligu ta’ rapportar stabbilit f’dan il-paragrafu ma għandux japplika għal dak il-bir.

Qabel is-sottomissjoni lill-awtoritajiet kompetenti, ir-rapporti stabbiliti f’dan il-paragrafu għandhom jiġu vvalutati minn verifikatur u jinkludu dikjarazzjoni ta’ verifika maħruġa f’konformità mal-Artikoli 8 u 9.

Emenda 173
Proposta għal regolament
Artikolu 18 – paragrafu 4

4. L-awtoritajiet kompetenti għandhom jagħmlu r-rapporti stabbiliti f’dan l-Artikolu disponibbli għall-pubbliku u għall-Kummissjoni, fi żmien tliet xhur mis-sottomissjoni mill-operaturi u f’konformità mal-Artikolu 5(4).

Emenda 174
Proposta għal regolament
Artikolu 18 – paragrafu 5

5. L-Istati Membri għandhom ikunu responsabbli sabiex jissodisfaw l-obbligi stabbiliti fil-paragrafi 2 u 3, ħlief meta tkun tista’ tiġi identifikata parti responsabbli, f’liema każ dik il-parti għandu jkollha r-responsabbiltà.

5. L-Istati Membri għandhom ikunu responsabbli sabiex jissodisfaw l-obbligi stabbiliti fil-paragrafu 2, ħlief meta tkun tista’ tiġi identifikata parti responsabbli, f’liema każ dik il-parti għandu jkollha r-responsabbiltà.

Emenda 175
Proposta għal regolament
Artikolu 18 – paragrafu 6 – subparagrafu 1

L-Istati Membri għandhom jiżviluppaw u jimplimentaw pjan ta’ mitigazzjoni sabiex jirrimedjaw, jirreklamaw u jimlew b’mod permanenti bjar inattivi li jinsabu fit-territorju tagħhom.

Sa ... [12-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] l-Istati Membri jew il-parti responsabbli għandhom jiżviluppaw pjan ta’ mitigazzjoni sabiex jirrimedjaw, jirreklamaw u jimlew b’mod permanenti l-bjar inattivi li jinsabu fit-territorju tagħhom, u jimplimentawh sa [24 xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament].

Emenda 176
Proposta għal regolament
Artikolu 18 – paragrafu 6a (ġdid)

6a. Meta jkunu qed jidentifikaw bjar inattivi, mimlija b’mod permanenti u abbandunati, l-Istati Membri għandhom iwettqu valutazzjoni robusta u oġġettiva bbażata fuq is-sejbiet xjentifiċi l-aktar aġġornati, inkluża d-data mill-IMEO;

Emenda 177
Proposta għal regolament
Artikolu 19 – paragrafu 2 – punt c

Emenda 178
Proposta għal regolament
Artikolu 20 – paragrafu 1

1. Għall-minjieri tal-faħam ta’ taħt l-art, l-operaturi tal-minjieri għandhom iwettqu kejl u kwantifikazzjoni kontinwi tal-emissjonijiet tal-metan fl-arja tal-ventilazzjoni fuq ix-xaftijiet kollha tal-ventilazzjoni tal-egżost użati mill-operatur tal-minjieri, bl-użu ta’ apparat b’limitu ta’ sensittività tal-konċentrazzjoni tal-metan ta’ mill-anqas 100 parti għal kull miljun. Għandhom jieħdu wkoll kejl ta’ kull xahar ibbażat fuq kampjuni.

1. Għall-minjieri tal-faħam ta’ taħt l-art, l-operaturi tal-minjieri għandhom iwettqu kejl u kwantifikazzjoni diretti kontinwi tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors fuq ix-xaftijiet kollha tal-ventilazzjoni tal-egżost. L-operaturi tal-minjieri għandhom jirrapportaw lill-awtoritajiet kompetenti r-rilaxxi tal-metan għal kull xaft tal-ventilazzjoni fis-sena f’kilotunnellati (kt) ta’ metan, bl-użu ta’ tagħmir u metodoloġiji li jirriżultaw f’akkuratezza ta’ kejl b’tolleranza ta’ 0,5 kt/sena ta’ metan jew ta’ 5 % tal-ammont irrapportat. Għandhom jieħdu wkoll kejl ta’ kull xahar ibbażat fuq kampjuni.

Emenda 179
Proposta għal regolament
Artikolu 20 – paragrafu 2

2. L-operaturi tal-istazzjonijiet tad-drenaġġ għandhom iwettqu kejl kontinwu tal-volumi ta’ metan ivventjat u vvampjat, irrispettivament mir-raġunijiet għal tali attività ta’ ivventjar u ivvampjar.

2. L-operaturi tal-istazzjonijiet tad-drenaġġ għandhom iwettqu kejl u kwantifikazzjoni diretti kontinwi tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors tar-rilaxxi totali tal-metan ivventjat u vvampjat, irrispettivament mir-raġunijiet għal tali attività ta’ vventjar u vvampjar.

Emenda 180
Proposta għal regolament
Artikolu 20 – paragrafu 4 – subparagrafu 2

Fir-rigward tal-kejl kontinwu msemmi fil-paragrafi 1 u 2, fejn parti mit-tagħmir tal-kejl ma tkunx qiegħda topera għal perjodu, il-qari meħud matul il-perjodi meta t-tagħmir kien qiegħed jopera jista’ jintuża sabiex tiġi stmata d-data fuq bażi pro rata għall-perjodu li fih it-tagħmir ma kienx qiegħed jopera.

Fir-rigward tal-kejl u l-kwantifikazzjoni diretti kontinwi fil-livell tas-sors imsemmija fil-paragrafi 1 u 2, fejn parti mit-tagħmir tal-kejl ma tkunx qiegħda topera għal perjodu, il-qari meħud matul il-perjodi meta t-tagħmir kien qiegħed jopera jista’ jintuża sabiex tiġi stmata d-data fuq bażi pro rata għall-perjodu li fih it-tagħmir ma kienx qiegħed jopera.

Emenda 181
Proposta għal regolament
Artikolu 20 – paragrafu 4 – subparagrafu 3

It-tagħmir użat għall-kejl kontinwu msemmi fil-paragrafi 1 u 2 għandu jopera għal aktar minn 90 % tal-perjodu li għalih jintuża għall-monitoraġġ ta’ emissjoni, eskluż il-perjodu ta’ qtugħ għar-rikalibrar.

It-tagħmir użat għall-kejl u l-kwantifikazzjonijiet diretti kontinwi fil-livell tas-sors imsemmi fil-paragrafi 1 u 2 għandu jopera għal aktar minn 90 % tal-perjodu li għalih jintuża għall-monitoraġġ ta’ emissjoni, eskluż il-perjodu ta’ qtugħ għar-rikalibrar.

Emenda 182
Proposta għal regolament
Artikolu 20 – paragrafu 5

5. L-operaturi tal-minjieri għandhom jistmaw l-emissjonijiet ta’ wara l-estrazzjoni tal-faħam bl-użu ta’ fatturi ta’ emissjoni ta’ wara l-estrazzjoni tal-faħam, aġġornati kull sena, abbażi ta’ kampjuni tal-faħam speċifiċi għad-depożiti u f’konformità ma’ standards xjentifiċi xierqa.

5. Fejn rilevanti, l-operaturi tal-minjieri għandhom jistmaw l-emissjonijiet ta’ wara l-estrazzjoni tal-faħam bl-użu ta’ fatturi ta’ emissjoni ta’ wara l-estrazzjoni tal-faħam, aġġornati kull sena, abbażi ta’ kampjuni tal-faħam speċifiċi għad-depożiti u f’konformità mal-istandards xjentifiċi xierqa.

Emenda 183
Proposta għal regolament
Artikolu 22 – paragrafu 1

1. L-ivventjar u l-ivvampjar tal-metan mill-istazzjonijiet tad-drenaġġ għandhom ikunu pprojbiti mill-1 ta’ Jannar 2025, ħlief fil-każ ta’ emerġenza, funzjonament ħażin jew fejn ma jkunx jista’ jiġi evitat u strettament meħtieġ għall-manutenzjoni. F’każijiet bħal dawn, l-operaturi tal-istazzjonijiet tal-iskular għandhom jivventjaw biss jekk l-ivvampjar ma jkunx teknikament fattibbli jew ikun ta’ riskju li jipperikola s-sikurezza tal-operazzjonijiet jew tal-persunal. F’sitwazzjoni bħal din, bħala parti mill-obbligi ta’ rapportar stabbiliti fl-Artikolu 23, l-operaturi tal-istazzjonijiet tal-iskular għandhom juru lill-awtoritajiet kompetenti l-ħtieġa li jagħżlu l-ivventjar minflok l-ivvampjar.

1. L-ivvampjar b’effiċjenza tad-disinn tal-qerda u t-tneħħija ta’ inqas minn 99 % u l-ivventjar tal-metan mis-sistema tad-drenaġġ għandhom ikunu pprojbiti mill-1 ta’ Jannar 2025, ħlief fil-każ ta’ emerġenza jew fejn ma jkunx jista’ jiġi evitat u strettament meħtieġ għall-manutenzjoni. F’każijiet bħal dawn, l-operaturi tal-istazzjonijiet tal-iskular għandhom jivventjaw biss jekk l-ivvampjar ma jkunx teknikament fattibbli jew ikun ta’ riskju li jipperikola s-sikurezza tal-operazzjonijiet jew tal-persunal. F’sitwazzjoni bħal din, bħala parti mill-obbligi ta’ rapportar stabbiliti fl-Artikolu 23, l-operaturi tal-istazzjonijiet tal-iskular għandhom juru lill-awtoritajiet kompetenti l-ħtieġa li jagħżlu l-ivventjar minflok l-ivvampjar.

Emenda 184
Proposta għal regolament
Artikolu 22 – paragrafu 2

2. L-ivventjar tal-metan permezz ta’ xaftijiet ta’ ventilazzjoni f’minjieri tal-faħam li jarmu aktar minn 0,5 tunnellata ta’ metan/kilotunnellata ta’ faħam mill-minjieri, minbarra l-minjieri tal-faħam tal-kokk, għandu jkun ipprojbit mill-1 ta’ Jannar 2027.

2. L-ivventjar tal-metan permezz ta’ xaftijiet tal-ventilazzjoni f’minjieri tal-faħam li jarmu aktar minn ħames tunnellati metan/kilotunnellata ta’ faħam estrazz mill-minjieri, minbarra l-minjieri tal-faħam tal-kokk, għandu jkun ipprojbit mill-1 ta’ Jannar 2027, ħlief meta dan ikun ta’ theddida diretta għas-saħħa u għall-ħajja tal-minaturi li jkunu qed jaħdmu u jżid ir-riskju tas-sikurezza tax-xogħol fl-impjanti tal-minjieri.

L-ivventjar tal-metan permezz ta’ xaftijiet tal-ventilazzjoni f’minjieri tal-faħam li jarmu aktar minn tliet tunnellati metan/kilotunnellata ta’ faħam estratt mill-minjieri, minbarra l-minjieri tal-faħam tal-kokk, għandu jkun ipprojbit mill-1 ta’ Jannar 2031.

Dawn il-livelli limitu għandhom japplikaw kull sena għal kull minjiera u għal kull operatur, jekk entità waħda topera diversi minjieri.

Emenda 185
Proposta għal regolament
Artikolu 22 – paragrafu 3a (ġdid)

3a. Meta l-Istati Membri jkollhom l-intenzjoni li jimplimentaw sistema ddedikata ta’ inċentivi biex inaqqsu l-emissjonijiet tal-metan, huma jistgħu jużaw tariffi, imposti jew penali kif imsemmi fl-Artikolu 30 bħala strument li jiggarantixxi l-konformità tal-operaturi tal-minjieri eżistenti mal-obbligi fil-paragrafi 1 u 2 ta’ dan l-Artikolu.

Emenda 186
Proposta għal regolament
Artikolu 23 – paragrafu 1 – subparagrafu 1 – parti introduttorja

Mill-1 ta’ Jannar 2025, l-operaturi tal-istazzjonijiet tal-iskular għandhom jinnotifikaw lill-awtoritajiet kompetenti bl-avvenimenti kollha ta’ ivventjar u ivvampjar:

Mill-1 ta’ Jannar 2025, l-operaturi tal-istazzjonijiet tad-drenaġġ għandhom jinnotifikaw lill-awtoritajiet kompetenti bl-avvenimenti kollha ta’ vventjar u bl-avvenimenti kollha ta’ vvampjar b’effiċjenza tad-disinn tal-qerda u t-tneħħija ta’ inqas minn 99 %.

Emenda 187
Proposta għal regolament
Artikolu 23 – paragrafu 1 – subparagrafu 1 – punt a

(a) ikkawżati minn emerġenza jew funzjonament ħażin,

(a) ikkawżati minn emerġenza,

Emenda 188
Proposta għal regolament
Artikolu 24 – paragrafu 1 – parti introduttorja

Din it-Taqsima tapplika għall-emissjonijiet tal-metan li ġejjin minn minjieri tal-faħam taħt l-art abbandunati u magħluqa fejn il-produzzjoni tal-faħam ma tkomplietx:

Din it-Taqsima tapplika għall-emissjonijiet tal-metan li ġejjin minn minjieri tal-faħam ta’ taħt l-art magħluqa u abbandunati fejn il-produzzjoni tal-faħam ma tkomplietx:

Emenda 189
Proposta għal regolament
Artikolu 25 – paragrafu 1

1. Sa … [12-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] l-Istati Membri għandhom jistabbilixxu u jagħmlu disponibbli għall-pubbliku inventarju tal-minjieri tal-faħam magħluqa kollha u tal-minjieri tal-faħam abbandunati fit-territorju tagħhom jew taħt il-ġuriżdizzjoni tagħhom, f’konformità mal-metodoloġija u inklużi mill-anqas l-elementi stabbiliti fil-Parti 1 tal-Anness VII.

1. Sa … [12-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] l-Istati Membri għandhom jistabbilixxu u jqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-pubbliku inventarju tal-minjieri tal-faħam ta’ taħt l-art kollha u tal-minjieri tal-faħam abbandunati fit-territorju tagħhom jew taħt il-ġuriżdizzjoni tagħhom, f’konformità mal-metodoloġija u inklużi mill-anqas l-elementi stabbiliti fil-Parti 1 tal-Anness VII.

Emenda 190
Proposta għal regolament
Artikolu 25 – paragrafu 1a (ġdid)

1a. Meta jkunu qed jidentifikaw minjieri magħluqa u minjieri tal-faħam abbandunati, l-Istati Membri għandhom iwettqu valutazzjoni robusta u oġġettiva bbażata fuq l-aktar sejbiet xjentifiċi aġġornati, inkluża data mill-IMEO meta tkun disponibbli;

Emenda 191
Proposta għal regolament
Artikolu 25 – paragrafu 2 – subparagrafu 1

Il-kejl tal-konċentrazzjoni tal-metan għandu jittieħed f’konformità ma’ standards xjentifiċi xierqa u tal-anqas fuq bażi ta’ kull siegħa mill-elementi kollha elenkati fil-parti 1(vi) tal-Anness VII li nstabu li jarmu l-metan.

imħassar

Emenda 192
Proposta għal regolament
Artikolu 25 – paragrafu 2 – subparagrafu 2

Minn … [18-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], it-tagħmir tal-kejl għandu jiġi installat fuq l-elementi kollha elenkati fil-punt (v) tal-Parti 1 tal-Anness VII għall-minjieri tal-faħam magħluqa u għall-minjieri tal-faħam abbandunati fejn l-operazzjonijiet ikunu waqfu minn …[50 sena qabel id-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament].

Minn ... [18-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament], it-tagħmir tal-kejl għandu jiġi installat fuq l-elementi kollha elenkati fil-punt (v) tal-Parti 1 tal-Anness VII li jkunu instabu li jarbu ’l fuq minn 0,5 ta’ tunnellata metan fis-sena abbażi tal-inventarju msemmi fil-paragrafu 1 ta’ dan l-Artikolu għall-minjieri tal-faħam magħluqa u għall-minjieri tal-faħam abbandunati.

Emenda 193
Proposta għal regolament
Artikolu 25 – paragrafu 2 – subparagrafu 2a (ġdid)

It-tagħmir għandu jwettaq kejl jew kwantifikazzjonijiet diretti fil-livell tas-sors meħuda f’konformità ma’ standards xjentifiċi xierqa u, jekk possibbli, fuq bażi ta’ kull siegħa, u ta’ kwalità suffiċjenti biex jippermettu stima rappreżentattiva tal-emissjonijiet tal-metan fis-sena mill-elementi kollha elenkati fil-Parti 1, il-punt (v) tal-Anness VII li jkunu nstabu li jarmu l-metan.

Emenda 194
Proposta għal regolament
Artikolu 25 – paragrafu 2 – subparagrafu 3

Il-limitu tas-sensittività tat-tagħmir tal-kejl użat għall-kejl imsemmi fil-paragrafu 2 għandu jkun tal-anqas 10 000 parti għal kull miljun.

imħassar

Emenda 195
Proposta għal regolament
Artikolu 25 – paragrafu 2a (ġdid)

2a. Jekk ir-rilaxx annwali osservat tal-metan ta’ element elenkat fil-Parti 1, il-punt (v) tal-Anness VII jkun ta’ inqas minn tunnellata waħda ta’ metan għal sitt snin konsekuttivi fil-każ ta’ minjieri mgħarrqa jew għal tnax-il sena konsekuttiva fil-każ ta’ minjieri xotti, ma għandu jitwettaq l-ebda monitoraġġ u rapportar ulterjuri għal dak l-element speċifiku.

Emenda 196
Proposta għal regolament
Artikolu 25 – paragrafu 4

4. L-operaturi tal-minjieri għandhom ikunu responsabbli għar-rekwiżiti msemmija fil-paragrafi 2 u 3 fir-rigward tal-minjieri magħluqa. L-Istati Membri għandhom ikunu responsabbli għar-rekwiżiti msemmija fil-paragrafi 2 u 3 fir-rigward tal-minjieri abbandunati.

4. L-operaturi tal-minjieri, l-operaturi tal-assi jew l-Istati Membri għandhom ikunu responsabbli għar-rekwiżiti msemmija fil-paragrafi 2 u 3 fir-rigward tal-minjieri magħluqa. L-Istati Membri għandhom ikunu responsabbli għar-rekwiżiti msemmija fil-paragrafi 2 u 3 fir-rigward tal-minjieri abbandunati.

Emenda 197
Proposta għal regolament
Artikolu 26 – paragrafu 1 – subparagrafu 1

Abbażi tal-inventarju msemmi fl-Artikolu 25, l-Istati Membri għandhom jiżviluppaw u jimplimentaw pjan ta’ mitigazzjoni sabiex jindirizzaw l-emissjonijiet tal-metan minn minjieri tal-faħam abbandunati.

Emenda 198
Proposta għal regolament
Artikolu 26 – paragrafu 1 – subparagrafu 2

Il-pjan ta’ mitigazzjoni għandu jiġi ppreżentat lill-awtoritajiet kompetenti sa … [36 xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] u jinkludi mill-anqas l-elementi stabbiliti fil-Parti 4 tal-Anness VII.

Il-pjan ta’ mitigazzjoni għandu jiġi ppreżentat lill-awtoritajiet kompetenti sa … [18-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament] u jinkludi mill-anqas l-elementi stabbiliti fil-Parti 4 tal-Anness VII. L-Istati Membri għandhom jimplimentawh sa … [sentejn mid-data tad-dħul fis-seħħ ta’ dan ir-Regolament].

Emenda 199
Proposta għal regolament
Artikolu 26 – paragrafu 2

2. L-ivventjar u l-ivvampjar mit-tagħmir imsemmi fl-Artikolu 25(2) għandhom ikunu pprojbiti mill-1 ta’ Jannar 2030, sakemm l-użu jew il-mitigazzjoni ma jkunux teknikament fattibbli jew ma jkunux ta’ riskju li jipperikolaw is-sikurezza ambjentali jew is-sikurezza tal-operazzjonijiet jew tal-persunal. F’sitwazzjoni bħal din, bħala parti mill-obbligi ta’ rapportar stabbiliti fl-Artikolu 25, l-operaturi tal-minjieri jew l-Istati Membri għandhom juru l-ħtieġa li jagħżlu l-ivventjar jew l-ivvampjar minflok l-użu jew il-mitigazzjoni.

2. L-ivventjar u l-ivvampjar mit-tagħmir imsemmi fl-Artikolu 25(2) għandhom ikunu pprojbiti mill-1 ta’ Jannar 2030, sakemm l-użu jew il-mitigazzjoni ma jkunux teknikament fattibbli jew ma jkunux ta’ riskju li jipperikolaw is-sikurezza ambjentali, jew is-sikurezza tal-bniedem, inkluż dik tal-persunal, jew is-saħħa pubblika. F’sitwazzjoni bħal din, bħala parti mill-obbligi ta’ rapportar stabbiliti fl-Artikolu 25, l-operaturi tal-minjieri jew l-Istati Membri għandhom juru l-ħtieġa li jagħżlu l-ivventjar jew l-ivvampjar minflok l-użu jew il-mitigazzjoni.

Emenda 200
Proposta għal regolament
Artikolu 26 – paragrafu 2a (ġdid)

2a. Għall-minjieri tal-faħam magħluqa:

(a) għandu jkun possibbli li jinqabad il-metan billi jitneħħa l-gass;

(b) l-użu ta’ apparati li jneħħu l-gass rilevanti għas-sikurezza, eż. estratturi tal-ventijiet (Protegohaube), jista’ jkompli jitħaddem;

(c) l-użu tal-gass mill-minjieri bħala riżorsa tal-enerġija ma għandux jiġi affettwat mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament.

(d) is-sekwestru tal-ilma tal-minjieri biex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-metan għandu jkun permess skont dan ir-Regolament.

Emenda 201
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 1 – subparagrafu 2

Il-Kummissjoni għandha tingħata s-setgħa li tadotta atti delegati f’konformità mal-Artikolu 31 sabiex tissupplimenta dan ir-Regolament billi temenda jew iżżid mal-informazzjoni li għandha tiġi pprovduta mill-importaturi.

Il-Kummissjoni għandha tadotta att delegat sal-31 ta’ Diċembru 2025 f’konformità mal-Artikolu 31 sabiex tissupplimenta dan ir-Regolament billi temenda jew iżżid mal-informazzjoni li għandha tiġi pprovduta mill-importaturi.

Emenda 202
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 2a (ġdid)

2a. Mill-1 ta’ Jannar 2026, l-importaturi tal-faħam, taż-żejt u tal-gass, għandhom juru li l-esportaturi tal-faħam, taż-żejt u tal-gass lejn l-Unjoni jikkonformaw mar-rekwiżiti għall-kejl, għall-monitoraġġ, għar-rapportar u għall-verifika, għad-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet, u għall-ivventjar u l-ivvampjar stabbiliti fil-Kapitoli 3 u 4 ta’ dan ir-Regolament jew inkella jissodisfaw ir-rekwiżiti għad-derogi stabbiliti fil-paragrafu 2b ta’ dan l-Artikolu.

Emenda 203
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 2b (ġdid)

2b. L-importaturi li juru l-implimentazzjoni ta’ miżuri meqjusa komparabbli fl-effettività jew li jipprovdu garanziji tal-oriġini minn pajjiżi meqjusa li għandhom ekwivalenza regolatorja għandhom ikunu soġġetti għal deroga mill-paragrafu 2a, f’konformità mal-paragrafu 2c.

Emenda 204
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 2c (ġdid)

2c. Meta l-importaturi jitolbu deroga prevista fil-paragrafu 2b, huma għandhom jinnotifikaw lill-Kummissjoni u jipprovdu l-informazzjoni kollha meħtieġa. Il-Kummissjoni għandha tivvaluta l-applikabbiltà ta’ deroga filwaqt li tqis:

(a) l-effettività tal-miżuri jew tar-rekwiżiti regolatorji meta mqabbla ma’ dawk applikabbli fl-Unjoni;

(b) l-akkuratezza tad-data pprovduta mill-importaturi; kif ukoll

(c) il-penali għan-nuqqas ta’ konformità u l-effettività tal-infurzar fil-ġuriżdizzjonijiet rilevanti fejn tintalab l-ekwivalenza regolatorja.

Emenda 205
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 2d (ġdid)

2d. Il-Kummissjoni għandha tadotta att delegat sal-31 ta’ Diċembru 2025 f’konformità mal-Artikolu 31 biex tissupplimenta dan ir-Regolament kemm bil-modalitajiet u kemm bil-proċeduri għall-importaturi li jitolbu deroga fl-ambitu tal-paragrafu 2c, u r-rekwiżiti speċifiċi għad-dimostrazzjoni tal-komparabbiltà f’dik li hi effettività u tal-ekwivalenza regolatorja, inkluż għall-istabbiliment tar-rwol meħtieġ tal-IMEO biex jiżgura l-kontroll tal-kwalità, imsemmi fil-paragrafu 2b.

Emenda 206
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 2e (ġdid)

2e. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-importaturi li jintroduċu fis-suq faħam, żejt u gass, jikkonformaw ma’ dan l-Artikolu fit-territorju tagħhom. L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu penali progressivi għall-ksur, inkluża s-sospensjoni tal-awtorizzazzjoni għall-introduzzjoni taż-żejt, tal-gass u tal-faħam fis-suq kif imsemmi fl-Artikolu 30, filwaqt li titqies il-ħtieġa ta’ deterrenza effettiva tal-ksur.

Emenda 207
Proposta għal regolament
Artikolu 27 - paragrafu 2f (ġdid)

2f. Meta l-importaturi jonqsu milli jipprovdu l-informazzjoni msemmija fil-paragrafi 1, 2a u 2b, iżda jkunu jistgħu juru lill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri importaturi li jkunu saru l-isforzi raġonevoli kollha biex tinkiseb tali informazzjoni, l-Istati Membri jistgħu jikkunsidraw li jnaqqsu jew li ma jimponux penali fuq l-importaturi kif imsemmi fil-paragrafu 2e.

Emenda 208
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 3 – subparagrafu 1 – parti introduttorja

Sal-31 ta’ Diċembru 2025, jew qabel jekk il-Kummissjoni tqis li hemm evidenza biżżejjed disponibbli, il-Kummissjoni għandha teżamina l-applikazzjoni ta’ dan l-Artikolu, filwaqt li tikkunsidra b’mod partikolari:

Sal-31 ta’ Diċembru 2025, jew qabel jekk il-Kummissjoni tqis li hemm biżżejjed evidenza disponibbli, il-Kummissjoni għandha tipproponi emendi għal dan ir-Regolament biex issaħħaħ ir-rekwiżiti applikabbli għall-importaturi bil-ħsieb li jiġu implimentati standards ta’ prestazzjoni upstream għall-emissjonijiet tal-metan fuq l-importazzjonijiet kollha tal-gass fossili u taż-żejt ekwivalenti għall-intensità tal-emissjonijiet tal-metan imsemmija fl-Artikolu 13 u standard proporzjonat għall-importazzjonijiet tal-faħam.

Emenda 209
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 3 – subparagrafu 1 – punt a

(a) ir-rapportar tad-data disponibbli dwar l-emissjonijiet tal-metan miġbura fil-kuntest tal-għodda globali ta’ monitoraġġ tal-metan imsemmija fl-Artikolu 29;

imħassar

Emenda 210
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 3 – subparagrafu 1 – punt b

(b) analiżi tad-data dwar l-emissjonijiet tal-metan mill-IMEO;

imħassar

Emenda 211
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 3 – subparagrafu 1 – punt c

(c) informazzjoni dwar il-monitoraġġ, ir-rapportar, il-verifika u l-miżuri ta’ mitigazzjoni tal-operaturi li jinsabu barra mill-Unjoni u li mingħandhom tiġi importata l-enerġija fl-Unjoni; kif ukoll

imħassar

Emenda 212
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 3 – subparagrafu 1 – punt d

(d) is-sigurtà tal-provvista u l-implikazzjonijiet ta’ kundizzjonijiet ekwi f’każ ta’ obbligi addizzjonali possibbli, inklużi miżuri obbligatorji bħall-istandards jew il-miri tal-emissjonijiet tal-metan, filwaqt li jitqiesu s-setturi taż-żejt, tal-gass u tal-faħam separatament.

(d) Meta tkun qed tipproponi emendi għal dan ir-Regolament kif imsemmi fl-ewwel subparagrafu, il-Kummissjoni għandha b’mod partikolari tivvaluta l-implikazzjonijiet għall-klima, is-sigurtà tal-provvista tal-Unjoni u l-implikazzjonijiet għall-kundizzjonijiet ekwi f’każ ta’ obbligi addizzjonali possibbli, inklużi miżuri obbligatorji bħal standards jew miri tal-emissjonijiet tal-metan. Il-Kummissjoni tista’ wkoll tqis is-setturi taż-żejt, tal-gass u tal-faħam separatament.

Emenda 213
Proposta għal regolament
Artikolu 27 – paragrafu 3 – subparagrafu 2

Fejn xieraq u abbażi tal-evidenza neċessarja biex tiġi żgurata l-konformità sħiħa mal-obbligi internazzjonali applikabbli tal-Unjoni, il-Kummissjoni għandha tipproponi emendi għal dan ir-Regolament sabiex jissaħħu r-rekwiżiti applikabbli għall-importaturi bil-għan li jiġi żgurat livell komparabbli ta’ effettività fir-rigward tal-kejl, ir-rapportar u l-verifika u l-mitigazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan fis-settur tal-enerġija.

Fejn xieraq u abbażi tal-evidenza neċessarja biex tiġi żgurata l-konformità sħiħa kemm mal-obbligi internazzjonali applikabbli tal-Unjoni, b’mod partikolari l-għan tagħha fit-tul dwar it-temperatura stabbilit fl-Artikolu 2(1), il-punt (a), tal-Ftehim ta’ Pariġi, il-Kummissjoni għandha tipproponi emendi għal dan l-Artikolu f’konformità mal-Artikolu 33 sabiex jissaħħu r-rekwiżiti applikabbli għall-importaturi.

Emenda 214
Proposta għal regolament
Artikolu 28 – paragrafu 1

1. Sa …[18-il xahar wara d-data tad-dħul fis-seħħ tar-Regolament], il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi u żżomm bażi tad-data dwar it-trasparenza tal-metan li jkun fiha l-informazzjoni sottomessa lilha skont l-Artikolu 27 u l-Artikoli 12(11), 16(3), 18(4), 20(7), 23(2) u 25(5).

1. Sa …[18-il xahar wara d-data tad-dħul fis-seħħ tar-Regolament], il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi u żżomm bażi tad-data dwar it-trasparenza dwar il-metan, organizzata skont il-pajjiżi, il-kumpaniji u l-kwantitajiet ta’ gass, faħam u żejt importati, li jkun fiha l-informazzjoni sottomessa lilha skont l-Artikolu 27 u l-Artikoli 12(11), 16(3), 18(4), 20(7), 23(2) u 25(5).

Emenda 215
Proposta għal regolament
Artikolu 28 – paragrafu 2 – punt b – punt i

(i) jekk għandux miżuri regolatorji obbligatorji fis-seħħ dwar l-emissjonijiet tal-metan fis-settur tal-enerġija, li jkopru l-elementi stabbiliti f’dan ir-Regolament rigward il-kejl, ir-rapportar u l-verifika u l-mitigazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan fis-settur tal-enerġija;

Emenda 216
Proposta għal regolament
Artikolu 28 – paragrafu 2 – punt b – punt iia (ġdid)

(iia) jekk iffirmax il-Wegħda Globali b’rabta mal-Metan;

Emenda 217
Proposta għal regolament
Artikolu 29 – paragrafu 2

2. L-għodda għandha tinforma d-djalogi bilaterali tal-Kummissjoni fir-rigward tal-politiki u l-miżuri dwar l-emissjonijiet tal-metan. Fejn l-għodda tidentifika sors ewlieni ġdid ta’ emissjonijiet, il-Kummissjoni għandha twissi lill-pajjiż rilevanti bil-għan li tippromwovi azzjonijiet ta’ sensibilizzazzjoni u ta’ rimedju.

Emenda 218
Proposta għal regolament
Artikolu 30 – paragrafu 1

1. L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu r-regoli dwar il-penali applikabbli għall-ksur tad-dispożizzjonijiet ta’ dan ir-Regolament u għandhom jieħdu l-miżuri kollha li jkunu meħtieġa sabiex jiżguraw li dawn jiġu implimentati.

1. L-Istati Membri għandhom jistabbilixxu r-regoli dwar il-pieni applikabbli għall-ksur tad-dispożizzjonijiet ta’ dan ir-Regolament u għandhom jieħdu l-miżuri kollha li hemm bżonn biex jiżguraw li dawn jiġu implimentati, inkluż il-prinċipju ta’ min iniġġes iħallas.

Emenda 219
Proposta għal regolament
Artikolu 30 – paragrafu 2 – subparagrafu 1 – parti introduttorja

Il-penali previsti jridu jkunu effettivi, proporzjonati u dissważivi u jistgħu jinkludu:

Il-penali previsti jridu jkunu effettivi, proporzjonati u dissważivi u għandhom jinkludu:

Emenda 220
Proposta għal regolament
Artikolu 30 – paragrafu 2 – subparagrafu 1 – punt a

(a) multi proporzjonati għad-danni ambjentali, billi jiġi kkalkolat il-livell ta’ tali multi b’tali mod li jiġi żgurat li dawn effettivament iċaħħdu lil dawk responsabbli mill-benefiċċji ekonomiċi derivati mill-ksur tagħhom u gradwalment iżidu l-livell ta’ tali multi għal ksur serju ripetut;

(a) multi proporzjonati għad-danni ambjentali u għall-impatt fuq is-sikurezza u fuq is-saħħa, billi jiġi kkalkolat il-livell ta’ tali multi b’tali mod li jiġi żgurat li dawn effettivament iċaħħdu lil dawk responsabbli mill-benefiċċji ekonomiċi derivati mill-ksur tagħhom u gradwalment iżidu l-livell ta’ tali multi għall-ksur serju ripetut jew għall-ksur multiplu;

Emenda 221
Proposta għal regolament
Artikolu 30 – paragrafu 2 – subparagrafu 1a (ġdid)

Minbarra l-penali stabbiliti fil-punti (a) u (b) ta’ dan il-paragrafu, l-Istati Membri għandhom jikkunsidraw is-sospensjoni tal-awtorizzazzjoni għall-introduzzjoni taż-żejt, tal-gass jew tal-faħam fis-suq f’każ ta’ ksur serju jew ripetut ta’ dan ir-Regolament filwaqt li jqisu s-sigurtà tal-provvista tal-enerġija.

Emenda 222
Proposta għal regolament
Artikolu 30 – paragrafu 3 – punt ba (ġdid)

(ba) l-operatur jew l-impriża ma tkunx issottomettiet rapport dwar l-emissjonijiet tal-metan f’konformità mal-Artikolu 12;

Emenda 223
Proposta għal regolament
Artikolu 30 – paragrafu 3 – punt 1a (ġdid)

(la) in-nuqqas min-naħa tal-importaturi, sa fejn huma rikjesti skont l-Artikolu 27, li juru li l-esportaturi tal-faħam, taż-żejt u tal-gass ikunu kkonformaw mar-rekwiżiti dwar il-monitoraġġ, ir-rapportar u l-verifika, dwar id-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet, u dwar l-ivventjar u l-ivvampjar ta’ rutina, f’konformità mal-Artikolu 27;

Emenda 224
Proposta għal regolament
Artikolu 30 – paragrafu 3 – punt 1b (ġdid)

(lb) in-nuqqas min-naħa tal-importaturi, sa fejn huma rikjesti skont l-Artikolu 27, li jipprovdu l-informazzjoni meħtieġa f’konformità ma’ valutazzjoni indipendenti tal-konformità mwettqa minn korp ta’ verifika.

Emenda 225
Proposta għal regolament
Artikolu 30 – paragrafu 3a (ġdid)

3a. Meta l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 15(5d) jiġu ssodisfati, l-Istati Membri għandhom jikkunsidraw li jnaqqsu jew li ma jimponux penali fuq l-operaturi għall-perjodu ta’ implimentazzjoni meqjus meħtieġ mill-awtoritajiet kompetenti.

Emenda 226
Proposta għal regolament
Artikolu 30 – paragrafu 3b (ġdid)

3b. Il-paragrafu 3, il-punti (l), (la), (lb) ma għanhomx japplikaw għall-importaturi meta l-importaturi jonqsu milli jipprovdu l-informazzjoni stabbilita fl-Anness VIII, u jkunu jistgħu juru lill-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri importaturi li jkunu saru l-isforzi raġonevoli kollha biex tali informazzjoni tinkiseb.

Emenda 227
Proposta għal regolament
Artikolu 30 – paragrafu 5

5. L-Istati Membri għandhom jippubblikaw kull sena informazzjoni dwar it-tip u d-daqs tal-penali imposti skont dan ir-Regolament, il-każijiet ta’ ksur u l-operaturi li fuqhom ikunu ġew imposti penali.

5. L-Istati Membri għandhom jippubblikaw kull sena informazzjoni dwar it-tip u d-daqs tal-penali imposti skont dan ir-Regolament u f’konformità mal-penali kif stabbiliti fil-Protezzjoni emendata tal-ambjent permezz tal-liġi kriminali], il-każijiet ta’ ksur u l-operaturi li fuqhom ikunu ġew imposti penali.

Emenda 228
Proposta għal regolament
Artikolu 31 – paragrafu 2

2. Is-setgħa ta’ adozzjoni ta’ atti delegati msemmija fl-Artikoli 8(5), 22(3) u 27(1) għandha tiġi mogħtija lill-Kummissjoni għal perjodu ta’ żmien indeterminat minn ... [id-data tad-dħul fis-seħħ tar-Regolament].

2. Is-setgħa tal-adozzjoni ta’ atti delegati msemmija fl-Artikoli 8(5), [...] għandha tingħata lill-Kummissjoni għal perijodu ta’ ħames snin mid-data tad-dħul fis-seħħ tar-Regolament.

Emenda 229
Proposta għal regolament
Artikolu 31 – paragrafu 6

6. Att delegat adottat skont l-Artikoli 8(5), 22(3) u 27(1) għandu jidħol fis-seħħ biss jekk ma tiġix espressa oġġezzjoni mill-Parlament Ewropew jew mill-Kunsill fi żmien xahrejn min-notifika ta’ dak l-att lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill jew jekk, qabel ma jiskadi dak il-perjodu, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill ikunu t-tnejn infurmaw lill-Kummissjoni li mhumiex se joġġezzjonaw. Dak il-perjodu għandu jiġi estiż b’xahrejn fuq inizjattiva tal-Parlament Ewropew jew tal-Kunsill.

6. Att delegat adottat skont l-Artikoli 8(5), [...] għandu jidħol fis-seħħ biss jekk ma tiġix espressa oġġezzjoni mill-Parlament Ewropew jew mill-Kunsill fi żmien xahrejn min-notifika ta’ dak l-att lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill jew jekk, qabel ma jiskadi dak il-perjodu, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill ikunu t-tnejn infurmaw lill-Kummissjoni li mhumiex se joġġezzjonaw. Dak il-perjodu għandu jiġi estiż b’xahrejn fuq inizjattiva tal-Parlament Ewropew jew tal-Kunsill.

Emenda 230
Proposta għal regolament
Artikolu 32 – paragrafu 1

1. Il-Kummissjoni għandha tkun assistita mill-Kumitat dwar l-Unjoni tal-Enerġija stabbilit bl-Artikolu 44 tar-Regolament (UE) 2018/1999.

1. Il-Kummissjoni għandha tkun assistita mill-Kumitat dwar it-Tibdil fil-Klima u l-Kumitat dwar l-Unjoni tal-Enerġija stabbilit bl-Artikolu 44 tar-Regolament (UE) 2018/1999.

Emenda 231
Proposta għal regolament
Artikolu 33 – paragrafu 1

1. Kull ħames snin, il-Kummissjoni għandha tippreżenta rapport dwar l-evalwazzjoni ta’ dan ir-Regolament lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill u għandha, jekk ikun xieraq, tippreżenta proposti leġiżlattivi sabiex jiġi emendat dan ir-Regolament. Ir-rapporti għandhom isiru pubbliċi.

1. Sal-1 ta’ Jannar 2027 u kull erba’ snin minn hemm ’il quddiem, il-Kummissjoni għandha tirrapporta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar l-evalwazzjoni ta’ dan ir-Regolament. Ir-rapporti tal-Kummissjoni jistgħu jkunu akkumpanjati minn proposti leġiżlattivi meta jkun xieraq. Ir-rapporti għandhom isiru pubbliċi.

Emenda 232
Proposta għal regolament
Artikolu 34 – paragrafu 1
Regolament (UE) 2019/942
Artikolu 15 – paragrafu 5

5. Kull tliet snin, l-ACER għandha tistabbilixxi u tagħmel disponibbli għall-pubbliku sett ta’ indikaturi u valuri ta’ referenza korrispondenti għat-tqabbil tal-kostijiet ta’ unità ta’ investiment marbuta mal-kejl, ir-rapportar u t-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-metan għal proġetti komparabbli. Hija għandha toħroġ rakkomandazzjonijiet dwar l-indikaturi u l-valuri ta’ referenza għall-kostijiet ta’ unità tal-investiment għall-konformità mal-obbligi skont [dan ir-Regolament] skont l-Artikolu 3 ta’ [dan ir-Regolament].

5. Kull tliet snin, l-ACER għandha tistabbilixxi u tqiegħed għad-dispożizzjoni tal-pubbliku sett ta’ indikaturi u valuri ta’ referenza korrispondenti għat-tqabbil tal-kostijiet ta’ unità ta’ investiment marbuta mal-kejl, il-monitoraġġ, ir-rapportar, il-verifika u t-tnaqqis, inklużi l-ivventjar u l-ivvampjar tal-emissjonijiet tal-metan għal proġetti komparabbli. Hija għandha toħroġ rakkomandazzjonijiet dwar l-indikaturi u l-valuri ta’ referenza għall-kostijiet ta’ unità ta’ investiment għall-konformità mal-obbligi skont [dan ir-Regolament] skont l-Artikolu 3 ta’ [dan ir-Regolament].

Emenda 233
Proposta għal regolament
Anness I – titolu

Test propost mill-Kummissjoni
Skedi tat-tiswija u ta’ monitoraġġ tad-detezzjoni tat-tnixxijiet
Emenda
Parti 1: Stħarriġ dwar detezzjoni u tiswija ta’ tnixxijiet
Minkejja l-istħarriġiet dwar id-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet kif stabbilit fl-Artikolu 14.2 (c), għall-komponenti kollha ta’ taħt l-art elenkati f’dan l-Anness, l-istħarriġiet dwar id-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet iridu jitwettqu skont il-frekwenzi minimi li ġejjin:
Assi	Materjal	Frekwenza
[...]	[...]	[...]

Emenda 234
Proposta għal regolament
Anness I – subintestatura 1a (ġdid) Test propost mill-Kummissjoni Emenda

Parti 2 Skedi tat-tiswija u tal-monitoraġġ

Emenda 235
Proposta għal regolament
Anness I – paragrafu 2 – punt iii

(iii) Għall-komponenti li nstabu li qed jemettu 500 parti għal kull miljun jew aktar ta’ metan, indikazzjoni ta’ jekk twettqitx tiswija matul l-istħarriġ tal-LDAR u jekk le għaliex, filwaqt li jitqiesu r-rekwiżiti fir-rigward ta’ liem elementi jistgħu jitqiesu għal tiswija tardiva, skont l-Artikolu 14, il-paragrafu 4.

(iii) Għall-komponenti li nstabu li qed jemettu, indikazzjoni ta’ jekk twettqitx tiswija matul l-istħarriġ tal-LDAR u jekk le għaliex, filwaqt li jitqiesu r-rekwiżiti fir-rigward ta’ liem elementi jistgħu jitqiesu għal tiswija tardiva, skont l-Artikolu 14, il-paragrafu 4.

Emenda 236
Proposta għal regolament
Anness I – paragrafu 2 – punt iv

(iv) Għall-komponenti li nstabu li qed jemettu 500 parti għal kull miljun jew aktar ta’ metan, l-iskeda tat-tiswija ppjanata li tindika d-data tat-tiswija ppjanata,

(iv) Għall-komponenti li nstabu li qed jemettu, l-iskeda tat-tiswija ppjanata li tindika d-data tat-tiswija ppjanata,

Emenda 237
Proposta għal regolament
Anness I – paragrafu 2 – punt v

(v) Għall-komponenti li nstabu li qed jemettu inqas minn 500 parti għal kull miljun fl-istħarriġ preċedenti tal-LDAR, iżda li nstabu li qed jemettu 500 parti għal kull miljun jew aktar ta’ metan waqt il-monitoraġġ ta’ wara l-LDAR biex jiġi vverifikat jekk id-daqs tat-telf tal-metan ikunx inbidel, indikazzjoni dwar jekk twettqitx tiswija immedjatament u jekk le, għaliex (skont iii), u l-iskeda tat-tiswija ppjanata li tindika d-data tat-tiswija ppjanata.

imħassar

Emenda 238
Proposta għal regolament
Anness I – paragrafu 5 – punt iii

(iii) Għall-komponenti li nstabu li qed jemettu 500 parti għal kull miljun jew aktar ta’ metan, ir-riżultati tal-monitoraġġ wara t-tiswija biex jiġi vverifikat jekk it-tiswija rnexxietx

(iii) Għall-komponenti li nstabu li qed jemettu, ir-riżultati tal-monitoraġġ wara t-tiswija biex jiġi vverifikat jekk it-tiswija rnexxietx

Emenda 239
Proposta għal regolament
Anness I – paragrafu 5 – punt iv

(iv) Għall-komponenti li nstabu li qed jemettu inqas minn 500 parti għal kull miljun jew aktar ta’ metan, ir-riżultati tal-monitoraġġ ta’ wara l-LDAR biex jiġi vverifikat jekk id-daqs tat-telf tal-metan inbidilx u rakkomandazzjoni fuq il-bażi tas-sejba.

imħassar

Emenda 240
Proposta għal regolament
Anness II – paragrafu 1 – punt ii

(ii) l-isem u t-tip tal-assi;

(ii) il-post, l-isem u t-tip tal-assi;

Emenda 241
Proposta għal regolament
Anness I – paragrafu 1 – punt v

(v) il-volum imkejjel jew stmat tal-gass naturali ivventjat jew ivvampjat;

(v) il-volum imkejjel tal-metan ivventjat jew ivvampjat;

Emenda 242
Proposta għal regolament
Anness II – paragrafu 1 – punt va (ġdid)

(va) l-effiċjenza tal-ivvampjar u t-tip ta’ vvampjar użat;

Emenda 243
Proposta għal regolament
Anness II – paragrafu 1 – punt ix

(ix) ir-riżultati tal-ispezzjonijiet ta’ kull ġimgħa tat-torrijiet tal-ivvampjar imwettqa f’konformità mal-Artikolu 17

(ix) ir-riżultati tal-ispezzjonijiet ta’ kull ġimgħa u tal-monitoraġġ kontinwu tat-torrijiet tal-ivvampjar imwettqa f’konformità mal-Artikolu 17

Emenda 244
Proposta għal regolament
Anness IV – paragrafu 1 – parti introduttorja

Skont l-Artikolu 18, l-inventarji ta’ bjar inattivi jridu jinkludu mill-inqas l-informazzjoni li ġejja:

Skont l-Artikolu 18, l-inventarji tal-bjar inattivi u tal-bjar mimlija b’mod permanenti u abbandunati jridu jinkludu mill-inqas l-informazzjoni li ġejja:

Emenda 245
Proposta għal regolament
Anness IV – paragrafu 1 – punt ii

(ii) l-isem, it-tip u l-indirizz tal-bir jew tas-sit tal-bir;

(ii) l-isem, it-tip u l-indirizz tal-bir jew tas-sit tal-bir, filwaqt li jiġi speċifikat jekk huwiex bir inattiv jew bir mimli b’mod permanenti u abbandunat;

Emenda 246
Proposta għal regolament
Anness IV – paragrafu 1 – punt iv

(iv) ir-riżultati ta’ kwalunkwe kejl tal-konċentrazzjoni tal-metan.

(iv) ir-riżultati tal-kejl tal-emissjonijiet tal-metan fl-arja u fl-ilma.

Emenda 247
Proposta għal regolament
Anness IV – paragrafu 1a (ġdid)

Skont l-Artikolu 18, fir-rigward tal-bjar mimlija b’mod permanenti u abbandunati, l-inventarji għandhom jinkludu wkoll:

(i) l-aħħar kejl magħruf tal-emissjonijiet tal-metan fl-arja u fl-ilma, jekk ikun hemm;

(ii) informazzjoni li turi li l-awtorità kompetenti rilevanti tkun uriet li l-bir jew is-sit tal-bir inkwistjoni jissodisfa l-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 2(24a);

(iii) dokumentazzjoni adegwata biex jintwera li ma kien hemm l-ebda emissjoni ta’ metan minn dak il-bir jew minn sit tal-bir għal mill-inqas l-aħħar ħames snin.

Emenda 248
Proposta għal regolament
Anness IV – paragrafu 1b (ġdid)

Skont l-Artikolu 18, il-pjanijiet ta’ mitigazzjoni jridu jinkludu mill-inqas l-informazzjoni li ġejja:

(i) l-iskeda tal-indirizzar ta’ kull bir inattiv, inklużi l-azzjonijiet li għandhom jitwettqu;

(ii) l-isem u l-indirizz tal-operatur, tas-sid jew tad-detentur tal-liċenzja tal-bir inattiv, meta applikabbli;

(iii) id-data tat-tmiem ipproġettata tar-rimedjazzjoni, tar-reklamazzjoni jew tal-mili tal-bjar inattivi.

Emenda 249
Proposta għal regolament
Anness VI – paragrafu 1 – punt iii

(iii) il-kawża tal-avveniment tal-vventjar u/jew l-ivvampjar;

(iii) il-kawża tal-avveniment tal-vventjar u/jew l-ivvampjar; il-ġustifikazzjoni għall-użu tal-ivventjar minflok l-ivvampjar, jekk applikabbli;

Emenda 250
Proposta għal regolament
Anness VI – paragrafu 1 – punt iv

(iv) it-tunnellaġġ ta’ metan ivventjat u vvampjat (jew stima jekk il-kwantifikazzjoni ma tkunx possibbli).

(iv) it-tunnellaġġ ta’ metan ivventjat u vvampjat (jew stima jekk il-kwantifikazzjoni jew il-kejl ma jkunux possibbli).

Emenda 251
Proposta għal regolament
Anness VII – Parti 1 – paragrafu 1 – punt v – parti introduttorja

(v) ir-riżultati tal-kejl tal-konċentrazzjoni tal-metan fl-elementi li ġejjin:

(v) ir-riżultati tal-kejl jew il-kwantifikazzjoni diretti fil-livell tas-sors fis-sorsi lokalizzati tal-emissjonijiet li ġejjin:

Emenda 252
Proposta għal regolament
Anness VII – Parti 1 – paragrafu 1 – punt v – punt 2

2) il-pajpijiet tal-fetħiet mhux użati

2) il-pajpijiet tal-fetħiet mhux użati, jekk ma jkunux parti mill-infrastruttura tas-sikurezza

Emenda 253
Proposta għal regolament
Anness VII – Parti 1 – paragrafu 1 – punt v – punt 4

4) il-promontorji tal-blat;

imħassar

Emenda 254
Proposta għal regolament
Anness VII – Parti 1 – paragrafu 1 – punt v – punt 5

5) il-fratturi tal-istrata identifikabbli fit-territorju tal-minjiera jew li huma marbuta mad-depożitu tal-faħam preċedenti tagħha;

imħassar

Emenda 255
Proposta għal regolament
Anness VII – parti 2 – paragrafu 1 – punt ii

(ii) il-kejl irid jitwettaq bl-użu ta’ apparat b’livell limitu ta’ sensittività ta’ mill-inqas 10 000 ppm, fl-eqreb distanza disponibbli għall-emittent imkejjel.

(ii) il-kejl irid jitwettaq bl-użu ta’ tagħmir li jirriżulta f’akkuratezza tal-kejl tal-emissjonijiet tal-metan ta’ mill-inqas 0,5 tunnellati fis-sena.

Emenda 256
Proposta għal regolament
Anness VII – Parti 3 – paragrafu 1 – punt iii – parti introduttorja

(iii) l-emissjonijiet tal-metan mill-elementi kollha deskritti fl-Artikolu 25(3) inkluż:

(iii) l-emissjonijiet tal-metan mis-sorsi lokalizzati kollha tal-emissjonijiet deskritti fil-Parti 1 inkluż:

Emenda 257
Proposta għal regolament
Anness VII – parti 3 – paragrafu 1 – punt iii -punt 1

1) it-tip ta’ element

1) it-tip ta’ sors lokalizzat tal-emissjonijiet

Emenda 258
Proposta għal regolament
Anness VII – parti 3 – paragrafu 1 – punt iii – punt 5

5) l-istimi tal-emissjonijiet tal-metan mill-element

5) l-istimi tal-emissjonijiet tal-metan mis-sors lokalizzat tal-emissjonijiet

Emenda 259
Proposta għal regolament
Anness V – parti 4 – paragrafu 1 – punt i

(i) lista tal-elementi kollha koperti fl-Artikolu 25(3);

(i) lista tas-sorsi lokalizzati kollha tal-emissjonijiet deskritti fil-Parti 1;

Emenda 260
Proposta għal regolament
Anness VII – parti 4 – paragrafu 1 – punt ii

(ii) il-fattibbiltà teknika tal-mitigazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan mill-elementi deskritti fl-Artikolu 25(3);

(ii) il-fattibbiltà teknika tal-mitigazzjoni tal-emissjonijiet tal-metan; kull sors lokalizzat tal-emissjonijiet

Emenda 261
Proposta għal regolament
Anness VIII – paragrafu 2 – parti introduttorja

Skont l-Artikolu 27, l-importaturi jridu jipprovdu l-informazzjoni li ġejja:

Skont l-Artikolu 27, l-importaturi jridu jipprovdu rapport bl-informazzjoni li ġejja għal kull sit li minnu tkun saret l-importazzjoni lejn l-Unjoni, inkluża l-produzzjoni upstream taż-żejt u tal-gass fossili, il-ġbir, l-ipproċessar u t-trażmissjoni tal-gass fossili, u t-terminals tal-gass naturali likwifikat:

Emenda 262
Proposta għal regolament
Anness VIII – paragrafu 2 – punt ii

(ii) il-pajjiżi u r-reġjuni li jikkorrispondu għal-livell 1 tal-klassifikazzjoni komuni ta’ unitajiet territorjali għall-istatistika (NUTS) tal-Unjoni fejn ġiet prodotta l-enerġija u l-pajjiżi u li jikkorrispondu għal-livell 1 tal-klassifikazzjoni komuni ta’ unitajiet territorjali għall-istatistika (NUTS) tal-Unjoni li permezz tagħhom l-enerġija ġiet ittrasportata sakemm tqiegħdet fis-suq tal-Unjoni;

(ii) il-pajjiżi u r-reġjuni li jikkorrispondu għal-livell 1 tal-klassifikazzjoni komuni ta’ unitajiet territorjali għall-istatistika (NUTS) tal-Unjoni fejn ġiet prodotta l-enerġija, il-pajjiżi u r-reġjuni li jikkorrispondu għal-livell 1 tal-klassifikazzjoni komuni ta’ unitajiet territorjali għall-istatistika (NUTS) tal-Unjoni li minnhom għaddiet l-enerġija hi u tiġi ttrasportata sakemm ġiet introdotta fis-suq tal-Unjoni;

Emenda 263
Proposta għal regolament
Anness VIII – paragrafu 2 – punt iii

(iii) fir-rigward taż-żejt u l-gass fossili, jekk l-esportatur ikunx qed iwettaq kejl u rapportar tal-emissjonijiet tal-metan tiegħu, jew b’mod indipendenti jew bħala parti mill-impenji ta’ rapportar dwar l-inventarji nazzjonali tal-GHG f’konformità mar-rekwiżiti tal-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima (UNFCCC), u jekk huwiex f’konformità mar-rekwiżiti ta’ rapportar tal-UNFCCC jew f’konformità mal-istandards tas-Sħubija dwar il-Metan miż-Żejt u mill-Gass 2.0. Dan irid jiġi akkumpanjat minn kopja tal-aħħar rapport dwar l-emissjonijiet tal-metan, inkluż, fejn disponibbli, l-informazzjoni msemmija fl-Artikolu 12(6). Il-metodu tal-kwantifikazzjoni (bħall-gradi tal-UNFCCC jew il-livelli tal-OGMP) użati fir-rapportar iridu jkunu speċifikati għal kull tip ta’ emissjoni;

(iii) fir-rigward taż-żejt u l-gass fossili, informazzjoni li tispeċifika l-kejl dirett tal-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sit tal-esportatur, jew fejn rilevanti, tal-produttur, imwettaq minn fornitur tas-servizzi indipendenti, fl-aħħar perjodu tas-sena kalendarja disponibbli inkluż data għal kull tip ta’ sors tal-emissjonijiet dettaljat, individwali u informazzjoni dettaljata dwar il-metodoloġiji tal-kwantifikazzjoni użati biex jitkejlu l-emissjonijiet tal-metan; kejl u rapportar tal-emissjonijiet tal-metan tiegħu, jew b’mod indipendenti jew bħala parti mill-impenji ta’ rapportar dwar l-inventarji nazzjonali tal-GHG f’konformità mar-rekwiżiti tal-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima (UNFCCC), u jekk huwiex f’konformità mar-rekwiżiti ta’ rapportar tal-UNFCCC jew f’konformità mal-istandards tas-Sħubija dwar il-Metan miż-Żejt u mill-Gass 2.0. Dan irid jiġi akkumpanjat minn kopja tal-aħħar rapport dwar l-emissjonijiet tal-metan, inkluż, fejn disponibbli, l-informazzjoni msemmija fl-Artikolu 12(6), meta tiġi pprovduta f’tali rapport. Il-metodu tal-kwantifikazzjoni (bħall-gradi tal-UNFCCC jew il-livelli tal-OGMP) użat fir-rapportar għandu jkun speċifikat għal kull tip ta’ emissjoni;

Emenda 264
Proposta għal regolament
Anness VIII – paragrafu 2 – punt iv

(iv) fir-rigward taż-żejt u l-gass, jekk l-esportatur japplikax miżuri regolatorji jew volontarji biex jikkontrolla l-emissjonijiet tal-metan tiegħu, inkluż miżuri bħal stħarriġiet tad-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet jew miżuri biex jikkontrolla u jillimita l-ivventjar u l-ivvampjar tal-metan. Dan irid jiġi akkumpanjat minn deskrizzjoni ta’ dawn il-miżuri, inkluż, fejn disponibbli, rapporti mill-istħarriġiet tad-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet mill-avvenimenti tal-ivventjar u l-ivvampjar fir-rigward tal-aħħar sena kalendarja disponibbli;

(iv) fir-rigward taż-żejt u l-gass, informazzjoni li tispeċifika l-miżuri regolatorji jew volontarji tal-esportatur, jew fejn rileventi, tal-produttur, biex jikkontrolla l-emissjonijiet tal-metan tiegħu, inkluż miżuri bħal stħarriġiet tad-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet jew miżuri biex jikkontrolla u jillimita l-ivventjar u l-ivvampjar tal-metan; stħarriġiet u programmi tat-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet imwettqa fl-aħħar sentejn kalendarji; u informazzjoni dwar l-avvenimenti kollha ta’ vventjar u ta’ vvampjar fl-aħħar sentejn kalendarji. Dan irid jiġi akkumpanjat minn deskrizzjoni ta’ dawn il-miżuri, inkluż, fejn disponibbli, rapporti mill-istħarriġiet tad-detezzjoni u t-tiswija tat-tnixxijiet mill-avvenimenti tal-ivventjar u l-ivvampjar fir-rigward tal-aħħar sena kalendarja disponibbli;

Emenda 265
Proposta għal regolament
Anness VIII – paragrafu 2 – punt v

(v) fir-rigward tal-faħam, jekk l-esportatur ikunx qed iwettaq kejl u rapportar tal-emissjonijiet tal-metan tiegħu, jew b’mod indipendenti jew bħala parti mill-impenji ta’ rapportar dwar l-inventarji nazzjonali tal-GHG f’konformità mar-rekwiżiti tal-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima (UNFCCC), u jekk huwiex f’konformità mar-rekwiżiti ta’ rapportar tal-UNFCCC jew f’konformità ma’ standard internazzjonali jew Ewropew għall-monitoraġġ, ir-rapportar u l-verifika tal-emissjonijiet tal-metan. Dan irid jiġi akkumpanjat minn kopja tal-aħħar rapport dwar l-emissjonijiet tal-metan, inkluż, fejn disponibbli, l-informazzjoni msemmija fl-Artikolu 20(6). Il-metodu tal-kwantifikazzjoni (bħall-gradi tal-UNFCCC jew il-livelli tal-OGMP) użati fir-rapportar iridu jkunu speċifikati għal kull tip ta’ emissjoni;

(v) fir-rigward tal-faħam, informazzjoni li tispeċifika d-data dwar l-emissjonijiet tal-metan fil-livell tas-sors tal-esportatur imkejla għall-emissjonijiet tal-metan fl-arja tal-ventilazzjoni, ikkalkulata u kkwantifikata f’konformità mal-metodoloġija deskritta fil-Parti 1 tal-Anness V; kejl u rapportar tal-emissjonijiet tal-metan tiegħu, jew b’mod indipendenti jew bħala parti mill-impenji ta’ rapportar dwar l-inventarji nazzjonali tal-GHG f’konformità mar-rekwiżiti tal-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima (UNFCCC), u jekk huwiex f’konformità mar-rekwiżiti ta’ rapportar tal-UNFCCC jew f’konformità ma’ standard internazzjonali jew Ewropew għall-monitoraġġ, ir-rapportar u l-verifika tal-emissjonijiet tal-metan. Dan irid jiġi akkumpanjat minn kopja tal-aħħar rapport dwar l-emissjonijiet tal-metan, inkluż, fejn disponibbli, l-informazzjoni msemmija fl-Artikolu 20(6). Il-metodu tal-kwantifikazzjoni (bħall-gradi tal-UNFCCC jew il-livelli tal-OGMP) użati fir-rapportar iridu jkunu speċifikati għal kull tip ta’ emissjoni;

Emenda 266
Proposta għal regolament
Anness VIII – paragrafu 2 – punt vi

(vi) fir-rigward tal-faħam, jekk l-esportatur japplikax miżuri regolatorji jew volontarji biex jikkontrolla l-emissjonijiet tal-metan tiegħu, inkluż miżuri biex jikkontrolla u jillimita l-ivventjar u l-ivvampjar tal-metan. Dan irid jiġi akkumpanjat minn deskrizzjoni ta’ dawn il-miżuri, inkluż, fejn disponibbli, rapporti mill-avvenimenti tal-ivventjar u l-ivvampjar fir-rigward tal-aħħar sena kalendarja disponibbli;

(vi) fir-rigward tal-faħam, informazzjoni li tispeċifika l-miżuri regolatorji jew volontarji tal-esportatur biex jikkontrolla l-emissjonijiet tal-metan tiegħu, inkluż miżuri biex jikkontrolla u jillimita l-ivventjar u l-ivvampjar tal-metan; il-volumi ta’ metan ivventjat u vvampjat ikkalkulati f’kull sit tal-produzzjoni matul l-aħħar sentejn kalendarji; u pjanijiet għall-mitigazzjoni tal-ivventjar u tal-ivvampjar fis-seħħ fis-sit tal-produzzjoni. Dan irid jiġi akkumpanjat minn deskrizzjoni ta’ dawn il-miżuri, inkluż, fejn disponibbli, rapporti mill-avvenimenti tal-ivventjar u l-ivvampjar fir-rigward tal-aħħar sena kalendarja disponibbli;

Emenda 267
Proposta għal regolament
Anness VIII – paragrafu 2 – punt via (ġdid)

(vi a) referenza għall-pjan ta’ azzjoni tiegħu stess għat-tnaqqis tal-metan skont l-Artikolu 15 ta’ [diliġenza dovuta tas-sostenibbiltà korporattiva];

(1)	* Ir-referenzi għal ‘cp’ fl-intestaturi ta’ emendi adottati għandhom jinftiehmu bħala l-parti korrispondenti ta’ dawk l-emendi. Il-każ ġie mgħoddi lura għan-negozjati interistituzzjonali lill-kumitati responsabbli skont l-Artikolu 59(4), ir-raba' subparagrafu (A9-0162/2023).

L-adeżjoni mal-Att ta' Ġinevra tal-Ftehim ta' Liżbona dwar id-Denominazzjonijiet ta' Oriġini u l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi

120k

42k

Riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar l-abbozz ta’ deċiżjoni tal-Kunsill li temenda d-Deċiżjoni (UE) 2019/1754 dwar l-adeżjoni tal-Unjoni Ewropea mal-Att ta’ Ġinevra tal-Ftehim ta’ Liżbona dwar id-Denominazzjonijiet ta’ Oriġini u l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi (07423/2023 – C9-0127/2023 – 2023/0022(NLE))

P9_TA(2023)0128

A9-0157/2023

(Approvazzjoni)

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-proposta għal deċiżjoni tal-Kunsill (07423/2023),

– wara li kkunsidra l-Att ta' Ġinevra tal-Ftehim ta’ Liżbona dwar id-Denominazzjonijiet ta' Oriġini u l-Indikazzjonijiet Ġeografiċi (11510/2018),

– wara li kkunsidra t-talba għal approvazzjoni ppreżentata mill-Kunsill skont l-Artikolu 207 u l-Artikolu 218(6), it-tieni subparagrafu, il-punt (a), tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (C9‑0127/2023),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 105(1) u (4) u l-Artikolu 114(7) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra r-rakkomandazzjoni tal-Kumitat għall-Affarijiet Legali (A9-0157/2023),

1. Jagħti l-approvazzjoni tiegħu għall-abbozz ta' deċiżjoni tal-Kunsill;

2. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi l-pożizzjoni tal-Parlament lill-Kunsill u lill-Kummissjoni, kif ukoll lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri.

Mobilizzazzjoni tal-Fond Ewropew ta' Aġġustament għall-Globalizzazzjoni: applikazzjoni EGF/2022/003 ES/Alu Ibérica - Spanja

154k

48k

		Riżoluzzjoni
		Anness

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar il-proposta għal deċiżjoni tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-mobilizzazzjoni tal-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni (applikazzjoni ppreżentata minn Spanja – EGF/2022/003 ES/Alu Ibérica) (COM(2023)0129 – C9-0053/2023 – 2023/0068(BUD))

P9_TA(2023)0129

A9-0154/2023

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill (COM(2023)0129 – C9‑0053/2023),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/691 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-28 ta’ April 2021 dwar il-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni għall-Ħaddiema Ssensjati (FEG) u li jħassar ir-Regolament (UE) Nru 1309/2013(1) (ir-"Regolament dwar il-FEG"),

– wara li kkunsidra r-Regolament tal-Kunsill (UE, Euratom) 2020/2093 tas-17 ta’ Diċembru 2020 li jistabbilixxi l-qafas finanzjarju pluriennali għas-snin mill-2021 sal-2027(2), u b’mod partikolari l-Artikolu 8 tiegħu,

– wara li kkunsidra l-Ftehim Interistituzzjonali tas-16 ta’ Diċembru 2020 bejn il-Parlament Ewropew, il-Kunsill u l-Kummissjoni dwar dixxiplina baġitarja, dwar kooperazzjoni f’materji baġitarji u dwar ġestjoni finanzjarja tajba, kif ukoll dwar riżorsi proprji ġodda, inkluż pjan direzzjonali lejn l-introduzzjoni ta’ riżorsi proprji ġodda(3), (il-“FII tas-16 ta’ Diċembru 2020”), u b’mod partikolari l-punt 9 tiegħu,

– wara li kkunsidra l-proċedura ta’ trilogu prevista fil-punt 9 tal-FII tas-16 ta’ Diċembru 2020,

– wara li kkunsidra l-ittri tal-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali u tal-Kumitat għall-Iżvilupp Reġjonali,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Baġits (A9-0154/2023),

A. billi l-Unjoni stabbiliet strumenti leġiżlattivi u baġitarji biex tagħti appoġġ addizzjonali lill-ħaddiema li jkunu qed ibatu l-konsegwenzi ta’ bidliet strutturali kbar fix-xejriet tal-kummerċ dinji jew tal-kriżi finanzjarja u ekonomika globali, u biex tgħinhom fir-riintegrazzjoni tagħhom fis-suq tax-xogħol; billi din l-għajnuna hija fornuta permezz ta’ appoġġ finanzjarju li jingħata lill-ħaddiema u lill-kumpaniji li għalihom ikunu ħadmu;

B. billi Spanja ppreżentat l-applikazzjoni EGF/2022/003 ES/Alu Ibérica għal kontribuzzjoni finanzjarja mill-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni (FEG), insegwitu ta’ 303 sensji(4) fis-settur ekonomiku li jidħol fi ħdan id-Diviżjoni 24 tan-NACE Reviżjoni 2 (Manifattura ta’ metalli bażiċi) f’perjodu ta’ referenza għall-applikazzjoni mill-10 ta’ Mejju 2022 sal-10 ta’ Settembru 2022;

C. billi l-applikazzjoni tirrigwarda 303 ħaddiema li ngħataw is-sensja fil-kumpanija Alu Ibérica LC S.L. (Alu Ibérica) fir-reġjun Spanjol tal-Galicia wara l-falliment tal-kumpanija;

D. billi l-applikazzjoni hija bbażata fuq il-kriterju ta’ intervent tal-Artikolu 4(2), il-punt (a), tar-Regolament tal-FEG, li jirrikjedi li jrid ikun hemm mill-inqas 200 ħaddiem li ngħataw is-sensja matul perjodu ta’ referenza ta’ erba’ xhur f’impriża fi Stat Membru, inklużi ħaddiema li ngħataw is-sensja minn fornituri u produtturi downstream u/jew persuni li jaħdmu għal rashom li ntemmet l-attività tagħhom;

E. billi l-pandemija tal-COVID-19 u l-gwerra ta’ aggressjoni Russa kontra l-Ukrajna naqqsu l-kompetittività ekonomika fl-Unjoni kollha, inkluża Spanja; billi, barra minn hekk, il-marġini tal-impriżi fi Spanja u l-kompetittività tagħhom tnaqqsu wkoll miż-żieda attwali fl-inflazzjoni, b’mod partikolari l-prezzijiet ogħla tal-materja prima u l-enerġija;

F. billi s-sensji jirriżultaw mix-xoljiment ta’ Alu Ibérica u mill-ftuħ tal-proċedura ta’ likwidazzjoni ddikjarata mill-Qorti Kummerċjali numru 2 ta’ A Coruña fit-22 ta’ Frar 2022, wara l-falliment volontarju tal-kumpanija minn Diċembru 2021; billi prezzijiet ogħla tal-enerġija u tal-materja prima u pressjoni ‘l isfel fuq il-prezzijiet dinjija tal-aluminju minħabba l-kapaċità żejda ta’ produzzjoni fiċ-Ċina kkontribwew għall-falliment ta’ Alu Ibérica;

G. billi l-Gvern Reġjonali tal-Galicia, f’konformità mal-Artikolu 7(4) tar-Regolament (UE) 2021/691, involva lis-sħab soċjali fit-tħejjija tal-applikazzjoni tal-FEG u fassal il-pakkett koordinat ta’ servizzi personalizzati f’kooperazzjoni magħhom; billi s-sħab soċjali se jkunu involuti wkoll fl-implimentazzjoni tas-servizzi.

H. billi kontribuzzjonijiet finanzjarji mill-FEG għandhom ikunu diretti primarjament lejn miżuri attivi ta’ politika tas-suq tax-xogħol u servizzi personalizzati li jkollhom l-għan li jintegraw mill-ġdid u malajr lill-benefiċjarji f’impjieg deċenti u sostenibbli fi ħdan is-settur ta’ attività inizjali tagħhom jew barra minnu, filwaqt li jħejjuhom għal ekonomija Ewropea aktar ekoloġika u aktar diġitali;

I. billi l-FEG m’għandux jaqbeż ammont annwali massimu ta’ EUR 186 miljun (fi prezzijiet tal-2018), kif stabbilit fl-Artikolu 8 tar-Regolament (UE, Euratom) 2020/2093;

1. Jaqbel mal-Kummissjoni li l-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 4(2), il-punt (a) tar-Regolament tal-FEG huma ssodisfati, u li Spanja għandha d-dritt għal kontribuzzjoni finanzjarja ta’ EUR 1 275 000 fl-ambitu ta’ dan ir-Regolament, somma li tirrappreżenta 85 % tal-ispiża totali ta’ EUR 1 500 000, liema spiża tinkludi n-nefqa għal servizzi personalizzati ta’ EUR 1 429 400 u n-nefqa għal attivitajiet ta’ tħejjija, ta’ ġestjoni, ta’ informazzjoni u pubbliċità, ta’ kontroll u ta’ rapportar ta’ EUR 70 600;

2. Jinnota li l-awtoritajiet Spanjoli ressqu l-applikazzjoni fit-30 ta’ Novembru 2022, u li, wara li Spanja tat informazzjoni addizzjonali, il-Kummissjoni ffinalizzat il-valutazzjoni tagħha fis-16 ta’ Marzu 2023 u nnotifikatha lill-Parlament fl-istess ġurnata;

3. Jinnota li l-applikazzjoni hija relatata ma’ 303 ħaddiema li ngħataw is-sensja fil-kumpanija Alu Ibérica;

4. Jenfasizza li Alu Ibérica kienet fost iż-0.1 % tan-negozji fil-Galicia b’aktar minn 250 impjegat; jissottolinja l-impatt sinifikanti tal-ispostament fuq is-suq tax-xogħol lokali u l-ekonomija ta’ A Coruña, belt ikkaratterizzata minn rata għolja ta’ qgħad li taqbeż sew il-medja tal-Unjoni (9,5 % fit-tielet trimestru tal-2022); jieħu nota tal-istima tal-awtoritajiet Spanjoli li l-likwidazzjoni ta’ Alu Ibéria se twassal għat-telf ta’ 312-il impjieg f’impriżi anċillari, u dan iġib l-għadd totali ta’ impjiegi mitlufa għal 615, li jammonta għal 8,2 % tal-impjiegi tal-manifattura f’A Coruña; jirrimarka l-mobilizzazzjonijiet kbar li d-deċiżjoni kkawżat fil-belt ta’ A Coruña; jenfasizza t-telf ta’ impjiegi u tal-mezzi ta’ sussistenza fil-Galicia;

5. Iqis li l-ħaddiema ssensjati se jkollhom bżonn appoġġ addizzjonali biex isibu impjieg ġdid fis-suq tax-xogħol, peress li 35 % minnhom jappartjenu għall-grupp ta’ età ta’ 45 u aktar u jistgħu jiltaqgħu ma’ diffikultajiet addizzjonali biex isibu impjieg; jinnota li dan il-grupp ta’ età jirrappreżenta 60 % tal-persuni rreġistrati li qed ifittxu impjieg f’A Coruña, u li Alu Ibérica hija eżenti mill-obbligu legali li tipprovdi appoġġ għall-impjieg mill-ġdid minħabba l-falliment tagħha;

6. Jinnota li Spanja bdiet toffri servizzi personalizzati lill-benefiċjarji fil-mira fit-2 ta’ Marzu 2023 u li għaldaqstant, il-perjodu ta’ eliġibbiltà għal kontribuzzjoni finanzjarja mill-FEG se jkun mit-2 ta’ Marzu 2023 sa 24 xahar wara d-data tad-dħul fis-seħħ tad-deċiżjoni ta’ finanzjament;

7. Ifakkar li s-servizzi personalizzati li għandhom jiġu pprovduti lill-ħaddiema u lill-persuni li jaħdmu għal rashom jikkonsistu fl-azzjonijiet li ġejjin: servizzi ta’ informazzjoni, għajnuna intensiva għat-tfittix ta’ impjieg, li tinkludi l-identifikazzjoni tal-prospettivi ta’ impjieg f’reġjuni je fi Stati Membri oħra, gwida okkupazzjonali u assistenza għar-rikollokament, taħriġ (fost affarijiet oħra: kompetenzi orizzontali, tiġdid tal-ħiliet, titjib tal-ħiliet u internships), taħriġ mill-ġdid, taħriġ vokazzjonali, u appoġġ u kontribut għall-ħolqien tan-negozju, kif ukoll inċentivi u allowances; inklużi pagamenti għall-parteċipazzjoni f’miżuri ta’ riintegrazzjoni maqbula, kontribuzzjonijiet għall-ispejjeż tal-ivvjaġġar lejn ix-xogħol u lura u tal-indukrar tal-persuni dipendenti;

8. Ifakkar li l-implimentazzjoni tas-servizzi se tkun ikkoordinata mill-Gvern Reġjonali tal-Galicia u jitlob trasparenza xierqa fl-eżekuzzjoni finali tal-azzjonijiet f’kollaborazzjoni mas-sħab soċjali li jipparteċipaw fid-Djalogu Soċjali fil-Galicia; jinnota li t-trasformazzjoni diġitali u ekoloġika se jkollhom ukoll effett fuq is-suq tax-xogħol; jilqa’ pożittivament il-fatt li ngħatat prijorità lill-ħiliet meħtieġa fid-diġitalizzazzjoni, fir-robotizzazzjoni u għat-tranżizzjoni lejn ekonomija ekoloġika meta tfasslet l-offerta ta’ taħriġ.

9. Itenni, f’dan il-kuntest, ir-rwol importanti li l-Unjoni għandha tiżvolġi biex tipprovdi l-kwalifiki meħtieġa għat-trasformazzjoni ġusta f’konformità mal-Patt Ekoloġiku Ewropew; jappoġġa bil-qawwa l-fatt li, matul il-perjodu tal-QFP 2021-2027, il-FEG se jkompli juri solidarjetà mal-persuni affettwati kollha, mingħajr diskriminazzjoni, u jżomm l-enfasi fuq l-impatt tar-ristrutturar fuq il-ħaddiema; u jitlob li l-applikazzjonijiet futuri jimmassimizzaw il-koerenza tal-politiki;

10. Jinnota li t-trasformazzjoni diġitali u ekoloġika se jkollhom ukoll effett fuq is-suq tax-xogħol; jilqa’ pożittivament il-fatt li ngħatat prijorità lill-ħiliet meħtieġa fid-diġitalizzazzjoni, fir-robotizzazzjoni u għat-tranżizzjoni lejn ekonomija ekoloġika meta tfasslet l-offerta ta’ taħriġ.

11. Jinnota li Spanja bdiet iġġarrab in-nefqa amministrattiva sabiex timplimenta l-FEG fl-1 ta’ Marzu 2023 u li għaldaqstant, in-nefqa għal attivitajiet ta’ tħejjija, ta’ ġestjoni, ta’ informazzjoni u ta’ pubbliċità, ta’ kontroll u ta’ rapportar se tkun eliġibbli għal kontribuzzjoni finanzjarja mill-FEG mill-1 ta’ Marzu 2023 sa 31 xahar wara d-data tad-dħul fis-seħħ tad-Deċiżjoni ta’ Finanzjament;

12. Jilqa’ l-fatt li l-pakkett koordinat ta’ servizzi personalizzati tfassal minn Spanja f’konsultazzjoni mas-sħab soċjali;

13. Jisħaq li l-awtoritajiet Spanjoli kkonfermaw li l-azzjonijiet eliġibbli ma jirċevux għajnuna minn fondi jew strumenti finanzjarji oħra tal-Unjoni, u li l-prinċipji tal-ugwaljanza fit-trattament u n-nondiskriminazzjoni se jiġu rrispettati fl-aċċess għall-azzjonijiet proposti u fl-implimentazzjoni tagħhom;

14. Itenni li l-għajnuna mill-FEG ma tridx tissostitwixxi azzjonijiet li huma r-responsabbiltà tal-kumpaniji, skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali jew il-ftehimiet kollettivi, jew kwalunkwe allowance jew dritt tal-ħaddiema ssensjati, biex tiġi żgurata l-addizzjonalità sħiħa tal-allokazzjoni;

15. Japprova d-deċiżjoni annessa ma’ din ir-riżoluzzjoni;

16. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tiffirma din id-deċiżjoni flimkien mal-President tal-Kunsill u biex tiżgura li tiġi ppubblikata f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea;

17. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex tgħaddi din ir-riżoluzzjoni, flimkien mal-anness tagħha, lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

ANNESS

DEĊIŻJONI TAL-PARLAMENT EWROPEW U TAL-KUNSILL

dwar il-mobilizzazzjoni tal-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni għall-Ħaddiema Ssensjati wara applikazzjoni minn Spanja – EGF/2022/003 ES/Alu Ibérica

(It-test ta' dan l-anness mhux riprodott hawnhekk billi jikkorrispondi mal-att finali, id-Deċiżjoni (UE) 2023/1022.)

(1)	ĠU L 153, 3.5.2021, p. 48
(2)	ĠU L 433 I, 22.12.2020, p. 11.
(3)	ĠU L 433 I, 22.12.2020, p. 28.
(4)	Skont it-tifsira tal-Artikolu 3 tar-Regolament dwar il-FEG.

Il-Qafas il-Ġdid tal-UE għall-Mobilità Urbana

225k

70k

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar il-qafas il-ġdid tal-UE għall-mobilità urbana (2022/2023(INI))

P9_TA(2023)0130

A9-0108/2023

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, b’mod partikolari t-Titolu XVIII tiegħu, kif ukoll it-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari l-Artikolu 5(3) tiegħu,

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-14 ta’ Diċembru 2021 bit-titolu “Il-Qafas il-ġdid tal-UE għall-Mobbiltà Urbana” (COM(2021)0811),

– wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni tal-14 ta’ Diċembru 2021 dwar linji gwida tal-Unjoni għall-iżvilupp tan-network trans-Ewropew (COM(2021)0812), u b’mod partikolari l-Premessa 52 u l-Artikolu 40 tagħha dwar ir-rekwiżiti tan-nodi urbani,

– wara li kkunsidra l-pakkett tal-Kummissjoni “Lesti għall-mira ta’ 55 %” tal-14 ta’ Lulju 2021 dwar it-twettiq tal-Patt Ekoloġiku Ewropew,

– wara li kkunsidra l-pakkett dwar il-mobilità urbana tal-2013 u l-valutazzjoni tiegħu (SWD(2021)0048),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/1153 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-7 ta’ Lulju 2021 li jistabbilixxi l-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa(1),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/1060 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Ġunju 2021 li jistipula dispożizzjonijiet komuni dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, il-Fond Soċjali Ewropew Plus, il-Fond ta’ Koeżjoni, il-Fond għal Tranżizzjoni Ġusta u l-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi, is-Sajd u l-Akkwakultura u r-regoli finanzjarji għalihom u għall-Fond għall-Ażil, il-Migrazzjoni u l-Integrazzjoni, il-Fond għas-Sigurtà Interna u l-Istrument għall-Appoġġ Finanzjarju għall-Ġestjoni tal-Fruntieri u l-Politika dwar il-Viżi(2) (ir-Regolament dwar id-Dispożizzjonijiet Komuni),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/1058 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Ġunju 2021 dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali u l-Fond ta’ Koeżjoni(3),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/1059 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Ġunju 2021 dwar dispożizzjonijiet speċifiċi għall-mira tal-kooperazzjoni territorjali Ewropea (Interreg) appoġġata mill-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali u mill-istrumenti ta’ finanzjament estern(4),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/241 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-12 ta’ Frar 2021 li jistabbilixxi l-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza(5),

– wara li kkunsidra d-Direttiva (UE) 2019/1161 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta’ Ġunju 2019 li temenda d-Direttiva 2009/33/KE dwar il-promozzjoni ta’ vetturi ta’ trasport fuq it-triq nodfa u effiċjenti fl-użu tal-enerġija(6),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2016/2338 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-14 ta’ Diċembru 2016 li jemenda r-Regolament (KE) Nru 1370/2007 fir-rigward tal-ftuħ tas-suq għas-servizzi tat-trasport domestiku tal-passiġġieri bil-ferrovija(7),

– wara li kkunsidra l-programm Ewropa Diġitali,

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-30 ta’ Ġunju 2021 bit-titolu “Viżjoni fit-tul għaż-żoni rurali tal-UE – Lejn żoni u komunitajiet rurali aktar b’saħħithom, konnessi, reżiljenti u prosperużi sal-2040” (COM(2021)0345),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-3 ta’ Marzu 2021 bit-titolu “Unjoni ta’ Ugwaljanza: Strateġija dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabilità 2021-2030” (COM(2021)0101),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-3 ta’ Mejju 2022 bit-titolu “Inpoġġu lin-nies l-ewwel, niżguraw tkabbir sostenibbli u inklużiv, nilliberaw il-potenzjal taż-żoni ultraperiferiċi tal-UE” (COM(2022)0198),

– wara li kkunsidra n-New Leipzig Charter on the transformative power of cities for the common good (il-Karta l-Ġdida ta’ Leipzig dwar il-qawwa trasformattiva tal-bliet għall-ġid komuni), adottata fil-Laqgħat Ministerjali Informali organizzati fit-30 ta’ Novembru 2020,

– wara li kkunsidra l-Patt ta’ Amsterdam li jistabbilixxi l-Aġenda Urbana tal-UE, miftiehma bejn il-Ministri tal-UE responsabbli għal kwistjonijiet urbani fit-30 ta’ Mejju 2016,

– wara li kkunsidra l-Aġenda 2030 tan-NU għall-Iżvilupp Sostenibbli, b’mod partikolari l-Għan ta’ Żvilupp Sostenibbli (SDG) 11 dwar bliet u komunitajiet sostenibbli,

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta’ Frar 2022 dwar l-isfidi għaż-żoni urbani fl-era ta’ wara l-COVID-19(8),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-6 ta’ Ottubru 2021 dwar Qafas ta’ Politika tal-UE dwar is-Sikurezza fit-Toroq 2021-2030 – Rakkomandazzjonijiet dwar il-passi li jmiss lejn “Viżjoni Żero”(9),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-3 ta’ Lulju 2018 dwar ir-rwol tal-bliet fil-qafas istituzzjonali tal-Unjoni(10),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-13 ta’ Marzu 2018 dwar ir-rwol tar-reġjuni u l-bliet tal-UE fl-implimentazzjoni tal-Ftehim ta’ Pariġi tas-COP 21 dwar it-tibdil fil-klima(11),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-9 ta’ Settembru 2015 dwar id-dimensjoni urbana tal-politiki tal-UE(12),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 54 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat tar-Reġjuni dwar “Il-Qafas il-ġdid għall-Mobbiltà Urbana”(13),

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat għall-Iżvilupp Reġjonali,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għat-Trasport u t-Turiżmu (A9-0108/2023),

A. billi l-gruppi bi bżonnijiet speċjali jinkludu persuni b’diżabilità u mobilità mnaqqsa, l-anzjani, in-nisa, it-tfal jew il-persuni li jakkumpanjaw lit-tfal biex jeżerċitaw bis-sħiħ id-dritt tagħhom għall-mobilità, li jistudjaw, li jilgħabu u li jaħdmu;

B. billi t-trasport pubbliku jfisser servizzi tradizzjonali bħal networks tal-ferrovija, tal-metro, tat-tramm jew tal-karozzi tal-linja;

C. billi t-trasport kollettiv ifisser trasport pubbliku u servizzi ġodda bbażati fuq il-kondiviżjoni, fuq it-talba, il-mudelli ta’ negozju ġodda flessibbli u mobilità oħra li kollettivament iġorru aktar passiġġieri;

D. billi l-mikromobilità tinkludi apparat tal-mobilità personali li jaħdem bl-elettriku u mhux bl-elettriku bħal roti, roti elettriċi, scooters elettriċi, hoverboards, monowheels u oħrajn;

E. billi l-mobilità attiva tinkludi kemm it-trasport ta’ nies jew merkanzija li jistgħu jitħaddmu permezz tal-attività fiżika tal-bniedem jew b’kombinament ta’ mutur elettriku u saħħa tal-bniedem, bħar-roti elettriċi;

F. billi l-proposta tal-Kummissjoni dwar l-emendar tan-Network Trans-Ewropew tat-Trasport (TEN-T) għandha l-għan li tibni network tat-trasport sostenibbli, effettiv, aċċessibbli u multimodali madwar l-UE, inkluż l-iżvilupp ta’ pjanijiet ta’ mobilità urbana sostenibbli (SUMPS) għall-bliet;

G. billi l-Qafas tal-UE għall-Mobilità Urbana propost mill-Kummissjoni jafferma li għandha tingħata prijorità fil-livell nazzjonali u lokali lill-iżvilupp tat-trasport kollettiv, b’mod partikolari t-trasport pubbliku, u l-mobilità attiva u li dawn jitqiegħdu fiċ-ċentru tal-isforzi biex tinkiseb mobilità urbana sostenibbli;

H. billi kwalunkwe qafas ta’ mobilità urbana jrid jiffoka fuq l-interessi pubbliċi, filwaqt li jissodisfa l-ħtiġijiet tan-nies u jappoġġa l-iżvilupp ekonomiku u soċjali tal-Istati Membri sabiex il-mobilità urbana tkun ippjanata u integrata mad-diversi fergħat tal-ekonomija u mmirata li tbiddel l-imġiba kollettiva sabiex tibni bliet aktar sostenibbli bi kwalità tal-ħajja aħjar permezz ta’ varjetà ta’ soluzzjonijiet tat-trasport bi prezz raġonevoli, aċċessibbli, effiċjenti, intelliġenti u sostenibbli;

I. billi l-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent wissiet li l-emissjonijiet tat-trasport żdiedu bejn l-2013 u l-2019 u bl-eċċezzjoni ta’ tnaqqis fl-2020 minħabba l-lockdowns introdotti b’reazzjoni għall-pandemija tal-COVID-19, l-emissjonijiet tat-trasport għadhom imbassra li jiżdiedu;

J. billi n-nuqqas ta’ persunal u l-insigurtà fl-impjiegi jheddu s-sostenibbiltà ekonomika tas-settur tat-trasport u konsegwentement dak tal-oqfsa tal-mobilità urbana;

K. billi l-organizzazzjoni tat-trasport fil-belt tiddependi mill-interazzjoni mal-madwar;

L. billi l-Programm Qafas Orizzont Ewropa se jipprovdi EUR 359,3 miljun tul il-perjodu 2021-2023 għall-missjoni tiegħu dwar bliet newtrali għall-klima u intelliġenti, u għandu l-għan li b’kollox jilħaq 100 belt newtrali għall-klima fl-UE sal-2030(14); billi l-azzjonijiet ta’ riċerka u innovazzjoni proposti mill-Kummissjoni biex jintlaħaq dan l-objettiv se jindirizzaw, fost l-oħrajn, l-ippjanar urban ekoloġiku;

M. billi l-kost totali għas-soċjetà mit-trasport jammonta għal madwar EUR 987 biljun fis-sena; billi din iċ-ċifra tista’ tinqasam f’kostijiet ambjentali (44 %), aċċidenti (29 %) u kostijiet ta’ konġestjoni (27 %); billi l-karozzi privati jammontaw għal EUR 565 biljun minn dawn il-kostijiet iżda imposti mit-taxxi f’termini ta’ fjuwil u sjieda, u nollijiet, ikopru ftit inqas minn nofs dawn il-kostijiet (EUR 267 biljun), u dan jindika li l-kostijiet esterni mit-trasport għad iridu jiġu internalizzati bis-sħiħ; billi dawn l-esternalitajiet negattivi jaffettwaw b’mod sproporzjonat dawk b’introjti aktar baxxi(15);

N. billi 75 % tal-emissjonijiet totali tas-CO2 iseħħu fil-bliet (16), madwar 23 % tal-emissjonijiet tat-trasport tal-UE jiġu minn żoni urbani, attwalment 70 % taċ-ċittadini tal-UE jgħixu fil-bliet, u s-sehem huwa previst li jilħaq kważi 84 % fl-2050, b’tali mod li l-bliet għandhom rwol importanti x’jaqdu fil-kontribut għall-objettivi tal-Patt Ekoloġiku;

O. billi l-konġestjoni tiswa lill-UE madwar EUR 270 biljun fis-sena u għalhekk hija waħda mill-akbar sfidi għall-mobilità urbana, bit-tniġġis tal-arja, it-tniġġis akustiku u s-sħana urbana jaffettwaw il-biċċa l-kbira tal-Ewropej;

P. billi r-reviżjoni tad-Direttiva dwar ir-Rendiment tal-Bini fl-Użu tal-Enerġija(16) għandha tiffaċilita l-progress mill-Istati Membri lejn it-tranżizzjoni ekoloġika permezz ta’ dispożizzjonijiet dwar l-introduzzjoni tal-infrastruttura tal-elettromobbiltà, inkluż il-varar aktar rapidu ta’ punti tal-irriċarġjar, u dispożizzjonijiet għall-ispazji ta’ parkeġġ għar-roti;

Q. billi l-elettromobbiltà bħalissa tinsab fi stadji differenti ta’ żvilupp fl-Istati Membri u r-reġjuni madwar l-UE, u għandhom jiġu stabbiliti eżenzjonijiet u flessibbiltà speċifiċi biex l-Istati Membri u r-reġjuni b’suq tal-elettromobbiltà inqas żviluppat ikunu jistgħu jagħmlu progress lejn it-tranżizzjoni ekoloġika; billi għandha tingħata attenzjoni partikolari biex jiġi żgurat li l-kapaċità tal-grilja tal-enerġija tissodisfa d-domandi tal-vetturi elettriċi attwali u futuri, u li jitqiesu l-marġini ta’ riżervi tal-ippjanar għall-enerġija tal-konnessjoni mal-grilja;

R. billi f’dawn l-aħħar xhur kien hemm żieda bla preċedent fil-prezzijiet taż-żejt u x-xejra futura mhijiex ċara; billi huwa ta’ importanza kbira li jitnaqqas il-konsum tal-fjuwils fossili; billi, skont l-Aġenzija Internazzjonali tal-Enerġija, it-tnaqqis tal-veloċità huwa miżura effettiva biex jinkiseb dan;

S. billi t-trasport pubbliku jimpjega żewġ miljun ruħ lokalment, impjiegi siguri fil-komunitajiet madwar l-UE u joffri firxa ta’ perkorsi ta’ karriera u opportunitajiet ta’ impjieg b’persunal li jkun ġej minn ħafna sfondi differenti; billi matul il-pandemija, proporzjon sinifikanti ta’ dan il-persunal kellu jingħata s-sensja u ħafna ddeċidew li jħallu s-settur, b’mod partikolari fi Stati Membri b’benefiċċji tas-sigurtà soċjali baxxi u b’kopertura ta’ negozjar kollettiv dgħajfa;

T. billi nuqqas ta’ ħaddiema fit-trasport pubbliku dan l-aħħar irriżulta fi tnaqqis fis-servizzi tat-trasport inkluż il-kanċellazzjoni ta’ servizzi ta’ filgħaxija u ta’ tmiem il-ġimgħa, u t-tneħħija tar-rotot; billi dan kellu impatt negattiv fuq il-mobilità inklużiva, u jhedded il-koeżjoni soċjali u l-aċċess għall-impjiegi, l-edukazzjoni u l-kura tas-saħħa għal dawk li huma l-aktar vulnerabbli li jiddependu għalkollox fuq it-trasport pubbliku għall-mobilità tagħhom; billi l-faqar tal-mobilità qed jikber madwar l-UE;

U. billi l-moviment effiċjenti ta’ persuni, servizzi u merkanzija, inkluż it-trasport tal-merkanzija u l-loġistika fil-bliet huwa essenzjali għall-funzjonament tal-ekonomiji urbani u qed jiġu osservati soluzzjonijiet innovattivi u l-aħjar prattiki fil-bliet tal-UE, billi pjanijiet loġistiċi urbani sostenibbli jista’ jkollhom rwol importanti, fid-dawl taż-żieda fil-volumi tat-trasport tal-merkanzija u tal-loġistika;

V. billi l-konsenji tal-kummerċ elettroniku lill-konsumaturi kibru b’25 % fl-2020 bħala konsegwenza tal-pandemija, u ż-żieda f’konsenji “tal-aħħar mil”, u l-impatt tagħha fiż-żoni urbani aktarx li se tippersisti;

W. billi l-ivvjaġġar bil-kowċis jirrappreżenta 40 % tal-attività kollettiva tat-trasport bit-triq tal-UE;

X. billi l-mobilità hija fundamentali u indispensabbli għall-inklużjoni soċjoekonomika u fattur strutturali deċiżiv fl-iżvilupp tas-soċjetajiet u l-kapaċità li jiġu konnessi individwi, komunitajiet, setturi produttivi u tas-servizzi, u reġjuni u kulturi differenti, u fil-promozzjoni tal-koeżjoni territorjali u soċjali, id-dinamiżmu ekonomiku, u l-kwalità u l-bilanċ ambjentali;

Y. billi l-politiki tat-trasport urban għandhom jinbidlu minn sempliċi provvista tal-mobilità għall-iżgurar tal-aċċessibbiltà għas-servizz, billi tingħata prijorità akbar għal aċċess bi prezz raġonevoli għal kulħadd, irrispettivament mill-introjtu, mill-età, mis-saħħa jew mill-post (jiġifieri, urban jew periurban/rurali);

Z. billi t-trasport kollettiv u b’mod partikolari t-trasport pubbliku, inklużi s-subborgi, jeħtieġ jissaħħu f’termini ta’ żieda fil-kapaċità, kopertura ġeografika, frekwenzi u aċċessibbiltà tal-prezzijiet;

AA. billi s-sistemi tat-trasport pubbliku jridu jkunu aċċessibbli għaċ-ċittadini kollha, speċjalment għall-utenti minn gruppi bi bżonnijiet speċjali;

AB. billi diversi bliet u Stati Membri tal-UE ħadu miżuri b’reazzjoni għall-kriżi tal-enerġija attwali bħat-tnaqqis fil-prezz tal-biljetti għat-trasport pubbliku;

AC. billi servizzi ġodda bbażati fuq il-kondiviżjoni, fuq talba, flessibbli u servizzi ta’ mobilità ta’ mudelli ta’ negozju ġodda jikkomplementaw is-servizzi tradizzjonali tat-trasport pubbliku; billi dawn is-servizzi jikkontribwixxu għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-karbonju, itejbu l-kwalità tal-arja u jnaqqsu l-istorbju u l-konġestjoni, itaffu l-iskarsezzi ta’ postijiet ta’ parkeġġ f’żoni urbani u jtejbu l-konnettività ma’ żoni suburbani, periurbani u rurali;

AD. billi soluzzjonijiet multimodali effettivi li jikkombinaw varjetà ta’ soluzzjonijiet tat-trasport bħat-trasport kollettiv, il-mobilità individwali u l-mobilità attiva, akkumpanjati mill-infrastruttura meħtieġa, inklużi ċentri ta’ mobilità, jistgħu jgħinu biex itejbu l-kwalità u l-effikaċja tal-investimenti fl-ambjent urban, filwaqt li jiżguraw benefiċċji ġenerali għall-kwalità tal-ħajja tan-nies; billi l-Kummissjoni għandha tipproponi pakkett multimodali f’dan ir-rigward;

AE. billi l-COVID-19 aggravat l-isfidi li qed jiffaċċjaw is-sistemi tal-mobilità urbana, iżda serviet ukoll bħala katalist biex tagħmilhom aktar reżiljenti, aktar intelliġenti, aktar sikuri, aktar sostenibbli u aċċessibbli, b’għadd kbir ta’ bliet madwar l-Ewropa jaċċelleraw l-implimentazzjoni tal-pjanijiet ta’ mobilità tagħhom matul il-pandemija u jintroduċu miżuri biex jiffaċilitaw it-tbegħid soċjali li ffavorixxa l-mobilità attiva, li wassal għal żieda qawwija fil-mixi u fiċ-ċikliżmu u fl-implimentazzjoni tal-infrastruttura taċ-ċikliżmu;

AF. billi r-regoli u r-rekwiżiti għal mobilità attiva, mikromobilità, u forom ġodda ta’ mobilità b’emissjonijiet żero jew baxxi għadhom fi stadji bikrija jew ivarjaw bejn l-Istati Membri, fatt li qed ikollu impatt sinifikanti fuq is-sikurezza taċ-ċittadini u jkompli jwassal għal opportunitajiet mitlufa għall-utenti fi Stati Membri differenti u għal inċertezza għall-operaturi;

AG. billi l-mobilità attiva għandha potenzjal konsiderevoli biex tikkontribwixxi biex jingħelbu l-problemi li huma assoċjati maż-żoni urbani, tittejjeb il-kwalità tal-arja, titnaqqas il-konġestjoni u tittejjeb is-saħħa individwali;

AH. billi mobilità multimodali mtejba u faċilitajiet ta’ infrastruttura intelliġenti, inklużi l-ferroviji, soluzzjonijiet ta’ car-sharing, u infrastruttura ta’ mobilità intelliġenti jista’ jkollhom benefiċċji sinifikanti għat-turiżmu u għall-ospitalità, u għall-infrastrutturi tal-akkomodazzjoni fl-ambjent urban;

AI. billi l-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent (EEA) tistma li fl-2018 l-esponiment fit-tul għal materja partikolata b’dijametru ta’ 2.5 mikron jew inqas (PM 2.5) fl-Ewropa kien responsabbli għal madwar 417 000 mewta prematura, li minnhom madwar 379 000 kienu fl-UE-28; billi l-livelli limitu tal-UE huma ferm ogħla mil-linji gwida tad-WHO għall-parti l-kbira tas-sustanzi niġġiesa, bi tħassib speċjali dwar in-nuqqas ta’ limitu ta’ kuljum għal PM 2.5; billi bħall-COVID-19, dan jirrappreżenta emerġenza tas-saħħa pubblika li tirrikjedi azzjoni immedjata;

AJ. billi l-Kummissjoni ppubblikat il-Gwida dwar is-Suġġett tas-SUMPs li tiffoka speċifikament fuq is-sikurezza fit-toroq u l-mikromobilità fil-proċess ta’ ppjanar u implimentazzjoni tas-SUMP;

AK. billi kien hemm biss titjib limitat f’termini tal-ilħuq tal-objettivi tas-sikurezza fit-toroq fl-UE f’dawn l-aħħar snin u kull sena madwar 22 600 persuna għadhom jitilfu ħajjithom fit-toroq tal-UE u madwar 120 000 midruba serjament; billi 39 % tal-fatalijiet fit-triq fl-UE jseħħu f’żoni urbani u l-mira tal-UE li jitnaqqas bin-nofs in-numru ta’ mwiet fit-toroq bejn l-2010 u l-2020 ma ntlaħqitx;

AL. billi l-utenti vulnerabbli tat-triq bħall-persuni bil-mixi, iċ-ċiklisti u l-utenti ta’ vetturi motorizzati b’żewġ roti huma fl-akbar riskju u jirrappreżentaw madwar 70 % tal-fatalitajiet totali fiż-żoni urbani;

AM. billi prattiki tajbin u inċentivi bħal-limiti tal-veloċità u t-taħriġ speċjali għas-sewwieqa jistgħu jgħinu biex jitnaqqas l-għadd ta’ aċċidenti serji u fatalitajiet;

AN. billi l-għadd ta’ aċċidenti li jinvolvu ċ-ċikliżmu u forom oħra ta’ mobilità mikro u attiva jirrappreżenta kawża serja ta’ tħassib; billi huma meħtieġa sforzi addizzjonali fil-livell tal-UE u dak nazzjonali biex jintlaħaq l-għan tal-UE minqux fl-objettivi Viżjoni Żero sabiex tittejjeb il-protezzjoni tal-utenti kollha;

AO. billi l-aċċessibbiltà urbana għandha rwol vitali biex tippermetti lil gruppi bi bżonnijiet speċjali, bħall-persuni b’diżabilità u mobilità mnaqqsa, l-anzjani jew il-persuni li jakkumpanjaw lit-tfal biex jeżerċitaw bis-sħiħ id-dritt tagħhom għall-mobilità, li jistudjaw u li jaħdmu;

AP. billi l-użu tal-intelliġenza artifiċjali (IA) fil-mobilità urbana għandha l-potenzjal li żżid b’mod sinifikanti s-sikurezza, is-sigurtà u l-effiċjenza, ittejjeb l-inklużjoni ta’ gruppi vulnerabbli, tnaqqas il-konġestjoni tat-traffiku, tnaqqas it-tniġġis tal-arja u tal-istorbju, tnaqqas il-kostijiet u d-dekarbonizzazzjoni tas-settur tat-trasport;

AQ. billi s-sussidjarjetà u l-proporzjonalità huma prinċipji ewlenin li jirregolaw l-eżerċizzju tal-kompetenzi tal-UE u għalhekk għandhom jiġu rispettati f’kull ħin u fl-oqsma kollha tal-politika tal-UE;

AR. billi l-mobilità u t-trasport għandhom jippermettu lin-nies jidħlu fil-bliet u joħorġu minnhom, sabiex ikunu jistgħu jippermettu l-użu u l-iżvilupp, inkluż għat-turiżmu, ta’ żona turistika jew ekonomika li tiċċentra madwar belt waħda ewlenija jew aktar;

It-tisħiħ tal-qafas għall-mobilità urbana: kapitolu ġdid fis-sikurezza urbana fit-toroq, fl-aċċessibbiltà u fis-sigurtà fl-UE

1. Jenfasizza li l-mobilità urbana hija kruċjali għall-kwalità tal-ħajja tan-nies u għall-funzjonament tal-ekonomija; jindika li sabiex jintlaħqu l-għanijiet ekonomiċi, ambjentali, diġitali, tas-saħħa u soċjetali ambizzjużi tal-UE, il-mobilità urbana fl-UE teħtieġ li tkun iggwidata minn soluzzjonijiet ta’ trasport intelliġenti, inklużivi, tajbin għas-saħħa, bi prezz raġonevoli, kompetittivi, sostenibbli, bla xkiel u multimodali, inklużi ferroviji, karozzi tal-linja u kowċis sostenibbli, soluzzjonijiet ta’ car-sharing, u mikromobilità u mobilità attiva; jenfasizza li dawn is-soluzzjonijiet tat-trasport għandhom itejbu l-kwalità tal-għajxien u l-kundizzjonijiet ambjentali tal-bliet u jwasslu għal livelli ogħla ta’ sodisfazzjon;

2. Ifakkar li l-miżuri l-ġodda kollha għandhom ikunu bbażati fuq ir-riżultati ta’ valutazzjonijiet tal-impatt komprensivi li jqisu l-konsegwenzi ekonomiċi, soċjali u ambjentali kif ukoll il-ħtiġijiet differenti tal-mobilità tal-utenti filwaqt li l-valutazzjoni tal-prestazzjoni ambjentali ta’ soluzzjonijiet differenti tat-trasport urban għandha tkun ibbażata fuq l-emissjonijiet tul iċ-ċiklu tal-ħajja u l-indikaturi ambjentali rilevanti;

3. Jenfasizza li ċ-ċittadini huma lesti li jaqilbu għal modalitajiet tat-trasport intelliġenti u sostenibbli, b’mod partikolari fil-mobilità tagħhom ta’ kuljum, bil-kundizzjonijiet ewlenin għall-bidla jkunu l-kost, id-disponibbiltà u l-veloċità; iqis li l-involviment u l-parteċipazzjoni taċ-ċittadini fil-livell lokali, reġjonali, nazzjonali u tal-EU (inkluż it-tfassil tas-SUMPs) huma essenzjali biex jiġi żgurat l-appoġġ pubbliku meħtieġ billi l-partijiet ikkonċernati kollha jinġabru flimkien fl-ippjanar ta’ servizz ta’ kwalità għolja li jissodisfa l-bżonnijiet u l-aspettattivi ta’ kulħadd;

4. Jistieden lill-Istati Membri jiżviluppaw sistemi ta’ trasport urban li huma sikuri, aċċessibbli, inklużivi, bi prezz raġonevoli, intelliġenti, reżiljenti u sostenibbli;

5. Jappoġġa l-isforzi kollha biex il-bliet isiru aktar aċċessibbli u jistieden lill-Istati Membri jieħdu azzjoni malajr u ambizzjuża biex jagħmlu l-bliet aktar inklużivi;

6. Jenfasizza l-ħtieġa li jiġu indirizzati l-problemi tal-faqar tat-trasport u l-inugwaljanzi fl-aċċess għan-networks tat-trasport, peress li dawn jaffettwaw il-ħajja ta’ kuljum ta’ miljuni ta’ persuni bi dħul aktar baxx u l-utenti minn gruppi bi bżonnijiet speċjali; iqis li l-indirizzar tal-kwistjonijiet relatati tal-konnettività bejn iż-żoni rurali, periurbani u urbani għandu jkun prijorità għall-bliet; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jindirizzaw l-inugwaljanzi fl-aċċess għan-networks tat-trasport u jappoġġaw bliet iżgħar u żoni periurbani sabiex jiżguraw li dawn iż-żoni jkunu konnessi; jenfasizza l-ħtieġa ta’ approċċ multimodali u integrat biex jiġu miġġielda l-esklużjoni tal-mobilità u l-faqar tat-trasport, u jiġi żgurat aċċess ugwali għaċ-ċentri urbani;

7. Jistieden lill-Istati Membri u lill-bliet jikkunsidraw joffru “vawċers ta’ mobilità sostenibbli” jew skemi ta’ mobilità bi prezz imnaqqas għat-trasport kollettiv sostenibbli, b’mod partikolari t-trasport pubbliku, li l-gruppi benefiċjarji definiti abbażi ta’ kriterji speċifiċi (utenti tat-trasport vulnerabbli, persuni f’sitwazzajoni ta’ faqar tat-trasport, eċċ.) ikunu jistgħu mbagħad jallokaw liberament għall-għażliet ta’ mobilità sostenibbli tagħhom;

8. Iqis li d-dħul mit-taxxi fuq il-karbonju relatati mal-mobilità għandu jintuża biex jiffinanzja soluzzjonijiet ta’ trasport sostenibbli għall-persuni f’sitwazzajoni ta’ faqar tat-trasport;

9. Jenfasizza li kull modalità ta’ trasport għandu impatt differenti fuq il-ħajja ta’ kuljum tan-nies u kull modalità għandha r-rwol tagħha fil-kisba ta’ bidla modali appoġġata b’mod wiesa’ lejn modalitajiet ta’ trasport sostenibbli inkluż it-trasport kollettiv, il-mobilità privata sostenibbli u l-mobilità attiva; jenfasizza li l-bidla lejn trasport sostenibbli ma tistax sempliċiment tiġi imposta fuq in-nies u r-reġjuni iżda trid tiġi appoġġata mill-utenti u adattata għall-ħtiġijiet individwali u ġeografiċi, filwaqt li jiġi rrispettat il-prinċipju tas-sussidjarjetà; iqis li huwa meħtieġ aktar sforz biex titqajjem kuxjenza pubblika permezz ta’ kampanji u inizjattivi oħra biex jinkiseb l-appoġġ tan-nies; jenfasizza f’dan ir-rigward il-jum mingħajr karozzi bħala mod kif jiġu ppreżentati possibbiltajiet alternattivi; iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex, ta’ kull sena, twaqqaf “jum tal-EU mingħajr karozzi” armonizzat; jitlob li jiġu pprovduti benefiċċji fi ħdan pjanijiet sostenibbli għal dawk li jagħżlu soluzzjonijiet ta’ trasport sostenibbli għall-ivvjaġġar;

10. Jenfasizza li l-utenti kollha (minn żoni urbani, periurbani u rurali) għandhom jingħataw l-istess importanza u jitqiegħdu fiċ-ċentru tal-proċess tal-ippjanar tat-trasport urban, filwaqt li jiġi rikonoxxut li l-ħtiġijiet tal-mobilità tal-utenti u ċ-ċirkostanzi u l-preferenzi individwali mhumiex omoġenji; jappella, għalhekk, għal firxa differenzjata ta’ għażliet ta’ mobilità intelliġenti u sostenibbli aktar milli soluzzjoni waħda tajba għal kulħadd, inklużi modalitajiet attivi sostenibbli u trasport kollettiv, li wriet li hija kapaċi ttejjeb il-mobilità u l-abitabbiltà fiż-żoni urbani u tikkontribwixxi għall-kisba tal-għanijiet soċjali, ekonomiċi, klimatiċi u ambjentali tal-UE u l-mira tagħha li tikseb in-newtralità klimatika sal-2050;

11. Jappella għal appoġġ finanzjarju, fiskali u regolatorju għall-użu ta’ soluzzjonijiet ta’ mobilità b’emissjonijiet żero jew baxxi bħal servizzi tat-trasport kollettiv effiċjenti, affidabbli, puntwali, inklużivi u bi prezz raġonevoli b’mod partikolari għat-trasport pubbliku, il-mobilità individwali, il-punti u s-sistemi ta’ konnessjoni intermodali u modalitajiet oħra ta’ trasport bħal servizzi ta’ mobilità ġodda, forom attivi ta’ mobilità u trasport, li lkoll jġibu magħhom diversi għażliet flessibbli fis-suq, sabiex tingħata spinta lill-kompetizzjoni u jirriżultaw fi bliet aktar abitabbli, filwaqt li jiġu pprovduti soluzzjonijiet aħjar, aktar tajbin għas-saħħa u aktar siewja, inklużivi, bi prezz raġonevoli, effiċjenti u sostenibbli għaċ-ċittadini, speċjalment dawk li jgħixu fil-bliet;

12. Jappella għal trasport kollettiv u b’mod partikolari t-trasport pubbliku li jkun aċċessibbli, organizzat tajjeb, bi prezz raġonevoli u li joffri kwalità tajba liċ-ċittadini, inklużi servizzi bieb bieb; jinnota li s-sehem ta’ vetturi nodfa fil-flotta kif ukoll modalitajiet intelliġenti u sostenibbli bħat-trammijiet huma fattur importanti fit-tnaqqis tat-tniġġis tal-arja, l-emissjonijiet tal-karbonju u l-konġestjoni;

13. Jenfasizza l-importanza tat-trasport pubbliku mhux biss biex niffaċċjaw l-isfidi klimatiċi iżda wkoll għad-dimensjoni soċjoekonomika tiegħu, jiġifieri fit-twassil ta’ koeżjoni soċjali u impjiegi siguri, ta’ kwalità u lokali; jenfasizza l-ħtieġa li jsir investiment f’network tat-trasport kollettiv ta’ kwalità għolja, modernizzat, interoperabbli, aċċessibbli u estiż billi jitwettaq ippjanar xieraq li jinvolvi l-atturi lokali, il-muniċipalitajiet u l-pubbliku ġenerali, jiġu stabbiliti l-operaturi, u jsir investiment fir-riċerka xjentifika u l-innovazzjoni;

14. Jissottolinja l-importanza ta’ kundizzjonijiet ekwi bejn il-fornituri tat-trasport pubbliċi u privati u bejn modalitajiet ta’ trasport li jippermettu kompetizzjoni ġusta kif ukoll il-ħtieġa ta’ aktar komplementarjetà bejn is-servizzi tat-trasport;

15. Jirrikonoxxi l-benefiċċji ta’ soluzzjonijiet ta’ mobilità alternattivi intelliġenti u sostenibbli fl-ambitu tas-servizzi tat-trasport kollettiv, bħal karozzi kondiviżi, ride-hailing, roti elettriċi u scooters u forom oħra ta’ mikromobilità; jemmen li modalitajiet bħal dawn jista’ jkollhom karattru komplementari u jistgħu jipprovdu għażliet usa’ lill-utenti skont il-ħtiġijiet ta’ mobilità tagħhom;

16. Jitlob għal aċċessibbiltà, affidabbiltà u konnettività aħjar bejn żoni urbani, periurbani u rurali, b’mod partikolari reġjuni b’PDG per capita ta’ inqas minn 75 % tal-medja tal-UE, kif ukoll ċentri multimodali tal-passiġġieri u jitlob ukoll li jiġi garantit aċċess mingħajr xkiel għal trasport intelliġenti, sostenibbli, inklużiv, tajjeb għas-saħħa u bi prezz raġonevoli, inkluż garanzija ta’ trasport kondiviż għal kulħadd biex jiġu ssalvagwardjati l-koeżjoni u l-konsistenza tal-politiki tal-UE fis-settur tat-trasport; jinnota bi tħassib li, f’dan ir-rigward, iż-żoni periurbani u rurali, speċjalment it-territorji skarsament popolati, isofru minn nuqqas ta’ soluzzjonijiet u infrastruttura tat-trasport effiċjenti, bi prezz raġonevoli u konnessi inkluża infrastruttura ta’ fjuwil alternattiv, li tillimita l-perspettivi soċjoekonomiċi ta’ dawn iż-żoni u taċ-ċittadini tagħhom; jenfasizza l-opportunità li jiġu żviluppati u skjerati servizzi tat-trasport fuq talba u kondiviżi għal żoni periurbani u rurali bħala mod kif jitnaqqsu l-gassijiet b’effett ta’ serra jew jittejbu l-kundizzjonijiet tat-traffiku u jitlob skambju tal-aħjar prattiki;

17. Jisħaq, f’dan ir-rigward, fuq ir-rwol importanti li ferroviji urbani, suburbani u reġjonali u s-servizz affidabbli tagħhom f’termini ta’ frekwenza u puntwalità għandhom jimpenjaw ruħhom aktar f’termini ta’ vjaġġar ta’ kuljum lejn u minn żoni urbani;

18. Jissottolinja li permezz ta’ protezzjoni b’saħħitha u infurzabbli tad-drittijiet tal-passiġġieri f’każ ta’ dewmien u nuqqasijiet oħra fis-servizz (bħal kanċellazzjonijiet, rispons għal ilmenti, ħtiġijiet speċjali tal-passiġġieri), din tikkontribwixxi biex tiġi ffaċilitata l-mobilità tal-passiġġieri u biex il-mezzi tat-trasport bħall-ferrovija jsiru aktar attraenti u faċli għall-utent;

19. Jenfasizza l-esperjenza ta’ bosta bliet tal-UE li fihom is-sistemi tat-trasport pubbliku huma bla ħlas, u qed jesperjenzaw żieda fil-passiġġieri kif ukoll tnaqqis sostanzjali fit-traffiku tal-karozzi; jitlob li jsiru studji biex jiġu vvalutati l-impatti ta’ dawn is-sistemi, b’mod partikolari f’termini ta’ varjazzjoni fl-għadd ta’ passiġġieri, it-tul tal-vjaġġ, l-għadd ta’ aċċidenti u diżgrazzji tat-traffiku, jew l-impatti fuq it-tibdil fil-klima;

20. Jirrimarka li l-iżgurar tas-sikurezza fit-toroq għall-utenti l-aktar vulnerabbli tat-triq jinfluwenza b’mod sinifikanti l-imġiba tat-trasport; jisħaq f’dan ir-rigward li l-qafas futur tal-mobilità urbana tal-UE jrid jinkludi miżuri sistemiċi relatati mas-sikurezza fit-toroq b’enfasi partikolari fuq l-utenti vulnerabbli tat-triq; jistieden lill-Kummissjoni, lill-Istati Membri u lil partijiet ikkonċernati oħra jadottaw miżuri bbażati fuq l-istandards tas-sikurezza tal-UE li jistgħu jtejbu s-sikurezza fit-toroq, bħall-iżgurar ta’ taħriġ ta’ kwalità, ir-rispett tal-limiti tal-ħin tax-xogħol tas-sewwieqa u kundizzjonijiet tax-xogħol oħra u standards soċjali relatati mal-ġestjoni tal-għeja u s-sikurezza, it-titjib tal-infrastruttura tal-mixi u taċ-ċikliżmu, l-użu ta’ mezzi biex jiġu identifikati u rrapportati avvenimenti jew kundizzjonijiet relatati mas-sikurezza, li jqisu lill-utenti vulnerabbli u lill-utenti minn gruppi bi bżonnijiet speċjali; iħeġġeġ lill-awtoritajiet lokali jadottaw l-approċċ ta’ sistema sikura u jistabbilixxu miri għas-sikurezza fit-toroq;

21. Jinnota li l-veloċità eċċessiva hija fattur ewlieni f’madwar 30 % tal-ħabtiet fatali fit-toroq u fattur aggravanti fil-biċċa l-kbira tal-ħabtiet; jinnota f’dan ir-rigward il-potenzjal ta’ veloċità aktar baxxa f’żoni residenzjali, bħall-użu ta’ limiti tal-veloċità ta’ 30 km/h biex tittejjeb is-sikurezza fit-toroq u jitnaqqas il-konsum tal-enerġija; jinnota, li l-irġiel għandhom probabbiltà akbar min-nisa li jkunu involuti f’ħabta bil-karozza, iżda meta mara tkun involuta f’ħabta bil-karozza, hija għandha 47 % aktar probabbiltà li tweġġa’ serjament, 71 % aktar probabbiltà li tweġġa’ b’mod moderat u 17 % aktar probabbiltà li tmut; jisħaq, f’dan ir-rigward, fuq l-użu ta’ manikini femminili xierqa fit-testijiet tal-ħabtiet tal-karozzi biex tittejjeb is-sikurezza fit-toroq għan-nisa;

22. Jenfasizza, fir-rigward ta’ sikurezza fit-toroq, l-importanza ta’ karatteristiċi ta’ sikurezza attivi u passivi fil-vetturi privati u fil-vetturi tat-trasport kollettiv u jisħaq fuq l-importanza tad-disponibbiltà ta’ network mobbli fl-Istati Membri li huwa neċessarju għall-buttuni ta’ emerġenza;

23. Jappoġġa l-isforzi kollha biex tittejjeb is-sikurezza fit-toroq fil-kisba tal-għanijiet tal-Viżjoni Żero u jistieden lill-Kummissjoni tintegra aħjar il-miri u l-azzjonijiet tal-UE dwar is-sikurezza fit-toroq fil-linji gwida dwar is-SUMPs billi timmonitorja u tippromwovi l-aħjar prattiki;

24. Jissottolinja l-importanza tat-tnedija ta’ kampanji ta’ informazzjoni biex jiżdiedu s-sensibilizzazzjoni u l-edukazzjoni dwar is-sikurezza fit-toroq; jisħaq, f’dan ir-rigward, fuq il-fatt li l-edukazzjoni għandha rwol fundamentali biex issir taf u titgħallem ir-regoli u l-kultura tat-traffiku fit-toroq minn etajiet żgħar, li tikkontribwixxi b’mod sinifikanti għal livell ogħla ta’ sikurezza tat-traffiku; jitlob, għalhekk, li r-rwol tal-iskejjel jittejjeb u jissaħħaħ; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jinvestu aktar fis-sensibilizzazzjoni u fit-taħriġ fl-iskejjel u għall-pubbliku ġenerali;

25. Jistieden lill-Kummissjoni tadatta r-rekwiżiti u l-metodi għat-testijiet tas-sewqan fid-Direttiva dwar il-Liċenzji tas-Sewqan(17) sabiex is-sewwieqa futuri jitħarrġu aħjar għall-interazzjonijiet tagħhom mal-utenti vulnerabbli tat-triq f’ambjent urban f’konformità mal-Viżjoni Żero, bħat-titjib tal-metodi tat-tagħlim, l-adattament għall-aħħar żviluppi teknoloġiċi u ż-żieda fil-ħin tal-prattika;

26. Jitlob li t-trasport urban isir aktar aċċessibbli, affidabbli, bi prezz raġonevoli, tajjeb għas-saħħa, sikur u inklużiv u, f’dan ir-rigward, jappoġġa wkoll il-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet ta’ Persuni b’Diżabilità (UNCRPD) u l-Att Ewropew dwar l-Aċċessibbiltà(18); iħeġġeġ lill-Kummissjoni, f’dan il-kuntest, biex tipproponi linji gwida rigward l-aċċessibbiltà, l-inklużività, l-aċċessibbiltà tal-prezzijiet, is-sostenibbiltà, is-sikurezza u s-sigurtà għall-utenti tat-trasport u għal dawk li mhumiex utenti tat-trasport kollha u b’mod partikolari għal dawk minn gruppi bi bżonnijiet speċjali; jappella għal approċċ aktar komprensiv biex tiġi żgurata l-aċċessibbiltà matul il-vjaġġ;

27. Jenfasizza r-rwol ewlieni li d-diġitalizzazzjoni u s-soluzzjonijiet tal-IA jista’ jkollhom f’dan ir-rigward flimkien ma’ politika oħra; jirrakkomanda l-implimentazzjoni tal-IA u tat-teknoloġiji diġitali fit-trasport pubbliku bħall-buttuni SOS u sistemi oħra li jtejbu s-sikurezza u s-sigurtà, li se jkollhom ukoll impatt pożittiv billi jagħmlu t-trasport kollettiv aktar sigur għall-utenti attwalment vulnerabbli, bħan-nisa;

28. jinnota li, fil-każ tal-aċċessibbiltà, l-IA u d-diġitalizzazzjoni jistgħu jikkontribwixxu b’mod sinifikanti permezz ta’ sinjali tas-smigħ fit-trasport pubbliku u fl-infrastruttura, fil-varar ta’ vetturi privati intelliġenti, fil-virtwalizzazzjoni qabel il-vjaġġ, fil-qsim ta’ intersezzjoni sikur jew intelliġenti jew fir-robots ta’ assistenza;

29. Jirrikonoxxi l-isforzi tal-Kummissjoni iżda jinnota li hija meħtieġa politika u leġiżlazzjoni Ewropea aktar ambizzjuża u konsistenti biex jittejjeb l-aċċess għall-metros, it-trasport ferrovjarju, il-karozzi tal-linja, it-trammijiet, u s-soluzzjonijiet ta’ mobilità kondiviża; ifakkar li l-ostakoli fiżiċi għadhom waħda mir-raġunijiet ewlenin għall-problemi ta’ aċċessibbiltà għall-utenti minn gruppi bi bżonnijiet speċjali; jisħaq fuq l-importanza li jiġu indirizzati kwistjonijiet oħra ta’ aċċessibbiltà bħad-disponibbiltà ta’ postijiet ta’ parkeġġ maħsuba għall-persuni b’diżabilità, politika stretta u infurzar adegwat dwar l-abbuż fl-imblukkar tal-postijiet ta’ parkeġġ u ħolqien ta’ ostakoli temporanji bħal apparati ta’ mikromobilità pparkjati ħażin u vetturi oħra, aċċessibbiltà tal-infrastruttura tal-mixi u taċ-ċikliżmu tal-belt, inklużi l-kwalità u l-aċċessibbiltà tal-bankini, u l-qsim tat-toroq sigur u aċċessibbli;

30. Jitlob li ċ-ċikliżmu jsir aktar aċċessibbli għal persuni minn gruppi bi bżonnijiet speċjali; jinnota li meta parti mill-wiċċ tat-triq ikun mgħollija ‘l fuq għall-persuni bil-mixi u għaċ-ċikliżmu, dan itejjeb is-sikurezza kif ukoll l-aċċessibbiltà għall-persuni b’mobilità mnaqqsa, billi jnaqqas il-ħtieġa li jinbidlu l-livelli bl-użu ta’ taraġ jew ta’ rampi meta jaqsmu l-karreġġjati f’salib it-toroq;

31. Jinnota l-iżvilupp rapidu ta’ forom ġodda ta’ mobilità u mikromobilità, bħal roti, roti elettriċi, scooters elettriċi, hoverboards, monowheels u apparati oħra tal-mobilità personali li jaħdmu bl-elettriku u mingħajr l-elettriku; jirrikonoxxi l-potenzjal tagħhom bħala soluzzjonijiet “tal-ewwel u l-aħħar mil” biex jipprovdu servizz bieb bieb, jagħmlu t-trasport kollettiv aktar attraenti u jippermettu liċ-ċittadini jilħqu jew jivvjaġġaw minn destinazzjonijiet li bħalissa mhumiex moqdija biżżejjed mit-trasport pubbliku; jenfasizza li dawn il-forom ta’ mobilità għandhom, madankollu, jiġu inkorporati, ippreżentati u indirizzati b’mod xieraq fil-mobilità urbana, inkluż fir-rigward ta’ politiki ta’ sikurezza u konformità fil-livelli kollha ta’ governanza;

32. Jisħaq, madankollu, fuq it-tħassib tiegħu dwar in-nuqqasijiet serji fir-regolamentazzjoni tal-mikromobilità f’ħafna Stati Membri u x-xenarju mifrux tal-miżuri meħuda fil-bliet Ewropej, peress li dawn ma jiffaċilitawx dan it-tip ta’ trasport u joħolqu riskji għas-sikurezza tan-nies; jistieden lill-Kummissjoni, f’dan il-kuntest, tikkollabora mill-qrib mal-Istati Membri u l-bliet Ewropej biex tfassal rakkomandazzjonijiet minimi komuni, l-aħjar prattiki u rekwiżiti dwar is-sikurezza fit-toroq urbani;

33. Jinnota li dawn ir-rakkomandazzjonijiet minimi komuni, l-aħjar prattiki u r-rekwiżiti jinkludu rakkomandazzjonijiet dwar l-użu sikur ta’ apparat ta’ mobilità personali li jaħdem bl-elettriku u mhux bl-elettriku, filwaqt li jitqiesu dispożizzjonijiet possibbli differenti, bħal edukazzjoni jew taħriġ dedikati, approċċi ta’ parkeġġ (free floating vs żoni ta’ parkeġġ deżinjati), limiti tal-veloċità u rekwiżiti tal-età, rekwiżiti għall-elmu u tagħmir protettiv ieħor, kif ukoll regoli dwar il-ġarr tat-tfal, projbizzjoni tas-sewqan taħt l-influwenza ta’ sustanzi intossikanti, eċċ.; jinnota li dawn ir-rekwiżiti għandhom jiġu adattati bla xkiel għal-livelli differenti ta’ governanza b’mod indipendenti mill-ippjanar u mill-implimentazzjoni tas-SUMP u mingħajr ma jiġi kompromess il-prinċipju tas-sussidjarjetà; iħeġġeġ lill-Istati Membri, b’kooperazzjoni ma’ bliet, biex jipproċedu bl-addozzjoni tal-leġiżlazzjoni nazzjonali tagħhom u biex iniedu kampanji ta’ informazzjoni biex jiżdied l-għarfien u l-edukazzjoni għas-sikurezza fit-toroq; jenfasizza li l-edukazzjoni fl-iskola għandha rwol sinifikanti biex issir taf u titgħallem ir-regoli tat-traffiku fit-toroq;

34. Jissottolinja l-problema ta’ “parkeġġ każwali” ta’ e-scooters u roti elettriċi, speċjalment fuq il-bankini, li jeħtieġ li tiġi indirizzata peress li taffettwa b’mod partikolari lill-persuni bil-mixi u liċ-ċiklisti, kif ukoll lill-utenti tas-siġġijiet tar-roti u lill-ġenituri bil-pushchairs;

35. Jinnota, f’dan ir-rigward, li n-nuqqas ta’ infurzar xieraq jikkomprometti wkoll is-sikurezza u s-sigurtà fit-toroq għall-utenti kollha tat-triq; jappella għal enfasi fuq l-infurzar tar-regoli eżistenti biex tiġi żgurata koeżistenza ta’ rispett tal-modalitajiet tat-trasport;

36. Jistieden, barra minn hekk, lill-Kummissjoni biex tarmonizza l-istandards u r-rekwiżiti tekniċi għat-tipi ta’ trasport ta’ mikromobilità; jitlob rieżami tal-leġiżlazzjoni dwar il-markatura CE u l-applikazzjoni tagħha u analiżi ta’ jekk l-inklużjoni ta’ dawn il-vetturi fir-Regolament(19) dwar l-Approvazzjoni tat-Tip tistax toffri soluzzjoni;

Mobilità attiva

37. Iqis li l-mobilità attiva tinkludi t-trasport kemm ta’ nies jew ta’ merkanzija u jistgħu jitħaddmu permezz tal-attività fiżika tal-bniedem jew b’kombinament ta’ mutur elettriku u saħħa tal-bniedem, bħal roti elettriċi;

38. Jenfasizza li l-mobilità attiva tirrappreżenta soluzzjoni prezzjuża, effettiva u aċċessibbli għall-ivvjaġġar bieb bieb u l-ivvjaġġar lejn ix-xogħol u lura appoġġata min-nies, li tista’ tikkontribwixxi b’mod effettiv għall-kisba tan-newtralità klimatika sal-2050, kif ukoll tikkontribwixxi għad-dekarbonizzazzjoni tat-trasport, it-tnaqqis fl-emissjonijiet u t-tniġġis tal-arja, u t-tnaqqis fil-konġestjoni, u għalhekk għandha tiġi mħeġġa fi kwalunkwe qafas tat-trasport tal-mobilità urbana sabiex jiġu żgurati soluzzjonijiet tat-trasport bi prezz raġonevoli, aċċessibbli u sostenibbli;

39. Iħeġġeġ lill-awtoritajiet lokali, għalhekk, jinvestu u jibnu infrastruttura sikura għaċ-ċikliżmu u għall-mixi, biex jinkorporaw roti u roti elettriċi kondiviżi fis-sistemi tat-trasport taż-żoni urbani; iħeġġeġ lill-Istati Membri jipprovdu inċentivi għax-xiri ta’ roti, inklużi roti elettriċi; iħeġġeġ, bl-għan li titrawwem il-multimodalità, il-ħolqien ta’ sinerġiji bejn l-użu tar-roti, il-mixi u modalitajiet oħra ta’ trasport, bħal li jsiru aktar postijiet disponibbli għar-roti fil-ferroviji u jiġu pprovduti żoni ta’ parkeġġ aktar sikuri għar-roti fl-istazzjonijiet u ċ-ċentri tal-mobilità;

40. Iħeġġeġ lill-Kummissjoni tagħmel aktar biex tippromwovi l-mobilità attiva madwar l-UE u tressaq strateġija dedikata għaċ-ċikliżmu u tiddikjara l-2024 bħala s-Sena Ewropea taċ-Ċikliżmu; iħeġġeġ lill-Kummissjoni tirrikonoxxi l-provvista tar-roti fl-UE fl-istrateġija industrijali tal-UE;

Infrastruttura urbana u nodi urbani tat-TEN-T

41. Jenfasizza li l-ippjanar tal-infrastruttura urbana għandu jikkontribwixxi għal tranżizzjoni tat-trasport intelliġenti u sostenibbli, li tippermetti l-multimodalità u li tiżgura l-kwalità tal-ħajja fil-bliet u l-konnessjoni bejn żoni urbani, periurbani, u rurali fi ħdan iż-żoni ekonomiċi, edukattivi, turistiċi u kulturali ta’ qbid tagħhom; jitlob li l-ippjanar tal-infrastruttura jiffaċilita l-ħolqien ta’ ċentri multimodali fil-livell tan-nodi urbani u jenfasizza li l-infrastruttura għandha tinkorpora rotot ta’ aċċess u l-konnessjoni tal-aħħar mil għal ċentri multimodali tal-passiġġieri, inklużi rotot ta’ aċċess bħal pontijiet, mini jew passaġġi ta’ taħt, fil-każ ta’ modalitajiet attivi;

42. Jenfasizza li l-ippjanar tal-infrastruttura urbana għandu jiġi żviluppat f’konformità mal-leġiżlazzjoni tal-UE dwar is-sikurezza fit-toroq u inklużi standards ta’ sikurezza għal infrastruttura għaċ-ċikliżmu u għall-mixi u modalitajiet oħra ta’ mobilità attiva; iħeġġeġ lill-Istati Membri u lill-awtoritajiet lokali jibnu infrastruttura sikura għall-mobilità attiva u jqisu kif xieraq il-kontinwità u s-sikurezza tal-infrastruttura tat-toroq u taċ-ċikliżmu jekk tinbena infrastruttura ġdida jew l-infrastruttura eżistenti tiġi aġġornata;

43. Iħeġġeġ lill-Istati Membri, lill-awtoritajiet lokali u lin-networks tal-bliet jingħaqdu sabiex jippromwovu u jimplementaw s-SUMPs biex tittejjeb il-kwalità tal-ħajja fil-bliet Ewropej kollha, filwaqt li jiġi rispettat il-prinċipju tas-sussidjarjetà; iħeġġeġ lill-Istati Membri jappoġġaw lill-awtoritajiet lokali fl-iżvilupp u l-implimentazzjoni tas-SUMPs;

44. Jissottolinja l-importanza tas-SUMPs u jħeġġeġ għal approċċ aktar armonizzat madwar l-UE; jisħaq f’dan ir-rigward li l-linji gwida aġġornati li jmiss tas-SUMP għandhom jinkorporaw aħjar il-modalitajiet kollha tat-trasport inkluża l-mobilità attiva u l-infrastruttura tagħha, bl-użu tal-aħjar prattiki f’dan il-qasam u approċċ komprensiv ta’ sikurezza fiż-żoni urbani; iħeġġeġ l-inklużjoni ta’ faċilitajiet ta’ parkeġġ tar-roti jew ta’ ċċarġjar tar-roti elettriċi fis-SUMPs;

45. Iħeġġeġ l-involviment u l-parteċipazzjoni taċ-ċittadini u ta’ partijiet ikkonċernati oħra fil-livell lokali, reġjonali, nazzjonali u Ewropew fit-tfassil tas-SUMPs, peress li huwa essenzjali li jiġi żgurat l-appoġġ mill-pubbliku, billi l-partijiet ikkonċernati kollha jinġabru flimkien fl-ippjanar ta’ servizz ta’ kwalità għolja li jissodisfa l-bżonnijiet u l-aspettattivi ta’ kulħadd;

46. Jenfasizza li s-SUMPs mhux biss għandhom jippreżentaw miżuri kif għandhom jiġu integrati modalitajiet differenti ta’ trasport u jippromwovu modalitajiet ta’ trasport sostenibbli iżda wkoll jevalwaw l-aċċessibbiltà tal-prezzijiet u l-aċċessibbiltà tagħhom għall-utenti tat-trasport, filwaqt li jqisu l-ħtiġijiet differenti tat-trasport u l-mobilità għal gruppi differenti;

47. Jitlob li s-SUMPs jirriflettu x-xejriet u l-ħtiġijiet differenti ta’ mobilità ta’ gruppi bi bżonnijiet speċjali; jenfasizza li l-involviment attiv ta’ gruppi bi bżonnijiet speċjali f’dawk il-pjanijiet huwa ta’ importanza kbira;

48. Iħeġġeġ lil aktar Stati Membri jintegraw l-aċċessibilità mingħajr ostakoli għas-servizzi tat-trasport urban fis-SUMPs tagħhom; ifakkar fil-ħtieġa li jiġu integrati aħjar il-miri u l-azzjonijiet tal-UE għas-sikurezza fit-toroq fil-linji gwida tas-SUMPs billi jiġu mmonitorjati u promossi l-aħjar prattiki;

49. Jenfasizza li l-ħtieġa ta’ Qafas ġdid għall-Mobbiltà Urbana fil-livell Ewropew trid tqis il-livelli kollha tiegħu; jisħaq li s-SUMPs iridu jiġu inkorporati u kkoordinati mal-ippjanar urban muniċipali u territorjali; iħeġġeġ lir-reġjuni jippromwovu din il-koordinazzjoni bejn it-territorji u l-muniċipalitajiet tagħhom, permezz ta’ inċentivi li jappoġġaw din il-konnessjoni bejn s-SUMPs u l-ippjanar urban u territorjali; jistieden lill-Kummissjoni għal aktar ambizzjoni u l-iżvilupp ta’ Pjanijiet ta’ Mobilità Urbana fil-livell reġjonali; filwaqt li tirrispetta bis-sħiħ il-prinċipju tas-sussidjarjetà;

50. Jisħaq li n-Network Trans-Ewropew tat-Trasport (TEN-T) jistrieħ fuq il-mobilità urbana intermodali sabiex jiffaċilita l-“ewwel u l-aħħar mil” kemm għall-passiġġieri kif ukoll għall-merkanzija, li fiha s-sehem modali tal-modalitajiet tat-trasport sostenibbli, inkluż il-mobilità attiva, għandu jiżdied;

51. Jenfasizza l-ħtieġa li tissaħħaħ l-mobilità intermodali biex in-nies jingħaqdu ma’ impjiegi, edukazzjoni, u divertiment, u jwessgħu aċċess ekwu għal mobilità u servizzi ta’ trasport bejn iż-żoni urbani, periurbani u rurali;

52. Jappella għal interkonnessjonijiet mtejba b’mod sinifikanti minn ajruporti, vertiports u porti ma’ bliet u nodi urbani sabiex ikun hemm trasport u soluzzjonijiet ta’ mobilità bla xkiel u multimodali; jenfasizza l-importanza fundamentali tal-interoperabbiltà u l-infrastruttura ferrovjarja f’dan ir-rigward;

53. Jilqa’ l-ħidma li qed titwettaq mill-Aġenzija Ewropea tas-Sikurezza tal-Avjazzjoni (EASA) fir-rigward tal-vertiports, li l-iżvilupp tagħha huwa essenzjali għall-introduzzjoni ta’ servizzi ta’ mobilità tal-ajru urbana;

54. Jilqa’ l-proposta tal-Kummissjoni għal appoġġ aktar b’saħħtu għan-nodi urbani tat-TEN-T, inklużi n-nodi u l-konnessjonijiet li jinsabu fir-reġjuni periferali u ultraperiferiċi tal-UE bħala neċessarji biex jiġu indirizzati l-konnessjonijiet nieqsa u l-konnessjonijiet fqar li għadhom sfida ewlenija; jenfasizza, b’mod partikolari, il-ħtieġa li tissaħħaħ il-konnettività bla xkiel bejn żoni rurali, muntanjużi, periurbani u urbani, b’infrastruttura interoperabbli li tkun is-sinsla ta’ modalitajiet sostenibbli tat-trasport, bħal ferroviji, u passaġġi fuq l-ilma interni u ċentri intermodali; jenfasizza l-importanza tal-konnettività bi trasport kollettiv ta’ kwalità għolja, b’mod partikolari t-trasport pubbliku u l-mobilità attiva u l-mobilità individwali;

55. Jilqa’, f’dan il-kuntest, l-iżvilupp tas-SUMPs li jgħaqqad in-nodi urbani, peress li dawn jistgħu jinkludu miżuri biex modalitajiet sostenibbli ta’ trasport jingħaqdu ma’ modalitajiet oħra; iqis, f’dan ir-rigward, li n-network EuroVelo għandu jiġi integrat b’mod effettiv fin-network TEN-T biex ifittex sinerġiji bejn iż-żewġ networks u meta tinbena jew tiġi aġġornata l-infrastruttura tat-TEN-T fin-nodi urbani, għandha tingħata kunsiderazzjoni xierqa biex jiġi permess iċ-ċikliżmu;

56. Jissottolinja l-importanza li jiġi żgurat li n-nodi urbani jiġu pprovduti b’konnessjonijiet intelliġenti u sostenibbli bejn linji prinċipali ta’ veloċità għolja, stazzjonijiet u bypasses għal ferroviji ta’ veloċità għolja u ambjenti urbani interni, bil-għan li tinżamm kontinwità mingħajr interruzzjoni tul il-linji tan-network prinċipali, meta jkun possibbli, filwaqt li jiġu ppreżervati soluzzjonijiet ta’ mobilità integrata f’żoni metropolitani u soluzzjonijiet ta’ konnettività faċli u intelliġenti maċ-ċentri tal-bliet, maż-żoni urbani u dawk periurbani;

57. Jistieden lill-Kummissjoni testendi l-lista attwali ta’ nodi urbani biex tinkludi bliet addizzjonali li jinsabu fil-kurituri TEN-T kif maqbul mal-Istati Membri u tipprovdi aktar appoġġ ħalli tgħin lin-nodi urbani ġodda joħolqu u jaġġornaw is-SUMPs tagħhom; jisħaq li involviment aħjar tal-awtoritajiet lokali fil-governanza u l-ippjanar tal-kurituri TEN-T u d-definizzjoni ta’ kriterji rilevanti biex jiġu vvalutati s-SUMPs jistgħu jittejbu permezz tal-ħolqien ta’ mekkaniżmi ta’ kollaborazzjoni;

58. Ifakkar li ż-żoni urbani fir-reġjuni ultraperiferiċi jħabbtu wiċċhom ma’ restrizzjonijiet strutturali u sfidi speċifiċi fil-qasam tat-trasport u li f’dawn ir-reġjuni jeħtieġ li jiġu żgurati l-kontinwità territorjali u l-konnettività; itenni l-appell tiegħu lill-Kummissjoni biex tfassal programm speċifiku għal dan il-għan, fuq il-mudell tal-programm ta’ soluzzjonijiet speċifiċi relatati mal-periferiċità u l-insularità (POSEI) fl-agrikoltura, bl-iskop li tikkumpensa l-iżvantaġġi strutturali ta’ dawn ir-reġjuni fis-settur tat-trasport;

59. Jenfasizza li l-passaġġi fuq l-ilma interni huma waħda mill-aktar modalitajiet ta’ trasport favur l-ambjent u għad għandhom potenzjal li fil-biċċa l-kbira ma ġiex sfruttat tiegħu biex jiġu ttrasportati ammonti konsiderevoli ta’ merkanzija madwar l-UE, inklużi żoni urbani, kif deskritt fl-Istrateġija għal Mobilità Sostenibbli u Intelliġenti; jenfasizza, għalhekk, li t-trasport fil-passaġġi fuq l-ilma interni jista’ jkollu rwol importanti biex jintlaħqu l-objettivi klimatiċi tal-UE;

60. Jisħaq li l-iżvilupp ulterjuri ta’ infrastruttura tal-passaġġi fuq l-ilma interni huwa kruċjali għall-bini ta’ trasport urban intelliġenti, sostenibbli u kompetittiv;

61. Jappella għal żieda sinifikanti fis-sehem modali tal-passaġġi fuq l-ilma interni fit-trasport urban billi jittejbu r-reżiljenza, l-effiċjenza u s-sostenibbiltà tiegħu billi jiġi promoss u inċentivat l-użu tiegħu u jkun hemm biżżejjed investimenti sabiex titnaqqas il-konġestjoni tat-toroq, tissaħħaħ is-sikurezza u jitnaqqsu l-emissjonijiet;

62. Jistaqsi lill-Istati Membri jinkoraġġixxu lill-awtoritajiet lokali tagħhom biex jinkludu fl-SUMPs tagħhom l-għan li jsir użu aħjar mill-passaġġi fuq l-ilma interni fil-bliet u joħorġu bi proposti konkreti li jagħtu spinta lil-loġistika fil-passaġġi fuq l-ilma interni tagħna u jqisu l-konsenja finali; jistieden lill-Kummissjoni, f’dan ir-rigward, ittejjeb il-ġbir tagħha ta’ data dwar il-mobilità urbana għat-trasport tal-passiġġieri u tal-merkanzija fuq l-ilma, u jenfasizza l-potenzjal tat-trasport fil-passaġġi fuq l-ilma interni għall-aħħar mil fil-loġistika urbana sostenibbli;

63. Jistieden lill-Istati Membri jiffokaw fuq it-tlestija tan-network ewlieni tal-passaġġi fuq l-ilma interni tat-TEN-T sal-2030, filwaqt li jeliminaw il-konnessjonijiet neqsin u jippermettu infrastruttura fiżika u diġitali ta’ kwalità u interkonnessa b’mod modali fi ħdan il-qafas urban inkluż it-titjib tal-konnessjonijiet ferrovjarji fil-portijiet;

64. Jappella għal miżuri tal-UE biex jitneħħew l-ostakoli leġiżlattivi, amministrattivi u transfruntiera li jxekklu t-trasport multimodali fi ħdan l-ekonomija Ewropea, żviluppati f’kooperazzjoni mal-partijiet ikkonċernati; jinnota li din il-viżjoni multimodali għandha tiġi elaborata fil-Programm ta’ Azzjoni Ewropew Integrat għat-trasport fil-passaġġi fuq l-ilma interni (NAIADES) li jmiss; jappella għal aktar inċentivi għall-iżvilupp ta’ pjattaformi tal-portijiet intermodali;

65. Jinnota l-importanza tat-trasport lokali, peress li, speċifikament, 93 % tal-ivvjaġġar tal-passiġġieri bil-ferrovija jsir fuq linji reġjonali;

66. Jappella għal żieda fis-sehem modali tal-mobilità ferrovjarja u tal-merkanzija u l-interkonnessjoni tagħha ma’ modalitajiet oħra ta’ trasport fil-qafas tat-trasport urban; jitlob, f’dan ir-rigward, it-titjib tal-qafas regolatorju eżistenti u t-tnaqqis tal-ostakoli teknoloġiċi u operattivi; jenfasizza li l-integrazzjoni sħiħa tas-Sistema Ewropea tal-Ġestjoni tat-Traffiku Ferrovjarju (ERTMS) għandha titlesta sal-2030, u dan jagħmilha kwistjoni ta’ urġenza;

67. Jenfasizza l-importanza tal-kundizzjonijiet ekwi għall-fornituri tat-trasport ferrovjarju u l-aċċess ugwali tagħhom għall-infrastruttura urbana kif ukoll rieżami tal-aċċess għall-binarji sabiex tittejjeb il-kompetittività ferrovjarja fil-qafas tat-trasport urban, f’konformità sħiħa mar-Raba’ Pakkett Ferrovjarju, inklużi d-dispożizzjonijiet tas-servizz pubbliku u jiġu żgurati soluzzjonijiet tat-trasport sostenibbli, bi prezz raġonevoli u attraenti għall-passiġġieri u għall-merkanzija;

68. Jenfasizza l-benefiċċji tas-sinerġiji bejn iċ-ċikliżmu u l-ferroviji, li jippermettu soluzzjonijiet vitali tal-aħħar mil u l-ivvjaġġar liberu; iħeġġeġ, f’dan ir-rigward, aċċessibbiltà suffiċjenti tal-istazzjonijiet ferrovjarji għal dan l-għan, kif ukoll l-iżgurar ta’ biżżejjed spazji ta’ parkeġġ sikuri fl-istazzjonijiet u ċ-ċentri ta’ mobilità;

69. Iqis li l-bliet fil-fruntieri għandhom ikunu jistgħu jipprovdu trasport ta’ kuljum effiċjenti u bla xkiel filwaqt li jindirizzaw ir-rabtiet neqsin u l-punti ta’ konġestjoni, u jiżguraw konnettività aħjar u aktar sostenibbli bejn il-bliet kapitali Ewropej u l-bliet ewlenin; jenfasizza, f’dan ir-rigward, speċjalment li kemm is-servizzi ta’ ferroviji ta’ veloċità għolja u ferroviji ta’ billejl għandhom jintużaw aħjar, b’mod partikolari fiż-żoni fejn tali servizzi bħalissa huma nieqsa; jisħaq li wieħed mill-vantaġġi kompetittivi ewlenin tal-ferrovija huwa li tista’ tipprova konnessjoni bejn iċ-ċentri tal-bliet; iħeġġeġ f’dan ir-rigward lill-awtoritajiet kollha kkonċernati biex ineħħu kwalunkwe ostakolu eżistenti u jistabbilixxu dawn il-konessjonijiet minn ċentru għal ieħor bejn il-bliet Ewropej fejn għandhom ma jeżistux;

70. Jisħaq fuq il-każijiet ta’ ħinijiet ta’ stennija għall-qsim tal-fruntieri estremament twal għall-ferroviji iżda speċjalment għat-trasport tal-merkanzija bit-triq li f’xi każijiet jikkawżaw tfixkil tas-sistemi ta’ mobilità urbana u ta’ kull tip ta’ trasport; jisħaq li okkorrenzi bħal dawn jaffettwaw b’mod negattiv il-bliet u ż-żoni tal-fruntiera u għandhom impatt dirett fuq il-kwalità tal-arja u t-tniġġis akustiku filwaqt li jiddeterjoraw is-saħħa taċ-ċittadini Ewropej; iżid ir-riskju ta’ aċċidenti fit-toroq u jagħmel ħsara lill-infrastruttura; jappella, għalhekk, għall-introduzzjoni ta’ standard għall-UE kollha ta’ ħin medju ta’ minuta għall-ipproċessar u kontrolli ta’ vetturi heavy-duty fil-fruntieri tal-UE, inklużi miżuri f’każ ta’ nuqqas ta’ konformità;

71. Jisħaq li l-ambizzjonijiet u l-miri tal-mobilità urbana jirrikjedu finanzjament adegwat u fit-tul u li dan huwa saħansitra aktar importanti fid-dawl tal-inflazzjoni għolja bla preċedent u l-bidla aċċellerata lejn l-indipendenza mill-fjuwils fossili, xprunata fost fatturi oħra mill-kriżi tal-enerġija kkawżata mill-gwerra illegali u mhux ġustifikata tal-aggressjoni Russa kontra l-Ukrajna, kif ukoll strumenti oħra ta’ appoġġ mhux finanzjarju; jitlob, f’dan ir-rigward, għal taħlita ta’ finanzjament pubbliku, privat, nazzjonali u Ewropew suffiċjenti u għal implimentazzjoni rapida tal-programmi u l-proġetti tal-UE eżistenti rilevanti; jitlob ukoll li jitjieb il-finanzjament ambizzjuż għall-mobilità urbana fir-rigward tal-konnettività, l-effiċjenza, l-aċċessibbiltà ekonomika, l-intermodalità u s-sostenibbiltà, lil hinn mill-qafas finanzjarju pluriennali 2021-2027; jappella għal aktar finanzjament tal-konnettività intermodali bejn iż-żoni urbani, periurbani u rurali, inkluż għall-ferroviji, u għal vetturi ferrovjarji u infrastruttura aktar diġitalizzati sabiex tiġi miġġielda wkoll id-depopolazzjoni f’dawk iż-żoni;

72. Jissottolinja li l-ippjanar tal-investiment urban għandu jappoġġa soluzzjonijiet multimodali għall-utenti kollha inkluż it-trasport kollettiv;

73. Jitlob involviment ulterjuri tal-Bank Ewropew tal-Investiment (Grupp tal-BEI) sabiex jippermetti żieda fil-finanzjament disponibbli, inkluża l-allokazzjoni diretta lill-awtoritajiet lokali, fejn possibbli, filwaqt li tingħata attenzjoni partikolari għall-ħtiġijiet ta’ bliet u rħula iżgħar;

74. Jenfasizza l-benefiċċji tal-appoġġ u t-taħriġ tal-kapaċità amministrattiva tal-UE għall-awtoritajiet reġjonali u lokali fil-mekkaniżmi u l-opportunitajiet ta’ finanzjament;

It-tranżizzjonijiet ekoloġiċi u diġitali tat-trasport urban

75. Jinnota li ż-żoni urbani qed ibatu mill-impatti tat-tniġġis tal-arja; ifakkar li l-esponiment għat-tniġġis tal-arja bħal materja partikolata fina jżid in-numru ta’ mwiet prematuri fl-Ewropa; jistieden lill-Istati Membri jagħmlu aktar biex itejbu l-kwalità tal-arja fil-bliet;

76. Jinnota li l-awtoritajiet lokali fiż-żoni urbani Ewropej qed jużaw miżuri ta’ politika differenti biex inaqqsu t-tniġġis tal-arja u tal-istorbju u l-konġestjoni fil-bliet tagħhom li jvarjaw minn żoni b’emissjonijiet baxxi, għal twieqi ta’ konsenja mmirati għall-merkanzija, stikers tal-emissjonijiet, pjanijiet taċ-ċirkolazzjoni tat-traffiku, eċċ.; jirrikonoxxi, f’dan ir-rigward, il-valur miżjud tal-kondiviżjoni tal-aħjar prattiki bejn il-bliet u fil-livell Ewropew;

77. Jenfasizza l-benefiċċji addizzjonali tat-tnaqqis tal-konġestjoni tat-traffiku, b’mod partikolari fir-rigward tal-aċċess għal vetturi ta’ emerġenza, bħal karozzi tal-pulizija, ambulanzi u magni tat-tifi tan-nar;

78. Jinnota li d-dekarbonizzazzjoni ħafna drabi hija aktar effiċjenti fiż-żoni urbani minħabba, fost affarijiet oħra, densità tal-popolazzjoni akbar, u li għalhekk id-dekarbonizzazzjoni għandha sseħħ aktar malajr b’mod sinifikanti f’dawn iż-żoni;

79. Jilqa’ l-inizjattivi lokali biex jiġu indirizzati l-emissjonijiet tal-istorbju mit-trasport minħabba l-impatt negattiv fuq is-saħħa tal-bniedem u l-bijodiversità, inkluż pereżempju bl-użu ta’ radars tal-istorbju f’Pariġi; jemmen li l-Kummissjoni għandha tidentifika u tippromwovi inizjattivi bħal dawn inkluż permezz tal-linji gwida tagħha dwar is-SUMPs, u l-Istati Membri għandhom jużaw tali għodod b’mod aktar wiesa’;

80. Jilqa’ l-inizjattivi lokali biex jiġu indirizzati l-emissjonijiet tal-istorbju mit-trasport minħabba l-impatt negattiv tagħhom fuq is-saħħa tal-bniedem u l-bijodiversità, inkluż pereżempju bl-użu ta’ radars tal-istorbju f’Pariġi; jemmen li l-Kummissjoni għandha tidentifika u tippromwovi inizjattivi bħal dawn permezz tal-linji gwida tagħha dwar is-SUMPs, u l-Istati Membri għandhom jużaw tali għodod b’mod aktar wiesa’;

81. Jinnota li r-regolamenti dwar l-aċċess tal-vetturi urbani (UVARs) qed jintużaw dejjem aktar fiż-żoni urbani Ewropej biex jitnaqqsu l-konġestjoni u t-tniġġis, inkluż billi jiġi ristrett l-aċċess għall-vetturi tqal tal-merkanzija; jinnota li l-UVARs spiss ikunu bbażati wkoll fuq l-istandards tal-vetturi Euro; jinnota f’dan ir-rigward il-proposta għal standards Euro 7 ġodda aktar stretti;

82. Jenfasizza li ż-żoni urbani jridu jibqgħu aċċessibbli għal kulħadd, peress li r-restrizzjoni tal-aċċess għal żona urbana għal vetturi jew utenti speċifiċi tista’ twassal għal diskriminazzjoni fost iċ-ċittadini, l-implimentazzjoni ta’ dawk iż-żoni hija ta’ piż sinifikanti speċjalment fuq il-mobilità ta’ kuljum ta’ ċittadini b’introjtu medju baxx u ċittadini minn żoni periurbani u rurali u l-istatus soċjoekonomiku tagħhom; jemmen li l-ebda grupp ta’ ċittadini ma għandu jiġi ppenalizzat li t-trasport għalihom isir ineffiċjenti jew li l-mobilità nnifisha tkun impossibbli u dan jista’ jwassal ukoll għal aktar urbanizzazzjoni;

83. Jenfasizza l-importanza ta’ soluzzjonijiet intelliġenti li jinfurmaw aħjar lis-sewwieqa dwar il-konformità tagħhom ma’ ċerti regoli b’mod konsistenti, b’mod partikolari fir-rigward tal-infurzar transfruntier; jinnota li l-istandards Ewropej komuni u s-soluzzjonijiet teknoloġiċi jistgħu jippermettu aċċess bla xkiel għal dawn iż-żoni kollha u li dawn l-istandards għandhom ikunu bbażati fuq data u jippermettu l-UVARs f’żoni fejn jiġi ppruvat li l-għadd tal-emissjonijiet huwa estremament għoli; jenfasizza li l-UVARs għandhom ikunu akkumpanjati minn valutazzjonijiet tal-impatt, kif ukoll konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati pubbliċi u oħrajn, informazzjoni u notifika tal-fatturi ekonomiċi involuti; jisħaq li l-awtoritajiet lokali għandhom jinnotifikaw lill-Kummissjoni qabel ma jintroduċu l-UVARs;

84. Jenfasizza li tali miżuri jgħinu biex jiġu bbilanċjati l-benefiċċji ta’ dawn iż-żoni f’termini ta’ kwalità tal-arja u konġestjoni mtejba man-nuqqasijiet tagħhom f’termini ta’ diskriminazzjoni, aktar frammentazzjoni ta’ żona unika Ewropea tat-trasport, spejjeż addizzjonali għal-loġistika urbana jew l-impatt potenzjali fuq it-turiżmu lokali;

85. Jappoġġa l-integrazzjoni tad-dimensjoni tal-merkanzija sostenibbli fis-SUMPs sabiex jiġu aċċellerati l-pjanijiet ta’ loġistika urbana sostenibbli u soluzzjonijiet b’emissjonijiet żero jew baxxi għat-trasport tal-merkanzija fil-bliet, inklużi ferroviji, passaġġi fuq l-ilma interni, flotot b’emissjonijiet żero jew baxxi u roti tal-merkanzija permezz ta’ loġistika taċ-ċikliżmu bl-użu ta’ mudelli ġodda ta’ distribuzzjoni u rotot dinamiċi, u konnessjonijiet multimodali;

86. Jenfasizza li l-loġistika urbana għandha tiġi ttrattata bħala parti integrali mill-ippjanar urban sabiex tiġi żgurata l-effiċjenza tas-servizzi urbani tal-merkanzija u jiġi evitat tfixkil lil parteċipanti oħra;

87. Jenfasizza l-importanza tal-inkorporazzjoni ta’ terminals multimodali tal-merkanzija fis-sistema u l-infrastruttura tat-trasport urban; jenfasizza l-potenzjal ta’ ċentri għall-ġbir ta’ pakketti komuni għall-operaturi tat-trasport kollha, aċċessibbli għat-tipi kollha ta’ utenti u disponibbli f’numru suffiċjenti biex jiġi ffaċilitat il-ġbir sikur ta’ pakketti sabiex jitnaqqas it-traffiku assoċjat mat-twassil ta’ merkanzija permezz ta’ konnessjonijiet tal-aħħar mil fi ħdan il-bliet;

88. Jenfasizza l-importanza tad-dekarbonizzazzjoni tal-loġistika urbana, it-tħaffif tat-tranżizzjoni lejn loġistika tal-bliet b’emissjonijiet żero jew baxxi fil-kuntest tad-domanda dejjem tikber tal-kummerċ elettroniku permezz ta’ vetturi b’emissjonijiet żero jew baxxi, ferroviji u passaġġi fuq l-ilma interni; iħeġġeġ lill-awtoritajiet lokali jesploraw ukoll il-potenzjal u l-possibbiltajiet għat-trasport ta’ merkanzija bl-użu ta’ soluzzjonijiet alternattivi bħar-roti, ir-roti tal-merkanzija u r-roti elettriċi fil-loġistika tal-belt tagħhom;

89. Jistieden lill-Istati Membri, b’kooperazzjoni mal-awtoritajiet lokali u reġjonali, biex jiżguraw id-disponibbiltà pubblika ta’ punti tal-irriċarġjar u tar-riforniment ta’ fjuwils alternattivi (f’żoni urbani, periurbani u rurali) b’tali mod li jqis l-ispeċifiċitajiet tal-kategoriji kollha tal-vetturi, skont ir-regolament dwar l-infrastruttura ta’ fjuwils alternattivi sabiex isir kontribut għall-użu rapidu ta’ soluzzjonijiet tat-trasport sostenibbli; jistieden lill-Istati Membri jikkollaboraw mal-Kummissjoni biex joħolqu inċentivi għal individwi u negozji biex jibdew jużaw modalitajiet tat-trasport b’emissjonijiet żero jew baxxi bħal rakkomandazzjonijiet dwar proċedura leġiżlattiva simplifikata fl-ippjanar urban u l-għoti ta’ awtorizzazzjoni;

90. Jenfasizza l-importanza ta’ fjuwils alternattivi tal-mobilità b’emissjonijiet żero jew baxxi, kif ukoll l-ekonomija ċirkolari sabiex jintlaħqu l-għanijiet ambjentali ambizzjużi tal-UE; jinnota f’dan ir-rigward li l-konverżjoni tal-vetturi b’emissjonijiet żero jew baxxi, b’mod partikolari dawk elettriċi, għandha potenzjal kbir biex tnaqqas l-emissjonijiet tal-gassijiet serra b’mod inklużiv u bi prezz raġonevoli; jissottolinja, għalhekk, li l-ottimizzazzjoni tal-ambjent regolatorju fil-livell tal-UE hija ta’ importanza kruċjali fl-appoġġ għall-industrija retroattiva; jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jaħdmu f’kollaborazzjoni sabiex jiżviluppaw diversi inċentivi finanzjarji, fiskali u regolatorji ħalli jippermettu lill-utenti privati u kummerċjali jikkonvertu għal alternattivi b’emissjonijiet żero jew baxxi;

91. Iħeġġeġ lill-awtoritajiet lokali jipprovdu infrastruttura tal-iċċarġjar għar-roti elettriċi u għar-roti tal-merkanzija; jissottolinja li l-infrastruttura għall-irriċarġjar u għar-riforniment ta’ fjuwils alternattivi għandha tkun parti minn ċentri u terminals multimodali;

92. Jissottolinja li faċilitajiet tat-trasport pubbliku u tal-ferroviji intensivi fl-użu tal-ispazju li m’għadhomx jintużaw u obsolexxenti bħal stazzjonijiet, uċuħ, mħażen u workshops mekkaniċi li m’għadhomx jintużaw anke waqt li jkunu għadhom proprjetà tal-kumpanija, jistgħu joffru soluzzjonijiet għal attivitajiet b’benefiċċji diretti għal komunitajiet lokali, bħal inizjattivi mingħajr profitt, swieq tal-bdiewa u inizjattivi oħra ta’ solidarjetà fuq skala kbira, filwaqt li jiġi żgurat użu sostenibbli ta’ spazji pubbliċi fl-ambjent urban;

93. Jenfasizza li l-IA u d-diġitalizzazzjoni huma għodod li jistgħu jintużaw biex tittejjeb l-effiċjenza ġenerali tas-sistema tat-trasport permezz tal-varar tagħha fil-vetturi, fis-sistemi ta’ ġestjoni tat-traffiku u fis-servizzi bbażati fuq is-sistemi ta’ trasport intelliġenti ottimizzati (ITS) biex jittejbu l-konvenjenza u l-affidabbiltà tal-ippjanar kollettiv tat-trasport, jitnaqqsu l-emissjonijiet ta’ gassijiet serra, jitnaqqsu l-ħinijiet u l-ispejjeż tal-ivvjaġġar, u tittaffa l-konġestjoni tat-traffiku, filwaqt li jittejbu b’mod sostanzjali l-prevedibbiltà tas-servizz u s-sodisfazzjon tal-klijenti; jinnota fl-istess ħin li t-trasport jista’ jsir aktar sikur, aktar effiċjenti u sostenibbli, u bi prezz raġonevoli; jenfasizza, f’dan il-kuntest, il-ħtieġa li jiġu protetti s-sigurtà u l-kunfidenzjalità tad-data prodotta u miġbura kollha;

94. Iħeġġeġ l-użu tal-aħħar teknoloġiji tal-vetturi bħal karozzi tal-passiġġieri, vannijiet, trakkijiet u karozzi tal-linja bl-ogħla livell ta’ żvilupp tekniku, li jista’ jkollhom rwol importanti fit-trasport urban billi jipprovdu soluzzjonijiet u loġistika tat-trasport individwali u kollettivi intelliġenti, sostenibbli, sikuri, bi prezz raġonevoli u effiċjenti biex iwasslu mobilità kooperattiva, konnessa u awtomatizzata, u jippermettu ġestjoni tat-traffiku aġġornata effiċjenti; jisħaq li t-teknoloġija disponibbli tippermetti integrazzjoni multimodali bla xkiel, inkluż il-ħruġ ta’ biljetti uniku, dment li l-iskedar u d-data f’ħin reali jkunu kondiviżi kif suppost mill-operaturi differenti; iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jintensifikaw ir-riċerka u l-investimenti fil-mobilità intelliġenti u t-titjib u t-tiġdid tal-ħiliet relatati, sabiex jikkontribwixxu għall-iżvilupp ta’ soluzzjonijiet innovattivi tat-trasport;

95. Jappoġġa t-tagħmir ta’ sezzjonijiet kritiċi tat-toroq u blackspots tal-aċċidenti (eż. mini, pontijiet, żoni kbar ta’ konġestjoni) b’ITS adegwata u l-forniment ta’ servizzi tal-ITS f’postijiet u żoni fuq segmenti kritiċi tat-toroq se jwassal għal titjib rapidu f’termini ta’ sikurezza u effiċjenza fit-toroq;

96. Jissottolinja l-vetturi awtonomi mgħammra b’sistemi tal-IA li jiskennjaw l-inħawi madwarhom u li jirreaġixxu mill-ewwel jistgħu jnaqqsu b’mod sinifikanti l-iżball uman u għandhom il-potenzjal jikkontribwixxu b’mod sostanzjali għat-tnaqqis tal-aċċidenti u l-fatalitajiet jekk użati b’salvagwardji xierqa; iqis, għalhekk, li minħabba l-fatt li l-progress fit-tnaqqis tar-rati tal-fatalità fit-toroq tal-UE staġna f’dawn l-aħħar għoxrin sena, dan jista’ jkun għodda importanti biex jitħaffef il-progress lejn Viżjoni Żero;

97. Iqis il-ħtieġa li jiġu pprovduti qafas ta’ politika lokali u sħubijiet privati-pubbliċi li kapaċi jappoġġaw l-industrija u l-operaturi tal-mobilità li jniedu mudelli ta’ negozju innovattivi u sostenibbli u teknoloġiji ġodda ta’ mobilità urbana, bħat-tħaddim ta’ vetturi awtonomi; jinnota li dan jista’ jiġi ffaċilitat bl-allinjament tar-regolamenti dwar il-politiki ta’ aċċess urban biex jinkisbu ekonomiji ta’ skala u kostijiet aktar baxxi;

98. Jappella għall-iżvilupp ta’ qafas legali, etiku u ta’ politika xieraq għall-użu tal-IA fil-mobilità u t-trasport intelliġenti u sostenibbli, u fid-data tal-utent;

99. Jissottolinja, f’dan ir-rigward, li vetturi kompletament awtonomi jew awtomatizzati ħafna se jkunu disponibbli kummerċjalment fis-snin li ġejjin u li jeħtieġ li jkun hemm fis-seħħ kemm jista’ jkun malajr oqfsa regolatorji xierqa li jiżguraw l-operat sikur tagħhom u jipprevedu reġim ċar li jirregola l-obbligu ta’ rendikont, sabiex jindirizzaw il-bidliet li jirriżultaw, inklużi l-interazzjonijiet bejn vetturi u infrastrutturi awtonomi u utenti oħrajn;

100. Jenfasizza li s-soluzzjonijiet diġitali jridu jiġu introdotti b’mod inklużiv u parteċipattiv biex jinkiseb trasport aċċessibbli għall-gruppi kollha ta’ utenti li jridu jiżguraw mekkaniżmi ta’ kontroll mill-bniedem u jevitaw id-diskriminazzjoni bbażata fuq il-ħiliet diġitali u l-aċċess għat-teknoloġija;

101. Jappella għal titjib urġenti tal-infrastruttura fiżika u diġitali fil-bliet sabiex jiġi żgurat l-użu sikur tas-sewqan awtomatizzat, b’armonizzazzjoni tar-regoli tat-traffiku fl-Istati Membri u l-awtoritajiet lokali;

102. Jenfasizza l-potenzjal dejjem jikber tal-mobilità bl-ajru fiż-żoni urbani, b’mod partikolari għall-użu potenzjali tad-droni mill-pubbliku ġenerali;

103. Jissottolinja li l-vetturi tal-ajru mingħajr ekwipaġġ jeħtieġ li jitqiesu bħala parti mill-qafas ta’ mobilità u għalhekk is-sikurezza u s-sigurtà tagħhom għandhom jiġu rregolati, u li għandha ssir valutazzjoni tal-impatt komprensiva dwar il-mobilità tal-ajru urbana, qabel ma tiġi adottata kwalunkwe miżura jew pjan f’dan il-qasam, sabiex jiġu evalwati kif xieraq il-benefiċċji tagħhom u t-tħassib potenzjali f’termini ta’ sikurezza, storbju, privatezza jew drittijiet residenzjali;

104. Jirrimarka li l-aspetti tat-trasport bit-triq qed isiru dejjem aktar importanti minħabba l-impatt kbir tagħhom fuq is-sostenibbiltà ekonomika, ambjentali u soċjali; jenfasizza l-importanza ta’ skambji tal-aħjar prattiki u data; jilqa’, f’dan ir-rigard, il-proposta tal-Kummissjoni li ttejjeb id-19-il indikatur ta’ mobilità urbana sostenibbli sal-2022;

105. Jisħaq fuq il-ħtieġa ta’ monitoraġġ kontinwu mill-Kummissjoni ta’ diversi fatturi li jiddeterminaw il-kwalità tas-servizzi tat-trasport urban sabiex tiġi evalwata l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni rilevanti attwali u jiġu indirizzati n-nuqqasijiet tagħha; iħeġġeġ lill-awtoritajiet nazzjonali jikkondividu regolarment mal-Kummissjoni informazzjoni statistika, inkluża informazzjoni dwar il-provvista tat-trasport kollettiv, il-kwalità tal-arja, l-aċċidenti tal-mobilità urbana, il-flussi tal-passiġġieri, ix-xejriet tal-ivvjaġġar, id-data dwar il-mobilità attiva, inkluża data miċ-ċentri tal-loġistika taċ-ċiklu ta’ kumpaniji li jużaw ir-roti tal-merkanzija fil-katina tal-provvista tagħhom, il-car-sharing u modi oħra ta’ mobilità emerġenti;

106. Jissottolinja l-importanza li tiżdied data soċjoekonomika fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-ġbir u s-sottomissjoni tad-data lill-Kummissjoni għal kull nodu urban u li din id-data għandha tkopri l-aċċessibbiltà, l-aċċessibbiltà ekonomika jew il-faċilità għall-utent tas-servizzi ta’ mobilità pubbliċi u privati u oħrajn;

107. Jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jappoġġaw lill-bliet Ewropej biex jegħlbu l-isfidi relatati mal-ġbir tad-data u jippromwovu l-kondiviżjoni tad-data Ewropea dwar it-trasport u l-mobilità bejn l-Istati Membri, ġestita permezz ta’ spazju tad-data komuni pubbliku;

108. Jisħaq fuq il-ħtieġa li jiġi appoġġat il-varar rapidu ta’ soluzzjonijiet ta’ mobilità ekoloġiċi, iċċentrati fuq l-utent, integrati għan-nies u għall-merkanzija, għall-partijiet ikkonċernati privati u dawk pubbliċi sabiex jiġi żgurat li jitfasslu soluzzjonijiet ta’ mobilità ġodda marbuta mal-ħtiġijiet tan-nies u joffru liċ-ċittadini kollha aċċess għal ġenerazzjoni ġdida ta’ għażliet ta’ vjaġġar nodfa, sikuri, bi prezz raġonevoli u ekwi; jissottolinja l-importanza tal-involviment tal-partijiet ikkonċernati pubbliċi u privati f’kollaborazzjoni u fi djalogu kostruttiv bejn is-soċjetà, l-awtoritajiet lokali, u n-negozji biex tinkiseb din il-mobilità sostenibbli tan-nies u trasport tal-merkanzija fiż-żoni urbani;

109. Jistieden lill-Istati Membri jiżguraw informazzjoni interoperabbli dwar it-traffiku f’ħin reali madwar l-UE kollha, li għandha tkun disponibbli għall-fornituri u għall-iżviluppaturi tas-servizzi, biex tiffaċilita l-ħolqien ta’ siti web ta’ informazzjoni dwar l-ivvjaġġar, pjanifikaturi tal-vjaġġi online u applikazzjonijiet u servizzi oħra għaċ-ċittadini u għall-operaturi tal-loġistika;

110. Jitlob għal aktar żvilupp u implimentazzjoni ta’ servizzi ta’ mobilità diġitali multimodali (MDMS) bħall-“mobilità bħala servizz” (MaaS) madwar l-Ewropa, li jintegra trasport kollettiv kif ukoll soluzzjonijiet “tal-ewwel u tal-aħħar mil” bħal kondiviżjoni ta’ servizzi ta’ mikromobilità, li jiżgura kundizzjonijiet ekwi bejn il-fornituri u l-modalitajiet tat-trasport; jisħaq li l-MaaS hija għodda vitali għaċ-ċentri multimodali li jintegraw is-servizzi kollha ta’ mobilità u ta’ parkeġġ u b’hekk jipprovdu informazzjoni dwar l-aħjar servizzi disponibbli filwaqt li jitqies il-kost u d-durata tal-ivvjaġġar, kif ukoll jinkorporaw l-ambizzjoni ta’ emissjonijiet żero jew baxxi u li jippermettu ħruġ ta’ biljetti uniku;

111. Huwa tal-fehma li għandu jsir aktar fir-rigward biex jiġu appoġġati s-sistemi ta’ informazzjoni multimodali u l-ħruġ ta’ biljetti intelliġenti; jenfasizza l-importanza li l-passiġġieri jkollhom esperjenza tal-utent bla xkiel meta jfittxu, jagħżlu u jixtru servizzi ta’ mobilità; jissottolinja li sabiex jiġi promoss il-ħruġ ta’ biljetti multimodali, għandhom jitqiesu u jiġu promossi soluzzjonijiet speċifiċi għas-settur;

112. Jenfasizza l-importanza ta’ metodi ta’ ħruġ ta’ biljetti u ta’ pagament multimodali faċli għall-utent; jinnota li studju tal-Ewrobarometru tal-2019 sab li għodda għall-ħruġ ta’ biljett uniku għall-vjaġġi urbani kollha fi kwalunkwe belt Ewropea tkun l-aktar utli għall-mobilità personali; iħeġġeġ bil-qawwa lill-Kummissjoni biex ma ddewwem l-ebda proposta leġiżlattiva oħra li wiegħdet li taffettwa l-mobilità urbana, b’mod partikolari l-ħruġ ta’ biljetti multimodali; jisħaq li l-implimentazzjoni tal-ħruġ tal-biljetti multimodali hija tal-akbar importanza, sabiex il-modalitajiet tat-trasport sostenibbli jsiru aċċessibbli u effiċjenti kemm jista’ jkun għall-utenti; iħeġġeġ lill-Istati Membri jadattaw il-leġiżlazzjoni nazzjonali tagħhom u jniedu kampanji ta’ informazzjoni u soluzzjonijiet ta’ mobilità integrati inkluż il-ħruġ ta’ biljetti integrat;

113. Jisħaq fuq l-importanza li l-passiġġieri jkollhom esperjenza tal-utent bla xkiel meta jużaw is-soluzzjoni ta’ mobilità urbana tagħhom u meta jagħmlu għażliet ta’ vvjaġġar fuq distanzi twal; iqis li sabiex jinkiseb ħruġ ta’ biljetti mingħajr xkiel f’tali każijiet, għandhom jiġu appoġġati soluzzjonijiet ibbażati fuq is-settur u jitqiesu bħala l-punt tat-tluq għat-titjib tal-ħruġ ta’ biljetti multimodali għal vjaġġar urban u fuq distanza twila;

114. Jisħaq fuq l-importanza ta’ ġestjoni tal-parkeġġ intelliġenti, inkluż parkeġġ intermodali bħal park-and-ride u kiss-and-ride, peress li dawn joffru potenzjal sinifikanti biex jitnaqqsu l-emissjonijiet, tiġi evitata l-konġestjoni u jiġi ffrankat il-ħin; jitlob li l-użu ta’ apps tal-mowbajl għal parkeġġ intelliġenti jissaħħaħ biex jiġi ffaċilitat l-aċċess għal spazji ta’ parkeġġ u faċilitajiet ta’ park-and-ride, u biex tiżdied id-disponibbiltà tagħhom u l-firxa ta’ metodi ta’ ħlas;

115. Iħeġġeġ lill-awtoritajiet reġjonali u lokali jipprovdu spazji siguri għall-parkeġġ tar-roti u faċilitajiet ta’ ħżin qrib destinazzjonijiet tal-bidu u tat-tmiem, inkluż parkeġġ għar-roti b’dimensjonijiet akbar, bħal roti bi tliet roti (inkluż għal persuni b’mobilità limitata) u roti tal-merkanzija, żoni ddedikati għar-roti elettriċi u roti tal-merkanzija elettronika mgħammra b’punti tal-irriċarġjar u, fejn possibbli, punti ta’ tiswija, fl-istazzjonijiet tal-ferrovija, fl-ajruporti u fil-portijiet marittimi kif ukoll f’bini ġdid, rinnovat u eżistenti; jinkoraġġixxi l-iżvilupp u l-appoġġ ta’ proġetti li joffru post sigur għall-ħżin tar-roti għaċ-ċittadini li ma għandhomx aċċess għal post privat għall-ħżin; jirrikonoxxi li l-iżvilupp tar-roti elettriċi jitlob standards ogħla ta’ sikurezza fir-rigward tal-postijiet ta’ ħżin; jinnota l-għadd jiżdied ta’ serq ta’ roti elettriċi; jenfasizza li l-Kummissjoni għandha tipprovdi appoġġ lill-awtoritajiet lokali u reġjonali f’dan ir-rigward;

o
o o

116. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni, kif ukoll lill-Istati Membri u l-parlamenti tagħhom.

(1)	ĠU L 249, 14.7.2021, p. 38.
(2)	ĠU L 231, 30.6.2021, p. 159.
(3)	ĠU L 231, 30.6.2021, p. 60.
(4)	ĠU L 231, 30.6.2021, p. 94.
(5)	ĠU L 57, 18.2.2021, p. 17.
(6)	ĠU L 188, 12.7.2019, p. 116.
(7)	ĠU L 354, 23.12.2016, p. 22.
(8)	ĠU C 342, 6.9.2022, p. 2.
(9)	ĠU C 132, 24.3.2022, p. 45.
(10)	ĠU C 118, 8.4.2020, p. 2.
(11)	ĠU C 162, 10.5.2019, p. 31.
(12)	ĠU C 316, 22.9.2017, p. 124.
(13)	ĠU C 498, 30.12.2022, p. 17.
(14)	Il-Kummissjoni Ewropea, Orizzont Ewropa.
(15)	Rapport speċjali tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri Nru 6/2020 dwar mobbiltà urbana sostenibbli fl-UE.
(16)	Id-Direttiva 2010/31/UE tad-19 ta’ Mejju 2010 dwar ir-rendiment tal-bini fl-użu tal-enerġija (ĠU L 153, 18.6.2010, p. 13).
(17)	Id-Direttiva 2006/126/KE tsl-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta’ Diċembru 2006 dwar il-liċenzji tas-sewqan (ĠU L 403, 30.12.2006, p. 18).
(18)	Id-Direttiva (UE) 2019/882 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta’ April 2019 dwar ir-rekwiżiti ta’ aċċessibbiltà għall-prodotti u għas-servizzi (ĠU L 151, 7.6.2019, p. 70).
(19)	Ir-Regolament (UE) 2018/858 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-30 ta’ Mejju 2018 dwar l-approvazzjoni u s-sorveljanza tas-suq ta' vetturi bil-mutur u t-trejlers tagħhom, u ta' sistemi, komponenti u unitajiet tekniċi separati maħsuba għal tali vetturi, li jemenda r-Regolamenti (KE) Nru 715/2007 u (KE) Nru 595/2009 u li jħassar id-Direttiva 2007/46/KE (ĠU L 151, 14.6.2018, p. 1).

Teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża

143k

51k

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar Teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża: is-sitwazzjoni attwali u l-isfidi futuri (2022/2079(INI))

P9_TA(2023)0131

A9-0120/2023

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-Fond Ewropew għad-Difiża 2021–2027, bil-baġit iddedikat tiegħu għat-teknoloġiji emerġenti fixkiela,

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-15 ta’ Frar 2022 bit-titolu “Il-pjan direzzjonali dwar it-teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża” (COM(2022)0061),

– wara li kkunsidra d-dokument ta’ ħidma tal-persunal tal-Kummissjoni tal-10 ta’ Novembru 2022 bit-titolu “L-ewwel rapport ta’ progress dwar l-implimentazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni għas-sinerġiji bejn l-industriji ċivili, tad-difiża, u spazjali” (SWD(2022)0362),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-tas-7 ta’ Ġunju 2022 dwar il-Pjan Direzzjonali tas-SEAE dwar it-Tibdil fil-Klima u d-Difiża(1),

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat għall-Affarijiet Barranin,

– wara li kkunsidra l-Artikolu 54 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Industrija, ir-Riċerka u l-Enerġija (A9-0120/2023),

A. billi industrija tad-difiża b’saħħitha, sostenibbli, teknoloġikament avvanzata u kompetittiva hija kruċjali għall-kapaċitajiet ta’ sigurtà u difiża tal-Ewropa u għalhekk għall-prosperità tagħha u biex tagħti appoġġ lill-alleati u l-ħbieb tagħha;

B. billi l-gwerra ta’ aggressjoni tar-Russja kontra l-Ukrajna wriet li l-Ewropa teħtieġ b’mod urġenti li tinvesti fit-teknoloġiji tad-difiża u tas-sigurtà tagħha, inkluża l-produzzjoni tal-munizzjon, fuq skala li tirrifletti l-ħtiġijiet tal-kamp tal-battalja modern, b’koordinazzjoni, akkwist u investiment konġunti fir-riċerka u l-iżvilupp, inkluża ċ-ċibersigurtà, u b’mod effiċjenti u kollaborattiv; billi l-Istati Membri stabbilew mira ta’ 35 % għall-investimenti kollaborattivi fid-difiża, iżda wrew ftit, u saħansitra inqas, rieda politika li jilħqu din il-mira, filwaqt li laħqu biss 11 % fl-2020 u l-livell baxx rekord ta’ 8 % fl-2021; billi xi Stati Membri kienu ħafna aktar involuti fl-appoġġ lill-Ukrajna minn Stati Membri oħra, kemm mil-lat finanzjarju kif ukoll mil-lat militari;

C. billi hemm il-ħtieġa urġenti li jiġi stabbilit suq verament Ewropew tat-tagħmir tad-difiża, fost l-oħrajn, billi jiġu kkonsolidati l-kapaċitajiet industrijali, jitnaqqsu d-duplikazzjoni u l-frammentazzjoni u billi, fl-istess waqt, il-bażi industrijali tas-suq, b’mod partikolari l-ktajjen tal-provvista u l-forza tax-xogħol tiegħu, tiġi adattata għall-ambjent il-ġdid tas-sigurtà fl-Ewropa, li jirrikjedi żieda rapida fil-kapaċitajiet tal-produzzjoni;

D. billi provvista kostanti, sostenibbli u stabbli ta’ materja prima, teknoloġiji u komponenti kritiċi hija vitali għas-settur tad-difiża tal-Ewropa;

E. billi t-teknoloġiji mill-aktar avvanzati u l-kapital uman korrispondenti, b’mod partikolari t-teknoloġiji u l-ħiliet diġitali li qed jevolvu malajr, huma fatturi dejjem aktar importanti biex isostnu u jsaħħu l-industriji tas-sigurtà u tad-difiża tal-Ewropa;

F. billi s-settur tad-difiża huwa strutturat b’mod differenti f’kull Stat Membru;

G. billi l-frammentazzjoni tas-settur tad-difiża tal-Ewropa u l-isforzi duplikati fis-suq Ewropew tad-difiża jwasslu għall-użu ineffiċjenti tar-riżorsi ekonomiċi u għal tnaqqis fil-kapaċitajiet tad-difiża u jenħtieġ li jiġu evitati; billi dan jammonta għal telf kollettiv ta’ EUR 25 sa 100 biljun, skont il-Kummissjoni;

H. billi xi teknoloġiji kritiċi li jistgħu jkunu disponibbli għall-użu fis-settur tad-difiża joriġinaw fis-settur ċivili u jistgħu jikkwalifikaw għall-użu doppju jekk jitneħħew l-ostakli;

I. billi r-riċerka u l-innovazzjoni miftuħa li jinvolvu l-akkademja, l-intrapriża privata u s-settur pubbliku għandhom il-potenzjal li jaċċelleraw l-iżvilupp tat-teknoloġiji mill-aktar avvanzati tal-Ewropa, li jkollhom il-potenzjal li jindirizzaw il-frammentazzjoni tas-suq, dment li tiġi żgurata dik l-interoperabbiltà;

J. billi ż-żieda fl-involviment tal-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (SMEs) issaħħaħ il-kompetittività tas-settur tas-sigurtà u d-difiża;

K. billi l-ħtieġa ta’ appoġġ strutturat għall-innovazzjoni u l-progress teknoloġiku jenħtieġ li tqis il-fatt li l-innovazzjoni essenzjalment isseħħ permezz tal-kompetizzjoni u l-ispirtu tar-riċerka, mhux permezz tal-ippjanar burokratiku;

L. billi mill-2017 sal-2020, l-Istati Membri li pparteċipaw fl-Aġenzija Ewropea għad-Difiża (EDA) iddedikaw aktar minn EUR 25 biljun għar-riċerka u l-iżvilupp (R&Ż) relatati mad-difiża, li minnhom porzjon żgħir biss intefaq b’mod kollaborattiv;

M. billi l-aċċess għall-finanzi għall-industriji tas-sigurtà u tad-difiża ma jridx ikun ristrett permezz tar-regolamenti tal-UE;

N. billi l-kondiviżjoni tad-data hija essenzjali għall-analiżi tal-lakuni strateġiċi u għar-realizzazzjoni tal-potenzjal tal-progress teknoloġiku, iżda l-protezzjoni tal-proprjetà intellettwali u tad-data kummerċjali sensittiva jridu jiġu ggarantiti;

O. billi l-kooperazzjoni mas-sħab strateġiċi barra mill-UE, speċjalment mal-alleati tan-NATO, iżda wkoll mas-sħab globali assoċjati u tal-istess fehma, hija kruċjali għat-tisħiħ tal-innovazzjoni u l-progress teknoloġiku;

1. Jilqa’ l-pjan direzzjonali tal-Kummissjoni għat-teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża; jenfasizza l-ħtieġa ta’ involviment akbar min-naħa tal-UE fil-koordinazzjoni u l-aġevolar tal-iżvilupp ta’ teknoloġija relatata mas-sigurtà u d-difiża, li għandha tkun, kemm jista’ jkun, kompatibbli mal-għanijiet tal-Patt Ekoloġiku Ewropew, mingħajr ma titnaqqas l-effettività operazzjonali; jissottolinja l-fatt li l-kompetittività teknoloġika globali tal-UE tiddependi ħafna mir-R&Ż, mill-innovazzjoni u mill-kapaċità li tittrasferixxi u tvara teknoloġiji ġodda u tħarreġ in-nies b’mod rapidu;

2. Jirrikonoxxi l-ħtieġa urġenti, enfasizzata fil-pjan direzzjonali, li jiġu identifikati teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża tal-UE, filwaqt li tinżamm il-flessibbiltà meħtieġa għall-iżvilupp u l-applikazzjoni ta’ teknoloġiji rivoluzzjonarji u fixkiela; jisħaq li l-proposta li mill-bidu nett għandu jittieħed approċċ strateġiku kkoordinat fl-UE kollha rigward it-teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża hija t-triq ’il quddiem it-tajba;

3. Jilqa’ l-proposta tal-Kummissjoni li tingħeleb id-diviżjoni attwali bejn ir-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni ċivili, tad-difiża u tas-sigurtà; jistieden lill-Kummissjoni tgħaqqad aħjar il-programmi u l-istrumenti ċivili, tad-difiża u tas-sigurtà tal-UE mal-partijiet ikkonċernati rilevanti, b’mod partikolari fil-qasam tal-innovazzjoni; jitlob li jsir investiment immirat aħjar f’R&Ż komuni; jissottolinja li ż-żieda fir-riċerka u l-innovazzjoni fil-qasam tad-difiża u s-sigurtà m’għandhiex issir għad-detriment tal-proġetti ċivili;

4. Jiddispjaċih għall-fatt li l-infiq ikkombinat għar-riċerka u t-teknoloġija fil-qasam tad-difiża tal-Istati Membri fl-2020 ammonta għal 1,2 % biss tan-nefqa totali tagħhom għad-difiża, li huwa ferm inqas mill-punt ta’ riferiment ta’ 2 % miftiehem fl-ambitu tal-qafas tal-EDA;

5. Jissottolinja li d-deterjorament tas-sitwazzjoni tas-sigurtà fl-Ewropa, speċjalment fil-pajjiżi bi fruntieri esterni tal-UE, wara l-gwerra ta’ aggressjoni illegali, mhux provokata u mhux ġustifikata tar-Russja kontra l-Ukrajna, titlob sforz akbar u kkoordinat aħjar min-naħa tal-UE u l-Istati Membri tagħha biex jinvestu fit-teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża u, sa fejn hu l-aktar possibbli, jakkwistawhom, inkluża l-produzzjoni tal-munizzjoni, u jistabbilixxu suq tat-tagħmir tad-difiża Ewropew; jinsab imħasseb li d-domanda globali dejjem tikber għas-sistemi ta’ armi konvenzjonali, fil-kuntest tal-gwerra fl-Ukrajna, jista’ jkollha effett negattiv fuq l-investimenti fl-iżvilupp ta’ teknoloġiji ġodda;

6. Jilqa’ l-istabbiliment min-naħa tal-Kummissjoni ta’ osservatorju tat-teknoloġiji kritiċi; jistieden lill-Kummissjoni tintegra bis-sħiħ is-sejbiet tal-osservatorju fir-rapport klassifikat tagħha lill-Istati Membri dwar it-teknoloġiji kritiċi u r-riskji assoċjati mad-dipendenzi strateġiċi li jaffettwaw is-sigurtà, l-ispazju u d-difiża; jenfasizza li l-protezzjoni tal-proprjetà intellettwali u tad-data kummerċjali sensittiva jridu jiġu ggarantiti; jenfasizza l-ħtieġa li l-Kummissjoni, f’kooperazzjoni mal-EDA, tkompli tikkoordina, tippromwovi u tiffaċilita l-kooperazzjoni u l-akkomunament tar-riżorsi fost l-Istati Membri sabiex tindirizza l-lakuni eżistenti u futuri fit-teknoloġija, tnaqqas id-duplikazzjoni tal-proġetti u żżid l-effikaċja u l-effiċjenza tal-infiq; jistieden lill-Kummissjoni żżomm lill-Parlament infurmat kif xieraq dwar l-outputs ewlenin ta’ dan l-osservatorju;

7. Jistieden lill-Kummissjoni tinkoraġġixxi lill-Istati Membri jirrieżaminaw il-programmi u l-għodod ta’ politika kollha tad-difiża, wara l-approċċ tar-Rieżami Annwali Koordinat dwar id-Difiża (CARD), b’enfasi speċifika fuq it-teknoloġiji kritiċi, jivverifikaw jekk għadhomx adatti għall-iskop tagħhom u jiġbru fil-qosor is-sejbiet tagħhom u jaqsmuhom mal-Istati Membri l-oħra kollha meta jkun possibbli u rilevanti; jitlob rieżami bir-reqqa tal-inizjattivi tad-difiża rilevanti, bħall-pjan tal-iżvilupp tal-kapaċitajiet, sabiex jiġu aġġornati fid-dawl tad-dispożizzjonijiet inklużi fil-Boxxla Strateġika tal-UE għas-Sigurtà u d-Difiża u l-analiżi tal-lakuni żviluppati mill-EDA; jissuġġerixxi li l-EDA tinsab f’pożizzjoni tajba biex tiżgura l-allinjament tal-attivitajiet ta’ innovazzjoni fost l-atturi Ewropej fis-settur tad-difiża; jappella, f’dan ir-rigward, biex jissaħħaħ ir-rwol tagħha fl-għoti ta’ appoġġ, fil-koordinament tas-suġġerimenti, inkluża l-valutazzjoni strateġika tas-sejbiet, u fl-ippreżentar ta’ soluzzjonijiet li jappoġġaw proġetti konġunti ta’ R&Ż u ta’ akkwist;

8. Jistieden lill-EDA tinkludi l-kunċett tat-teknoloġiji kritiċi fil-proċedura annwali tagħha tar-Rieżami Annwali Koordinat dwar id-Difiża (CARD);

9. Jinnota li hemm ir-riskju ta’ dipendenza għall-provvista tal-materjali kritiċi u ta’ ktajjen tal-provvista taħt il-pressjoni ta’ domandi eċċessivi li jistgħu jaffettwaw l-abilità tal-UE li tibqa’ kompetittiva fil-qasam tat-teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża; jistieden lill-Kummissjoni tippromwovi ċ-ċirkolarità u tivvaluta kif għandha żżid ir-riċerka dwar il-materjali ġodda għat-teknoloġiji kritiċi fl-att dwar il-materja prima kritika, sabiex titnaqqas kemm jista’ jkun id-dipendenza tal-UE minn pajjiżi terzi;

10. Jinnota l-periklu tad-dipendenza żejda mill-materja prima mhux tal-UE u jirrakkomanda li jissaħħu l-isforzi biex dan jiġi evitat;

11. Jilqa’ l-ħolqien ta’ skema ta’ innovazzjoni tad-difiża tal-UE u l-ħidma li għaddejja b’diversi għodod relatati mad-difiża u teknoloġiji ġodda u b’użu doppju sabiex in-negozji ġodda u l-SMEs innovattivi jiġu megħjuna jegħlbu l-ostakli teknoloġiċi, amministrattivi, finanzjarji, regolatorji u għad-dħul fis-suq kbar; jistieden lill-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri, bħala l-utenti finali, jintegraw in-networks tal-innovazzjoni transfruntiera fil-ktajjen tal-provvista tat-teknoloġija tad-difiża tagħhom; jissottolinja li dawn l-inizjattivi jrid ikollhom l-għan li jtejbu l-kapaċitajiet militari u jistinkaw għal livell għoli ta’ indipendenza teknoloġika tal-UE; jistieden lill-Kummissjoni tikkunsidra kif xieraq is-sensittivitajiet speċifiċi tas-sigurtà u d-difiża meta tkun qed tistabbilixxi inizjattivi fl-ambitu tal-iskema ta’ innovazzjoni tad-difiża tal-UE; jistieden lill-Kummissjoni taħdem mill-qrib flimkien maċ-Ċentru ta’ Innovazzjoni fid-Difiża tal-UE stabbilit fi ħdan l-EDA;

12. Jistieden lill-Kummissjoni teżamina d-direttivi tal-UE dwar l-akkwist fir-rigward tal-ostakli għan-negozji ġodda u għan-negozji żgħar, speċjalment fil-qasam tal-innovazzjoni, fejn ir-riskju li proġett ifalli huwa ogħla, u tinkoraġġixxi lill-Istati Membri jevitaw tali ostakli fl-implimentazzjoni tagħhom;

13. Jirrikonoxxi l-ħtieġa kostanti ta’ koordinazzjoni mill-qrib mas-sħab assoċjati u mas-sħab tal-istess fehma, bħall-Istati Uniti u n-NATO; jilqa’ l-impenn tal-Kummissjoni u tal-Viċi President tal-Kummissjoni/Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà (VP/RGħ) li jesploraw il-kooperazzjoni bejn l-UE u l-Istati Uniti fil-kuntest tal-Kunsill tal-Kummerċ u t-Teknoloġija bejn l-UE u l-Istati Uniti; jilqa’ l-impenn tal-Kummissjoni u tal-VP/RGħ li jesploraw interazzjonijiet miftiehma b’mod reċiproku u ta’ benefiċċju bejn l-inizjattivi tal-UE u dawk tan-NATO ffukati fuq it-teknoloġiji ġodda; jisħaq, madankollu, fuq il-ħtieġa li l-UE tibni awtonomija strateġika miftuħa b’enfasi speċjali fuq l-investiment fit-teknoloġiji Ewropej;

14. Jinsab imħasseb dwar in-nuqqas ta’ investiment f’teknoloġiji fixkiela ġodda fl-industriji tad-difiża u tas-sigurtà minkejja l-eżistenza tar-Regolament dwar il-Fond Ewropew għad-Difiża(2) (EDF); jistieden lill-Kummissjoni tiċċara l-linji gwida u r-regolamenti strateġiċi sabiex trawwem l-investiment fl-industrija tad-difiża u tistabbilixxi l-għodod u l-miżuri kooperattivi meħtieġa biex tinkoraġġixxi lill-industriji tad-difiża u tas-sigurtà jinvestu aktar fl-innovazzjoni teknoloġika fit-teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża, minbarra li jipproduċu s-sistemi ta’ armi eżistenti, f’konformità sħiħa mad-dritt internazzjonali u l-qafas leġiżlattiv tal-UE u b’segwitu tal-iżvilupp ta’ dawn;

15. Jenfasizza r-rwol importanti tal-SMEs u tan-negozji ġodda fl-innovazzjoni u l-iżvilupp u jitlob li dawn jiġu inklużi fi programmi u strumenti speċifiċi bħala parti mill-implimentazzjoni futura tal-pjan direzzjonali dwar it-teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża;

16. Jisħaq fuq il-ħtieġa ta’ kooperazzjoni aktar mill-qrib bejn l-Istati Membri dwar l-iżvilupp tal-kapaċitajiet biex tingħata spinta lill-innovazzjoni fit-teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża; jistieden lill-korpi rilevanti tal-UE jagħtu prijorità lill-proġetti konġunti għall-innovazzjoni, ffinanzjata mill-UE u kofinanzjata, f’teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża u jaġixxu bħala katalisti u aċċeleraturi biex jinkoraġġixxu bil-qawwa lill-Istati Membri jikkoordinaw b’mod effettiv il-programmi tagħhom ta’ żvilupp tal-kapaċitajiet; jistieden ukoll lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jikkunsidraw l-istabbiliment ta’ mekkaniżmu tal-UE għall-akkomunament ir-riżorsi nazzjonali għar-R&Ż fid-difiża u s-sigurtà, bl-involviment sod tal-Parlament, fejn xieraq, fl-implimentazzjoni tiegħu;

17. Jenfasizza li l-innovazzjoni u l-iżvilupp iffinanzjati u kofinanzjati mill-UE fit-teknoloġiji kritiċi u fixkiela tad-difiża għandhom iwasslu għal livell ogħla ta’ interoperabbiltà u akkwist kollaborattiv ta’ tagħmir tad-difiża min-naħa tal-Istati Membri ladarba t-teknoloġiji żviluppati jkunu laħqu livell xieraq ta’ tħejjija teknoloġika; jenfasizza kemm hu daqstant ieħor importanti li tiġi prevenuta d-duplikazzjoni tal-proġetti fil-livell tal-UE u jissottolinja l-importanza li jitnaqqsu kemm jista’ jkun il-koinċidenzi u d-duplikazzjonijiet eżistenti; jitlob li l-livell xieraq ta’ tħejjija teknoloġika jiġi definit mill-Kummissjoni b’kooperazzjoni mal-Istati Membri f’konformità mal-ambjent tas-sigurtà modern u mad-domandi tal-kamp tal-battalja moderni; jenfasizza l-ħtieġa li d-diversi programmi ta’ riċerka u innovazzjoni tal-UE jiġu allinjati aktar mill-qrib sabiex jitrawwem l-iżvilupp tat-teknoloġiji kritiċi fl-Ewropa, filwaqt li titqies il-possibbiltà li jsir użu doppju tat-teknoloġiji eżistenti;

18. Jinnota l-isforzi tal-Kummissjoni biex tappoġġja l-akkwist kollaborattiv ta’ teknoloġiji tas-sigurtà u tad-difiża min-naħa tal-Istati Membri, bħall-proposta għal regolament li jistabbilixxi t-tisħiħ tal-industrija tad-difiża Ewropea permezz ta’ att komuni dwar l-akkwist;

19. Jenfasizza l-ħtieġa ta’ kooperazzjoni mill-qrib bejn id-diversi partijiet ikkonċernati bħall-akkademja u s-settur pubbliku u dak privat sabiex jintużaw l-aħjar prattiki fit-teknoloġiji tas-sigurtà u tad-difiża; jistieden lill-Kummissjoni teżamina l-potenzjal tal-użu ta’ mudelli “spirali multipli” għall-innovazzjoni;

20. Jinsab imħasseb dwar il-livell insuffiċjenti ta’ finanzjament għad-difiża u s-sigurtà mill-fondi tal-UE u jiddeplora r-rata l-aktar baxxa li qatt kien hawn ta’ kollaborazzjoni tal-Istati Membri dwar l-akkwist fil-qasam tad-difiża; jiddispjaċih għall-fatt li l-baġit tal-FEŻ tnaqqas b’madwar 40 % meta mqabbel mal-proposta tal-Kummissjoni għall-qafas finanzjarju pluriennali (QFP) 2021–2027, u għall-fatt li l-baġit tal-programm ta’ mobbiltà militari tnaqqas b’ 75 %; jenfasizza l-fatt li l-QFP attwali mhux se jkun jista’ jipprovdi riżorsi finanzjarji biżżejjed biex jagħti spinta lill-kollaborazzjoni tal-UE fil-qasam tad-difiża f’livell xieraq, peress li s-sitwazzjoni attwali tas-sigurtà titlob qabża kwalitattiva; iħeġġeġ lill-Istati Membri jikkunsidraw l-akkomunament fil-livell tal-UE ta’ partijiet konsiderevoli tal-baġits tad-difiża nazzjonali tagħhom li qed jiżdiedu biex b’mod konġunt jirrikostitwixxu l-istokkijiet tal-munizzjon eżawriti u jixtru b’mod konġunt sistemi tal-armi, inklużi dawk l-aktar kumplessi u għaljin, bħall-ġettijiet tal-ġlied, il-bastimenti tal-gwerra u t-tankijiet tal-gwerra ewlenin; jistieden lill-Kummissjoni tkompli tiżviluppa aktar skemi ta’ finanzjament eżistenti u alternattivi biex iżżid b’mod sinifikanti l-finanzjament għat-teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża fl-ambitu tal-QFP attwali, filwaqt li tqis il-ħtiġijiet reali f’dak li hu investiment industrijali;

21. Jenfasizza li r-regolamentazzjoni tal-UE, li jista’ jkollha impatt fuq l-aċċess tal-industriji Ewropej tas-sigurtà u d-difiża għall-finanzjament, trid tkun konsistenti mal-isforzi tal-UE biex tiffaċilita l-aċċess suffiċjenti tal-industrija tad-difiża Ewropea għall-finanzi u l-investiment pubbliċi u privati;

22. Jenfasizza l-ħtieġa li jsir użu doppju aħjar tat-teknoloġiji ċivili eżistenti u li ssir fertilizzazzjoni reċiproka fost l-innovazzjoni ċivili, militari u b’użu doppju fil-qasam tat-teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża u jenfasizza l-potenzjal korrispondenti li tkompli ssir aktar kooperazzjoni fost il-programmi tal-UE; jisħaq fuq il-ħtieġa ta’ networks aħjar għall-kondiviżjoni tal-għarfien għat-teknoloġiji eżistenti u ġodda ħalli l-utenti finali u l-investituri potenzjali jkunu jistgħu jagħmlu użu aħjar mit-teknoloġiji li diġà jinsabu fis-suq jew jinvestu f’teknoloġiji emerġenti b’potenzjal għoli;

23. Jinkoraġġixxi l-innovazzjoni bbażata fuq żieda fl-effiċjenza tar-riżorsi, l-iżvilupp ta’ materjali ġodda, il-promozzjoni ta’ materja prima sekondarja u akkwist pubbliku konġunt aktar sostenibbli u l-użu ta’ soluzzjonijiet teknoloġiċi ambjentalment sostenibbli; jistieden lill-Kummissjoni tesplora, f’kooperazzjoni mal-EDA, it-triq ’il quddiem rigward teknoloġiji sostenibbli tas-sigurtà u d-difiża u kif ir-reżiljenza tal-UE u l-industriji tas-sigurtà u tad-difiża tagħha jistgħu jibbenefikaw f’konformità mal-pjan direzzjonali tal-UE dwar it-tibdil fil-klima u d-difiża u r-riżoluzzjoni tiegħu tas-7 ta’ Ġunju 2022 dwar l-istess suġġett, b’mod partikolari billi tnaqqas id-dipendenza tal-industriji tas-sigurtà u tad-difiża tal-UE mill-fjuwils fossili, u billi tivvaluta l-vulnerabbiltà tagħhom għat-tibdil fil-klima u l-ħtieġa korrispondenti li jadattaw għalih;

24. Jissottolinja l-ħtieġa li jiżdiedu l-investimenti fid-difiża “ekoloġika” billi jiġi ddedikat sehem akbar ta’ R&Ż iffinanzjati mill-UE għall-fjuwils b’livell żero ta’ emissjonijiet tal-karbonju u sistemi ta’ propulsjoni għall-vetturi militari, b’mod partikolari għal sistemi tal-armi ewlenin futuri żviluppati fl-ambitu tal-oqfsa rilevanti tal-UE; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jikkunsidraw l-impronti tal-enerġija, tal-karbonju u dawk ambjentali billi jibdew mill-fażi tad-disinn meta jkunu qed jinvestu l-fondi rilevanti tal-UE; ifakkar li l-azzjonijiet ta’ R&Ż fl-ambitu tal-FEŻ jistgħu jtejbu l-effiċjenza, inaqqsu l-impronti tal-karbonju u jiksbu l-aħjar prattiki sostenibbli; jappella għal mekkaniżmu biex jiġu inċentivati r-R&Ż għal teknoloġiji sostenibbli fid-difiża u s-sigurtà; jilqa’ l-baġit iddedikat għar-reżiljenza enerġetika u għat-tranżizzjoni ambjentali fl-ewwel programm ta’ ħidma annwali, iżda jinnota li dan jirrappreżenta biss 11 % tal-baġit annwali ġenerali tal-FEŻ;

25. Jenfasizza li l-gwerra tar-Russja kontra l-Ukrajna wriet ripetutament l-effettività tat-teknoloġiji fixkiela li spiss jiġu b’kost relattivament baxx filwaqt li jkollhom impatt qawwi fuq il-kamp tal-battalja kontra sistemi u formazzjonijiet kbar ta’ armi; jistieden lill-Kummissjoni twettaq studju, b’kooperazzjoni mal-Gvern tal-Ukrajna u mas-sħab tan-NATO, dwar it-tagħlimiet identifikati mill-gwerra fl-Ukrajna fir-rigward tat-teknoloġiji kritiċi għas-sigurtà u d-difiża; jenfasizza l-ħtieġa ta’ approċċ b’moħħ miftuħ meta tkun qed titwettaq il-valutazzjoni teknoloġika u jenfasizza l-ħtieġa serja li jinsiltu l-konklużjonijiet it-tajba mill-akbar gwerra fl-Ewropa mit-Tieni Gwerra Dinjija ’l hawn;

26. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

(1)	ĠU C 493, 27.12.2022, p. 19.
(2)	Ir-Regolament (UE) 2021/697 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta’ April 2021 li jistabbilixxi l-Fond Ewropew għad-Difiża u li jħassar ir-Regolament (UE) 2018/1092 (ĠU L 170, 12.5.2021, p. 149).

Il-koġestjoni tas-sajd fl-UE

179k

57k

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar il-koġestjoni tas-sajd fl-UE u l-kontribut tas-settur tas-sajd għall-implimentazzjoni tal-miżuri ta' ġestjoni (2022/2003(INI))

P9_TA(2023)0132

A9-0119/2023

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-Artikolu 11 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea,

– wara li kkunsidra l-Artikolu 349 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-25 ta' Lulju 2001 bit-titolu "Il-governanza Ewropea – White paper" (COM(2001)0428),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta' Diċembru 2019 dwar il-Patt Ekoloġiku Ewropew (COM(2019)0640),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1380/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta' Diċembru 2013 dwar il-Politika Komuni tas-Sajd, li jemenda r-Regolamenti tal-Kunsill (KE) Nru 1954/2003 u (KE) Nru 1224/2009 u li jħassar ir-Regolamenti tal-Kunsill (KE) Nru 2371/2002 u (KE) Nru 639/2004 u d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2004/585/KE(1),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2019/1022 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta' Ġunju 2019 li jistabbilixxi pjan pluriennali għas-sajd li jisfrutta l-istokkijiet tal-ħut tal-qiegħ fil-Punent tal-Mediterran u li jemenda r-Regolament (UE) Nru 508/2014(2),

– wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar ir-restawr tan-natura (COM(2022)0304),

– wara li kkunsidra l-Gwida tal-Organizzazzjoni tal-Ikel u l-Agrikoltura tan-Nazzjonijiet Uniti (FAO) għall-evalwazzjoni tal-effettività tal-koġestjoni tal-postijiet għas-sajd,

– wara li kkunsidra l-Artikolu 54 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għas-Sajd (A9-0119/2023),

A. billi l-politika komuni tas-sajd (PKS) għandha tiżgura li l-attivitajiet tas-sajd jikkontribwixxu għas-sostenibbiltà ambjentali, ekonomika u soċjali fit-tul u jikkontribwixxu għal żieda fil-produttività u standard tal-għajxien ġust għas-settur tas-sajd;

B. billi l-Għan 14 tal-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli tan-NU jimmira li jikkonserva u juża b'mod sostenibbli l-oċeani, l-ibħra u r-riżorsi tal-baħar għall-iżvilupp sostenibbli; billi dan jinkludi li s-sajjieda artiġjanali fuq skala żgħira jingħataw aċċess għar-riżorsi u għas-swieq tal-baħar;

C. billi r-Regolament (UE) Nru 1380/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta' Diċembru 2013 dwar il-Politika Komuni tas-Sajd jiddikjara fil-premessa 14 li "huwa importanti li l-ġestjoni tal-PKS tkun iggwidata minn prinċipji ta' governanza tajba". billi dawk il-prinċipji huma dettaljati aktar fir-regolament, b'mod partikolari fl-Artikolu 3, li jenfasizza t-teħid ta' deċiżjonijiet ibbażat fuq l-aħjar parir xjentifiku disponibbli, b'enfasi speċjali fuq ir-rwol tal-Kunsill Konsultattiv, l-involviment wiesa' tal-partijiet ikkonċernati u perspettiva fit-tul;

D. billi l-koġestjoni tista' taħdem biss jekk il-prinċipju tas-sussidjarjetà jiġi rispettat; billi l-Unjoni Ewropea jista' jkollha rwol ta' faċilitazzjoni biex tagħmel il-koġestjoni possibbli;

E. billi l-Patt Ekoloġiku Ewropew u l-Istrateġija għall-Bijodiversità għall-2030 jinkludu impenji u azzjonijiet speċifiċi, fosthom l-istabbiliment ta' network usa' ta' żoni protetti fuq l-art u fuq il-baħar madwar l-UE, bl-espansjoni taż-żoni Natura 2000; billi l-liġi proposta tal-UE dwar ir-restawr tan-natura tipproponi li jiġu applikati miri legalment vinkolanti għar-restawr tan-natura għall-Istati Membri kollha għal tal-anqas 20 % taż-żoni tal-art u tal-baħar tal-UE sal-2030, li fl-aħħar mill-aħħar ikopru l-ekosistemi kollha li jeħtieġu restawr sal-2050;

F. billi hemm bosta każijiet ta' implimentazzjoni b'suċċess tal-koġestjoni tal-postijiet għas-sajd fl-Istati Membri, inkluż fi Spanja (il-Galicia, il-Katalonja u l-Andalusija), fil-Portugall (Algarve u Peniche-Nazaré), fl-Iżvezja (Kosterhavets), fin-Netherlands, fl-Italja (Torre Guaceto), fi Franza (Île de Sein u l-proġett CoGeCo) u fil-Kroazja (Telašćica u Lastovo);

G. billi hemm ukoll bosta stejjer ta' suċċess fil-pajjiżi kandidati tal-UE bħal fit-Turkija (il-proġett SMAP III tal-UE, li tlesta fl-2009 fil-Bajja ta' Gökova, u l-proġett li jmiss SAD-Rubicon), u f'pajjiżi terzi, bħas-Senegal, bil-koġestjoni tal-postijiet għas-sajd tal-qarnit u tal-awwist aħdar, u f'pajjiżi Asjatiċi bħall-Bangladesh, il-Kambodja, il-Filippini u s-Sri Lanka;

H. billi r-reġjuni ultraperiferiċi jikkontribwixxu b'mod enormi għad-dimensjoni marittima tal-UE, fejn iż-żoni ekonomiċi esklużivi vasti tagħhom jammontaw għal aktar minn nofs iż-żona ekonomika esklużiva tal-UE(3);

I. billi kważi 80 % tal-bijodiversità tal-UE attwalment tinsab fir-reġjuni ultraperiferiċi u fil-pajjiżi u t-territorji ekstra-Ewropej tagħha(4);

J. billi huwa meħtieġ li jitqiesu l-karatteristiċi speċifiċi tas-settur tas-sajd fuq skala żgħira f'xi reġjuni Ewropej, b'mod partikolari fir-reġjuni ultraperiferiċi, peress li juża rkaptu tas-sajd selettiv b'impatt ambjentali aktar baxx; billi s-settur huwa importanti biex jiġu żgurati l-impjiegi fiż-żoni kostali u biex jiġi ggarantit standard tal-għajxien ġust għall-komunitajiet lokali(5);

K. billi l-prinċipju ġenerali tal-koġestjoni tal-postijiet għas-sajd jista' jiġi ffaċilitat permezz ta' appoġġ u linji gwida kemm fil-livell Ewropew kif ukoll f'dak nazzjonali;

L. billi ċerti Stati Membri u reġjuni għandhom qafas legali għall-koġestjoni; billi, madankollu, s'issa ma hemm l-ebda leġiżlazzjoni fil-livell Ewropew u hemm biss ftit għodod li jiffaċilitaw l-implimentazzjoni ta' mekkaniżmi tal-koġestjoni, anke jekk il-koġestjoni qed tintuża għall-ġestjoni ta' xi postijiet għas-sajd f'ħafna Stati Membri tal-UE, bl-applikazzjoni ta' regoli li jaqblu perfettament mal-PKS attwali;

M. billi, f'xi każijiet, il-ġestjoni tradizzjonali kellha rati ta' suċċess diverġenti fir-rigward tat-titjib tal-istokkijiet u taż-żamma tal-impjiegi;

N. billi l-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd ma tistax tiġi separata minn aspetti oħra assoċjati mal-ambjent tal-baħar u mal-popolazzjonijiet kostali, bħal aspetti ekonomiċi, kulturali u soċjali, kif stabbilit fl-Artikolu 2 tar-Regolament (UE) Nru 1380/2013, li jistipula l-objettivi tal-PKS, u kif imsemmi tul dak ir-regolament;

O. billi huwa diffiċli li jinkisbu u jinġabru data u informazzjoni dwar l-ambjenti tal-baħar u tal-postijiet għas-sajd; billi l-parteċipazzjoni tas-settur tas-sajd innifsu f'din il-ħidma, permezz tal-involviment dirett ta' dawk involuti f'din l-attività, hija importanti għall-korpi ta' riċerka pubbliċi u privati kollha fil-livell Ewropew, kif stipulat fl-Artikolu 25 tar-Regolament (UE) Nru 1380/2013 dwar il-Politika Komuni tas-Sajd;

P. billi, fil-każijiet kollha ta' koġestjoni msemmija hawn fuq, il-bidla fir-rwol tas-sajjieda – minn soġġetti passivi li jikkonformaw mar-regoli għal protagonisti fil-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd li jikkonformaw mar-regoli maqbula – hija fundamentali għas-suċċess tal-inizjattivi adottati, peress li huma se jikkontribwixxu għal fehim aħjar tagħhom, jiddefenduhom u jimmonitorjaw il-konformità magħhom, u jiġġestixxu l-metodi tas-sajd tagħhom b'approċċ ibbażat fuq ekosistema, filwaqt li jifhmu l-importanza tal-postijiet għas-sajd tagħhom fl-ekosistemi; billi r-rwol tas-sajjieda bħala "gwardjani tal-baħar" huwa sottolinjat permezz tal-kontribut tagħhom lejn it-tfassil ta' politika mmirata, it-tnaqqis tal-iskart fil-baħar u l-ġbir tal-plastik fil-baħar, pereżempju;

Q. billi s-settur tas-sajd, b'mod partikolari s-sajd artiġjanali fuq skala żgħira, għandu rwol vitali fil-monitoraġġ tal-ambjent tal-baħar u tal-istokkijiet tal-ħut, filwaqt li jipprovdi data estremament utli u rilevanti għal finijiet ta' teħid ta' deċiżjonijiet;

R. billi hija meħtieġa ħidma xjentifika li tipproduċi data regolari u aġġornata biex isservi ta' bażi għall-miżuri li għandhom jittieħdu biex jiġi żgurat l-użu responsabbli tar-riżorsi komuni, kif stipulat fl-Artikoli 26 u 27 tar-Regolament (UE) Nru 1380/2013 dwar il-Politika Komuni tas-Sajd;

S. billi sistema li tkun produttiva u sostenibbli tul iż-żmien trid tkun bijoloġikament soda u bbilanċjata sabiex jiġi żgurat ekwilibriju bejn l-ispeċijiet, li jippermetti li l-istokkijiet jinżammu issa u fil-futur; billi l-aħjar sistema eżistenti ta' ġestjoni tar-riżorsi – adattata għal kull każ – trid tintuża għal dan il-għan, abbażi tas-suċċess tas-sistemi ta' koġestjoni li ntwera fil-każijiet imsemmija hawn fuq;

T. billi fl-2017, ġie stmat li tal-anqas 9 miljun persuna kienu involuti f'attivitajiet tas-sajd rikreattiv tal-baħar fl-Ewropa u li s-settur tas-sajd rikreattiv fil-baħar appoġġa kważi 100 000 impjieg ekwivalenti għal full-time, b'impatt ekonomiku annwali totali li jammonta għal EUR 10,5 biljun; billi s-sajjieda rikreattivi huma utenti tal-baħar u tar-riżorsi tiegħu; billi s-settur tas-sajd rikreattiv jipprovdi opportunitajiet ekonomiċi għall-komunitajiet kostali;

U. billi l-white paper dwar il-governanza tal-Unjoni Ewropea tiddikjara li l-politiki ma għandhomx jibqgħu jiġu deċiżi fl-ogħla livell, li l-leġittimità tal-UE tiddependi mill-parteċipazzjoni taċ-ċittadini tagħha, li s-sistema ta' funzjonament tal-Unjoni jeħtieġ li ssir aktar trasparenti peress li l-parteċipazzjoni tiddependi fuq il-fatt li n-nies ikunu jistgħu jieħdu sehem f'dibattitu pubbliku u li biex dan iseħħ, il-pubbliku ġenerali jeħtieġ li jkun infurmat b'mod aktar attiv dwar kwistjonijiet Ewropej; billi l-white paper tipproponi wkoll l-involviment tal-assoċjazzjonijiet tal-gvern lokali fl-iżvilupp tal-politika u flessibbiltà akbar fl-implimentazzjoni ta' ċerti politiki Komunitarji b'impatt territorjali qawwi; billi l-PKS riveduta introduċiet il-kunċett ta' reġjonalizzazzjoni u wessgħet il-firxa tal-Kunsilli Konsultattivi għall-konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati;

V. billi r-Regolament (UE) 2019/1022 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-20 ta' Ġunju 2019 li jistabbilixxi pjan pluriennali għas-sajd li jisfrutta l-istokkijiet tal-ħut tal-qiegħ fil-Punent tal-Mediterran diġà jipprevedi fl-Artikolu 9(10) li "f'konformità mal-prinċipji ta' governanza tajba stabbiliti fl-Artikolu 3 tar-Regolament (UE) Nru 1380/2013, l-Istati Membri jistgħu jippromwovu sistemi ta' ġestjoni parteċipattiva fil-livell lokali sabiex jintlaħqu l-għanijiet tal-pjan", u billi l-koġestjoni hija forma ta' ġestjoni parteċipattiva;

W. billi l-koġestjoni, li hija mudell parteċipattiv u ta' koresponsabbiltà, hija aktar trasparenti u proattiva u hija ugwalment demokratika, u tgħin biex jiġu ġġenerati sinerġiji edukattivi fir-rigward tal-ġestjoni ta' riżorsi komuni u kultura ta' responsabbiltà, tistabbilixxi networks ta' fiduċja u tikkontribwixxi għat-tnaqqis tal-kunflitti u biex jingħelbu n-nuqqas ta' rieda sabiex jiġu implimentati innovazzjonijiet fil-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd;

X. billi l-organizzazzjonijiet tas-sajjieda, bħal cofradías, comités des pêches jew prud'homies de pêcheurs, jista' jkollhom rwol importanti x'jaqdu fl-iżvilupp u fl-implimentazzjoni ta' sistemi tal-koġestjoni; billi l-cofradías huma organizzazzjonijiet li ilhom jirrappreżentaw lill-produtturi f'xi Stati Membri, u r-rwol soċjetali tagħhom fis-sostenn tal-komunitajiet kostali huwa fundamentali; billi minkejja dan, għadhom mhumiex rikonoxxuti bħala entitajiet eliġibbli għal appoġġ mill-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi, is-Sajd u l-Akkwakultura (FEMSA);

Y. billi s-sajjieda, li huma l-partijiet ikkonċernati prinċipali, u l-organizzazzjonijiet tal-produtturi għandhom rwol ċentrali biex jintlaħqu l-objettivi ewlenin tal-PKS f'termini ta' sigurtà tal-ikel, rendiment massimu sostenibbli, ġestjoni tal-kwoti, kummerċjalizzazzjoni u miżuri tekniċi ta' konservazzjoni; billi, barra minn hekk, huma jipprovdu eżempju tajjeb tal-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd fl-UE billi jistabbilixxu miżuri ta' ġestjoni permezz tar-riżoluzzjonijiet konġunti tas-sajjieda, jorganizzaw attivitajiet tas-sajd f'konformità mar-rekwiżiti tas-suq u jikkollaboraw ma' diversi partijiet ikkonċernati biex jimplimentaw miżuri ta' ġestjoni fil-livell lokali;

Z. billi n-nuqqas ta' rappreżentanza u ta' inklużjoni tan-nisa fil-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd ixekkel is-sostenibbiltà u l-iżvilupp;

Kontribut tal-koġestjoni għall-objettivi tal-politika komuni tas-sajd

1. Jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li s-sistemi ta' koġestjoni tal-postijiet għas-sajd iħaddnu kemm il-kriterji ta' kondiviżjoni tal-PKS, billi jintegraw l-għarfien kollettiv u jinkludu kwalunkwe attur li jibbenefika minn riżorsa kollettiva, kif ukoll il-prinċipji ta' ġestjoni tal-PKS, billi jikkontribwixxu għall-kisba tal-objettivi stabbiliti fl-Artikoli 2 u 3 tar-Regolament (UE) Nru 1380/2013;

2. Iqis li fil-każijiet kollha ta' koġestjoni li ġew analizzati, hemm potenzjal ċar għal titjib fis-sostenibbiltà tar-riżorsi fil-livell ambjentali, filwaqt li jinżammu l-benefiċċji ekonomiċi u soċjali tal-attività, peress li l-atturi soċjali u ekonomiċi jiġu involuti direttament fit-teħid tad-deċiżjonijiet fil-koġestjoni; jinnota li tali sistemi ta' kogovernanza nstab li huma aktar reżiljenti għal xokkijiet bħall-COVID‑19 u jnaqqsu l-kunflitti u jtejbu l-fluwidità fit-teħid tad-deċiżjonijiet dwar il-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd, filwaqt li jrawmu d-demokratizzazzjoni, it-trasparenza, il-fiduċja u l-konformità mar-regolamenti;

3. Jirrimarka li ntwera li l-koġestjoni tiffavorixxi t-teħid ta' deċiżjonijiet kunsenswali bejn l-amministrazzjoni, il-partijiet ikkonċernati rilevanti u l-korpi ta' riċerka, li dejjem għandhom jaġixxu skont il-prinċipji tal-PKS u regolamenti rilevanti oħra, billi japplikaw l-approċċ ta' prekawzjoni fil-każijiet kollha biex jiżguraw li r-riżorsi jiġu sfruttati b'mod li jkun kompletament sostenibbli abbażi tar-rendiment massimu sostenibbli tal-ispeċijiet fil-mira; jissottolinja li dan it-tip ta' ġestjoni u teħid ta' deċiżjonijiet kien fattur importanti fl-implimentazzjoni ta' miżuri ta' konservazzjoni ta' suċċess, bħaż-żoni protetti tal-baħar u miżuri effettivi oħra ta' konservazzjoni bbażata fuq iż-żona;

4. Jissottolinja li s-settur tas-sajd rikreattiv għandu jiġi inkluż ukoll fis-sistemi ta' koġestjoni, billi jinkludu kemm l-utenti kif ukoll l-atturi ekonomiċi li jikkontribwixxu għall-ġenerazzjoni ta' benefiċċji soċjoekonomiċi għall-komunitajiet; jinnota li l-implimentazzjoni ta' koġestjoni fil-PKS hija wkoll opportunità għal rikonoxximent u ġestjoni aħjar tas-sajd rikreattiv f'din il-politika;

5. Jenfasizza l-fatt li s-sistemi tal-koġestjoni huma bbażati fuq il-postijiet għas-sajd, iżda jistgħu jiffunzjonaw ukoll f'sitwazzjonijiet transfruntiera u jkopru żoni ġeografiċi differenti, u jqisu l-ambjent li joperaw fih, u għaldaqstant japplikaw approċċ olistiku; jinnota, f'dan ir-rigward, li l-arranġamenti tal-koġestjoni jistgħu jipprovdu wkoll mekkaniżmi għal arranġamenti ta' skambju tal-kwoti;

6. Jinnota li hemm spettru ta' arranġamenti possibbli ta' koġestjoni, li jkopri diversi arranġamenti ta' sħubija u gradi ta' kondiviżjoni tal-poter;

7. Jisħaq li, peress li l-korpi ta' riċerka huma involuti direttament fis-sistemi ta' koġestjoni, it-titjib fil-ġbir ta' data xjentifika huwa żgurat; jissottolinja li din is-sistema tippermetti li jiġu ġġenerati data u għarfien li jista' jkun diffiċli li jinkisbu b'mod ieħor minħabba r-relazzjoni mill-qrib bejn il-partijiet kollha involuti (l-amministrazzjoni, l-industrija u r-riċerkaturi – l-hekk imsejjaħ spiral triplu), u b'hekk tiġi żviluppata l-kapaċità tagħhom kollha li jużaw din l-informazzjoni biex jiġġeneraw rispons rapidu u effettiv għal kwalunkwe kwistjoni li tista' taffettwa l-postijiet għas-sajd; jinnota, f'dan ir-rigward, ir-rwol importanti li l-fondi tal-UE jista' jkollhom fil-finanzjament tar-riċerka u fil-ġbir tad-data u jħeġġeġ lill-Istati Membri jiżguraw l-inklużjoni ta' possibbiltajiet ta' finanzjament fl-implimentazzjoni nazzjonali tagħhom tal-fondi tal-UE;

8. Jisħaq li l-koġestjoni tgħin ukoll biex jinħolqu kundizzjonijiet għas-settur tas-sajd biex ikun ekonomikament vijabbli u kompetittiv, biex jiġi żgurat standard ta' għajxien adegwat għal dawk li jiddependu mill-attivitajiet tas-sajd u biex jiġi żgurat li jitqiesu kemm l-interessi tal-konsumaturi kif ukoll tal-produtturi;

9. Jisħaq li l-organizzazzjonijiet tal-produtturi, il-cofradías u organizzazzjonijiet oħra bħall-comités des pêches jistgħu u għandhom jintużaw bħala muturi ewlenin tal-koġestjoni; jenfasizza li r-rwol fundamentali li tali organizzazzjonijiet jaqdu fil-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd għandu jiġi rikonoxxut u msaħħaħ, inkluż permezz tal-appoġġ tal-FEMSA;

10. Jenfasizza l-fatt li l-koġestjoni tikkontribwixxi għall-eliminazzjoni ta' prattiki tas-sajd illegali, mhux irrappurtat u mhux irregolat, peress li l-industrija u l-amministrazzjonijiet ikunu involuti u jkun aktar faċli li jiġu identifikati l-prattiki ħżiena u li dawn jiġu miġġielda, inkluż billi jiġu stabbiliti miżuri ta' kontroll u prattiki effettivi;

11. Jenfasizza r-rwol kruċjali li r-reġjuni ultraperiferiċi jaqdu fil-ġlieda kemm kontra s-sajd illegali, mhux irrappurtat, u mhux irregolat kif ukoll kontra t-tniġġis tal-oċeani, fid-dawl tal-firxa tagħhom u tal-pożizzjoni privileġġata tagħhom fl-Oċean Atlantiku u fl-Oċean Indjan; jinnota li jridu jiġu pprovduti b'kapaċità akbar għall-programmi ta' infurzar u ta' monitoraġġ;

12. Jisħaq fuq l-importanza li l-Artikolu 17 tar-Regolament (UE) Nru 1380/2013 dwar il-Politika Komuni tas-Sajd jiġi implimentat bis-sħiħ biex jiġu appoġġati l-mudelli tal-koġestjoni, fejn l-Istati Membri jeħtiġilhom jużaw kriterji trasparenti u oġġettivi, inklużi dawk ta' natura ambjentali, soċjali u ekonomika, meta jallokaw l-opportunitajiet tas-sajd disponibbli għalihom; billi dawn il-kriterji jistgħu jinkludu l-impatt tas-sajd fuq l-ambjent, l-istorja tal-konformità, il-kontribut għall-ekonomija lokali u l-livelli ta' qbid storiċi;

13. Jirrikonoxxi li l-koġestjoni tista' tkun għodda utli biex jittejjeb il-ġbir ta' data ambjentali u jiġi żgurat li l-miżuri ta' ġestjoni jiġu adattati għall-karatteristiċi speċifiċi tal-postijiet għas-sajd individwali, li jwassal għal aċċettazzjoni u konformità akbar mis-sajjieda; jisħaq fuq il-ħtieġa li din tintuża biex tittejjeb id-disponibbiltà tad-data u tal-miżuri biex jiġu minimizzati l-impatti tal-qabdiet aċċessorji fuq speċijiet sensittivi;

14. Jisħaq li l-approċċi tal-koġestjoni għandhom jinkludu l-ilħna tal-partijiet ikkonċernati kollha, inklużi dawk tar-rappreżentanti tat-trade unions ta' ċittadini ta' pajjiżi terzi impjegati fis-sajd tal-UE, b'konsegwenzi importanti għall-kundizzjonijiet tax-xogħol u għad-drittijiet tax-xogħol;

15. Jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li ma hemm l-ebda valutazzjoni unifikata ta' istanzi fejn il-koġestjoni ġiet implimentata fl-UE u bnadi oħra fid-dinja li tidentifika l-muturi ewlenin tas-sistema; jistieden lill-Kummissjoni tivvaluta l-eżempji ta' koġestjoni tal-postijiet għas-sajd fl-Unjoni sabiex tidentifika l-aħjar prattiki, b'mod partikolari fejn dawn jikkonċernaw l-involviment b'mod effettiv tal-partijiet ikkonċernati rilevanti fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet, u tapprova l-introduzzjoni gradwali tal-koġestjoni f'postijiet għas-sajd oħra u fil-korpi reġjonali tas-sajd li tipparteċipa fihom;

L-ostakli ewlenin għall-koġestjoni fl-Unjoni u s-soluzzjonijiet possibbli

16. Jisħaq li n-nuqqas ta' leġiżlazzjoni, għodod u strumenti speċifiċi tal-UE biex tiġi ffaċilitata l-implimentazzjoni tas-sistemi ta' koġestjoni tal-postijiet għas-sajd ġie enfasizzat bħala ostaklu li jipprevjeni lil xi Stati Membri milli jużaw dan il-metodu ta' ġestjoni ta' postijiet għas-sajd, peress li tali leġiżlazzjoni, għodod u strumenti jiddependu biss u esklużivament mill-impenn speċifiku tal-awtoritajiet kompetenti; jenfasizza l-importanza li tiġi pprovduta flessibbiltà fi kwalunkwe leġiżlazzjoni ġdida tal-UE sabiex il-prattiki u t-tradizzjonijiet attwali jkunu jistgħu jinżammu u jiġu pprovduti għodod u strumenti ġodda, bħall-iskambju tal-aħjar prattiki bejn l-Istati Membri u l-partijiet ikkonċernati involuti, li huwa pass importanti fl-espansjoni tal-użu tas-sistemi tal-koġestjoni;

17. Jisħaq fuq in-nuqqas ta' għodod xierqa, bħal fora, għal skambju dwar mudelli ta' koġestjoni u l-iżvilupp tagħhom, u miżuri regolatorji li jiffaċilitaw l-implimentazzjoni tagħhom; jinnota li minħabba f'hekk l-implimentazzjoni tal-mudelli xierqa fi Stati Membri differenti ssir iktar diffiċli, minkejja l-interess li s-settur u l-amministrazzjonijiet jistgħu juru fl-applikazzjoni tagħhom f'qasam partikolari;

18. Jitlob lill-Kummissjoni qafas regolatorju volontarju mhux vinkolanti dwar il-koġestjoni tal-postijiet għas-sajd, li għandu jipprovdi l-flessibbiltà meħtieġa biex jinżammu l-prattiki u t-tradizzjonijiet attwali, flimkien ma' valutazzjoni dwar kif dawn il-prattiki jistgħu jiġu mħeġġa u ffaċilitati, filwaqt li jitqies il-prinċipju tas-sussidjarjetà u abbażi ta' eżempji eżistenti ta' suċċess fl-Istati Membri u fil-pajjiżi terzi;

19. Jitlob lill-Kummissjoni tqis l-Istati Membri b'reġjuni ultraperiferiċi, u b'mod partikolari l-ispeċijiet li huma ta' importanza kruċjali għal kull wieħed minn dawn ir-reġjuni, meta tipproponi r-regolamenti dwar il-qabdiet totali permissibbli u l-kwoti annwali; jirrimarka li kwalunkwe qafas ta' ġestjoni għandu jippromwovi ġestjoni aħjar tal-kwoti tas-sajd bejn ir-reġjuni ultraperiferiċi u l-Istati Membri tagħhom, filwaqt li jitqiesu l-karatteristiċi speċifiċi ta' kull wieħed minn dawn ir-reġjuni; jissottolinja, minħabba l-importanza tas-settur tas-sajd fir-reġjuni ultraperiferiċi, il-ħtieġa li l-Istati Membri jipprovdu informazzjoni f'waqtha dwar l-evoluzzjoni tal-konsum tal-kwoti sabiex dawn ir-reġjuni jkunu jistgħu jżommu s-settur infurmat u jiġġestixxu l-flotot tagħhom aħjar;

20. Jisħaq li sabiex jiġu żgurati sistemi ta' koġestjoni aħjar, teżisti l-ħtieġa ta' regoli ċari li jiffaċilitaw l-aspetti speċifiċi kollha meħtieġa sabiex il-koġestjoni taħdem sew, bħall-istabbiliment ta' kumitati tal-koġestjoni, u l-ħtieġa li jitħaffef il-proċess ta' implimentazzjoni tal-miżuri, peress li hemm tħassib dwar il-fatt li l-qafas leġiżlattiv bħalissa mhuwiex ċar biżżejjed f'xi reġjuni, li jfisser li l-perjodu taż-żmien meħtieġ għall-ħolqien u għall-implimentazzjoni huwa fuq terminu twil, filwaqt li s-soluzzjonijiet huma meħtieġa fuq terminu qasir jew medju;

21. Jirrimarka li l-assenza ta' għodod u dispożizzjonijiet legali ċari fuq terminu twil jistgħu jikkompromettu l-koġestjoni b'suċċess tal-proġetti tal-postijiet għas-sajd, peress li tinvolvi proċessi fuq terminu medju u twil u impenn ta' tmexxija, u din hija r-raġuni għala appoġġ Ewropew għal din is-sistema huwa essenzjali;

22. Jenfasizza r-rwol speċifiku tal-Kunsilli Konsultattivi fl-iżgurar tal-involviment tal-partijiet ikkonċernati fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet tal-UE; iħeġġeġ lill-Kummissjoni tinvolvi ruħha aktar mal-Kunsilli Konsultattivi u tiżgura feedback xieraq dwar ir-rakkomandazzjonijiet tagħhom; jitlob lill-Kummissjoni tqis rapport annwali dwar kif ir-rakkomandazzjonijiet tal-Kunsilli Konsultattivi ġew ikkunsidrati; jenfasizza l-importanza tal-parteċipazzjoni tal-partijiet ikkonċernati kollha fil-Kunsilli Konsultattivi u l-kontribut tagħhom għar-rakkomandazzjonijiet rispettivi;

23. Jenfasizza l-importanza tal-ħidma tal-Kunsilli Konsultattivi fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet dwar il-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jżidu l-parteċipazzjoni fil-laqgħat tal-Kunsilli Konsultattivi u jikkomunikaw aħjar dwar il-valur tal-pariri tagħhom; iqis li r-rwol tal-Kunsilli Konsultattivi jrid jiġi żviluppat aktar;

24. Jinnota li s-sajjieda fuq skala żgħira spiss ikunu neqsin mir-riżorsi u mill-mezzi disponibbli għas-sajd industrijali biex jinvolvu ruħhom b'suċċess fil-proċess leġiżlattiv, li storikament wassal għal inugwaljanzi sinifikanti fl-oqfsa nazzjonali tal-politika tas-sajd;

25. Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jippromwovu, fl-ambitu tar-regoli tal-FEMSA, impenn għal mudelli tal-koġestjoni għall-postijiet għas-sajd, b'finanzjament adegwat biex ikopru n-nefqa operatorja tagħhom;

26. Jenfasizza li l-organizzazzjonijiet tal-produtturi huma importanti wkoll għas-suċċess tal-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd, peress li għandhom approċċ minn isfel għal fuq li jenfasizza l-parteċipazzjoni tal-komunità u l-movimenti fil-livell taċ-ċittadini;

27. Jinnota li l-iżvilupp ta' qafas tal-Unjoni għall-koġestjoni huwa possibbli taħt il-PKS attwali, iżda li għadu ma ġie żviluppat ebda qafas bħal dan;

Il-koġestjoni tal-postijiet għas-sajd – l-inklużjoni fir-reviżjoni futura tal-politika komuni tas-sajd

28. Jirrakkomanda li jiġi żgurat li l-koġestjoni tiġi inkluża kif xieraq fir-reviżjonijiet futuri tal-PKS, fejn il-koġestjoni qed tiġi definita mill-FAO bħala "arranġament ta' sħubija li fih il-komunità tal-utenti tar-riżorsi lokali (sajjieda) u l-gvern, b'appoġġ u assistenza kif meħtieġ minn partijiet ikkonċernati oħra (sidien tad-dgħajjes, negozjanti tal-ħut, proċessuri tal-ħut, bennejja tad-dgħajjes, negozjanti, eċċ.) u aġenti esterni (organizzazzjoni mhux governattiva, istituzzjonijiet akkademiċi u tar-riċerka), jaqsmu r-responsabbiltà u l-awtorità għall-ġestjoni tal-post għas-sajd"; jirrimarka li dan irid isir b'mod li jirrispetta l-prinċipju tas-sussidjarjetà, filwaqt li jiġi evitat li l-mudelli differenti tal-koġestjoni li diġà huma stabbiliti ma jiġux kompromessi, u li jiżgura li l-partijiet ikkonċernati rilevanti kollha, bħas-sajjieda, l-awtoritajiet u l-komunità xjentifika, jiġu kkonsultati u involuti kif xieraq fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet;

29. Jistieden lill-Istati Membri jappoġġaw l-iżvilupp ta' sistemi ta' koġestjoni tal-postijiet għas-sajd permezz tal-implimentazzjoni immedjata ta' oqfsa nazzjonali u legali, filwaqt li jibnu fuq l-aħjar prattiki osservati fi Stati Membri oħra u bl-appoġġ tal-Kummissjoni;

30. Jinnota li f'ħafna pajjiżi madwar id-dinja, il-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd hija bbażata prinċipalment fuq approċċ minn fuq għal isfel, iċċentrat fuq l-istat, iffukat fuq sajd industrijali jew fuq skala kbira, effiċjenza ekonomika u sostenibbiltà ambjentali; iqis li dan l-approċċ mhux dejjem ikun xieraq meta jitqiesu d-differenzi bejn ir-reġjuni u l-karatteristiċi speċifiċi tas-segmenti tal-flotta bħas-sajd fuq skala żgħira, li jibbenefikaw ħafna mill-involviment tal-komunità tas-sajd fl-għodod tal-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd, u li lanqas ma kien l-aħjar approċċ fir-rigward tas-sajd semiindustrijali u industrijali;

31. Jisħaq li l-inklużjoni tar-riċerka xjentifika fix-xjenza soċjali tal-baħar hija kritika biex tiggwida l-iżvilupp ta' approċċi u prattiki aktar inklużivi u ekwi ta' ġestjoni tal-postijiet tas-sajd;

32. Jisħaq li l-għażla tal-istrument li jintuża fil-ġestjoni tar-riżorsi tal-postijiet għas-sajd tiddependi fil-biċċa l-kbira mill-gvernijiet, għalkemm l-esperjenza madwar id-dinja turi li diversi forom ta' sħubija bejn il-gvern, l-industrija u s-sajjieda jsaħħu l-ġestjoni u jirriżultaw f'benefiċċji ambjentali, soċjali u ekonomiċi għall-oqsma kkonċernati; jirrimarka li r-rapport tal-1987 tal-Kummissjoni Dinjija dwar l-Ambjent u l-Iżvilupp, "Il-Futur Komuni Tagħna", magħruf aktar bħala r-Rapport Brundtland, diġà kkonkluda li sabiex jinkiseb żvilupp sostenibbli u għaldaqstant tinkiseb ukoll ġestjoni sostenibbli tar-riżorsi naturali, il-komunitajiet għandu jkollhom aċċess akbar għall-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet li jaffettwaw ir-riżorsi komuni, inkluża responsabbiltà akbar, kif ukoll jipparteċipaw f'tali proċess, dejjem f'kooperazzjoni mal-amministrazzjonijiet u mal-organizzazzjonijiet rilevanti; jenfasizza, f'dan ir-rigward, l-importanza li jiġi applikat il-prinċipju tas-sussidjarjetà biex jiġi ggarantit li d-deċiżjonijiet jittieħdu fil-livell amministrattiv korrett, u b'hekk jiġi żgurat l-involviment xieraq tal-partijiet ikkonċernati rilevanti;

33. Itenni li l-koġestjoni tal-postijiet għas-sajd diġà teżisti u kienet ta' suċċess f'ħafna mill-każijiet magħrufa; jinnota li dawn huma bbażati fuq oqfsa legali differenti, kemm fil-livell lokali, bħal fil-Galicia, fil-Katalonja u fl-Andalusija fi Spanja, kif ukoll fil-livell tal-istat, bħal fil-Portugall, fl-Italja, fi Franza, fl-Iżvezja, fil-Kroazja u fin-Netherlands; jisħaq li n-nuqqas ta' esperjenza u ta' eżempji tajbin fil-livell Ewropew jipprevjeni li din is-sistema tiġi applikata f'reġjuni u f'pajjiżi oħra;

34. Jenfasizza l-ħtieġa li jiġu żviluppati wkoll għodod ta' koġestjoni transfruntiera għal ċerti reġjuni, bl-appoġġ u l-parteċipazzjoni tal-Kummissjoni; jirrimarka, f'dan ir-rigward, l-eżempju tal-arranġament li ġie stabbilit bejn Franza, ir-Renju Unit u ċ-Channel Islands għall-ġestjoni tal-postijiet tas-sajd fir-reġjun, li sar iktar ċentralizzat mill-Brexit 'l hawn; itenni t-talba tiegħu lill-Kunsill ta' Sħubija fl-ambitu tal-Ftehim dwar il-Kummerċ u l-Kooperazzjoni mar-Renju Unit biex iqis arranġamenti differenti għall-kooperazzjoni fl-ilmijiet tad-Dipendenzi tal-Kuruna; jenfasizza, f'dan ir-rigward, li arranġamenti preċedenti fl-ambitu tat-Trattat tal-Bajja ta' Granville jistgħu jipprovdu bażi għal adattamenti futuri tar-regoli mill-Kunsill ta' Sħubija;

35. Jiddispjaċih li l-partijiet ikkonċernati mhumiex involuti biżżejjed fil-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd ma' pajjiżi terzi, kemm jekk għall-allokazzjoni tal-kwoti, kif ukoll għall-qabdiet totali permissibbli jew għall-miżuri tekniċi; jinsisti li l-Kummissjoni tħaddan ir-rwol tagħha bħala r-rappreżentant tal-UE fin-negozjati ma' pajjiżi terzi sabiex tipproponi mudelli ta' ġestjoni parteċipattiva msaħħa u koġestjoni f'sitwazzjonijiet transfruntiera ma' pajjiżi terzi;

36. Jenfasizza li, fir-rigward tal-Unjoni Ewropea, il-koġestjoni u kunċetti simili bħall-kogovernanza jew il-ġestjoni parteċipattiva jissemmew fil-preamboli għal diversi strumenti legali tal-UE, iżda ma hemm l-ebda dispożizzjoni żviluppata bis-sħiħ dwar il-kwistjoni; jenfasizza l-ħtieġa għal dibattitu akbar sabiex jiġu promossi l-miżuri speċifiċi meħtieġa għal din is-sistema ta' ġestjoni tal-postijiet għas-sajd, sabiex jittieħed vantaġġ mill-benefiċċji li l-koġestjoni pprovdiet diġà f'reġjuni differenti u f'każijiet differenti;

37. Jenfasizza li l-Unjoni Ewropea tista' tiffaċilita l-implimentazzjoni tal-koġestjoni; jenfasizza li l-miżuri tal-UE għall-koġestjoni għandhom jiffukaw fuq inizjattivi abilitanti fil-livell lokali, reġjonali u nazzjonali u fuq l-iskambju tal-aħjar prattiki;

38. Jisħaq li s-suċċess tal-koġestjoni jiġi ddeterminat mill-eżistenza ta' strutturi parteċipattivi u kumitat multidixxiplinari b'minimu ta' partijiet ikkonċernati li jirrappreżentaw lill-partijiet interessati kollha fil-ġestjoni ta' post għas-sajd, u fejn l-ekwità, ir-rappreżentanza u t-tħassib ambjentali jitqiesu u l-komunitajiet emarġinati jiġu inklużi;

39. Jisħaq li, fid-dawl tal-eżempji studjati, il-proċessi ta' koġestjoni tal-postijiet għas-sajd huma aktar reżiljenti u aktar adattivi minn sistemi oħra ta' ġestjoni tal-postijiet tas-sajd u f'ħafna każijiet wasslu għal koeżjoni soċjali akbar, ekwità akbar, stokkijiet imtejba u profittabbiltà mtejba;

40. Jisħaq li l-koġestjoni tippermetti li jitqiesu aħjar l-għarfien u d-data empirika li s-sajjieda jiġbru mill-ambjent tagħhom, u li f'dan ir-rigward, l-iżvilupp tax-xjenzi parteċipattivi jrid jippermetti t-trasferiment ta' din id-data u l-għarfien empiriku biex jgħinu l-ħidma tar-riċerkaturi; iħeġġeġ lill-Kummissjoni tniedi sejħiet għall-offerti biex ittejjeb l-inklużjoni ta' dan l-għarfien empiriku fil-ħidma xjentifika fil-livelli kollha;

41. Jirrimarka li fil-livell Ewropew ukoll, il-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd għandha ttejjeb id-djalogu bejn il-Kummissjoni u s-settur tas-sajd, pereżempju billi jsir aktar investiment fil-Kunsilli Konsultattivi sabiex il-pariri li jipprovdu fil-livell Ewropew jintużaw bl-aħjar mod u l-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd issir aktar effettiva;

42. Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri, sabiex joħolqu kundizzjonijiet ekwivalenti fil-postijiet għas-sajd tal-UE, biex jiżguraw appoġġ adegwat għall-organizzazzjonijiet kollha relatati mal-postijiet għas-sajd, b'mod partikolari s-sajjieda fuq skala żgħira, l-organizzazzjonijiet tal-produtturi fuq skala żgħira u l-kooperattivi involuti fi proċessi tal-koġestjoni;

43. Jinsisti fuq il-ħtieġa li l-Konvenzjoni ta' Aarhus dwar l-aċċess għall-informazzjoni, il-parteċipazzjoni pubblika fit-teħid tad-deċiżjonijiet u l-aċċess għall-ġustizzja fi kwistjonijiet ambjentali tiġi implimentata bis-sħiħ; jirrimarka li din il-konvenzjoni toħloq l-obbligu internazzjonali li jiġu involuti l-popolazzjonijiet affettwati mid-deċiżjonijiet li jkunu se jittieħdu fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet;

44. Jisħaq li l-appoġġ tal-flotot kostali u l-preservazzjoni tal-ekosistemi kostali huma fost il-prijoritajiet tal-PKS; iqis li huwa neċessarju, f'dan ir-rigward, li l-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd tkun kemm jista' jkun qrib il-livell lokali; jinnota li l-Artikolu 5 tar-Regolament (UE) Nru 1380/2013 dwar il-Politika Komuni tas-Sajd, li joħloq restrizzjonijiet fuq il-prinċipju tal-"aċċess għall-ilmijiet", ma għadux biżżejjed biex jippreserva dawn il-flotot; iqis li l-koġestjoni għandha tkun in-norma għall-ġestjoni tal-postijiet għas-sajd fiż-żoni kostali;

o
o o

45. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

(1)	ĠU L 354, 28.12.2013, p. 22.
(2)	ĠU L 172, 26.6.2019, p. 1.
(3)	Il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-3 ta' Mejju 2022 bit-titolu "Inpoġġu lin-nies l-ewwel, niżguraw tkabbir sostenibbli u inklużiv, nilliberaw il-potenzjal taż-żoni ultraperiferiċi tal-UE" (COM(2022)0198).
(4)	Ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Ġunju 2021 dwar l-Istrateġija tal-UE għall-Bijodiversità għall-2030: Inreġġgħu n-natura lura f'ħajjitna (ĠU C 67, 8.2.2022, p. 25).
(5)	Ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta' April 2016 dwar innovazzjoni u diversifikazzjoni tas-sajd kostali artiġjanali fir-reġjuni li jiddependu mis-sajd (ĠU C 58, 15.2.2018, p. 82).

Ir-rwol tal-politika ta’ koeżjoni fl-indirizzar tal-isfidi ambjentali multidimensjonali fil-baċir tal-Mediterran

185k

56k

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar ir-rwol tal-politika ta’ koeżjoni fl-indirizzar tal-isfidi ambjentali multidimensjonali fil-baċir tal-Mediterran (2022/2059(INI))

P9_TA(2023)0133

A9-0094/2023

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-Artikolu 3 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u l-Artikoli 174 sa 178 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/1058 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Ġunju 2021 dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali u l-Fond ta’ Koeżjoni(2),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/1056 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Ġunju 2021 li jistabbilixxi l-Fond għal Tranżizzjoni Ġusta(3),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/1057 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Ġunju 2021 li jistabbilixxi l-Fond Soċjali Ewropew Plus (FSE+)(5),

– wara li kkunsidra d-Direttiva (UE) 2014/89 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ Lulju 2014 li tistabbilixxi qafas għal ippjanar tal-ispazju marittimu(6),

– wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tad-19 ta’ April 2021 dwar Sħubija mġedda mal-Viċinat tan-Nofsinhar – aġenda ġdida għall-Mediterran,

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-4 ta’ Frar 2022 intitolata “It-Tmien Rapport dwar il-Koeżjoni: il-koeżjoni fl-Ewropa sal-2050” (COM(2022)0034),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tad-9 ta’ Frar 2021 dwar “Sħubija mġedda mal-Viċinat tan-Nofsinhar” (SWD(2021)0023),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta’ Diċembru 2019 dwar il-Patt Ekoloġiku Ewropew (COM(2019)0640),

– wara li kkunsidra l-ftehim adottat fil-21 Konferenza tal-Partijiet għall-Konvenzjoni Qafas tan-NU dwar it-Tibdil fil-Klima (COP21) f’Pariġi fit-12 ta’ Diċembru 2015 (il-Ftehim ta’ Pariġi)(7),

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni (KtR) tad-29 ta’ Ottubru 2021 intitolata “Sħubija mġedda mal-Viċinat tan-Nofsinhar: Aġenda ġdida għall-Mediterran(8),

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-KtR tal-14 ta’ Ottubru 2020 intitolata “Lejn użu sostenibbli tar-riżorsi naturali fil-gżejjer tal-Mediterran”(9),

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-KtR tal-11 ta’ Ottubru 2022 intitolata “Lejn strateġija makroreġjonali fil-Mediterran”,

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta’ Settembru 2022 dwar il-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali fl-UE: it-8 Rapport dwar il-Koeżjoni(10),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta’ Settembru 2022 dwar ir-reġjuni mal-fruntieri tal-UE: Laboratorji ħajjin tal-integrazzjoni Ewropea(11),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-7 ta’ Ġunju 2022 dwar il-Gżejjer tal-UE u l-politika ta’ koeżjoni(12),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-8 ta’ Marzu 2022 dwar ir-rwol tal-politika ta’ koeżjoni fil-promozzjoni ta’ trasformazzjoni innovattiva u intelliġenti kif ukoll tal-konnettività reġjonali tal-ICT(13),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-9 ta’ Ġunju 2021 dwar id-dimensjoni tal-ġeneru fil-politika ta’ koeżjoni(14),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-20 ta’ Mejju 2021 dwar it-treġġigħ lura tax-xejriet demografiċi fir-reġjuni tal-UE bl-użu tal-istrumenti tal-politika ta’ koeżjoni(15),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-25 ta’ Marzu 2021 dwar il-politika ta’ koeżjoni u l-istrateġiji ambjentali reġjonali fil-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima(16),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-28 ta’ Novembru 2019 dwar l-emerġenza klimatika u ambjentali(17),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-15 ta’ Jannar 2020 dwar il-Patt Ekoloġiku Ewropew(18),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-13 ta’ Marzu 2018 dwar ir-reġjuni li għadhom lura fl-UE(19),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-13 ta’ Ġunju 2018 dwar il-politika ta’ koeżjoni u l-ekonomija ċirkolari(20),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-3 ta’ Lulju 2012, intitolata “L-evoluzzjoni tal-istrateġiji makroreġjonali tal-UE: prassi attwali u prospettivi futuri, b’mod partikolari fil-Mediterran”(21),

– wara li kkunsidra l-istudju li twettaq għall-Kumitat għall-Iżvilupp Reġjonali tiegħu intitolat “Il-Gżejjer tal-Unjoni Ewropea: is-sitwazzjoni attwali u l-isfidi futuri”, ippubblikat f’Marzu 2021,

– wara li kkunsidra l-istudju tas-Servizz ta’ Riċerka tal-Parlament Ewropew “Working towards a macro-regional strategy for the Mediterranean” (Ħidma għal strateġija makroreġjonali għall-Mediterran), ippubblikat f’Ottubru 2021,

– wara li kkunsidra l-Ewwel Rapport ta’ Valutazzjoni tal-Mediterran dwar il-Klima u t-Tibdil Ambjentali fil-Mediterran, maħruġ mill-Esperti tal-Mediterran dwar t-Tibdil Klimatiku u Ambjentali (MedECC) fl-2020,

– wara li kkunsidra r-Rapport dwar il-Progress Reġjonali tal-2021 dwar l-Ugwaljanza bejn il-Ġeneri – Unjoni għad-Djalogu Reġjonali Mediterranju dwar it-Tisħiħ tal-Pożizzjoni tan-Nisa fir-Reġjun Ewro-Mediterranju(22),

– wara li kkunsidra r-Rapport tan-NU tal-2022 “Dimensions and examples of the gender-differentiated impacts of climate change, the role of women as agents of change and opportunities for women” (Dimensjonijiet u eżempji tal-impatti differenzjati skont il-ġeneru tat-tibdil fil-klima, ir-rwol tan-nisa bħala aġenti tal-bidla u opportunitajiet għan-nisa),

– wara li kkunsidra l-Konvenzjoni għall-Protezzjoni tal-Ambjent tal-Baħar u tar-Reġjun Kostali tal-Mediterran (il-Konvenzjoni ta’ Barċellona), adottata fis-16 ta’ Frar 1976 mill-Konferenza tal-Plenipotenzjarji tal-Istati Kostali tar-Reġjun Mediterran għall-Protezzjoni tal-Baħar Mediterran,

– wara li kkunsidra r-Rapport tal-Missjoni tal-Kumitat għall-Petizzjonijiet wara żjara ta’ ġbir ta’ informazzjoni f’Mar Menor (Murcia), Spanja, bejn it-23 u l-25 ta’ Frar 2022, fir-rigward tad-deterjorament ambjentali ta’ Mar Menor,

– wara li kkunsidra r-Rapport Speċjali Nru 09/2022 tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri intitolat “L-infiq fuq il-klima fil-baġit tal-UE għall-perjodu 2014-2020: Mhuwiex għoli daqskemm ġie rrappurtat”,

– wara li kkunsidra l-Artikolu 54 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat għas-Sajd,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Iżvilupp Reġjonali (A9-0094/2023),

A. billi l-pajjiżi tal-baċir tal-Mediterran, li jinkludu Stati Membri tal-UE, kandidati u pajjiżi terzi, fihom 250 miljun abitant, li nofshom jgħixu fl-Unjoni Ewropea u li terz minnhom jgħixu fiż-żoni kostali; billi t-tisħiħ tal-kooperazzjoni fi ħdan il-fruntieri tal-UE u lil hinn minnhom huwa kruċjali sabiex jiġu indirizzati l-isfidi komuni bħad-deterjorament tal-ambjent, it-tniġġis u t-tibdil fil-klima, iż-żieda fit-temperatura tal-ilmijiet, l-multiplikazzjoni ta’ avvenimenti ta’ temp estrem, l-iskarsezza tal-ilma, it-telfien tal-bijodiversità u n-nuqqas ta’ sigurtà tal-ikel;

B. billi l-baċir tal-Mediterran huwa żona ġeografika koeżiva li l-popolazzjonijiet tagħha għandhom wirt storiku, kulturali u ambjentali komuni;

C. billi l-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali għandu l-obbligu jalloka 30 % tal-fondi tiegħu għall-miżuri ambjentali u klimatiċi fil-perjodu ta’ programmazzjoni attwali 2021-2027, bl-objettiv ġenerali li jappoġġa t-tranżizzjoni lejn ekonomija newtrali għall-klima;

D. billi l-Mediterran huwa baħar nofsu magħluq li l-ilmijiet tiegħu jinbidlu b’mod kajman ħafna u li fih bijodiversità rikka u proporzjon għoli ta’ speċijiet endemiċi;

E. billi l-Baħar Mediterran huwa wieħed mill-aktar baċiri fid-dinja fejn isir sajd eċċessiv u għad hemm tħassib sinifikanti dwar is-sajd illegali, mhux irrappurtat u mhux irregolat (IUU); billi żieda fit-tniġġis mill-attivitajiet tal-bniedem, id-degradazzjoni tal-ħabitat, l-introduzzjoni ta’ speċijiet mhux indiġeni, u l-impatt tal-bidliet immexxija mill-klima fuq l-ambjent u l-ekosistemi tal-baħar jirriskjaw li jikkompromettu s-sostenibbiltà tas-sajd Mediterranju;

F. billi, apparti mit-tkabbir kontinwu tal-popolazzjonijiet li jgħixu fiż-żoni kostali, il-Mediterran jospita wkoll 31 % tat-turiżmu dinji fuq inqas minn 6 % tal-art tad-dinja;

G. billi r-riżorsi tal-ilma fil-Mediterran qed isiru dejjem aktar skarsi, u dan qed iwassal għal kunflitti bejn setturi differenti li jikkonsumaw l-ilma (l-agrikoltura, it-turiżmu, l-industrija u n-nies li jgħixu fir-reġjun, kif ukoll il-konservazzjoni tal-bijodiversità);

H. billi l-kwantità ta’ skart żdiedet b’aktar mid-doppju matul dawn l-aħħar 30 sena minkejja d-diversi programmi ffinanzjati mill-UE, bħall-Inizjattiva H2020 għal Mediterran Aktar Nadif, kif ukoll attivitajiet taħt il-patroċinju tal-Unjoni għall-Mediterran (UgħM); billi l-ġestjoni u t-trattament tal-iskart mhux xieraq mix-xmajjar u ż-żoni urbani jagħmlu lill-Mediterran iż-żona bis-sitt l-ikbar akkumulazzjoni tal-iskart marittimu fid-dinja; billi l-impatt dannuż ta’ madwar 730 tunnellata ta’ skart tal-plastik, b’mod partikolari, li jintrema kuljum fil-baċir tal-Mediterran u tal-ġenerazzjoni tal-iskart solidu muniċipali li ilu jiżdied fir-reġjun kollu mill-2014 ‘l hawn jitlob miżuri ambizzjużi;

I. billi t-trasport marittimu fil-Mediterran, li jġorr 20 % tal-kummerċ dinji f’żona li tikkostitwixxi biss 1 % tal-oċean tad-dinja, jiġġenera bejn 100 000 u 200 000 tunnellata ta’ skariki ta’ idrokarbur fis-sena bħat-tixrid taż-żejt, u minħabba dan hemm bżonn ta’ tranżizzjoni għal aktar sostenibbiltà; billi l-attivitajiet industrijali u l-biedja intensiva jistgħu jwasslu għal skariki fix-xmajjar u l-kontaminazzjoni tal-ilma tal-pjan, u flimkien mar-raffineriji tal-gass u taż-żejt lil hinn mix-xatt, jikkontribwixxu għal tniġġis tal-baħar li qed jiggrava fil-baċir kollu;

J. billi n-numri tal-mammiferi marini Mediterranji naqsu b’41 % tul dawn l-aħħar 50 sena u madwar 80 % tal-istokkijiet tal-ħut qed ibatu minħabba s-sajd eċċessiv; billi l-objettiv tas-sajd sostenibbli jista’ jinkiseb, dment li l-Istati Membri jkollhom ir-rieda politika;

K. billi l-baċir tal-Mediterran qed jisħon 20 % iktar malajr mill-medja globali; billi t-tisħin globali se jikkawża konsegwenzi serji li jridu jiġu antiċipati, b’mod partikolari fir-rigward tal-preċipitazzjoni u taċ-ċiklu idroloġiku, iżda jfisser ukoll tisħin u estremitajiet tas-sħana (kemm fl-ambjent terrestri kif ukoll f’dak tal-baħar), żieda fil-livell tal-baħar u aċidifikazzjoni tal-ilma baħar, kif deskritt fir-rapport tal-MedECC tal-2020; billi l-livelli tal-baħar jistgħu jogħlew sa 25 cm sal-2040–2050; billi biex jintlaħaq il-limitu tal-Ftehim ta’ Pariġi ta’ 1,5 % ta’ tisħin jeħtieġ titnaqqas bin-nofs id-domanda tal-enerġija tal-UE sal-2050 meta mqabbel mal-livelli tal-2015, li jfisser li l-prijorità għandha tingħata lis-soluzzjonijiet ta’ effiċjenza enerġetika u kooperazzjoni akbar fuq proġetti sostenibbli tal-enerġija mal-pajjiżi l-oħra tul il-kosta tal-Mediterran billi jintuża l-potenzjal mhux sfruttat tar-reġjun biex jgħin lill-UE tilħaq il-miri tagħha fil-qasam tal-enerġija kif ukoll fil-qasam tal-klima;

L. billi l-UE impenjat ruħha li tonfoq mill-inqas 20 % tal-QFP tal-2014-2020 fuq l-azzjoni klimatika; billi l-baġit tal-UE għall-2021-2027 jinkludi mira akbar ta’ 30 % fuq l-azzjoni klimatika; billi l-Mediterran huwa aktar espost għat-tibdil fil-klima minn ibħra reġjonali oħra, u ż-żoni kostali tiegħu jiffaċċjaw riskji akbar ta’ diżastri, inklużi l-għargħar u l-erożjoni, u s-salinizzazzjoni tad-deltas tax-xmajjar u tal-akwiferi, li jipperikolaw is-sigurtà tal-ikel u l-għajxien;

M. billi tul is-snin ġew żviluppati bosta oqfsa u inizjattivi ta’ kooperazzjoni tranżnazzjonali u territorjali fil-Mediterran, bħall-UgħM, l-Assemblea Reġjonali u Lokali Ewro-Mediterranja tal-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni (ARLEM), l-Istrateġija tal-UE għar-Reġjun Adrijatiku u Jonju (EUSAIR), l-Inizjattiva tal-UE għall-Punent tal-Mediterran (WestMED), il-programmi Interreg u ENI CBC (pereżempju MED, EURO-MED, ENICBC Med, NEXT MED, ADRION, MARITTIMO), l-Alleanza għall-Kooperazzjoni Mediterranja (MedCoopAlliance), in-networks tar-Reġjuni u l-amministrazzjonijiet Lokali (CPMR u l-Kummissjoni inter-Mediterranja tagħha, MedCities, Ark Latin), u l-Ewro-reġjuni (Adrijatiku-Jonju,Pirinej-Mediterran);

N. billi l-makroreġjuni għandhom rwol ewlieni fit-tisħiħ tal-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali tal-Unjoni Ewropea u tal-viċinat mill-qrib tagħha billi jagħtu s-setgħa liż-żoni transfruntiera biex jindirizzaw sfidi speċifiċi u komuni b’mod kollettiv, permezz tal-iskambju u l-kooperazzjoni u l-implimentazzjoni konġunta, filwaqt li jikkontribwixxu għal effettività u impatt akbar tal-politika;

O. billi hemm bżonn li t-territorji tal-Mediterran finalment ikollhom strument operazzjonali, bħal strateġija makroreġjonali li tippermettilhom jiżviluppaw u jimplimentaw pjan ta’ azzjoni konkret u proġetti konġunti b’reazzjoni għall-prijoritajiet komuni identifikati f’oqfsa eżistenti bħall-UgħM jew l-ARLEM;

P. billi strateġija ta’ ekonomija blu integrata u ġestita b’mod sostenibbli għandha l-potenzjal li tindirizza l-isfidi ambjentali multidimensjonali li jiffaċċja l-baċir tal-Mediterran, filwaqt li tipprovdi impjiegi deċenti, tippreserva l-għajxien tal-komunitajiet lokali, tikkontribwixxi għas-sigurtà tal-ikel u tirfed it-tranżizzjoni ekoloġika taż-żona usa’ tal-Mediterran;

Q. billi l-Istati Membri għandhom japplikaw approċċ ibbażat fuq l-ekosistema tal-ippjanar tal-ispazju marittimu, inkluża valutazzjoni ambjentali strateġika robusta li tqis l-impatti kumulattivi tal-attivitajiet marittimi kollha, it-tibdil fil-klima, il-prinċipju ta’ prekawzjoni, l-immappjar tas-sensittività, u l-involviment attiv tal-partijiet ikkonċernati, b’mod li jkun konsistenti mal-għanijiet tal-bijodiversità u tal-klima tal-Patt Ekoloġiku tal-UE;

R. billi, kif enfasizzat minn diversi rapporti, l-effetti negattivi tat-tibdil fil-klima spiss jinħassu aktar min-nisa milli mill-irġiel, bħala riżultat tad-diskriminazzjoni sistemika bejn il-ġeneri u l-aspettattivi tas-soċjetà relatati mar-rwoli tal-ġeneri;

S. billi l-għoti ta’ benefiċċji tas-sigurtà soċjali għas-sajjieda, b’mod partikolari dawk li jaħdmu fis-sajd fuq skala żgħira, huwa essenzjali biex tiġi żgurata r-reżiljenza tas-settur u t-tranżizzjoni lejn sajd aktar sostenibbli;

Il-Mediterran: sfida għall-Ewropa

1. Ifakkar li t-territorju tal-UE jkopri nofs il-baċir tal-Mediterran u l-Unjoni Ewropea ma tistax tibqa’ passiva quddiem il-ħafna sfidi politiċi, soċjali, ekonomiċi, demografiċi u ambjentali li qed jiffaċċja l-baċir tal-Mediterran; jisħaq fuq l-importanza ta’ kooperazzjoni diretta u diversifikata, għall-paċi reġjonali, speċjalment fil-Lvant tal-Mediterran;

2. Jiddeplora d-degradazzjoni kontinwa tal-ambjent fil-baċir tal-Mediterran, it-telfien tal-bijodiversità u t-tniġġis dejjem akbar tal-arja u tal-baħar;

3. Jisħaq li l-politika ta’ koeżjoni għad għandha potenzjal ulterjuri għall-azzjoni biex tagħti risponsi xierqa għall-isfidi li jiffaċċjaw 110 miljun Ewropew; jemmen li l-miżuri previsti fil-politika ta’ koeżjoni jridu jkunu kkoordinati u komplimentari mal-miżuri previsti fil-Fond Ewropew għall-Affarijiet Marittimi u s-Sajd, il-Pjan Nazzjonali għall-Irkupru u r-Reżiljenza u politiki nazzjonali oħra;

4. Jinsab imħasseb dwar iż-żieda fit-tniġġis mill-plastik u mill-iskart domestiku u jappella għal sforz storiku biex dawn jiġu limitati u ġestiti billi tiġi promossa l-ekonomija ċirkolari, b’mod partikolari f’żoni urbanizzati ħafna u fit-territorji insulari, fejn l-ispazju u r-riżorsi għall-ħżin u l-ipproċessar tal-iskart huma limitati; jistieden lill-Istati Membri, lir-reġjuni u lill-awtoritajiet ta’ ġestjoni rilevanti jippjanaw u jużaw il-fondi ta’ koeżjoni biex jinvestu f’teknoloġiji u infrastruttura speċifikament immirati lejn l-irkupru ta’ materjali mill-iskart residwu għal skopijiet ta’ ekonomija ċirkolari; jitlob li jinħoloq proġett pilota dwar tniġġis tal-baħar żero fil-Mediterran, u b’hekk jiġu ttestjati l-prinċipji ewlenin ta’ strateġija makroreġjonali Mediterranja b’rabta ma’ objettiv konkret;

5. Ifakkar li s-sigurtà tal-ilma hija wieħed mill-elementi ewlenin għall-benesseri tal-Mediterran; Jappella għal miżuri sostenibbli għas-siġurtà tal-ilma u għal approċċ sostenibbli għall-adattament tal-agrikoltura Mediterranja għall-iskarsezza tal-ilma, filwaqt li jitqies l-impatt tagħha fuq l-ekosistema tal-ilma;

6. Jinnota bi tħassib, li x-xtut Ewropej tal-Mediterran ibatu minn degradazzjoni ambjentali akbar meta mqabbla max-xtut tat-Tramuntana tal-Ewropa (speċjalment fil-bliet portwarji li ma jibbenefikawx mill-protezzjoni taż-żoni ta’ kontroll tal-emissjonijiet biex jonqsu l-emissjonijiet fl-arja);

7. Iqis li l-problemi ambjentali huma trasversali u kumplessi, b’tali mod li kull entità, reġjun, jew stat li jaġixxi waħdu jista’ jipprovdi biss soluzzjonijiet parzjali, u li jeħtieġ li jiġi żgurat approċċ wiesa’, integrat u komuni li jiġbor fih iż-żona kollha tal-Mediterran;

8. Jikkunsidra li d-dinamika tal-kooperazzjoni li nbdiet mill-UE u l-Istati Membri u r-Reġjuni tagħha tista’ tħalli effett konsegwenzjali fuq il-baċir kollu; ifakkar li l-programmi ta’ ġestjoni diretta u kondiviża bħall-programmi ta’ kooperazzjoni territorjali Ewropea jirrappreżentaw opportunità kbira biex jiġi ffaċilitat allinjament tal-objettivi, tal-fondi u tal-proġetti;

9. Iqis li huwa essenzjali li tiġi stabbilita sistema ta’ informazzjoni aġġornata dwar l-investimenti magħmula fiż-żona tal-Mediterran sabiex tiġi mmonitorjata l-effikaċja tal-fondi involuti mil-lat ambjentali; jappella għal użu aktar effettiv u aktar koordinat tal-istrumenti ta’ finanzjament eżistenti biex jiġu ffaċċjati l-isfidi li jinqalgħu fil-baċir tal-Mediterran, bħal miżuri għat-titjib tal-bijodiversità tal-baħar u r-restawr u l-protezzjoni tal-ħabitats u l-ispeċijiet tal-baħar; josserva li n-nefqa għall-viċinati tan-Nofsinhar u tal-Lvant tal-UE żdiedet b’EUR 280 miljun fil-baġit tal-2023 u jitlob li din l-allokazzjoni finanzjarja tintuża, fost l-oħrajn, biex tappoġġja miżuri ambjentali ambizzjużi fil-Mediterran; jinnota li fl-arkitettura attwali tal-PKS u bil-possibbiltajiet ta’ finanzjament disponibbli għas-sajd permezz tal-FEMSA, il-finanzjament huwa fil-biċċa l-kbira diżakkoppjat mill-politika ta’ koeżjoni, għalkemm xi interkonnessjonijiet jistgħu jiġu żviluppati fuq bażi ad hoc; jindika li jista’ jiġi mmobilizzat ammont kbir ta’ finanzjament permezz tal-baġit tal-UE biex jappoġġja proġetti Mediterranji kif ukoll, permezz tal-programmi tal-Istrument ta’ Viċinat, ta’ Kooperazzjoni għall-Iżvilupp u ta’ Kooperazzjoni Internazzjonali, il-Kooperazzjoni Territorjali Ewropea, Orizzont Ewropa, LIFE u Erasmus, li huma miftuħa wkoll għal pajjiżi mhux tal-UE;

Il-Mediterran: potenzjal u problemi

10. Jenfasizza l-potenzjal tar-reġjuni Mediterranji kollha għall-iżvilupp ta’ sorsi ta’ enerġija rinnovabbli fuq l-art u lil hinn mill-kosta u għal tranżizzjoni ekoloġika ġusta u inklużiva, sabiex jikkontribwixxu għat-trasformazzjoni fundamentali lejn l-aktar ekonomija newtrali għall-klima possibbli fis-snin li ġejjin, b’mod partikolari billi jiżviluppaw u jespandu forom ta’ enerġija rinnovabbli u jżidu l-interkonnessjoni tas-swieq tal-enerġija, kif ukoll billi jikkooperaw fuq il-produzzjoni u t-trasport tal-idroġenu rinnovabbli; iqis li huwa inċert ħafna jekk tistax tiġi fornuta domanda ogħla għal enerġija ekoloġika minn ġewwa l-UE sakemm ma jsirux aktar investimenti biex jiġu żgurati dawn il-provvisti fir-reġjun, kif ukoll sakemm ma jitħaffux u ma jiġux ssimplifikati l-proċeduri għal proġetti ta’ enerġija rinnovabbli;

11. Jissottolinja li l-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (SMEs) jistgħu jikkontribwixxu għall-ksib ta’ soluzzjonijiet innovattivi mhux biss għall-użu ta’ enerġiji rinnovabbli u l-ekonomija ċirkolari u blu; iqis li għandha tiġi promossa aktar simplifikazzjoni biex jiġi żgurat li l-SMEs fir-reġjuni Ewropej kollha jkollhom aċċess għall-fondi ta’ koeżjoni;

12. Ifakkar li s-sajd eċċessiv u l-prattiki tas-sajd qerrieda jibqgħu theddida għas-sopravivenza ta’ bosta speċijiet; huwa mħasseb bit-tkarkir illegali mifrux tal-qiegħ fiż-żoni protetti tal-baħar Mediterranji; huwa konvint li t-tranżizzjoni lejn ekonomija blu sostenibbli fir-reġjun tal-Mediterran se tikkontribwixxi biex jiġu indirizzati l-isfidi ambjentali, u b’hekk tiġi ppreservata s-saħħa tal-baċir oċeaniku u tinżamm il-prosperità ekonomika, filwaqt li jiġu appoġġjati l-iżvilupp sostenibbli u inklużiv u l-impjiegi ta’ kwalità bl-involviment dirett tal-operaturi tas-settur tas-sajd u tar-rappreżentanti tal-komunitajiet kostali; jistieden lill-Kummissjoni timmonitorja d-data dwar l-istokkijiet u twettaq valutazzjonijiet tal-impatt biex tieħu deċiżjonijiet fuq il-kwoti tas-sajd; jistieden lill-Kummissjoni tippromwovi t-trasformazzjoni diġitali u l-użu ta’ teknoloġiji ġodda fl-oqsma tal-monitoraġġ, ir-rapportar u l-valutazzjoni ambjentali, kif ukoll kwistjonijiet ta’ governanza;

13. Jinsab imħasseb dwar l-invażjoni fil-Mediterran ta’ speċijiet aljeni, li jistgħu jkollhom konsegwenzi serji għall-ekosistemi akkwatiċi fil-kuntest tat-tibdil fil-klima, iż-żieda fil-livelli tal-baħar, ix-xokkijiet marbuta tal-mewġ ta’ sħana u ż-żieda fit-temperatura tal-ilma baħar;

14. Jiġbed l-attenzjoni fuq id-densità tat-traffiku marittimu li qed tikber u l-periklu tat-tixrid taż-żejt u r-riskji li dawn l-attivitajiet jippreżentaw għall-ekosistemi tal-baħar u b’mod partikolari għall-mammiferi tal-baħar;

15. Jiddispjaċih li l-biċċa l-kbira tal-Istati Membri tal-UE madwar il-Mediterran ma adottawx pjanijiet spazjali marittimi; jistieden lill-Kummissjoni timmonitorja dawn l-Istati Membri sabiex tiżgura l-adozzjoni rapida ta’ tali pjanijiet;

16. Jiġbed l-attenzjoni kemm fuq l-impatti ambjentali kif ukoll dawk soċjali kkawżati mit-turiżmu minħabba l-istaġjonalità u l-iżvilupp mhux ikkontrollat tiegħu (bħall-cruises, l-erożjoni kostali li sejra għall-agħar, l-attivitajiet ta’ divertiment ġodda li jniġġsu, xogħol staġjonali prekarju, żieda fil-prezzijiet tal-akkomodazzjoni); iqis il-ħtieġa ta’ bilanċ għaqli bejn l-objettivi ambjentali u l-preservazzjoni tal-kompetittività ekonomika u jenfasizza l-importanza tal-promozzjoni ta’ approċċ responsabbli fir-rigward tat-turiżmu; jistieden lill-Istati Membri u lir-Reġjuni jfasslu pjanijiet ta’ azzjoni għal turiżmu sostenibbli f’konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati u mas-soċjetà ċivili u f’konformità ma’ pjan direzzjonali Ewropew futur għal turiżmu sostenibbli, u jagħmlu użu sħiħ mill-fondi ta’ Next Generation EU u mill-Fondi Strutturali biex jiffinanzjaw il-pjanijiet ta’ azzjoni għat-tranżizzjoni tat-turiżmu fil-baċir tal-Mediterran;

17. Jirrimarka li t-territorji tal-gżejjer jiffaċċjaw żbilanċi ekonomiċi marbuta mar-restrizzjonijiet assoċjati mal-iżolament relativ tagħhom, li jridu jiġu indirizzati permezz ta’ miżuri konkreti kif meħtieġ mill-Artikolu 174 tat-TFUE, fis-setturi ekonomiċi, amministrattivi, kulturali u soċjali;

18. Jisħaq li l-parteċipazzjoni ekonomika tan-nisa għadha tirrappreżenta sfida sinifikanti għall-ugwaljanza bejn il-ġeneri fil-baċir tal-Mediterran, b’rati ta’ impjieg u livelli ta’ inklużjoni mhux ugwali fil-proċessi tat-teħid tad-deċiżjonijiet fost il-pajjiżi tar-reġjun; ifakkar li l-emanċipazzjoni tan-nisa u l-ħolqien tal-prekundizzjonijiet għall-parteċipazzjoni inklużiva f’entitajiet ekonomiċi u soċjali pubbliċi u privati jistgħu jwasslu biex jintlaħqu l-objettivi ta’ mitigazzjoni u adattament għat-tibdil fil-klima;

19. Iqis li l-pożizzjoni ġeografika tal-Mediterran bejn l-Ewropa u l-Afrika u r-rwol tiegħu jeħtieġu l-iżvilupp ta’ approċċ kooperattiv għall-baċir kollu biex irawwem ġestjoni aħjar u aktar sikura tal-migrazzjoni, jindirizza l-kawżi tal-migrazzjoni irregolari u l-ispostament furzat, u jgħin biex jintemmu d-diżastri umanitarji li jseħħu fil-Baħar Mediterran;

Il-Mediterran: spazju komuni li jrid jingħata struttura

20. Iqis li ż-żona tal-Mediterran hija żona ġeografika koeżiva li tħaddan wirt storiku u kulturali uniku u klima Mediterranja li tissarraf f’karatteristiċi ambjentali simili, u li qed tiffaċċja riskji simili ta’ diżastri naturali bħan-nirien, l-għargħar, it-terremoti, n-nixfa u l-iskarsezza dejjem akbar tar-riżorsi tal-ilma; jinnota li f’dawn l-aħħar snin, il-baċir tal-Mediterran intlaqat minn għadd dejjem akbar ta’ avvenimenti ta’ temp estrem u diżastri naturali; jistieden, għalhekk, lill-Kummissjoni tistudja l-possibbiltà li tadatta aħjar il-mekkaniżmu tal-protezzjoni ċivili tal-UE għall-baċir tal-Mediterran u tressaq proposta għal Fond ta’ Solidarjetà msaħħaħ; jistieden lill-Istati Membri jadottaw miżuri biex jimmitigaw l-effetti tal-mewġ tas-sħana u tan-nixfiet fiż-żoni kostali, li huma mistennija jsiru aktar frekwenti fil-kuntest tat-tibdil fil-klima u li jheddu l-ħajja tal-bniedem u l-bijodiversità u li jiddedikaw fondi tal-politika ta’ koeżjoni għar-rimedju ta’ diżastri ekoloġiċi li seħħew fil-Mediterran bħal dak li seħħ f’El Mar menor;; jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jimmonitorjaw iż-żoni fil-periklu li jsiru diżastru ekoloġiku u jimmitigaw l-impatt bil-fondi ta’ koeżjoni;

21. Jilqa’ l-inizjattiva tal-baċir tal-baħar WestMed fil-Mediterran tal-Punent u l-programmi Interreg bħal Interreg tal-Mediterran, ADRION, NEXT MED u MARITTIMO, bħala eżempji tajbin ta’ kooperazzjoni diretta u diversifikata, inkluż fil-livell reġjonali, b’objettivi kondiviżi;

22. Jistieden lill-Kummissjoni tindirizza d-disparitajiet fil-livelli ta’ żvilupp, inklużi n-nuqqasijiet fil-kapaċitajiet istituzzjonali u amministrattivi, l-interkonnessjonijiet tal-infrastruttura u r-relazzjonijiet kummerċjali;

23. Jistieden lill-Kummissjoni, b’mod partikolari permezz tal-programmi Interreg, tappoġġja n-networks ta’ żoni tal-baħar protetti fil-Mediterran fuq linji simili għal dawk tan-Network taż-Żoni Protetti tal-Mediterran (MedPAN), u taħdem fuq il-proġett biex jinħoloq network globali ta’ żoni tal-baħar protetti (“Ċinturin Blu”), li jkun marbut mar-reġjuni ultraperiferiċi u l-pajjiżi u t-territorji ekstra-Ewropej;

24. Jilqa’ l-progress tal-istrateġija makroreġjonali għar-reġjun Adrijatiku u Jonju (EUSAIR) li mmobilizzat l-Istati Membri u r-reġjuni tagħhom, il-pajjiżi terzi u l-awtoritajiet lokali tagħhom; jikkunsidra l-EUSAIR bħala eżempju ta’ suċċess fejn l-UE ppruvat li kienet kapaċi tmexxi u ħaddnet sens ta’ ftuħ, filwaqt li bbenefikat mill-programm tranżnazzjonali ADRION li allinja l-objettivi li jappoġġjaw l-ilħuq tal-pjan direzzjonali tal-istrateġija; jistqarr li dawn l-istess prinċipji u approċċ simili komuni jridu jiġu applikati fiż-żoni l-oħra tal-Mediterran; iqis li tali strateġija makroreġjonali tista’ tamplifika u taċċellera l-politiki meħtieġa għall-iżvilupp u l-preservazzjoni tar-riżorsi disponibbli permezz tal-kooperazzjoni tal-atturi involuti kollha;

25. Jistieden lill-Kummissjoni tipprovdi appoġġ għall-istrateġija makroreġjonali fil-Mediterran billi jieħu kont tal-“aġenda ġdida għall-Mediterran” tiegħu, b’mod partikolari l-ħames punt tiegħu dwar it-“tranżizzjoni ekoloġika, r-reżiljenza għall-klima, l-enerġija u l-ambjent”; iqis li d-diversità u d-daqs tat-territorju kkonċernat jirrikjedi wkoll l-implimentazzjoni ta’ tliet strateġiji distinti iżda koordinati, jiġifieri l-istrateġiji għall-Mediterran tal-Punent, il-Baħar Adrijatiku u dak Jonju, u l-Mediterran tal-Lvant; jitlob l-appoġġ tal-pajjiżi u l-awtoritajiet ikkonċernati u biex ir-reġjuni u l-awtoritajiet lokali jkollhom rwol iktar ċentrali fil-governanza tagħhom;

26. Iqis li strateġija makroreġjonali għall-Mediterran, li tkun tinvolvi involviment sostanzjali u attiv tal-awtoritajiet reġjonali u lokali kkonċernati, għandha potenzjal konsiderevoli biex tindirizza l-isfidi ambjentali multidimensjonali tal-baċir kollu; jemmen li din l-istrateġija makroreġjonali trid tkun ibbażata fuq skema ta’ governanza soda u rappreżentattiva f’diversi livelli li tinvolvi lill-awtoritajiet reġjonali u lokali u li tinvolvi l-parteċipazzjoni tal-atturi tas-soċjetà ċivili; jemmen li tali strateġija tista’ tintuża b’mod aktar speċifiku biex tħeġġeġ proġetti ta’ ekonomija ċirkolari, tiġġieled it-tniġġis tal-plastik, tipproteġi l-bijodiversità, issaħħaħ ir-relazzjonijiet ma’ pajjiżi terzi rigward is-sajd IUUu tiżgura l-konformità mal-politiki tal-UNCLOS, tikkontribwixxi għas-soluzzjoni tal-kunflitti tal-użu permezz ta’ ppjanar xieraq tal-ispazju marittimu, tippreżerva l-kontribut soċjoekonomiku tas-sajd għall-benesseri tal-komunitajiet kostali, b’mod partikolari fil-gżejjer, tappoġġja d-diversifikazzjoni tal-attivitajiet tas-sajjieda, inkluż it-taħriġ mill-ġdid u l-konverżjoni, tippromwovi miżuri ta’ ġestjoni tal-istokkijiet fil-baċir tal-Mediterran kollu, u tħeġġeġ lill-pajjiżi terzi jimplimentaw żoni tal-baħar protetti (MPAs) fl-ilmijiet territorjali tagħhom;

27. Jemmen li s-sajjieda fuq skala żgħira u dawk fl-aktar sitwazzjonijiet vulnerabbli jeħtieġu forom ad hoc ta’ għajnuna finanzjarja u appoġġ, sabiex jgħinu lis-sajjieda jidħlu f’segmenti ġodda tas-suq, jillimitaw id-distakk ekonomiku u soċjali bejn it-Tramuntana u n-Nofsinhar u jevitaw li jdgħajfu l-attivitajiet tas-sajd u l-impjiegi fis-settur;

28. Jistieden lill-Istati Membri jagħmlu użu sħiħ mill-FLAGs biex ifasslu u jimplimentaw strateġiji ta’ żvilupp lokali li jindirizzaw il-ħtiġijiet ekonomiċi, soċjali u ambjentali; jistieden lill-Istati Membri jiggarantixxu li l-FLAGs jinvolvu lill-partijiet ikkonċernati kollha u li l-finanzjament tal-UE jintefaq skont kriterji oġġettivi, b’mod li jiżgura l-iżvilupp sostenibbli tal-komunitajiet lokali;

29. Ifakkar li kull esperjenza ta’ kooperazzjoni li tirnexxi tikkontribwixxi għall-objettivi tal-paċi u s-sigurtà, il-prosperità, l-iżvilupp uman u l-governanza tajba, li huma l-objettivi importanti l-oħra tal-aġenda għall-Mediterran;

30. Jistieden lill-Kunsill Ewropew iressaq lill-Kummissjoni strateġija makroreġjonali ddettaljata għall-Mediterran, bil-għan li din tiġi approvata taħt il-Presidenza Spanjola tal-Unjoni fit-tieni nofs tal-2023;

o
o o

31. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu sabiex tgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew, lill-Kumitat tar-Reġjuni kif ukoll lill-parlamenti nazzjonali u reġjonali tal-Istati Membri.

(1)	ĠU L 231, 30.6.2021, p. 159.
(2)	ĠU L 231, 30.6.2021, p. 60.
(3)	ĠU L 231, 30.6.2021, p. 1.
(4)	ĠU L 231, 30.6.2021, p. 94.
(5)	ĠU L 231, 30.6.2021, p. 21.
(6)	ĠU L 257, 28.8.2014, p. 135.
(7)	ĠU L 282, 19.10.2016, p. 4
(8)	ĠU C 440, 29.10.2021, p. 19.
(9)	ĠU C 440, 18.12.2020, p. 114.
(10)	ĠU C 125, 5.4.2023, p. 100.
(11)	ĠU C 125, 5.4.2023, p. 114.
(12)	ĠU C 493, 27.12.2022, p. 48.
(13)	ĠU C 347, 9.9.2022, p. 37.
(14)	ĠU C 67, 8.2.2022, p. 16.
(15)	ĠU C 15, 12.1.2022, p. 125.
(16)	ĠU C 494, 8.12.2021, p. 26.
(17)	ĠU C 232, 16.6.2021, p. 28.
(18)	ĠU C 270, 7.7.2021, p. 2.
(19)	ĠU C 162, 10.5.2019, p. 24.
(20)	ĠU C 28, 27.1.2020, p. 40.
(21)	ĠU C 349 E, 29.11.2013, p. 1.
(22)	Unjoni għall-Mediterran, Rapport ta’ Progress Reġjonali tal-2021 dwar l-Ugwaljanza bejn is-Sessi, Barċellona, 2022.

L-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva

156k

58k

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva riveduta dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva (2022/2038(INI))

P9_TA(2023)0134

A9-0139/2023

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra l-kompetenzi tal-Istati Membri fl-iżvilupp ta’ politiki kulturali ambizzjużi fil-qasam awdjoviżiv, f’konformità mal-Artikolu 3 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u l-Artikoli 6 u 167 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE),

– wara li kkunsidra d-Direttiva 2010/13/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-10 ta’ Marzu 2010 dwar il-koordinazzjoni ta’ ċerti dispożizzjonijiet stabbiliti bil-liġi, b’regolament jew b’azzjoni amministrattiva fl-Istati Membri dwar il-forniment ta’ servizzi tal-media awdjoviżiva (Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva)(1),

– wara li kkunsidra d-Direttiva (UE) 2018/1808 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-14 ta’ Novembru 2018 li temenda d-Direttiva 2010/13/UE dwar il-koordinazzjoni ta’ ċerti dispożizzjonijiet stabbiliti bil-liġi, b’regolament jew b’azzjoni amministrattiva fi Stati Membri dwar il-forniment ta’ servizzi tal-media awdjoviżiva (“Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva”) fid-dawl ta’ realtajiet tas-suq li qed jinbidlu(2),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-7 ta’ Lulju 2020 bit-titolu “Linji gwida dwar l-applikazzjoni prattika tal-kriterju ta’ funzjonalità essenzjali tad-definizzjoni ta’ servizz ta’ pjattaforma ta’ video-sharing skont id-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva”(3),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-7 ta’ Lulju 2020 bit-titolu “Linji gwida skont l-Artikolu 13(7) tad-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva dwar il-kalkolu tas-sehem ta’ xogħlijiet Ewropej f’katalgi fuq talba u dwar id-definizzjoni ta’ udjenza żgħira u fatturat baxx”(4),

– wara li kkunsidra l-Karta Ewropea għal-Lingwi Reġjonali jew Minoritarji, b’mod partikolari d-dispożizzjonijiet tagħha dwar il-media,

– wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-4 ta’ April 2022 dwar l-istabbiliment ta’ Strateġija Ewropea għall-Ekosistema tal-Industriji Kulturali u Kreattivi(5),

– wara li kkunsidra l-“Memorandum of Understanding between the National Regulatory Authority Members of the European Regulators Group for Audiovisual Media Services” (Memorandum ta’ Qbil bejn il-Membri tal-Awtorità Regolatorja Nazzjonali tal-Grupp ta’ Regolaturi Ewropej għas-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva) tat-3 ta’ Diċembru 2020,

– wara li kkunsidra l-Kodiċi ta’ Prattika dwar id-Diżinformazzjoni msaħħaħ tal-2022,

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-3 ta’ Diċembru 2020 bit-titolu “Il-Midja tal-Ewropa fid-Deċennju Diġitali: Pjan ta’ Azzjoni li jappoġġa l-Irkupru u t-Trasformazzjoni” (COM(2020)0784);

– wara li kkunsidra l-istudju tad-Dipartiment Tematiku għall-Politiki Strutturali u ta’ Koeżjoni tad-Direttorat Ġenerali għall-Politiki Interni tiegħu ta’ Novembru 2022 bit-titolu “Implementation of the revised Audiovisual Media Services Directive – Background Analysis of the main aspects of the 2018 AVMSD” (L-implimentazzjoni tad-Direttiva riveduta dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva – Analiżi tal-Isfond tal-aspetti ewlenin tar-reviżjoni tal-AVMSD tal-2018),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 54 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu, kif ukoll l-Artikolu 1(1)(e) tad-deċiżjoni tal-Konferenza tal-Presidenti tat-12 ta’ Diċembru 2002, kif ukoll l-Anness 3 tagħha, dwar il-proċedura għall-awtorizzazzjoni tat-tfassil tar-rapporti fuq inizjattiva proprja,

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat għas-Suq Intern u l-Ħarsien tal-Konsumatur,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Kultura u l-Edukazzjoni (A9-0139/2023),

A. billi d-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva (AVMSD) għandu jkollha rwol ewlieni fl-istrutturar tal-ekosistema awdjoviżiva Ewropea, iggwidata mill-prinċipji tal-protezzjoni tad-diversità kulturali u lingwistika u l-pluraliżmu tal-opinjoni, u l-promozzjoni tad-distribuzzjoni u l-produzzjoni tas-servizzi tal-media awdjoviżiva Ewropej fl-Unjoni Ewropea;

B. billi l-aħħar reviżjoni tal-AVMSD, adottata fit-28 ta’ Novembru 2018, ipprovdiet qafas għat-tisħiħ tal-prinċipju tal-“pajjiż ta’ oriġini” u għat-titjib tal-protezzjoni tal-konsumaturi, b’mod partikolari għall-minorenni u l-persuni b’diżabilità, fid-dinja online;

C. billi l-prinċipju tal-pajjiż ta’ oriġini huwa minqux fid-dritt tal-UE, speċifikament fl-Artikolu 2(1) tal-AVMSD, u wera b’suċċess li huwa pilastru importanti għat-tixrid liberu u mingħajr xkiel ta’ informazzjoni u għall-forniment transfruntier ta’ servizzi tal-media awdjoviżiva billi jipprovdi ċertezza tad-dritt; billi dan jikkostitwixxi bażi importanti għall-protezzjoni tal-fornituri tas-servizzi tal-media awdjoviżiva u jippermetti investimenti fi produzzjonijiet innovattivi u kreattivi u titjib fl-iskopribbiltà ta’ xogħlijiet awdjoviżivi Ewropej;

D. billi r-rwol tal-AVMSD riveduta huwa li tappoġġa u tkun ta’ benefiċċju għall-ħolqien kulturali Ewropew u d-diversità kulturali f’settur awdjoviżiv li qed jinbidel f’konformità ma’ regoli oħra, bħad-dispożizzjoni dwar id-drittijiet tal-awtur tad-Direttiva (UE) 2019/790(6), li titlob remunerazzjoni ġusta għad-detenturi tad-drittijiet;

E. billi l-ħolqien ta’ żona mingħajr fruntieri interni għas-servizzi tal-media awdjoviżiva li toffri wkoll livell għoli ta’ protezzjoni għall-objettivi ta’ interess ġenerali ma jistax jinkiseb b’mod suffiċjenti mill-Istati Membri waħedhom u għalhekk jista’ jinkiseb aħjar fil-livell tal-Unjoni;

F. billi d-dispożizzjonijiet legali orizzontali ġodda fil-livell tal-Unjoni jagħmluha neċessarja li jiġu ċċarati l-interkonnessjonijiet tagħhom fl-ambitu ta’ dan il-qafas legali speċifiku għall-fornituri ta’ servizzi tal-media awdjoviżiva b’mod konsistenti u koerenti;

G. billi l-potenzjal għal kunflitt u għalhekk il-ħtieġa ta’ konsistenza u koerenza żdiedu b’mod sinifikanti fi żminijiet reċenti minħabba leġiżlazzjoni promulgata jew leġiżlazzjoni proposta fil-livell tal-UE fl-“għaxar snin diġitali”, jiġifieri l-Att dwar is-Servizzi Diġitali(7), li jindirizza l-atturi fil-katina tad-distribuzzjoni u tal-valur tal-kontenut awdjoviżiv u għandu rabtiet diretti mal-AVMSD; billi jeżistu rabtiet aktar evidenti fil-proposti għal att Ewropew dwar il-libertà tal-media u għal regolament dwar ir-reklamar politiku, li jindirizzaw kwistjonijiet direttament rilevanti għas-settur tal-media awdjoviżiva;

H. billi l-informazzjoni dwar is-sjieda tal-fornituri tas-servizzi tal-media u l-fornituri ta’ pjattaforma ta’ video-sharing għandha tkun disponibbli faċilment, b’mod komprensiv u pubbliku, peress li din hija ta’ importanza ewlenija biex tiġi limitata aktar konċentrazzjoni tal-media;

I. billi meta jingħata inkoraġġiment u jiġu promossi s-servizzi tal-media awdjoviżiva professjonali tal-UE jistgħu jagħtu kontribut importanti għall-ġlieda globali kontra d-diżinformazzjoni u l-aħbarijiet foloz; billi dan jikkontribwixxi għall-implimentazzjoni effettiva tad-dritt għall-informazzjoni u għall-promozzjoni ta’ diskors pubbliku bbażat fuq għadd kbir ta’ opinjonijiet;

J. billi għadd kbir ta’ pjattaformi online ma jipprovdux aċċess għad-data tal-udjenza għal xogħlijiet distribwiti mill-fornituri tas-servizzi tal-media; billi, madankollu, din id-data hija indispensabbli biex jiġu aġġustati l-politiki u biex jiġi appoġġat il-ħolqien tal-kontenut;

K. billi l-awtoritajiet regolatorji tal-media nazzjonali u reġjonali indipendenti u imparzjali huma prekundizzjoni għal-libertà tal-media u l-pluraliżmu tagħha, peress li jipproteġu l-media minn interferenza politika u kummerċjali indebita billi jissalvagwardjaw servizzi tal-media indipendenti, responsabbli u li joperaw b’mod trasparenti;

L. billi skont l-AVMSD riveduta, l-ERGA jlaqqa’ flimkien rappreżentanti tal-korpi regolatorji indipendenti nazzjonali fil-qasam tas-servizzi tal-media awdjoviżiva biex jagħtu pariri lill-Kummissjoni dwar l-implimentazzjoni konsistenti tal-AVMSD u biex jiġu skambjati l-aħjar prattiki;

M. billi f’aktar minn nofs l-Istati Membri tal-UE, il-proċeduri ta’ ħatra għall-kapijiet tal-awtoritajiet regolatorji tal-media jirriskjaw li ma jkunux effettivi biżżejjed biex jillimitaw ir-riskju ta’ influwenza politika u/jew ekonomika(8);

N. billi għadd kbir ta’ intrapriżi attivi fil-media awdjoviżiva tal-UE huma wkoll intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju, li jeħtieġu salvagwardji speċjali sabiex joffru firxa varjata ta’ servizzi lil udjenza Ewropea;

O. billi fid-dawl tal-omnipreżenza tas-servizzi tal-media diġitali u tal-proliferazzjoni tas-sorsi ta’ informazzjoni fuq l-internet, l-akkwist tal-litteriżmu medjatiku mit-tfal u l-adolexxenti, kif ukoll mill-adulti, jikkostitwixxi kompetenza bażika indispensabbli, li, minbarra l-fehim funzjonali, trid tinkludi l-kapaċità ta’ (awto)riflessjoni kritika fl-imġiba fl-użu tal-media;

P. billi l-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet ta’ Persuni b’Diżabilità tirrikjedi legalment lill-UE u lill-Istati Membri kollha tagħha jiżguraw id-dritt għall-aċċessibbiltà (l-Artikolu 9 tagħha), il-libertà tal-espressjoni, l-opinjoni u l-aċċess għall-informazzjoni (l-Artikolu 21 tagħha) u l-parteċipazzjoni fil-ħajja kulturali (l-Artikolu 30 tagħha);

Q. billi d-dewmien sinifikanti fit-traspożizzjoni tal-AVMSD min-naħa tal-Istati Membri jimmina l-effettività tagħha;

1. Jikkritika kemm in-nuqqas ta’ rieda min-naħa ta’ xi Stati Membri li jittrasponu l-AVMSD fil-ħin kif ukoll, b’mod ġenerali, in-nuqqas ta’ azzjoni tal-Kummissjoni li tibda proċeduri ta’ ksur u l-pubblikazzjoni tardiva tagħha tal-linji gwida; iħeġġeġ lill-Istati Membri jimplimentaw l-AVMSD mingħajr aktar dewmien;

2. Jinsab imħasseb li bħalissa mhuwiex kompletament possibbli li ssir evalwazzjoni fuq skala sħiħa, minħabba d-dewmien fit-traspożizzjoni;

3. Ifakkar fl-obbligu tal-Kummissjoni, kif stipulat fit-tieni sentenza tal-Artikolu 33 tal-AVMSD, li tippreżenta rapport dwar l-applikazzjoni tal-AVMSD sa mhux aktar tard mid-19 ta’ Diċembru 2022, u jfakkar lill-Istati Membri fl-obbligu tagħhom skont l-Artikolu 7(2) tal-AVMSD li jirrapportaw lura lill-Kummissjoni, sal-istess data, dwar il-progress li jkun sar dwar l-aċċessibbiltà; ifakkar, barra minn hekk, fl-obbligu tal-Kummissjoni li tirrapporta dwar l-applikazzjoni tal-Artikolu 13(1) u (2) tal-AVMSD abbażi tal-informazzjoni li pprovdew l-Istati Membri sad-19 ta’ Diċembru 2021 u ta’ studju indipendenti, li jqis l-iżviluppi teknoloġiċi u tas-suq u l-objettiv tad-diversità kulturali; jiddispjaċih li r-rapport dwar l-applikazzjoni tal-AVMSD għall-perjodu 2014-2019 ma ġiex disseminat b’mod wiesa’; jinnota li dan ir-rapport jipprovdi informazzjoni importanti għall-finijiet ta’ valutazzjoni komparattiva tal-implimentazzjoni tal-AVMSD riveduta;

4. Jirrikonoxxi d-definizzjoni ta’ “xogħlijiet Ewropej” bħala fehim miftuħ u wiesa’ tal-kunċett ta’ “xogħlijiet awdjoviżivi Ewropej”, kif stabbilit fil-Konvenzjoni Ewropea dwar it-Televiżjoni Transkonfinali tal-Kunsill tal-Ewropa tal-5 ta’ Mejju 1989; ifakkar li d-definizzjoni ta’ xogħlijiet Ewropej fl-AVMSD hija mingħajr preġudizzju għall-possibbiltà li l-Istati Membri jistabbilixxu definizzjoni aktar dettaljata fir-rigward tal-fornituri tas-servizzi tal-media fl-ambitu tal-ġuriżdizzjoni tagħhom; jafferma li d-definizzjoni ta’ xogħlijiet Ewropej għandha, fost affarijiet oħra, isservi għall-promozzjoni ta’ xogħlijiet prodotti fl-UE għall-benefiċċju tal-ekosistema kreattiva Ewropea; ifakkar, f’dan ir-rigward, li skont il-pjan ta’ azzjoni tal-media u dak awdjoviżiv, il-Kummissjoni qed tippjana li tippubblika prospettiva tal-media Ewropea biex tistudja x-xejriet ewlenin tal-media u tanalizza l-impatt potenzjali tagħhom fuq is-swieq tal-media u fuq il-mudelli kummerċjali; jiddispjaċih li dan ir-rapport ma setax jiġi ppubblikat fi żmien xieraq; jitlob lill-Kummissjoni tevalwa d-definizzjoni ta’ xogħlijiet Ewropej esklużivament abbażi ta’ sejbiet xjentifiċi miksuba f’kooperazzjoni mal-ERGA u l-Osservatorju Awdjoviżiv Ewropew u tqis kif xieraq id-data dwar il-prospettiva tal-media Ewropea relatata direttament mal-applikazzjoni attwali tat-terminu “xogħlijiet Ewropej”;

5. Jistieden lill-Kummissjoni tieħu minnufih il-miżuri meħtieġa biex tindirizza n-nuqqasijiet u tipprevjeni kwalunkwe abbuż tad-drittijiet fl-applikazzjoni tal-Artikolu 2(4) tal-AVMSD;

6. Iqis li kwalunkwe deroga relatata mal-prinċipju tal-pajjiż ta’ oriġini u l-introduzzjoni ta’ kwalunkwe ostaklu u restrizzjoni ġodda għal-libertà li jiġu pprovduti servizzi, kif stabbilit skont l-Artikoli 56-62 tat-TFUE, jeħtieġ li tiġi vvalutata skont il-proporzjonalità, il-flessibbiltà, il-prevedibbiltà u s-salvagwardji tan-nondiskriminazzjoni;

7. Jistieden lill-Kummissjoni tirrieżamina l-proċeduri stabbiliti fl-Artikoli 3 u 4 tal-AVMSD biex tara jekk jistgħux jiġu applikati aktar malajr u b’mod aktar effettiv bil-għan li jissaħħaħ il-prinċipju tal-pajjiż ta’ oriġini filwaqt li jiġu rispettati d-drittijiet tal-partijiet ikkonċernati kollha;

8. Jinnota li l-livelli differenti ta’ saħħa regolatorja li jeżistu għas-servizzi tal-media awdjoviżiva f’ambjenti differenti għadhom qed jikkawżaw kundizzjonijiet mhux ekwi għax-xandir televiżiv, fuq servizz ta’ pjattaforma ta’ video-sharing jew servizzi oħra ta’ pjattaforma online; fl-istess ħin huwa konxju li waħda mir-raġunijiet hija li l-leġiżlazzjoni hija marbuta ma’ jekk il-fornitur għandux ir-responsabbiltà editorjali għas-servizz jew le; iħeġġeġ li jsiru sforzi akbar biex jinstab livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur, protezzjoni minn kontenut ta’ ħsara jew protezzjoni tal-minorenni fit-tipi kollha ta’ media jew stazzjonijiet tax-xandir fil-qafas tal-possibbiltajiet li toffri l-AVMSD;

9. Jisħaq li l-kamp ta’ applikazzjoni tal-AVMSD ġie estiż biex jimponi ċerti obbligi fuq il-fornituri ta’ pjattaformi ta’ video-sharing skont l-Artikolu 28b, bħar-rekwiżit li jieħdu miżuri xierqa biex il-minorenni jiġu protetti minn kontenut ta’ ħsara u l-utenti kollha jiġu protetti minn kontenut li jkun fih inċitament għall-vjolenza jew għall-mibegħda; jenfasizza l-ħtieġa li tiġi żgurata l-implimentazzjoni xierqa ta’ dawn id-dispożizzjonijiet;

10. Ifakkar li, skont il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-2020 dwar il-linji gwida fir-rigward tal-applikazzjoni prattika tal-kriterju ta’ funzjonalità essenzjali tad-definizzjoni ta’ “servizz ta’ pjattaforma ta’ video-sharing” skont l-AVMSD, is-servizzi ta’ pjattaforma ta’ video-sharing jipprovdu kontenut awdjoviżiv li qed jiġi aċċessat dejjem aktar mill-pubbliku ġenerali, u dan jgħodd ukoll għas-servizzi tal-media soċjali, li saru mezz importanti biex tinqasam l-informazzjoni; ifakkar ukoll li, skont dawn il-linji gwida, jekk ikunu jissodisfaw ċerti kriterji, uħud mis-servizzi tal-media soċjali jistgħu jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tar-regoli l-ġodda dwar il-pjattaformi ta’ video-sharing;

11. Ifakkar fid-dispożizzjonijiet ewlenin tal-AVMSD dwar il-protezzjoni tal-minorenni, b’mod partikolari l-projbizzjoni tal-ipproċessar tad-data tal-minorenni għal komunikazzjonijiet kummerċjali; iqis li l-miżuri ta’ kooperazzjoni transkonfinali, b’mod partikolari għall-protezzjoni tal-minorenni, jeħtieġ li jissaħħu billi tissaħħaħ il-kapaċità tal-awtoritajiet regolatorji tal-media nazzjonali u awtoritajiet kompetenti oħra biex jittrattaw b’mod effettiv il-ksur identifikat u b’hekk tiġi żgurata azzjoni rapida u effettiva, filwaqt li titħeġġeġ il-koordinazzjoni bejn il-partijiet ikkonċernati pubbliċi u privati dwar azzjonijiet preventivi; jirrimarka għal darb’oħra l-possibbiltajiet li joffri l-Artikolu 4a tal-AVMSD u jtenni li l-kodiċijiet ta’ kondotta jista’ jkollhom rwol importanti f’dan ir-rigward, filwaqt li titqies l-evoluzzjoni mgħaġġla tat-tekniki tal-kummerċjalizzazzjoni;

12. Jistieden lill-Istati Membri biex, meta jittrasponu l-AVMSD, jagħmluha ċara u faċli biex tinftiehem, b’mod partikolari għall-utenti finali, jekk il-protezzjoni tal-minorenni minn kontenut ta’ ħsara, il-protezzjoni tal-pubbliku ġenerali kontra ċertu kontenut illegali u r-restrizzjonijiet ta’ reklamar relatati mal-kontenut tal-AVMSD japplikawx fil-mezz użat bħalissa, speċjalment online;

13. Iqis li leġiżlazzjoni orizzontali applikabbli għas-servizzi tal-media awdjoviżiva, bħall-Att dwar is-Servizzi Diġitali jew l-istandards orizzontali ta’ koregolamentazzjoni u ta’ awtoregolamentazzjoni, bħall-Kodiċi ta’ Prattika dwar id-Diżinformazzjoni msaħħaħ tal-2022, għandha dejjem tiġi interpretata b’tali mod li tkun konsistenti mal-objettivi tal-AVMSD; jisħaq fuq il-ħtieġa li jiġu minimizzati d-differenzi regolatorji li jeżistu bejn l-offerti awdjoviżivi minn fornituri differenti, billi tissaħħaħ il-konsistenza legali bejn il-leġiżlazzjoni settorjali u l-leġiżlazzjoni orizzontali; iqis li dan jipprovdi ċertezza legali dwar diversi liġijiet Ewropej permezz ta’ interpretazzjoni ċara li tippermetti li l-liġi settorjali tipprevali u li tibqa’ konsistenti mal-objettivi u l-valuri tal-AVMSD, bħas-superviżjoni indipendenti u l-protezzjoni tal-kontenut editorjali, ir-rispett għad-dinjità tal-bniedem, il-protezzjoni tal-minorenni, is-sigurtà u s-sikurezza pubblika, kif ukoll il-pluraliżmu u l-funzjonament xieraq tad-diskors demokratiku, u b’hekk iwassal għall-implimentazzjoni ta’ standards għoljin;

14. Jisħaq fuq l-utilità tal-bażi tad-data MAVISE(9), ġestita mill-Osservatorju Awdjoviżiv Ewropew, li tipprovdi informazzjoni dwar is-servizzi tal-media awdjoviżiva, il-pjattaformi ta’ video-sharing u l-ġuriżdizzjonijiet tagħhom fl-Ewropa; jitlob li jsiru aktar sforzi biex tiġi estiża l-firxa tal-bażi tad-data u jiġi ffaċilitat l-użu tagħha mill-utenti interessati kollha; jitlob li l-Artikolu 5(2) tal-AVMSD jiġi fformulat bħala obbligu tal-Istati Membri fi kwalunkwe reviżjoni futura tal-AVMSD;

15. Jistieden lill-Kummissjoni biex, abbażi tar-rapporti tal-Istati Membri, f’kooperazzjoni mal-ERGA u fi djalogu mal-organizzazzjonijiet rilevanti mis-soċjetà ċivili, taħdem fuq miri kwalitattivi u kwantitattivi komuni biex tippromwovi l-iżvilupp ulterjuri ta’ servizzi aċċessibbli għall-persuni b’diżabilità f’konformità mar-rekwiżiti ta’ aċċessibbiltà stabbiliti fl-Att Ewropew dwar l-Aċċessibbiltà(10) għall-prodotti u s-servizzi, u ttejjeb l-aċċessibbiltà tas-servizzi b’mod ġenerali; jemmen li tali miri ambizzjużi bi skadenzi ċari għall-implimentazzjoni bbażati fuq is-sitwazzjoni attwali tal-aċċessibbiltà f’kull Stat Membru u li jqisu l-aħħar żviluppi tekniċi għandu jkun fihom perċentwal ta’ kontenut awdjoviżiv aċċessibbli relatat ma’ tipi speċifiċi ta’ servizzi ta’ aċċess; jenfasizza li kwalunkwe rappurtar dwar it-titjib fis-servizzi aċċessibbli jrid ikun disponibbli għall-pubbliku u li, meta tivvaluta l-implimentazzjoni mill-Istati Membri tal-obbligi tagħhom skont l-AVMSD, il-Kummissjoni għandha tivverifika li l-interpretazzjoni tagħhom ta’ “miżuri proporzjonati” ma tmurx kontra l-Artikolu 7 tagħha;

16. Jisħaq fuq l-importanza li tiġi ffaċilitata l-aċċessibbiltà (doppjaġġ, sottotitoli, deskrizzjonijiet awdjo jew oħrajn) fil-lingwi kollha tat-territorju fejn jiġi pprovdut is-servizz tal-media awdjoviżiva; ifakkar li huwa fundamentali li jiġi stabbilit punt ta’ kuntatt online faċilment aċċessibbli u disponibbli għall-pubbliku f’kull Stat Membru mingħajr dewmien żejjed;

17. Jitlob sforzi akbar biex jinxterdu xogħlijiet Ewropej li jirrappreżentaw il-firxa sħiħa tad-diversità lingwistika Ewropea, filwaqt li jitqiesu kemm il-lingwi uffiċjali kif ukoll il-lingwi reġjonali u minoritarji; iqis għalhekk li huwa indispensabbli li tinġabar data dwar it-tixrid lingwistiku tas-servizzi tal-media awdjoviżiva, inkluża informazzjoni dwar id-diversità lingwistika tad-doppjaġġ, is-sottotitolar jew id-deskrizzjonijiet awdjo relatati li jkunu disponibbli flimkien magħhom, sabiex ikunu jistgħu jaġixxu b’mod aktar immirat;

18. Jinnota l-potenzjal tal-użu tal-intelliġenza artifiċjali biex tiżdied l-aċċessibbiltà tas-servizzi awdjoviżivi u jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jippromwovu dan l-użu b’mod strateġiku u mmirat;

19. Jistieden lill-Kummissjoni titlob standards Ewropej għas-servizzi ta’ aċċess, inklużi ikoni, li jirrispettaw il-prattiki eżistenti, iżda li jistgħu jintużaw ukoll minn pajjiżi li m’għandhomx gwida ta’ kwalità;

20. Jirrakkomanda li ċ-ċentru AccessibleEU futur joħloq forum għall-partijiet ikkonċernati kollha affettwati mill-Att Ewropew dwar l-Aċċessibbiltà u l-AVMSD biex jippermetti l-iskambju ta’ prattiki u jsib oqsma ta’ kooperazzjoni biex tittejjeb l-aċċessibbiltà tal-media fl-UE;

21. Jistieden lill-Kummissjoni twettaq studju biex tkejjel u tqabbel l-aċċessibbiltà tal-media bejn l-Istati Membri;

22. Jinnota li l-koleġiżlaturi introduċew punti ġodda importanti fl-AVMSD riveduta, b’mod partikolari dispożizzjoni li tirrikonoxxi l-kapaċità tal-Istati Membri li jadottaw miżuri li jippromwovu l-prominenza tas-servizzi tal-media awdjoviżiva ta’ interess ġenerali (Artikolu 7a) u dispożizzjoni li tipproteġi l-integrità tas-servizzi tal-media awdjoviżiva (Artikolu 7b); jenfasizza l-ħtieġa li tiġi żgurata l-implimentazzjoni xierqa ta’ dawn id-dispożizzjonijiet, meta jitqies ir-rwol ewlieni li għandhom il-manifatturi tal-apparat u l-fornituri tal-interfaċċa tal-utent biex in-nies ikunu jistgħu jaċċessaw, jiskopru u jsibu servizzi tal-media awdjoviżiva online;

23. Iqis, barra minn hekk, li l-miżuri fl-Artikolu 7a jistgħu jissaħħu aktar u jħeġġeġ lill-Istati Membri jagħmlu użu aħjar mill-opportunitajiet li jistgħu jirriżultaw mill-promozzjoni xierqa tas-servizzi tal-media awdjoviżiva ta’ interess ġenerali u jisfruttaw dawn l-opportunitajiet; jissuġġerixxi, barra minn hekk, li l-ERGA jgħin fl-iżvilupp ta’ linji gwida għal approċċ Ewropew armonizzat f’dan ir-rigward, abbażi ta’ analiżi tal-aħjar prattiki; jemmen li jista’ jsir progress lejn obbligu ta’ prominenza għas-servizzi tal-media awdjoviżiva ta’ interess ġenerali, bil-kundizzjoni li l-kamp ta’ applikazzjoni u l-fehim tal-kontenut ta’ interess ġenerali jiġu armonizzati u ma jmorrux kontra l-valuri tal-UE, filwaqt li jitqiesu kif xieraq is-sistemi eżistenti f’dan ir-rigward u l-iżvilupp ulterjuri tagħhom;

24. Jirrimarka, f’dan ir-rigward, li s-servizzi jew il-kontenut ta’ interess ġenerali mhumiex deliberatament limitati għall-media tas-servizz pubbliku iżda jinkludu wkoll servizzi jew kontenut ipprovduti minn fornituri ta’ servizzi tal-media kummerċjali bl-għan li jissodisfaw il-ħtiġijiet soċjali, demokratiċi u kulturali peress li jistgħu jirrappreżentaw firxa akbar ta’ fehmiet fl-ispettru politiku;

25. Iħeġġeġ lill-Istati Membri jadottaw regoli komprensivi u effettivi f’konformità mal-Artikolu 7b tal-AVMSD biex jipproteġu l-integrità tas-sinjali fuq il-pjattaformi u l-interfaċċi online rilevanti kollha użati għall-aċċess għas-servizzi tal-media awdjoviżiva;

26. Jissottolinja l-importanza li fuq ir-remote controls ikun hemm buttuni numeriċi biex ikunu żgurati l-viżibbiltà u r-rintraċċabbiltà tas-servizzi tal-media awdjoviżiva ta’ interess ġenerali; jinnota li xi manifatturi neħħew dawn il-buttuni mir-remote controls tagħhom, u b’hekk poġġew f’riskju s-sistemi tradizzjonali ta’ numerazzjoni tal-istazzjonijiet;

27. Iqis li huwa konformi mal-objettivi tal-AVMSD li l-Istati Membri jieħdu miżuri biex jiżguraw il-prominenza tas-servizzi tal-media awdjoviżiva ta’ interess ġenerali, kif ukoll il-prominenza tax-xogħlijiet Ewropej, fil-konfront ta’ interfaċċi tal-utent u servizzi ta’ pjattaforma rilevanti li joffru s-servizzi tagħhom lill-utenti fit-territorju ta’ dak l-Istat Membru iżda li mhumiex stabbiliti hemmhekk; ifakkar li huwa importanti li dawn il-miżuri jkunu bbażati fuq kriterji trasparenti u oġġettivi; jisħaq li meta jittrasponu l-AVMSD fil-liġi nazzjonali tagħhom, l-Istati Membri huma liberi li jinkludu tipi oħra ta’ media, bħar-radju, l-awdjo online jew l-istampa;

28. Iqis li hemm bżonn li jiġi indirizzat l-użu tal-intelliġenza artifiċjali fir-rigward tas-servizzi tal-media awdjoviżiva sabiex tiġi salvagwardjata u avvanzata l-libertà tal-espressjoni, inkluż il-libertà li wieħed ikollu opinjonijiet u li jirċievi u jagħti informazzjoni u ideat;

29. Iqis li huwa xieraq li r-rekwiżiti dwar il-kwoti Ewropej jinżammu minn ta’ lanqas fil-livell attwali tagħhom sakemm l-evidenza ma tirrakkomandax mod ieħor; jenfasizza l-importanza tad-dispożizzjonijiet dwar il-promozzjoni u d-distribuzzjoni ta’ xogħlijiet Ewropej, flimkien ma’ għodod ta’ skopribbiltà li jipprovdi l-ERGA lill-Istati Membri u l-impatt dirett tagħhom fuq il-ħolqien awdjoviżiv lokali u l-ekosistemi tan-negozju; jistieden lill-Kummissjoni u lill-ERGA jippromwovu l-iskambju tal-aħjar prattiki fost l-Istati Membri dwar l-użu ta’ tali għodod ta’ skopribbiltà sabiex, fit-tul, jippreżentaw proposti għal miżuri speċifiċi li l-Istati Membri kollha għandhom japplikaw; ifakkar lill-Istati Membri li, fil-livell nazzjonali, jistgħu jmorru lil hinn mir-rekwiżiti tal-kwoti tal-UE;

30. Jenfasizza li l-introduzzjoni tar-rekwiżiti tal-kwoti tal-UE kienet maħsuba biex tippromwovi l-ekosistema kreattiva Ewropea billi żżid l-esponiment tal-udjenzi tal-UE għal xogħlijiet Ewropej u billi toffri aktar opportunitajiet għall-kreazzjonijiet Ewropej biex jilħqu lit-telespettaturi madwar l-UE; iqis li huwa meħtieġ li jiġi żgurat monitoraġġ regolari tal-implimentazzjoni tar-rekwiżiti tal-kwoti tal-UE, inklużi t-tipi ta’ xogħlijiet awdjoviżivi koperti u l-kalkoli tal-volum għall-kwota tas-servizzi fuq talba;

31. Jenfasizza li l-aktar reviżjoni reċenti tal-AVMSD introduċiet mekkaniżmu ta’ deroga għall-prinċipju tal-pajjiż ta’ oriġini, b’mod partikolari skont l-Artikolu 13(2) tagħha, maħsub biex jistabbilixxi bilanċ aħjar tar-regoli li japplikaw għad-diversi atturi li jipprovdu l-istess servizz, filwaqt li jiġu żgurati d-diversità kulturali u l-kompetizzjoni ġusta bejn l-atturi kollha mmirati lejn suq nazzjonali u ż-żamma ta’ ekosistema kreattiva Ewropea stabbli u diversa f’dawn il-pajjiżi; jinnota l-użu tal-mekkaniżmu minn 14-il Stat Membru, pereżempju, biex jikkontribwixxu għall-fondi nazzjonali u għall-investimenti diretti;

32. Jenfasizza n-nuqqas ta’ data komparattiva u jinnota li ċerti atturi tas-suq iddikjaraw li d-dispożizzjoni se tkun fundamentali għall-objettivi tal-promozzjoni u d-diversifikazzjoni tas-settur awdjoviżiv Ewropew u se tistimula d-diversità kulturali, filwaqt li, fl-istess ħin, atturi oħra fis-suq iddikjaraw li dawk id-derogi se jwasslu għal effetti mhux mixtieqa għas-suq uniku jew jistgħu joħolqu spejjeż addizzjonali;

33. Jenfasizza li din l-evalwazzjoni għandha tkopri b’mod komprensiv il-promozzjoni ta’ xogħlijiet Ewropej f’ambjent medjatiku Ewropew differenti li jinkludi fornituri żgħar u kbar, u reġjonali, Ewropej u mhux Ewropej f’taqsima dwar l-iżviluppi kulturali, tekniċi u kummerċjalment rilevanti attwali u għandha tippreżenta proposti għal miżuri speċifiċi biex jissolvew il-problemi identifikati;

34. Jinnota li, filwaqt li l-kalkolu tal-kwoti għax-xandara tat-televiżjoni fl-Artikolu 16 tal-AVMSD jeskludi l-aħbarijiet, l-avvenimenti sportivi, il-logħob, ir-reklamar, is-servizzi tat-teletext u t-telebejgħ, ma teżistix esklużjoni għas-servizzi awdjoviżivi fuq talba; jistieden lill-Kummissjoni tivvaluta t-tipi ta’ programmi li joffru servizzi awdjoviżivi fuq talba u li jingħaddu fis-sehem ta’ xogħlijiet Ewropej preżenti fil-katalgi u li jsiru disponibbli b’mod prominenti bl-għan li jiġi żgurat li l-applikazzjoni tal-kwota tilħaq objettivi simili għall-Artikolu 16;

35. Jinkoraġġixxi, barra minn hekk, studju komprensiv biex jiġu vvalutati l-possibbiltà, il-valur miżjud u l-impatt fuq l-ekosistema kreattiva Ewropea ta’ rekwiżiti minimi komuni għall-UE kollha għal skemi ta’ inċentivi għall-investiment, bħala mod kif jiġu kkomplementati d-dispożizzjonijiet dwar l-obbligi finanzjarji fl-AVMSD, filwaqt li jitqiesu l-aħjar prattiki fl-UE u madwar id-dinja u tiġi inkluża enfasi fuq l-integrazzjoni tal-effetti soċjali jew kulturali li huma mixtieqa f’termini ta’ politika tal-media, bħall-iżvilupp tat-talent, l-obbligi soċjali, l-inklużjoni, id-diversità, l-ugwaljanza bejn il-ġeneri u l-ekoloġizzazzjoni;

36. Iqis li l-fatt li staġun ta’ serje televiżiva jitqies bħala titolu wieħed, kif stabbilit fil-linji gwida skont l-Artikolu 13(7) tal-AVMSD dwar il-kalkolu tas-sehem ta’ xogħlijiet Ewropej f’katalgi fuq talba, għandu jiġi vvalutat fi żmien xieraq, filwaqt li jitqies l-effett li dan għandu fuq xogħlijiet ċinematografiċi u serje televiżivi u fuq l-objettiv li l-udjenzi Ewropej jiġu pprovduti għażla kulturali varjata; jemmen li, barra minn hekk, it-termini “dħul baxx” u “fornituri b’udjenza baxxa” għandhom jiġu vvalutati biex wieħed jara jekk humiex ċari biżżejjed u jippermettu li l-applikazzjoni tagħhom tiġi armonizzata b’mod suffiċjenti;

37. Jifhem li, fir-rigward tax-xandir ta’ avvenimenti ta’ importanza kbira u l-kapaċità tal-pubbliku ġenerali li jarahom, xi Stati Membri, fl-implimentazzjoni tagħhom tal-Artikolu 14 tal-AVMSD, adottaw regoli sproporzjonati dwar il-volum ta’ avvenimenti koperti, negozjati ma’ offerenti kwalifikati, kriterji ta’ kwalifika u l-adegwatezza ġenerali tagħhom għax-xenarju kompetittiv attwali, pereżempju fil-konfront tad-disponibbiltà online tal-avvenimenti; jistieden lill-Kummissjoni timmonitorja mill-qrib l-implimentazzjoni tar-regoli biex tiżgura li l-avvenimenti ta’ importanza kbira jibqgħu aċċessibbli għal kemm jista’ jkun nies possibbli fix-xandiriet televiżivi bla ħlas;

38. Jirrimarka li l-ġbir tad-data relatat mas-servizzi tal-media awdjoviżiva disponibbli fuq il-pjattaformi online jagħti lil dawn il-pjattaformi vantaġġ kompetittiv;

39. Jilqa’ l-fatt li l-gwardjani skont l-Att dwar is-Swieq Diġitali(11) għandhom l-obbligu li jaqsmu parti mid-data li jiġġeneraw u li l-istess gwardjani huma pprojbiti milli jiffavorixxu l-kontenut tagħhom stess fuq dak ta’ partijiet terzi; jemmen li dan jista’ ma jkunx biżżejjed biex jiżgura kompetizzjoni ġusta u ambjent medjatiku awdjoviżiv varjat; jistieden lill-Kummissjoni tivvaluta l-miżuri xierqa biex jiġu evitati dawn l-iżbilanċi fis-suq biex jiġi żgurat li l-fornituri tas-servizzi tal-media awdjoviżiva jkunu jistgħu jaċċessaw id-data kollha relatata mal-użu tas-servizzi tagħhom;

40. Jenfasizza, barra minn hekk, li d-data meħtieġa trid, tal-anqas, tkun aċċessibbli għall-awtoritajiet jew għall-korpi regolatorji nazzjonali rispettivi, sabiex ikunu jistgħu jiddeterminaw jekk tkunx inkisbet il-prominenza xierqa tas-servizzi tal-media awdjoviżiva ta’ interess ġenerali jew il-prominenza tax-xogħlijiet Ewropej fil-katalgi tas-servizzi tal-media awdjoviżiva fuq talba;

41. Jitlob li l-potenzjal tal-koregolamentazzjoni u tal-awtoregolamentazzjoni jiġi użat għalkollox u li l-effetti rispettivi tagħhom fuq il-fornituri tas-servizzi tal-media awdjoviżiva jiġu evalwati regolarment sabiex jingħataw l-aħjar kwalità u l-aħjar impatt possibbli;

42. Jistieden lill-Kummissjoni tkompli tinvestiga l-għażliet li qed jikbru b’rata mgħaġġla għas-servizzi tal-media awdjoviżiva prodotti minn influwenzaturi online, b’enfasi fuq il-protezzjoni taż-żgħażagħ u tal-konsumatur, u tinforza bis-sħiħ is-separazzjoni ċara u rikonoxxibbli bejn ir-reklamar u l-kontenut proprju; jirrikonoxxi li n-nuqqas ta’ identifikazzjoni tal-komunikazzjonijiet kummerċjali bħala tali qed isir dejjem aktar problema f’termini ta’ kompetizzjoni u għandu impatt negattiv fuq il-protezzjoni tal-minorenni u l-konsumaturi;

43. Jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jiżguraw kull fejn ikun possibbli li l-identità tal-fornitur tas-servizzi tal-media awdjoviżiva tkun identifikabbli b’mod ċar mill-utenti, inkluż online, permezz ta’ logo jew tip ieħor ta’ marka;

44. Iħeġġeġ lill-Istati Membri jissodisfaw l-obbligu tagħhom skont l-Artikolu 30(4) tal-AVMSD dwar ir-riżorsi finanzjarji u umani tal-awtoritajiet jew il-korpi regolatorji nazzjonali fid-dawl tal-kompiti dejjem aktar kumplessi u jippromwovu l-kooperazzjoni transkonfinali; jinsisti fuq il-ħtieġa li tiġi salvagwardjata l-indipendenza li tirrikjedi l-AVMSD; jisħaq fuq l-importanza li l-ERGA jingħata mezzi u għodod effettivi biex jimmonitorja l-konformità mal-obbligi stabbiliti fl-AVMSD, kif ukoll sanzjonijiet f’każ ta’ nuqqas ta’ konformità; jitlob li l-ERGA jingħata aktar indipendenza billi, fost affarijiet oħra, jitwaqqaf segretarjat għalih li jkun indipendenti mill-Kummissjoni;

45. Jinsisti li, irrispettivament mil-leġiżlazzjoni futura, il-Kummissjoni tiżgura implimentazzjoni konsistenti u komprensiva tal-AVMSD u l-objettivi tagħha fl-Istati Membri, filwaqt li tingħata attenzjoni speċjali lill-Artikolu 30 tagħha, li, fi kwalunkwe każ, jirrikjedi monitoraġġ kontinwu u bir-reqqa u reazzjonijiet f’waqthom għal kwalunkwe żvilupp mhux mixtieq; jeżiġi li l-Kummissjoni taġixxi malajr jekk ikun hemm indikazzjonijiet li kwalunkwe awtorità jew korp regolatorju nazzjonali ikunu jistgħu jeżerċitaw is-setgħat tagħhom b’mod inkompatibbli mal-objettivi u l-valuri tal-UE, b’mod partikolari fil-każ ta’ suspett ta’ ksur tad-drittijiet u l-libertajiet minquxa fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE;

46. Iħeġġeġ lill-Kummissjoni toħroġ fil-ħin il-linji gwida meħtieġa mill-Artikolu 33a(3) tal-AVMSD dwar il-kamp ta’ applikazzjoni tar-rapporti tal-Istati Membri dwar l-implimentazzjoni tal-miżuri għall-iżvilupp tal-ħiliet tal-litteriżmu medjatiku, sabiex il-preżentazzjoni f’waqtha ta’ dawn ir-rapporti ma tiddewwimx aktar; itenni li r-riċevituri tas-servizzi tal-media fi ħdan l-UE għandhom id-dritt li jirċievu u jagħtu informazzjoni skont l-Artikolu 11 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE u jfakkar li dan id-dritt u l-kapaċità ta’ aċċess għal servizzi tal-media ħielsa u pluralistiċi fl-UE ma jistgħux jitgawdew minn kulħadd sakemm ma jkunux akkumpanjati minn edukazzjoni suffiċjenti dwar il-litteriżmu medjatiku, li ġiet indirizzata b’mod partikolari fl-AVMSD riveduta; jenfasizza li l-litteriżmu medjatiku m’għandux ikun limitat għat-tagħlim dwar għodod u teknoloġiji, iżda għandu pjuttost ikollu l-għan li jgħammar lin-nies bil-ħiliet ta’ ħsieb kritiku meħtieġa biex jeżerċitaw il-kapaċità ta’ ġudizzju tagħhom, janalizzaw ir-realtajiet kumplessi u jagħrfu d-differenza bejn opinjoni u fatti;

47. Jinnota li l-isfidi għad-dritt li wieħed jirċievi u jagħti informazzjoni u għall-kapaċità ta’ aċċess għal servizzi tal-media ħielsa u pluralistiċi spiss jiġu aggravati bħala riżultat tal-predominanza ta’ ċerti pjattaformi online; jirrakkomanda għalhekk li jiġi kkunsidrat li jinħolqu imposti fuq dawn il-pjattaformi li minnhom jista’ joriġina l-finanzjament għall-istabbiliment u t-tisħiħ ta’ inizjattivi ta’ litteriżmu medjatiku fl-Istati Membri kollha;

48. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

(1)	ĠU L 95, 15.4.2010, p. 1.
(2)	ĠU L 303, 28.11.2018, p. 69.
(3)	ĠU C 223, 7.7.2020, p. 3.
(4)	ĠU C 223, 7.7.2020, p. 10.
(5)	ĠU C 160, 13.4.2022, p. 13.
(6)	Id-Direttiva (UE) 2019/790 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta’ April 2019 dwar id-drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati fis-Suq Uniku Diġitali u li temenda d-Direttivi 96/9/KE u 2001/29/KE (ĠU L 130, 17.5.2019, p. 92).
(7)	Ir-Regolament (UE) 2022/2065 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-19 ta’ Ottubru 2022 dwar Suq Uniku għas-Servizzi Diġitali u li jemenda d-Direttiva 2000/31/KE (l-Att dwar is-Servizzi Diġitali) (ĠU L 277, 27.10.2022, p. 1).
(8)	Data pprovduta miċ-Ċentru għall-Pluraliżmu u l-Libertà tal-Media, Diċembru 2022.
(9)	L-Osservatorju Awdjoviżiv Ewropew, “MAVISE – Bażi tad-data dwar is-servizzi awdjoviżivi u l-ġuriżdizzjoni tagħhom fl-Ewropa”, aċċessat fit-3 ta’ April 2023.
(10)	Id-Direttiva (UE) 2019/882 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta’ April 2019 dwar ir-rekwiżiti ta’ aċċessibbiltà għall-prodotti u għas-servizzi (ĠU L 151, 7.6.2019, p. 70).
(11)	Ir-Regolament (UE) 2022/1925 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-14 ta’ Settembru 2022 dwar swieq kontestabbli u ġusti fis-settur diġitali u li jemenda d-Direttivi (UE) 2019/1937 u (UE) 2020/1828 (l-Att dwar is-Swieq Diġitali), ĠU L 265, 12.10.2022, p. 1.

L-iskema tal-frott, il-ħxejjex, il-ħalib u l-prodotti tal-ħalib għall-iskejjel

174k

55k

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar l-implimentazzjoni tal-iskema tal-frott, il-ħxejjex, il-ħalib u l-prodotti tal-ħalib għall-iskejjel prevista mir-Regolament dwar Organizzazzjoni Komuni tas-Swieq (2021/2205(INI))

P9_TA(2023)0135

A9-0096/2023

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1308/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-17 ta' Diċembru 2013 li jistabbilixxi organizzazzjoni komuni tas-swieq fi prodotti agrikoli(1) (Regolament dwar Organizzazzjoni Komuni tas-Swieq), li jipprovdi l-bażi legali għall-iskema tal-UE tal-frott, il-ħxejjex, il-ħalib u l-prodotti tal-ħalib għall-iskejjel,

– wara li kkunsidra l-valutazzjoni tal-implimentazzjoni Ewropea tas-Servizz ta' Riċerka tal-Parlament Ewropew tal-14 ta' Lulju 2022 bit-titolu "Implementation of the EU school scheme for fruit, vegetables and milk products: a mid-term review" (Implimentazzjoni tal-iskema tal-UE tal-frott, il-ħxejjex, il-ħalib u l-prodotti tal-ħalib għall-iskejjel: rieżami ta' nofs it-terminu),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2021/2115 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-2 ta' Diċembru 2021 li jistabbilixxi regoli dwar l-appoġġ għall-pjanijiet strateġiċi li għandhom jitfasslu mill-Istati Membri skont il-Politika Agrikola Komuni (Pjanijiet Strateġiċi tal-PAK) u ffinanzjati mill-Fond Agrikolu Ewropew ta' Garanzija (FAEG) u mill-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali (FAEŻR) u li jħassar ir-Regolamenti (UE) Nru 1305/2013 u (UE) Nru 1307/2013(2),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2020/2220 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta' Diċembru 2020 li jistabbilixxi ċerti dispożizzjonijiet tranżizzjonali għall-appoġġ mill-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali (FAEŻR) u mill-Fond Agrikolu Ewropew ta' Garanzija (FAEG) fis-snin 2021 u 2022 u li jemenda r-Regolamenti (UE) Nru 1305/2013, (UE) Nru 1306/2013 u (UE) Nru 1307/2013 fir-rigward tar-riżorsi u l-applikazzjoni fis-snin 2021 u 2022 u r-Regolament (UE) Nru 1308/2013 fir-rigward tar-riżorsi u d-distribuzzjoni ta' tali appoġġ fir-rigward tas-snin 2021 u 2022(3),

– wara li kkunsidra r-Regolament ta' Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2017/39 tat-3 ta' Novembru 2016 dwar ir-regoli għall-applikazzjoni tar-Regolament (UE) Nru 1308/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill f'dak li għandu x'jaqsam mal-għajnuna tal-Unjoni għall-provvista ta' frott u ħxejjex, banana u ħalib fl-istabbilimenti edukattivi(4),

– wara li kkunsidra r-Regolament Delegat tal-Kummissjoni (UE) 2017/40 tat-3 ta' Novembru 2016 li jissupplimenta r-Regolament (UE) Nru 1308/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill f'dak li għandu x'jaqsam mal-għajnuna tal-Unjoni għall-provvista ta' frott u ħxejjex, banana u ħalib fl-istabbilimenti edukattivi u li jemenda r-Regolament Delegat tal-Kummissjoni (UE) Nru 907/2014(5),

– wara li kkunsidra d-Deċiżjoni ta' Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2022/1187 tas-7 ta' Lulju 2022 li temenda d-Deċiżjoni ta' Implimentazzjoni (UE) 2022/493 fir-rigward tal-allokazzjoni definittiva tal-għajnuna tal-Unjoni lill-Istati Membri għall-frott u l-ħxejjex fl-iskejjel u għall-ħalib fl-iskejjel għall-perjodu bejn l-1 ta' Awwissu 2022 u l-31 ta' Lulju 2023(6), li għandha l-għan li timmassimizza bis-sħiħ il-potenzjal tal-fondi disponibbli u tindirizza d-diffikultajiet fl-implimentazzjoni tal-iskema tal-iskejjel b'riżultat tal-ispostament tat-tfal mill-Ukrajna wara l-aggressjoni militari mir-Russja,

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta' Mejju 2020 bit-titolu "Strateġija "Mill-Għalqa sal-Platt" għal sistema tal-ikel ġusta, tajba għas-saħħa u favur l-ambjent" (COM(2020)0381),

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-20 ta' Ottubru 2021 dwar Strateġija "Mill-Għalqa sal-Platt2 għal sistema tal-ikel ġusta, tajba għas-saħħa u favur l-ambjent(7),

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) 2018/848 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-30 ta' Mejju 2018 dwar il-produzzjoni organika u t-tikkettar ta' prodotti organiċi(8),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tad-19 ta' April 2021 dwar il-pjan ta' azzjoni għall-iżvilupp tal-produzzjoni organika (COM(2021)0141),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-3 ta' Frar 2021 bit-titolu "Pjan tal-Ewropa biex Jingħeleb il-Kanċer" (COM(2021)0044),

– wara li kkunsidra r-Rapport Speċjali Nru 10/2011 tal-Qorti tal-Awdituri tal-24 ta' Ottubru 2011 bit-titolu "Huma effettivi l-iskemi tal-ħalib għall-iskejjel u tal-frott għall-iskejjel?",

– wara li kkunsidra l-Aġenda 2030 tan-NU għall-Iżvilupp Sostenibbli u l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli,

– wara li kkunsidra d-Deċiżjoni 5.COM 6.41 tas-16 ta' Novembru 2010 tal-Kumitat Intergovernattiv għall-Ħarsien tal-Patrimonju Kulturali Intanġibbli tal-UNESCO li tapprova l-iskrizzjoni tad-dieta Mediterranja fil-Lista Rappreżentattiva tal-Patrimonju Kulturali Intanġibbli tal-Umanità,

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-29 ta' April 2021 dwar il-Garanzija Ewropea għat-Tfal(9),

– wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill (UE) 2021/1004 tal-14 ta' Ġunju 2021 li tistabbilixxi Garanzija Ewropea għat-Tfal(10),

– wara li kkunsidra l-istħarriġ Ewropew dwar is-saħħa tal-2019 (EHIS mewġa 3),

– wara li kkunsidra l-Inizjattiva Ewropea ta' Sorveljanza tal-Obeżità fit-Tfulija tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO COSI) u l-ewwel ħames stħarriġiet tagħha li saru bejn l-2007 u l-2020,

– wara li kkunsidra l-Artikolu 54 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu, kif ukoll l-Artikolu 1(1)(e) u l-Anness 3 tad-deċiżjoni tal-Konferenza tal-Presidenti tat-12 ta' Diċembru 2002 dwar il-proċedura għall-għoti ta' awtorizzazzjoni għat-tħejjija ta' rapporti fuq inizjattiva proprja,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Agrikoltura u l-Iżvilupp Rurali (A9-0096/2023),

A. billi l-promozzjoni ta' dieti tajbin għas-saħħa, varjati u bbilanċjati, flimkien ma' stil ta' ħajja tajjeb għas-saħħa, inkluża l-attività fiżika regolari, hija kwistjoni dejjem aktar importanti u għandha ssir prijorità għas-soċjetà tagħna; billi huwa meħtieġ approċċ integrat u komprensiv bejn in-nutrizzjoni u l-istil ta' ħajja; billi wieħed minn kull tlett itfal fl-UE bejn 6 u 9 snin għandhom piż żejjed jew huma obeżi(11); billi d-dieti tajbin għas-saħħa jistgħu jnaqqsu r-riskju ta' ċertu mard kroniku; billi l-promozzjoni ta' dieti tajbin għas-saħħa tikkostitwixxi miżura preventiva kontra l-mard u investiment fis-saħħa pubblika;

B. billi 53 % tal-Ewropej huma meqjusa li għandhom piż żejjed(12); billi hemm xejra ċara relatata mal-livelli tal-edukazzjoni, fejn il-proporzjon ta' persuni b'piż żejjed jonqos hekk kif jiżdied il-livell tal-edukazzjoni;

C. billi l-iskejjel iqiegħdu l-pedament għal soċjetà sostenibbli u b'saħħitha;

D. billi l-edukazzjoni dwar in-nutrizzjoni, li tippromwovi dieta varjata, ibbilanċjata u tajba għas-saħħa, hija kruċjali biex tistimula drawwiet ta' konsum tajjeb għas-saħħa u għalhekk għandha tittejjeb madwar l-UE;

E. billi t-tfal tal-iskola kollha għandu jkollhom aċċess ugwali u ġust għal prodotti tal-ikel tajbin għas-saħħa, nutrittivi u sostenibbli;

F. billi huwa importanti ħafna li jkun hemm sensibilizzazzjoni u li t-tfal madwar l-UE jiġu edukati dwar kwistjonijiet bħall-ktajjen tal-ikel lokali, l-istaġjonalità, il-biedja organika u integrata, id-dieti tajbin għas-saħħa, varjati u bbilanċjati, is-sigurtà tal-ikel, it-tibdil fil-klima, is-sostenibbiltà u t-trattament xieraq tal-annimali fil-produzzjoni tal-ikel u l-ħela tal-ikel;

G. billi t-tfal jista' jkollhom rwol ewlieni fl-infurmar u s-sensibilizzazzjoni tal-ġenituri, il-qraba u l-pari tagħhom dwar dieta konxja, varjata, ibbilanċjata u sostenibbli u stil ta' ħajja tajjeb għas-saħħa;

H. billi l-istudji wrew li l-konsum tal-frott u l-ħxejjex friski, bħala parti minn dieta bbilanċjata, inaqqas ir-riskju ta' mard li jkun ta' theddida għall-ħajja u jgħin biex jittaffa l-impatt ambjentali tas-sistemi tal-ikel; billi l-livell ta' konsum ta' frott u ħaxix fost it-tfal u ż-żgħażagħ mhuwiex sodisfaċenti; billi hemm differenza kbira u notevoli fl-ammont ta' frott u ħaxix ikkunsmat fid-diversi Stati Membri tal-UE;

I. billi rapport tal-2002 tad-WHO ddikjara li l-konsum baxx ta' frott u ħaxix huwa fost l-10 fatturi ta' riskju prinċipali li jikkontribwixxu għall-mortalità minn kawżi magħrufa;

J. billi l-miżuri mfassla biex jedukaw lit-tfal u lill-adolexxenti dwar l-importanza ta' dieta tajba għas-saħħa, varjata u bbilanċjata jista' jkollhom riperkussjonijiet pożittivi fuq is-soċjetà kollha kemm hi, speċjalment fuq perjodu ta' żmien fit-tul;

K. billi fl-UE, madwar 20 % tal-ikel totali li jiġi prodott jintilef jew jinħela, u l-unitajiet domestiċi jiġġeneraw aktar minn nofs il-ħela totali tal-ikel, u dan għandu impatti soċjali, ekonomiċi u ambjentali negattivi; billi miżuri edukattivi xierqa għall-età li jinkoraġġixxu l-introduzzjoni ta' prattiki tajba jistgħu jikkontribwixxu b'mod sinifikanti għat-tnaqqis tal-ħela tal-ikel fl-UE fuq perjodu ta' żmien fit-tul;

L. billi d-dieta Mediterranja hija mod kif wieħed jiekol li huwa bbażat fuq drawwiet tajbin għas-saħħa b'xejra dijetetika li għandha benefiċċji kbar għas-saħħa, u li hija rikonoxxuta mill-komunità xjentifika;

M. billi l-miżuri mfassla biex jipprovdu aċċess b'xejn għal prodotti tal-ikel tajbin għas-saħħa lit-tfal tal-iskola kollha, irrispettivament mill-isfond soċjoekonomiku tagħhom, jista' jkollhom effetti pożittivi kumulattivi kemm fuq is-saħħa fiżika u mentali tagħhom, kif ukoll fuq l-iżvilupp u l-benesseri soċjali tagħhom; billi dawn il-miżuri jistgħu jqiegħdu l-pedament għal konsum sostenibbli aktar tard fil-ħajja, u jista' jkollhom ukoll effett pożittiv indirett fuq l-iżvilupp tal-komunitajiet lokali, b'mod partikolari l-azjendi agrikoli żgħar u tal-familja;

N. billi l-istandards tal-produzzjoni tal-ikel fl-UE huma l-ogħla u l-aktar rigorużi fid-dinja, speċjalment f'termini ta' sostenibbiltà;

O. billi r-reġjuni ultraperiferiċi, b'mod partikolari l-arċipelagi bi gżejjer remoti, għandhom diffikultà akbar biex jiżguraw il-provvista regolari ta' dawn il-prodotti tal-ikel;

P. billi l-profil tal-iskema tal-UE tal-frott, il-ħxejjex u l-ħalib fl-iskejjel għandu jiżdied u l-programm għandu jiġi kkomunikat aħjar sabiex jilħaq aktar parteċipanti;

Q. billi d-dieti ħżiena u l-kwistjonijiet ta' saħħa sottostanti, bħall-obeżità, huma aktar prevalenti fost it-tfal minn sfondi soċjoekonomiċi żvantaġġati;

R. billi l-monitoraġġ u l-evalwazzjoni huma kruċjali biex jiġi żgurat il-funzjonament xieraq tal-iskema tal-UE tal-frott, il-ħxejjex u l-ħalib fl-iskejjel;

Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

Baġit

1. Jiddispjaċih għall-fatt li f'ħafna każijiet, l-ammont ta' finanzjament tal-UE li jirċievu l-Istati Membri ma jkunx biżżejjed biex jintlaħqu l-gruppi fil-mira kollha, biex l-iskejjel kollha jiġu mmotivati ħalli jinvolvu ruħhom u biex jiġi ġġenerat l-impatt mixtieq, filwaqt li jitħalla impatt b'suċċess u b'mod ġust fuq l-iskejjel kemm fil-livell tal-UE kif ukoll f'dak nazzjonali; jisħaq li, sabiex tiġi garantita t-tkomplija tal-programmi li jiffunzjonaw tajjeb, id-distribuzzjoni attwali tal-għajnuna għandha tittieħed ukoll bħala bażi minima għad-distribuzzjoni fil-futur;

2. Jiddeplora l-fatt li xi Stati Membri mhumiex qed jagħmlu użu sħiħ mill-baġit disponibbli, prinċipalment minħabba l-għadd għoli ta' proċeduri amministrattivi u burokratiċi; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jikkooperaw qabel ir-reviżjoni li jmiss tal-iskema tal-iskejjel sabiex jivvalutaw il-prestazzjonijiet nazzjonali, jipproduċu analiżi soda tal-kawżi wara l-Istati Membri li juru rati ta' assorbiment differenti tal-baġit disponibbli u jipprovdu aktar gwida bbażata fuq l-aħjar prattiki mill-Istati Membri;

3. Jistieden lill-Kummissjoni żżid il-baġit totali għall-iskema tal-iskejjel għall-frott, il-ħaxix, il-ħalib u l-prodotti tal-ħalib u tikkunsidra ridistribuzzjoni ġusta fost il-parteċipanti tal-iskema, sabiex talloka mill-ġdid l-ammonti mhux użati minn xi Stati Membri lil oħrajn li juru r-rieda u l-kapaċità tagħhom li jużaw aktar mill-allokazzjonijiet indikattivi tagħhom; jenfasizza li jekk ikun hemm żieda fil-baġit għall-iskema, dan jagħti lok biex jiżdiedu kemm il-frekwenza tad-distribuzzjoni kull ġimgħa kif ukoll id-durata tad-distribuzzjoni matul is-sena skolastika;

4. Jistieden lill-Kummissjoni tqis is-sitwazzjoni tat-tfal b'allerġiji severi tal-ikel, intolleranzi u restrizzjonijiet dijetetiċi oħra u talloka finanzjament addizzjonali għall-akkwist ta' prodotti alternattivi diversifikati, fil-kamp ta' applikazzjoni tal-iskema sabiex tiġi żgurata l-inklużività tagħha;

5. Jistieden lill-Kummissjoni tivvaluta l-possibbiltà ta' sinerġiji bejn l-iskema tal-iskejjel u l-inizjattivi u l-programmi eżistenti ta' kolazzjon tajjeb għas-saħħa għad-distribuzzjoni tal-ikliet fl-iskejjel regolari, kif ukoll sorsi oħra ta' finanzjament, sabiex jintlaħaq għadd akbar ta' tfal, f'konformità mal-objettivi tal-Garanzija Ewropea għat-Tfal;

6. Jirrakkomanda li, filwaqt li l-għajnuna pprovduta għad-distribuzzjoni għandha tkompli tkun varjabbli, kostijiet oħra assoċjati mal-miżuri ta' akkumpanjament u l-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tal-iskema għandhom jiġu ffissati sabiex jittejbu l-konsistenza u l-ippjanar min-naħa tal-Istati Membri;

7. Iħeġġeġ lill-Kummissjoni tieħu passi biex tiżgura li l-Istati Membri jiggarantixxu livell minimu ta' kwalità għall-prodotti koperti mill-iskema, li jkun jista' jitqies fl-użu tal-baġit u fil-kisba tal-miri nazzjonali ta' parteċipazzjoni;

8. Jistieden lill-Kummissjoni tivvaluta perjodikament il-possibbiltà li żżid gradwalment il-baġit tal-iskema, fid-dawl tal-benefiċċji tagħha għas-soċjetà kollha kemm hi;

9. Jissottolinja li l-prodotti li ma jissodisfawx ir-rekwiżiti ta' kwalità għandhom impatt negattiv fuq l-implimentazzjoni tal-iskema peress li jwasslu għal nuqqas ta' interess fil-konsum tal-prodotti u b'hekk jikkontribwixxu għall-ħela tal-ikel; iqis li l-frott u l-ħaxix żejda, inklużi dawk "koroh" li jkunu f'kundizzjoni perfetta, għandhom jitqiesu eliġibbli wkoll; jistieden ukoll lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jevalwaw l-ammont ta' ħela tal-ikel iġġenerat mill-iskema tal-iskejjel u jidentifikaw il-kawżi potenzjali, jiċċaraw il-kwistjoni ta' prodotti mhux użati u jipprovdu gwida dwar it-trażżin tal-ħela tal-ikel assoċjata mal-iskema, f'konformità mal-miri tal-UE għat-tnaqqis tat-telf u l-ħela tal-ikel, filwaqt li jevitaw li jpoġġu piżijiet amministrattivi fuq l-Istati Membri, l-iskejjel u l-fornituri;

Miżuri edukattivi

10. Jirrikonoxxi l-importanza ta' miżuri edukattivi biex ikun hemm sensibilizzazzjoni dwar il-valur nutrittiv tal-frott u l-ħaxix, speċjalment il-prodotti friski, staġjonali, lokali u reġjonali, kif ukoll il-ħalib u l-prodotti tal-ħalib, fil-kuntest tal-kisba tal-objettivi tal-iskema; jinnota l-ħtieġa li l-miżuri edukattivi jiġu allinjati mal-objettivi tal-Istrateġija mill-Għalqa sal-Platt u l-Pjan tal-Ewropa biex Jingħeleb il-Kanċer; jirrimarka li ż-żjarat fl-azjendi agrikoli huma għodda kritika biex it-tfal u l-adolexxenti jkunu jistgħu jerġgħu jingħaqdu mal-agrikoltura, jiffamiljarizzaw ruħhom mal-prattiki tal-biedja sostenibbli u jsiru jafu u jesperjenzaw direttament ir-rwol vitali tal-agrikoltura tal-UE fl-iżgurar tal-aċċess għal ikel sikur u nutrittiv u l-kontribut li tagħti għall-protezzjoni tal-ambjent, il-pajsaġġ u l-bijodiversità; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jżidu l-użu tal-għodod diġitali u l-materjali ta' apprendiment diġitali, filwaqt li jibnu fuq it-tagħlimiet miksuba b'segwitu għall-pandemija tal-COVID-19, bil-għan li jikkomplementaw, fejn meħtieġ, l-attivitajiet edukattivi wiċċ imb wiċċ;

11. Jistieden lill-Istati Membri jiżguraw li mill-inqas 10 % tal-finanzjament allokat għall-iskema tal-iskejjel kull sena mill-għajnuna tal-UE u dik nazzjonali flimkien jiġi allokat għal miżuri edukattivi sabiex tiżdied il-frekwenza tagħhom u tiġi estiża l-firxa tagħhom, peress li s-sempliċi distribuzzjoni tal-prodotti mhijiex biżżejjed biex jitrawmu drawwiet ta' stil ta' ħajja tajjeb għas-saħħa;

12. Jistieden lill-Kummissjoni tipprovdi aktar gwida dwar il-kontenut tal-miżuri edukattivi, abbażi tal-aħjar prattiki mill-Istati Membri u t-tnaqqis tal-piżijiet amministrattivi u finanzjarji fuq l-iskejjel; jisħaq li l-miżuri edukattivi għandhom jiffukaw fuq aspetti bħalma huma d-drawwiet tal-ikel tajbin għas-saħħa, sostenibbli, varjati u bbilanċjati, in-nutrizzjoni u l-ħiliet kulinari, l-allerġeni tal-ikel u l-alternattivi, l-agrikoltura b'mod ġenerali u l-agrikoltura sostenibbli b'mod partikolari, inklużi l-biedja organika, il-metodi ta' produzzjoni integrati, it-trattament xieraq tal-annimali, is-sigurtà tal-ikel, it-tibdil fil-klima u l-prevenzjoni u t-tnaqqis tal-ħela tal-ikel; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jiżguraw l-involviment xieraq tal-awtoritajiet nazzjonali responsabbli mis-saħħa u n-nutrizzjoni, l-ambjent, l-agrikoltura u l-edukazzjoni fl-iżvilupp ta' miżuri ta' akkumpanjament xierqa u interattivi, filwaqt li jitqiesu l-gruppi ta' età u l-ispeċifiċitajiet lokali f'termini ta' dieta, id-drawwiet kulturali u l-prattiki ta' biedja;

13. Jissottolinja l-ħtieġa li l-għalliema u persunal ieħor tal-iskejjel, u l-awtoritajiet kompetenti rilevanti jiġu involuti aħjar fil-miżuri edukattivi u li tiġi promossa l-parteċipazzjoni ta' partijiet ikkonċernati oħra fil-miżuri edukattivi, filwaqt li jiġu inklużi aħjar il-ġenituri, il-produtturi lokali, u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili; jenfasizza li l-programm għandu jiġi implimentat minn persunal kwalifikat, b'taħriġ adegwat għall-għalliema, l-operaturi tal-kantin, il-koki u d-dijetologi involuti; jissottolinja li l-għażla ta' produtturi lokali qrib l-iskola tiffaċilita l-implimentazzjoni tal-miżuri edukattivi;

Kamp ta' applikazzjoni

14. Jisħaq li l-prodotti għad-distribuzzjoni għandhom joriġinaw fl-UE u essenzjalment ikunu mhux ipproċessati, meta applikabbli organiċi, prodotti lokalment u, jekk ikun possibbli, b'indikazzjonijiet ta' kwalità Ewropej; jinnota li s-suq għall-indikazzjoni ta' kwalità Ewropea u l-prodotti organiċi mhuwiex imqassam b'mod ugwali fost l-Istati Membri u li dawn il-prodotti għandhom spejjeż ogħla; jistieden lill-Kummissjoni tintroduċi rekwiżiti biex tiżgura li l-prodotti jikkonformaw ma' kriterji oġġettivi, inklużi kunsiderazzjonijiet tas-saħħa, ambjentali, tal-kwalità u etiċi, it-trattament xieraq tal-annimali, u l-istaġjonalità, il-varjetà u d-disponibbiltà tal-prodotti lokali, filwaqt li tagħti prijorità lill-ktajjen tal-provvista qosra; jisħaq li fil-każ tal-banana u frott tropikali ieħor għandha tingħata prijorità lill-prodotti li joriġinaw fl-UE u r-reġjuni ultraperiferiċi tagħha; jenfasizza li l-prodotti għandhom ikunu diversifikati u jirriflettu kemm jista' jkun id-disponibbiltà staġjonali, id-drawwiet tal-ikel tajbin għas-saħħa u t-tipi ta' għelejjel lokali;

15. Iħeġġeġ id-distribuzzjoni ta' mill-inqas 25 % ta' prodotti organiċi fi ħdan l-iskema tal-iskejjel tal-UE, permezz, fost l-oħrajn, tal-adozzjoni ta' kriterji ta' akkwist pubbliku ekoloġiku, li jkollhom rwol fit-tisħiħ tal-akkwist pubbliku tal-ikel organiku, bħala parti mill-pjan ta' azzjoni tal-UE għall-iżvilupp tal-produzzjoni organika, u b'hekk jingħata kontribut għall-kisba tal-objettivi tal-Istrateġija mill-Għalqa sal-Platt u l-allinjament magħhom;

16. Jinsisti li l-prodotti li fihom zokkor, xaħmijiet, melħ jew dolċifikanti miżjuda m'għandhomx ikunu permessi fl-iskema; jistieden lill-Kummissjoni biex, f'koperazzjoni mal-Istati Membri u l-awtoritajiet tas-saħħa u n-nutrizzjoni, tanalizza mill-qrib l-eċċezzjonijiet li jippermettu d-distribuzzjoni ta' ċerti tipi ta' prodotti b'kontenut limitat ta' zokkor u xaħam sabiex tiżgura li l-iskema tibqa' allinjata mal-objettivi tagħha u mal-għanijiet ta' politika usa' tal-UE; jistieden lill-Istati Membri jippermettu kooperazzjoni mill-qrib u effettiva bejn l-awtoritajiet tas-saħħa u n-nutrizzjoni, agrikoli, ambjentali u edukattivi fit-tfassil tal-lista ta' prodotti u attivitajiet edukattivi eliġibbli, f'konformità sħiħa mal-objettivi tal-iskema tal-iskejjel;

17. Jissuġġerixxi li, sabiex jiġi promoss il-konsum tal-larinġ (u għalhekk jiżdied it-teħid tal-vitamina Ċ), fl-iskejjel għandhom ikunu disponibbli magni self-service għat-tagħsir taċ-ċitru, sabiex ikun jista' jiġi prodott meraq naturali tal-larinġ (mingħajr ma jiżdied l-ilma);

18. Jissuġġerixxi li, filwaqt li l-implimentazzjoni futura tal-iskema għandha tiffoka fuq l-iskejjel preprimarji, il-kindergartens u l-iskejjel primarji, peress li t-tfal għandhom jiksbu drawwiet tajbin għas-saħħa u sostenibbli u inklinazzjoni għal stil ta' ħajja tajjeb għas-saħħa minn età bikrija, għandha tingħata attenzjoni wkoll lill-iskejjel sekondarji;

19. Ifakkar li l-aċċess għal ikel tajjeb għas-saħħa u sostenibbli u edukazzjoni xierqa dwar in-nutrizzjoni huwa influwenzat mill-ambjent soċjoekonomiku ta' dak li jkun; jistieden lill-Kummissjoni tikkunsidra rieżami tal-gruppi fil-mira sabiex tiżgura li t-tfal f'riskju ta' faqar jew esklużjoni soċjali jkollhom aċċess prijoritarju għal ikel tajjeb għas-saħħa u nutrittiv u miżuri edukattivi, f'konformità mal-objettivi tal-Istrateġija mill-Għalqa sal-Platt u l-Garanzija Ewropea għat-Tfal; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jagħtu lok għal formuli flessibbli bejn il-prodotti u l-miżuri edukattivi, abbażi tal-ħtiġijiet reali tal-gruppi fil-mira;

20. Jisħaq li, f'xi Stati Membri, speċjalment fl-iskejjel rurali, jista' jkun li t-tfal ma jsibux attraenti l-konsum ta' dawn il-prodotti, peress li diġà jkollhom aċċess għalihom fi djarhom stess;

Razzjonalizzazzjoni tal-proċess amministrattiv

21. Iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jnaqqsu l-piż amministrattiv tal-implimentazzjoni tal-iskema, b'mod partikolari fil-kuntest tal-miżuri ta' distribuzzjoni biex jiżdiedu r-rati ta' parteċipazzjoni u l-użu tal-baġits nazzjonali; iqis li s-simplifikazzjoni tal-proċeduri tal-akkwist, l-estensjoni tat-tul tal-kuntratti tal-akkwist u għaldaqstant it-tnaqqis tal-piż amministrattiv assoċjat mal-ispezzjonijiet jistgħu jkunu mod kif is-sistema tiġi razzjonalizzata sabiex ma jkun hemm l-ebda piż amministrattiv fuq l-iskejjel li jkunu jixtiequ jipparteċipaw;

22. Ifakkar li l-proċeduri ta' akkwist, anke dawk simplifikati, għandhom jikkonformaw mal-kriterji tal-aktar offerta ekonomikament vantaġġuża (MEAT) għall-għoti; jaċċentwa li l-insegwiment tal-orħos prezz bħala l-uniku kriterju fil-proċedura ta' akkwist huwa ta' detriment kemm għall-għanijiet tal-iskema tal-iskejjel, kif ukoll għall-parteċipazzjoni tal-bdiewa fuq skala żgħira; jinsisti li l-proċeduri ta' akkwist għandhom jiżguraw li jkun hemm fis-seħħ aċċess ugwali u kompetizzjoni ġusta sabiex il-fornituri l-kbar ma jingħatawx vantaġġ b'mod inġust għad-detriment tal-bdiewa li jipparteċipaw fl-iskema; jisħaq li għandha tingħata prijorità lill-prodotti lokali u lill-ktajjen tal-provvista qosra, kif ukoll lill-prodotti fornuti mill-organizzazzjonijiet ta' produtturi, il-kooperattivi agrikoli u s-swieq tal-bdiewa; jaċċentwa li l-użu ta' imballaġġ minimu adegwat fit-trasport u d-distribuzzjoni tal-prodotti tal-iskema tal-iskejjel għandu jkun ukoll kriterju fid-deċiżjonijiet ta' xiri, filwaqt li jitqiesu l-kapaċitajiet ta' ħżin u tkessiħ tal-iskejjel u l-ħtieġa li jiġu ppreservati l-kwalità u s-sikurezza tal-prodotti;

23. Jistieden lill-Kummissjoni tesplora l-possibbiltà li l-iskejjel ikollhom kuntratti aktar fit-tul, bil-fakultà li jinnegozjaw mill-ġdid il-prezzijiet, peress li dan inaqqas il-ħtieġa ta' dokumentazzjoni estensiva; jenfasizza li dan jista' jinċentiva aktar bdiewa biex jipparteċipaw fl-iskema, b'mod partikolari l-bdiewa fuq skala żgħira;

24. Iħeġġeġ lill-Istati Membri jnaqqsu u jissimplifikaw il-livell ta' dokumentazzjoni meħtieġ mill-benefiċjarji tal-iskema sabiex itaffu l-piż amministrattiv li jiffaċċjaw; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jżidu l-użu ta' għodod diġitali fil-ġestjoni tad-dokumentazzjoni;

25. Jenfasizza l-importanza tal-għalliema u ta' persunal edukattiv/superviżorju ieħor bħala xempji fil-konsum ta' prodotti tajbin għas-saħħa u jappella għall-flessibbiltà baġitarja u amministrattiva meħtieġa biex tali individwi jkunu jistgħu jipparteċipaw fi skemi tal-iskejjel u juru drawwiet tal-ikel tajbin għas-saħħa lit-tfal taħt il-kura tagħhom;

26. Jipproponi r-razzjonalizzazzjoni tar-rekwiżiti ta' ġestjoni, kontroll, monitoraġġ u evalwazzjoni, kemm għall-awtoritajiet kompetenti tal-Istati Membri kif ukoll għall-benefiċjarji tal-iskema;

27. Jipproponi li jiġi stabbilit forum li jħeġġeġ lill-Istati Membri jikkondividu l-aħjar prattiki sabiex jidentifikaw modi ta' suċċess għar-razzjonalizzazzjoni tal-implimentazzjoni tal-iskema; ifakkar fl-eżistenza tal-laqgħat tal-grupp Djalogu Ċivili, li saru mill-Kummissjoni, li diġà jinkludu diskussjonijiet regolari dwar l-iskema tal-iskejjel u jirrakkomanda li wieħed jibni fuq dan il-forum; jistieden lill-Kummissjoni tesplora l-possibbiltà li l-pajjiżi kandidati jipparteċipaw, bħala osservaturi, fil-forum iddedikat għall-iskema tal-iskejjel;

28. Jistieden lill-Kummissjoni tesplora l-possibbiltà li tniedi skema tal-iskejjel għall-pajjiżi kandidati, iffinanzjata permezz ta' strumenti eżistenti bħall-Istrument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni u l-Istrument ta' Viċinat, ta' Kooperazzjoni għall-Iżvilupp u ta' Kooperazzjoni Internazzjonali – Ewropa Globali;

Monitoraġġ u evalwazzjoni

29. Jistieden lill-Kummissjoni tistabbilixxi metodu għall-ġbir ta' data kompluta, armonizzata u komparabbli, sabiex tiġi pprovduta d-data aggregata meħtieġa biex jitwettqu valutazzjonijiet tal-impatt ex ante u ex post adegwati tal-iskema madwar l-Ewropa;

30. Jitlob lill-Kummissjoni tesplora l-possibbiltà li tintroduċi indikaturi komuni biex iservu ta' bażi għall-evalwazzjoni tal-implimentazzjoni tal-iskema lil hinn mill-2023; jirrimarka li l-bażijiet tad-data li jistgħu jintużaw biex jiġu żviluppati dawn l-indikaturi diġà huma disponibbli permezz ta' strateġiji nazzjonali u għandhom jiġu inkorporati fl-iskema fil-futur; jistieden lill-Kummissjoni tieħu rwol aktar attiv u tipprovdi feedback u gwida lill-Istati Membri, filwaqt li tibni fuq l-aħjar prattiki eżistenti, sabiex tgħinhom aħjar fl-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-iskema;

Komunikazzjoni

31. Jistieden lill-Kummissjoni tiżviluppa strateġija ta' komunikazzjoni u pubbliċità msaħħa sabiex tagħti spinta lill-adozzjoni tal-iskema mill-iskejjel fl-Istati Membri, speċjalment dawk b'rati baxxi ta' parteċipazzjoni, u tagħmel il-kontribuzzjoni finanzjarja tagħha u l-iskema aktar rikonoxxibbli; jisħaq li l-materjal ta' pubbliċità tal-UE jista' jintuża wkoll bħala mezz ta' inkoraġġiment ulterjuri għall-iskejjel biex jipparteċipaw fl-iskema;

32. Jistieden lill-Kummissjoni tiffoka aktar fuq komunikazzjoni fir-rigward ta' kif il-prodotti fl-iskema jiġu prodotti u distribwiti, inkluża enfasi partikolari fuq il-promozzjoni tal-prodotti reġjonali u lokali, billi tiżviluppa u tipprovdi materjal aktar uniformi lill-Istati Membri biex iżidu s-sensibilizzazzjoni u l-informazzjoni marbuta mal-iskema;

o
o o

33. Jagħti struzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

(1)	ĠU L 347, 20.12.2013, p. 671.
(2)	ĠU L 435, 6.12.2021, p. 1.
(3)	ĠU L 437, 28.12.2020, p. 1.
(4)	ĠU L 5, 10.1.2017, p. 1.
(5)	ĠU L 5, 10.1.2017, p. 11.
(6)	ĠU L 184, 11.7.2022, p. 56.
(7)	ĠU C 184, 5.5.2022, p. 2.
(8)	ĠU L 150, 14.6.2018, p. 1.
(9)	ĠU C 506, 15.12.2021, p. 94.
(10)	ĠU L 223, 22.6.2021, p. 14.
(11)	Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa, "WHO European Regional obesity Report 2022" (Rapport tal-2022 dwar l-Obeżità Reġjonali Ewropea tad-WHO), Copenhagen: Uffiċċju Reġjonali tad-WHO għall-Ewropa, 2022.
(12)	Eurostat, "Over half of adults in the EU are overweight" (Aktar minn nofs l-adulti fl-UE għandhom piż żejjed), 21 ta' Ġunju 2021.

Strateġija ta' standardizzazzjoni għas-Suq Uniku

183k

57k

Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta' Mejju 2023 dwar strateġija ta’ standardizzazzjoni għas-suq uniku (2022/2058(INI))

P9_TA(2023)0136

A9-0136/2023

Il-Parlament Ewropew,

– wara li kkunsidra r-Regolament (UE) Nru 1025/2012 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Ottubru 2012 dwar l-Istandardizzazzjoni Ewropea(1),

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill tat-2 ta’ Frar 2022 dwar l-implimentazzjoni tar-Regolament (UE) Nru 1025/2012 mill-2016 sal-2020 (COM(2022)0030),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-2 ta’ Frar 2022 intitolata “Strateġija tal-UE dwar l-Istandardizzazzjoni: L-istabbiliment ta’ standards globali b’appoġġ għal suq uniku tal-UE reżiljenti, ekoloġiku u diġitali” (COM(2022)0031),

– wara li kkunsidra l-proposta tat-2 ta’ Frar 2022 għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jemenda r-Regolament (UE) Nru 1025/2012 fir-rigward tad-deċiżjonijiet tal-organizzazzjonijiet Ewropej tal-istandardizzazzjoni dwar standards Ewropej u strumenti ta’ standardizzazzjoni Ewropea (COM(2022)0032),

– wara li kkunsidra l-avviż tal-Kummissjoni tat-2 ta’ Frar 2022 intitolat “Il-programm ta’ ħidma annwali tal-Unjoni għall-istandardizzazzjoni Ewropea tal-2022” (C(2022)0546),

– wara li kkunsidra d-dokument ta’ ħidma tal-persunal tal-Kummissjoni tat-22 ta’ Frar 2022 intitolat “Dipendenzi u kapaċitajiet strateġiċi tal-UE: it-tieni stadju ta’ analiżijiet fil-fond” (SWD(2022)0041),

– wara li kkunsidra d-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-1 ta’ Settembru 2022 li tistabbilixxi l-grupp ta’ esperti “Forum ta’ Livell Għoli dwar l-Istandardizzazzjoni Ewropea” (C(2022)6189),

– wara li kkunsidra l-Inizjattiva Konġunta dwar l-istandardizzazzjoni fl-ambitu tal-istrateġija tas-suq uniku, kif imsemmija fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-28 ta’ Ottubru 2015 intitolata “Naġġornaw is-Suq Uniku: opportunitajiet aktar għaċ-ċittadini u għan-negozji”(COM(2015)0550) u s-sommarju tal-azzjonijiet mill-Inizjattiva Konġunta dwar l-Istandardizzazzjoni tal-15 ta’ Lulju 2019,

– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-4 ta’ Lulju 2017 dwar l-istandards Ewropej għas-seklu 21(2),

– wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew tat-18 ta’ Mejju 2022 intitolata “Strateġija dwar l-Istandardizzazzjoni / Regolament dwar l-Istandardizzazzjoni”,

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tad-19 ta’ Frar 2020 intitolata “Insawru l-futur diġitali tal-Ewropa” (COM(2020)0067),

– wara li kkunsidra l-white paper tal-Kummissjoni tad-19 ta’ Frar 2020 intitolata “L-Intelliġenza Artifiċjali – Approċċ Ewropew għall-eċċellenza u għall-fiduċja” (COM(2020)0065),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tad-19 ta’ Frar 2020 intitolata “Strateġija Ewropea għad-data” (COM(2020)0066),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta’ Diċembru 2019 intitolata “Il-Patt Ekoloġiku Ewropew” (COM(2019)0640),

– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-14 ta’ Lulju 2021 intitolata “Lesti għall-Mira ta’ 55 %: Nilħqu l-Mira Klimatika tal-UE għall-2030 fi Triqitna lejn in-Newtralità Klimatika” (COM(2021)0550),

– wara li kkunsidra l-Artikolu 54 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għas-Suq Intern u l-Ħarsien tal-Konsumatur (A9-0136/2023),

A. billi l-funzjonament tas-suq intern huwa ffaċilitat ħafna bl-adozzjoni u l-użu tal-istandards mis-suq; billi l-adozzjoni ta’ standards Ewropej u strumenti ta’ standardizzazzjoni Ewropea tiffaċilita l-aċċess għas-suq, issaħħaħ il-kompetittività tal-kumpaniji Ewropej u s-sikurezza taċ-ċittadini, tikkontribwixxi għat-tisħiħ tas-suq uniku u tissimplifika l-konformità għall-parteċipanti tas-suq u għall-awtoritajiet nazzjonali, filwaqt li tissostitwixxi daqs 34 standard nazzjonali bi standard Ewropew wieħed; billi l-istandards armonizzati jipprovdu lill-manifatturi, lill-fornituri tas-servizzi u lil operaturi ekonomiċi oħra bil-preżunzjoni ta’ konformità tal-prodotti u s-servizzi tagħhom mar-rekwiżiti essenzjali previsti fil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni, fost benefiċċji oħra;

B. billi s-sistema Ewropea ta’ standardizzazzjoni hija bbażata fuq approċċ inklużiv, ibbażat fuq il-kunsens u mmexxi mis-suq, li għandu jippermetti l-involviment tal-partijiet ikkonċernati kollha b’tali mod li jiżgura li l-istandards jiġu żviluppati biex jindirizzaw il-ħtiġijiet tal-industrija u fl-istess ħin jikkontribwixxu għall-issodisfar tal-interessi tas-soċjetà usa’, inklużi dawk tal-konsumaturi u tas-soċjetà ċivili inġenerali, kif ukoll ir-rekwiżiti ta’ sostenibbiltà; jenfasizza, f’dak ir-rigward, il-ħtieġa ta’ sforzi addizzjonali biex l-istandards isiru reattivi għal kwistjonijiet ta’ ġeneru, filwaqt li jirriflettu d-differenzi fiżiċi u jindirizzaw ugwalment il-ħtiġijiet tan-nisa u tal-irġiel; billi l-Parlament u l-Kunsill diġà adottaw reviżjoni parzjali tal-qafas leġiżlattiv ta’ standardizzazzjoni eżistenti biex jittejbu l-proċessi tat-teħid tad-deċiżjonijiet tal-Organizzazzjonijiet Ewropej tal-Istandardizzazzjoni (ESOs) sabiex dawn iż-żewġ punti fokali jinżammu fuq il-ħtiġijiet tal-industrija u l-interessi tas-soċjetà usa’;

C. billi l-parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet imsemmija fl-Anness III tar-Regolament (UE) Nru 1025/2012 fil-proċess ta’ standardizzazzjoni hija ggarantita minn dak ir-Regolament, iżda xorta hija limitata minn ostakli persistenti għad-dħul bħan-nuqqas ta’ għarfien espert u ta’ biżżejjed riżorsi finanzjarji għal dawn l-organizzazzjonijiet;

D. billi l-istandards, kemm fil-livell internazzjonali kif ukoll f’dak Ewropew, huma muturi importanti għall-iżvilupp tas-suq, il-bidla u l-innovazzjoni teknoloġika, il-kompetittività u kundizzjonijiet ekwivalenti ta’ kompetizzjoni f’konformità mal-objettivi tal-Patt Ekoloġiku Ewropew, kif ukoll għal livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumaturi; billi l-Istati Membri, l-istituzzjonijiet Ewropej u l-ESOs jikkooperaw mal-korpi internazzjonali tal-istandardizzazzjoni u għandhom fis-seħħ ftehimiet biex jiffaċilitaw l-użu ta’ standards internazzjonali fl-Unjoni; billi għalkemm l-industrija Ewropea hija parteċipant attiv fil-flussi ta’ ħidma ta’ standardizzazzjoni internazzjonali, ir-rappreżentanza effettiva ta’ kumpaniji iżgħar u partijiet ikkonċernati tas-soċjetà f’fora internazzjonali jeħtieġ li tiġi mħeġġa u appoġġata aktar;

E. billi lil hinn mill-kooperazzjoni formali ma’ korpi internazzjonali, il-Kummissjoni u l-Istati Membri qed ikomplu jiżviluppaw approċċi kondiviżi ma’ pajjiżi terzi tal-istess fehma jew sħab fil-ftehimiet kummerċjali fil-qasam tal-istandardizzazzjoni;

Rimarki ġenerali

1. Jilqa’ l-adozzjoni tal-istrateġija ta’ standardizzazzjoni, li tistabbilixxi ħames oqsma ewlenin għal azzjoni għall-Kummissjoni; iqis li l-klassifikazzjoni tal-oqsma ta’ prijorità għal azzjoni hija allinjata mill-qrib mad-dgħufijiet u l-punti b’saħħithom tas-sistema attwali identifikati matul il-konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati; jisħaq li l-lista ta’ oqsma għal azzjoni tista’ tiġi estiża aktar u li hemm il-ħtieġa li tiżdied l-enfasi tal-istrateġija fuq l-adozzjoni u l-implimentazzjoni ta’ standards, speċjalment fost l-SMEs; jinnota wkoll l-adozzjoni ta’, u l-progress rigward, il-programm ta’ ħidma annwali għall-istandardizzazzjoni tal-2022 u jistenna bil-ħerqa l-programmi ta’ ħidma annwali tal-2023 u l-2024;

2. Iqis li l-kwalitajiet fundamentali tas-sistema ta’ standardizzazzjoni jibqgħu rilevanti u effettivi għall-funzjonament tajjeb tas-suq intern u l-kompetittività tal-industrija Ewropea; jissottolinja li l-istandards armonizzati jnaqqsu l-ostakli għas-suq, u jfakkar li l-istandards huma għodda volontarja, immexxija mis-suq u mhux legalment vinkolanti li tipprovdi rekwiżiti tekniċi u gwida teknika, li l-użu tagħhom jiffaċilita l-konformità tal-oġġetti u s-servizzi mal-leġiżlazzjoni Ewropea u jiżgura l-kompetizzjoni ġusta fis-suq; jappoġġa l-iżvilupp ta’ standards Ewropej b’mod responsabbli, trasparenti u inklużiv, filwaqt li jiżgura li jitqiesu l-ħtiġijiet u l-ispeċifiċitajiet tal-partijiet ikkonċernati rilevanti kollha, inklużi l-SMEs u atturi tas-soċjetà oħra;

3. Jisħaq li l-istandards jippruvaw jinkisbu f’oqsma differenti, iżda li filwaqt li jista’ jkollhom effett legali, l-istandards ma jistgħux jitqiesu bħala liġi tal-UE, peress li l-leġiżlazzjoni u l-politiki dwar il-livell ta’ protezzjoni tal-konsumatur, is-saħħa, is-sikurezza, l-ambjent u id-data huma ddeterminati mil-leġiżlatur; ifakkar, f’dan il-kuntest, fin-natura volontarja tal-istandards u jqis li l-leġiżlazzjoni tal-Unjoni biss tista’ tistabbilixxi rekwiżiti obbligatorji u speċifikazzjonijiet komuni, pereżempju permezz ta’ atti delegati u ta’ implimentazzjoni; jisħaq, f’dan ir-rigward, fuq l-importanza li jinżamm proċess inklużiv;

4. Ifakkar li l-ESOs dejjem għandhom iqisu l-objettivi ta’ politika tal-UE meta jabbozzaw l-istandards;

5. Jisħaq li l-istandards Ewropej u l-istrumenti tal-istandardizzazzjoni Ewropea għandhom ikunu miftuħa, inklużivi, trasparenti, ta’ kwalità għolja u, fejn applikabbli, jippromwovu prodotti durabbli li jkunu aktar faċli biex jissewwew, jintużaw mill-ġdid u jiġu riċiklati u għandhom jirrispettaw ukoll ir-regoli dwar il-protezzjoni tad-data personali u l-privatezza;

6. Jinkoraġġixxi l-isforzi li l-għan tagħhom huwa li jindirizzaw l-istandards kunfliġġenti bejn l-Istati Membri, li jistgħu joħolqu ostakli inġustifikati għad-dħul fis-suq uniku; jistieden lill-ESOs iżidu l-isforzi tagħhom biex jiżviluppaw standards armonizzati, sabiex titnaqqas il-frammentazzjoni tas-suq u għalhekk jitnaqqsu l-ispejjeż amministrattivi għaċ-ċittadini u n-negozji, b’mod partikolari l-SMEs u l-mikrointrapriżi, inkluż permezz ta’ rappreżentanza aħjar ta’ dawn l-entitajiet;

7. Jisħaq fuq l-importanza tal-istandardizzazzjoni fl-oqsma fejn in-nonstandardizzazzjoni għandha l-ogħla potenzjal li tqiegħed fi żvantaġġ lill-konsumaturi, inklużi l-persuni akbar fl-età u l-persuni b’diżabbiltà; jenfasizza, f’dak ir-rigward, ir-rwol tal-istandards fl-istabbiliment ta’ oqfsa stabbli u prevedibbli, b’mod partikolari għall-prodotti offruti lill-konsumaturi;

8. Jappella għal rappreżentanza mtejba fis-sistema ta’ standardizzazzjoni u għal rappreżentanza bbilanċjata fost l-esperti maħtura, sabiex jiġu garantiti eżiti ġusti fir-rigward tal-leġiżlazzjoni u tal-istandards tal-Unjoni dwar l-aċċessibbiltà;

9. Jappoġġa l-ħolqien ta’ dashboard annwali għall-istandardizzazzjoni li għandu jiġi ppubblikat flimkien mal-programm ta’ ħidma annwali tal-UE u l-pjan kontinwu għall-istandardizzazzjoni tal-ICT, li jkopru l-attivitajiet ta’ standardizzazzjoni ppjanati, attwali u kkompletati bl-għan li tiddaħħal aktar trasparenza fis-sistema Ewropea ta’ standardizzazzjoni; jenfasizza li d-dashboard għandu jagħmilha faċli għall-partijiet ikkonċernati kollha li jiskopru, isegwu u, fejn rilevanti, jikkontribwixxu għall-attivitajiet pertinenti għall-oqsma ta’ interess tagħhom;

Ninċentivaw is-sistema Ewropea ta’ standardizzazzjoni

10. Jappoġġa l-varar tal-Forum ta’ Livell Għoli dwar l-Istandardizzazzjoni u x-xewqa li titwessa’ l-firxa ta’ vuċijiet mismugħa meta jiġu identifikati l-prijoritajiet u l-ħtiġijiet ta’ standardizzazzjoni, jiġu ppjanati attivitajiet futuri u jiġu kkoordinati approċċi fil-korpi ta’ standardizzazzjoni; jissottolinja li dan il-grupp ta’ esperti għandu jinkludi firxa wiesgħa ta’ partijiet ikkonċernati, inklużi SMEs u organizzazzjonijiet tal-konsumatur, u jiżgura t-trasparenza fl-attivitajiet tiegħu, mingħajr ma jinsa n-natura axxendenti u mmexxija mis-suq tal-attivitajiet ta’ standardizzazzjoni; iqis li l-Forum ta’ Livell Għoli jista’ joffri kontribut kemm f’livell strateġiku kif ukoll f’dak operattiv, b’mod partikolari flimkien maċ-ċentru ta’ eċċellenza tal-UE dwar standards rigward kwistjonijiet tekniċi;

11. Jilqa’ l-ħolqien ta’ ċentru ta’ eċċellenza tal-UE dwar l-istandards u l-ħatra ta’ uffiċjal ewlieni tal-istandardizzazzjoni (CSO) fil-Kummissjoni; jemmen li din il-kariga u ċ-ċentru, bħala riżorsa, għandhom iwasslu għal konsistenza akbar fil-Kummissjoni kollha f’termini ta’ talbiet ta’ standardizzazzjoni u l-adozzjoni f’waqtha ta’ standards u dispożizzjonijiet leġiżlattivi b’rilevanza għall-istandardizzazzjoni, kif ukoll għall-applikazzjoni konsistenti tal-qafas leġiżlattiv il-ġdid, għall-benefiċċju tal-amministrazzjonijiet pubbliċi, in-negozji u partijiet ikkonċernati oħra; iqis li l-persuna li għandha din il-funzjoni ta’ sorveljanza għandha tkun interlokutur importanti għall-Parlament, li tinfurmah dwar l-attivitajiet ta’ standardizzazzjoni tal-Kummissjoni u tippermetti skrutinju effettiv fuq livell tekniku;

12. Iqis li l-Kummissjoni, b’rikors għall-Forum ta’ Livell Għoli u għaċ-ċentru ta’ eċċellenza tal-UE, tista’ telabora metodi aktar effiċjenti għall-evalwazzjoni teknika tal-istandards; jemmen li hemm il-ħtieġa ta’ ċarezza fost il-partijiet li jipparteċipaw fil-proċess ta’ standardizzazzjoni dwar dak li huwa meħtieġ u ta’ proċeduri effettivi biex ikun jista’ jsir xogħol ta’ rimedju matul l-iżvilupp tal-istandards sabiex jiġi evitat dewmien ladarba l-esperti jikkompletaw xogħolhom;

13. Jissottolinja l-importanza li jitħaffu l-attivitajiet tal-Forum ta’ Livell Għoli għall-Istandardizzazzjoni u taċ-ċentru ta’ eċċellenza tal-UE, li għandu jieħu approċċ proattiv biex jippermetti l-identifikazzjoni f’waqtha tal-ħtiġijiet ta’ standardizzazzjoni u għandu jgħin biex jinstab bilanċ ġust bejn il-ħtiġijiet li jitqassar il-proċess u li jiġu żgurati standards miftuħa, inklużivi, affidabbli u ta’ kwalità għolja; jinkoraġġixxi t-tisħiħ tal-għarfien espert u l-ħiliet tekniċi fil-Forum ta’ Livell Għoli, inkluż permezz ta’ sottogruppi ta’ esperti li jkunu jistgħu jelaboraw programmi biex jintegraw attivitajiet ta’ taħriġ u jkomplu jtejbu s-sistema ta’ standardizzazzjoni fil-livell tal-UE;

14. Jirrakkomanda li l-Kummissjoni, f’konsultazzjoni mal-ESOs, għandha tistabbilixxi sett ċar ta’ indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni (KPIs) u linji gwida dwar l-aspetti tal-istandardizzazzjoni fil-mandat tagħha, b’mod partikolari għall-istandards marbuta mal-objettivi tal-Patt Ekoloġiku Ewropew u tad-Deċennju Diġitali tal-Ewropa, sabiex jiġu stabbiliti miri preċiżi għall-iżviluppi relatati mal-istandardizzazzjoni, inkluża l-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili; iqis li dawn il-KPIs għandhom jiġu ġestiti permezz tas-CSO u ċ-ċentru ta’ eċċellenza tal-UE u jistgħu jikkontribwixxu għal ġestjoni u skrutinju aktar effettivi tal-attivitajiet ta’ standardizzazzjoni mwettqa mill-Kummissjoni;

15. Jinnota r-riskju ta’ trikkib bejn il-Forum ta’ Livell Għoli u ċ-ċentru ta’ eċċellenza tal-UE, flimkien ma’ gruppi ta’ esperti oħra, fora tal-industrija u raggruppamenti speċifiċi għall-politika, bħaċ-ċentru AccessibleEU, li l-Parlament iqis li jista’ jassisti lill-Kummissjoni dwar kwistjonijiet ta’ standardizzazzjoni; iħeġġeġ lill-Kummissjoni tevita d-duplikazzjoni tal-flussi ta’ ħidma u tfittex kollaborazzjoni bejn il-fora fejn possibbli sabiex isir l-aħjar użu mill-ħin limitat tal-esperti, titħeġġeġ il-parteċipazzjoni u jiġu minimizzati l-ispejjeż amministrattivi;

16. Jilqa’ l-intenzjoni li l-Parlament u l-Kunsill jiġu involuti f’avveniment annwali biex iħejju l-prijoritajiet għall-attivitajiet ta’ standardizzazzjoni; ifakkar li l-istandardizzazzjoni hija strateġika għas-suq intern u jqis li huwa mixtieq skrutinju aktar profond u regolari mill-koleġiżlaturi;

17. Jilqa’ l-fatt li l-Kummissjoni tixtieq tħaffef il-passi involuti fl-iżvilupp tal-istandards; iqis li t-tħejjija f’waqtha ta’ standards robusti u ta’ kwalità għolja li jissodisfaw il-ħtiġijiet tas-suq u tas-soċjetà hija meħtieġa għall-funzjonament xieraq tas-suq intern, filwaqt li jinżamm il-pass mal-innovazzjoni u l-kompetittività internazzjonali; jisħaq li seħħ dewmien f’varjetà ta’ setturi, li wassal għal diffikultajiet għall-operaturi, għall-awtoritajiet nazzjonali u għas-soċjetà ċivili fejn l-istandards mhumiex disponibbli, jew għal frammentazzjoni meta jistgħu jintużaw biss standards nazzjonali; jissottolinja, għal dak il-għan, li l-konsultazzjoni pubblika mal-partijiet ikkonċernati, il-bini ta’ kunsens, l-inklużività u l-verifika xierqa ta’ jekk l-istandards jissodisfawx ir-rekwiżiti legali tal-UE, b’mod partikolari fil-każ ta’ standards armonizzati, għandhom jipprevalu fuq il-ħeffa;

18. Jemmen li d-dewmien kbir fil-proċessi ta’ standardizzazzjoni joriġina minn diversi kawżi; iqis li l-Kummissjoni għandha tirrikunsidra b’mod urġenti l-approċċ tagħha wara l-kawża James Elliott(3); jistieden lill-Kummissjoni tevita l-użu ta’ rekwiżiti preskrittivi żżejjed fir-rigward ta’ talbiet ta’ standardizzazzjoni, li jnaqqsu l-kapaċità tal-esperti li jipproponu soluzzjonijiet xierqa u f’waqthom biex jissodisfaw id-domanda għal talba standard u jillimitaw il-kamp ta’ applikazzjoni għal standards li jibqgħu validi fil-futur;

19. Iqis li l-leġiżlazzjoni tal-UE dwar il-prodotti għandha tiffoka fuq ir-rekwiżiti essenzjali tas-saħħa u s-sikurezza, bl-applikazzjoni, fejn possibbli, ta’ approċċ teknoloġikament newtrali, filwaqt li tħalli r-rekwiżiti tekniċi f’idejn l-istandards armonizzati tal-UE;

20. Jisħaq li jista’ jkun hemm limiti inerenti biex jitħaffef il-proċess ta’ standardizzazzjoni, peress li t-tħejjija tal-istandards, ir-referenza għal istandards armonizzati u l-implimentazzjoni tal-industrija ta’ dawk l-istandards kollha jżidu ż-żmien qabel l-adozzjoni mis-suq; jirrikonoxxi li jista’ jkun aktar faċli li jiġu aċċelerati l-kompiti amministrattivi, bħall-pubblikazzjoni tar-referenza (ċitazzjoni) għall-istandard armonizzat fil-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea; jenfasizza li l-adozzjoni usa’ tal-istandards eżistenti pjuttost milli l-abbozzar ta’ standards ġodda jkollha wkoll effetti pożittivi fuq it-tajming u tippermetti fehim u implimentazzjoni aktar faċli; jirrimarka li t-tħejjija jew l-implimentazzjoni ta’ standards imħaffa bla bżonn joħolqu sfidi għall-partijiet ikkonċernati kollha, inklużi l-awtoritajiet nazzjonali, billi kull skadenza mqassra jista’ jkollha effetti negattivi fuq il-kisba ta’ kunsens wiesa’ u robust fost il-partijiet interessati kollha;

21. Iħeġġeġ lill-Kummissjoni, filwaqt li tagħmel titjib fil-proċessi interni tagħha stess, tkompli taħdem mal-ESOs dwar modi kif tinkiseb implimentazzjoni f’waqtha, inkluż skambju bikri ta’ informazzjoni dwar il-kontenut u l-fattibbiltà tat-talbiet ta’ standardizzazzjoni li l-Kummissjoni qed tippjana u tqis l-aktar strument ta’ standardizzazzjoni xieraq skont il-ħtieġa;

22. Jilqa’ l-pjan ta’ azzjoni żviluppat mit-task force bejn il-Kummissjoni, l-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Kummerċ Ħieles u l-ESOs intitolat “A Successful European Standardisation System – Timely European Standards for a Green and Digital Single Market” (Sistema ta’ Standardizzazzjoni Ewropea ta’ Suċċess – Standards Ewropej f’Waqthom għal Suq Uniku Ekoloġiku u Diġitali), li għandu l-kapaċità li jżid l-effiċjenza tal-proċess ta’ standardizzazzjoni peress li jgħin biex jiġu indirizzati kwistjonijiet ta’ fehim u fattibbiltà fi stadju bikri;

23. Jappella, għalhekk, għal kriterji stabbli u ċari għall-valutazzjoni tal-istandards armonizzati, mifhuma b’mod komuni mill-partijiet ikkonċernati kollha, kif ukoll għall-għoti tar-riżorsi meħtieġa biex tiġi żgurata l-valutazzjoni f’waqtha tagħhom; jisħaq, b’mod partikolari, li l-Kummissjoni jeħtiġilha tiżgura ppjanar finanzjarju xieraq għall-konsulenti tal-istandards armonizzati u jissuġġerixxi żieda fil-koordinazzjoni bejn dawn il-konsulenti u ċ-ċentru ta’ eċċellenza tal-UE dwar l-istandardizzazzjoni;

24. Jinnota li meta tistabbilixxi l-prijoritajiet għall-istandardizzazzjoni u toħroġ talbiet ġodda ta’ standardizzazzjoni, il-punt tat-tluq tal-Kummissjoni għandu jkun ħarsa ġenerali lejn l-istandards eżistenti rilevanti; jisħaq li l-istandards il-ġodda għandhom jiġu żviluppati fejn jiġu identifikati lakuni ċari; jissottolinja l-importanza li jingħata appoġġ għall-adozzjoni u l-użu ta’ standards, speċjalment fost l-SMEs;

Iż-żamma tal-integrità, l-inklużività u l-aċċessibbiltà tas-sistema Ewropea ta’ standardizzazzjoni

25. Iqis li evalwazzjoni tar-Regolament (UE) Nru 1025/2012 tista’ tidentifika oqsma fejn huma meħtieġa aktar sforzi bl-għażla ta’ riforma huma meħtieġa, lil hinn mill-emenda mmirata diġà introdotta mill-Kummissjoni; iqis li r-rwol, il-parteċipazzjoni u l-kontribut tal-partijiet ikkonċernati rilevanti, inklużi dawk li jirrappreżentaw l-SMEs, is-sħab soċjali u l-interessi ambjentali, soċjali u tal-konsumatur, għandhom jiġu evalwati u msaħħa fejn tali riformi jistgħu jkunu ta’ benefiċċju u komplementari għall-ħidma prevista mill-ESOs wara s-sejħa tal-Kummissjoni biex jippreżentaw proposti għar-riforma tal-governanza interna tagħhom stess; jinnota li riforma għandha ttejjeb ukoll l-inklużività u l-parteċipazzjoni effettiva tal-partijiet ikkonċernati tas-soċjetà lil hinn mill-qafas ta’ standardizzazzjoni attwali, u għalhekk tqis ir-riżultati attwali tal-proċess ta’ bini ta’ kunsens;

26. Ifakkar li f’dawn l-aħħar snin, il-prattiki tal-ESOs fir-rigward tal-proċeduri interni tagħhom ta’ governanza u ta’ teħid tad-deċiżjonijiet inbidlu, u li żiedu l-kooperazzjoni tagħhom ma’ partijiet ikkonċernati internazzjonali u Ewropej;

27. Iħeġġeġ lill-Kummissjoni ttejjeb ir-rekwiżiti ta’ trasparenza fil-qasam tal-istandardizzazzjoni u jistenna li r-regolament emendatorju li jikkonċerna d-deċiżjonijiet tal-organizzazzjonijiet Ewropej tal-istandardizzazzjoni dwar standards Ewropej u strumenti ta’ standardizzazzjoni Ewropea jiġi implimentat malajr; iqis li r-regolament emendatorju jista’ jgħin biex isaħħaħ it-teħid tad-deċiżjonijiet mingħajr ma jaffettwa r-rwol importanti li għandha l-bażi usa’ tal-partijiet ikkonċernati fit-tħejjija ta’ standards effettivi li jirrispondu għall-ħtiġijiet ta’ interess pubbliku u tas-suq;

28. Jenfasizza li l-parteċipazzjoni effettiva tal-SMEs Ewropej u ta’ partijiet ikkonċernati oħra tas-soċjetà fl-istandardizzazzjoni internazzjonali għadha sfida ewlenija, minħabba r-riżorsi limitati bħall-finanzjament; jemmen li l-Kummissjoni għandha tikkoopera mal-Istati Membri sabiex iżżid l-appoġġ finanzjarju u tiżgura li jkunu disponibbli programmi ta’ finanzjament li jistgħu jipprovdu appoġġ finanzjarju sostanzjali, fit-tul u stabbli għall-involviment ta’ diversi partijiet ikkonċernati, inklużi l-SMEs u l-organizzazzjonijiet tal-konsumatur; jitlob li jsir użu aħjar mill-għodod u l-gwida eżistenti li jqisu l-ħtiġijiet u l-interessi tal-SMEs u ta’ partijiet ikkonċernati oħra; jemmen li, bl-għan li tiżdied il-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili u li jitwessa’ l-kamp ta’ applikazzjoni tal-Anness III tar-Regolament (UE) Nru 1025/2012, il-Kummissjoni għandha twettaq eżerċizzju ta’ mmappjar tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li għandhom interess li jikkontribwixxu għall-ħidma ta’ standardizzazzjoni fil-livell Ewropew;

29. Jemmen li għandha tiġi promossa l-parteċipazzjoni tal-SMEs fil-livell nazzjonali, peress li huwa f’dan il-livell li dawn jistgħu jkunu l-aktar effettivi minħabba spejjeż aktar baxxi u n-nuqqas ta’ ostakli lingwistiċi; jinnota li l-qafas tal-istandardizzazzjoni għandu jħeġġeġ lill-SMEs jipparteċipaw b’mod attiv, b’mod partikolari permezz tal-aċċess għal attivitajiet ta’ standardizzazzjoni jew, fejn fattibbli, tal-applikazzjoni ta’ rati mnaqqsa, u għandu jipprovdi soluzzjonijiet teknoloġiċi innovattivi fl-attivitajiet ta’ standardizzazzjoni; jenfasizza li l-korpi nazzjonali tal-istandardizzazzjoni għandhom jiffaċilitaw l-aċċess tal-SMEs għall-istandards billi jidentifikaw, fil-programmi ta’ ħidma annwali tagħhom, proġetti ta’ standardizzazzjoni ta’ interess partikolari għall-SMEs;

30. Jilqa’ l-enfasi fuq l-involviment fil-livell nazzjonali ta’ partijiet ikkonċernati usa’, inklużi l-SMEs u l-organizzazzjonijiet tal-konsumatur, fl-attivitajiet ta’ standardizzazzjoni; iqis li l-iskambju tal-aħjar prattiki jista’ jgħin lill-Istati Membri u lill-korpi nazzjonali tal-istandardizzazzjoni jtejbu l-parteċipazzjoni ta’ partijiet ikkonċernati differenti, b’mod partikolari l-SMEs u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, iżda jwissi li dan għandu jikkomplementa u mhux jidduplika x-xogħol diġà mwettaq mill-ESOs jew fin-networks diġà stabbiliti mill-organizzazzjonijiet elenkati fl-Anness III tar-Regolament (UE) Nru 1025/2012; jinnota li mhux l-organizzazzjonijiet kollha elenkati fl-Anness III għandhom kontropartijiet nazzjonali fl-Istati Membri kollha; jemmen li l-Kummissjoni għandha żżid il-finanzjament jew l-appoġġ tekniku lil dawk l-organizzazzjonijiet biex tiżgura l-parteċipazzjoni f’attivitajiet ta’ standardizzazzjoni nazzjonali, inkluż mhux biss il-ħidma teknika fuq l-istandards, iżda anki t-tħejjija ta’ pożizzjonijiet vis-à-vis talbiet ta’ standardizzazzjoni fil-livelli Ewropej u internazzjonali, u b’hekk tissaħħaħ l-inklużività tal-proċess kollu kemm hu; jisħaq fuq l-importanza li jiġi żgurat li l-Istati Membri jipprovdu appoġġ finanzjarju addizzjonali għall-parteċipazzjoni tal-SMEs u tal-assoċjazzjonijiet tal-SMEs fil-livell nazzjonali;

31. Jinnota li f’xi Stati Membri, il-korpi nazzjonali tal-istandardizzazzjoni diġà stabbilew mekkaniżmi ta’ solidarjetà li fihom il-partijiet ikkonċernati industrijali jikkontribwixxu għat-tariffa tal-parteċipazzjoni tal-partijiet ikkonċernati tas-soċjetà abbażi ta’ ċerti kriterji bħad-daqs u l-fatturat tal-kumpanija; jistieden lill-Kummissjoni u lill-ESOs jevalwaw dawk il-mekkaniżmi;

32. Jirrikonoxxi l-ħtieġa ta’ approċċ konsistenti lejn speċifikazzjonijiet tekniċi jew komuni, b’mod partikolari peress li proċessi leġiżlattivi differenti bħalissa qed iwasslu għal dispożizzjonijiet diverġenti; jiddispjaċih li ma ntlaħaqx ftehim fuq livell orizzontali dwar il-proċedura għall-adozzjoni ta’ speċifikazzjonijiet komuni u jisħaq fuq il-ħtieġa ta’ approċċ armonizzat lejn speċifikazzjonijiet komuni fl-atti leġiżlattivi differenti kollha tal-Unjoni; jenfasizza l-importanza tar-rabta bejn l-ispeċifikazzjonijiet komuni u l-istandards Ewropej u internazzjonali eżistenti sabiex tiġi ffaċilitata l-konformità, speċjalment għall-kumpaniji żgħar u medji; iqis, għalhekk, li dan il-mekkaniżmu għandu jintuża biss f’każijiet eċċezzjonali li fihom il-Kummissjoni tkun talbet lil ESO waħda jew aktar tabbozza standard armonizzat u meta dik it-talba ma tkunx waslet sal-iskadenza stabbilita jew meta t-talba ma tkunx ġiet aċċettata, u biss meta l-istandards ma jkunx mistenni li jiġu ppubblikati fi żmien raġonevoli; jinsisti li meta l-istandards armonizzati jiġu ppubblikati fil-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea, l-ispeċifikazzjonijiet komuni għandhom jitħassru; jesprimi tħassib dwar l-ispeċifikazzjonijiet komuni li jirrigwardaw, fost affarijiet oħra, ir-rispett għad-drittijiet fundamentali, fejn ir-rikors għal atti ta’ implimentazzjoni jaffettwa s-setgħat ta’ skrutinju tal-koleġiżlaturi; jisħaq li la l-istandards u lanqas l-ispeċifikazzjonijiet komuni m’għandhom jindirizzaw kwistjonijiet soċjoekonomiċi jew relatati mad-drittijiet fundamentali;

33. Jemmen li evalwazzjoni tar-Regolament (UE) Nru 1025/2012 għandha tivvaluta l-possibbiltà li jiġu inkorporati dispożizzjonijiet orizzontali dwar speċifikazzjonijiet komuni sabiex il-proposti futuri jkunu jistgħu jagħmlu referenza għalih b’mod koerenti;

34. Iqis li eżiti regolatorji diverġenti jistgħu jaffettwaw ukoll il-proċess ta’ standardizzazzjoni b’mod aktar ġenerali, minħabba terminoloġija differenti, in-nuqqas ta’ klawżoli standard għal talbiet ta’ standardizzazzjoni u diffikultajiet fis-sorveljanza ex ante; jissottolinja li din il-problema hija saħansitra aktar sinifikanti meta l-istandards ikunu rilevanti għal aktar minn att regolatorju wieħed; jemmen li jista’ jiġi esplorat approċċ komuni jew ftehim formalizzat bejn il-Kummissjoni u l-koleġiżlaturi sabiex tiġi ssimplifikata t-tħejjija tal-istandards u l-kundizzjonijiet dettaljati għall-ispeċifikazzjonijiet komuni;

35. Jilqa’ t-tnedija ta’ proċess ta’ rieżami bejn il-pari fost l-Istati Membri u l-korpi nazzjonali tal-istandardizzazzjoni biex jiġu skambjati prattiki tajbin u jiġu proposti ideat ġodda għall-involviment aktar effettiv tas-soċjetà ċivili u tal-konsumaturi, kif ukoll biex jiġu stabbiliti kundizzjonijiet għall-istandardizzazzjoni favur l-SMEs;

36. Jilqa’ l-ħolqien ta’ sit web Ewropea ddedikata għall-monitoraġġ tal-istandards tal-internet; jistieden lill-Kummissjoni tirrifletti dwar il-ħolqien ta’ reġistru b’aċċess miftuħ għall-istandards kollha żviluppati mill-UE sabiex tippermetti trasparenza akbar u tħeġġeġ liċ-ċittadini jieħdu interess fl-iżvilupp ta’ standards Ewropej;

L-istabbiliment ta’ standards internazzjonali

37. Jemmen li huwa essenzjali li jittejbu l-koordinazzjoni u l-involviment Ewropej fil-livell internazzjonali fir-rigward tal-istandardizzazzjoni, ma’ sħab globali tal-istess fehma, filwaqt li jiġi rrispettat id-dritt tad-delegazzjonijiet nazzjonali li jieħdu d-deċiżjonijiet tagħhom stess f’fora internazzjonali; iqis, madankollu, li fejn jeżistu fehmiet simili u li huma kondiviżi wkoll ma’ sħab minn pajjiżi terzi tal-istess fehma, it-tmexxija tal-politika Ewropea dwar l-iżvilupp tal-istandards tista’ taġixxi bħala multiplikatur għat-tmexxija industrijali Ewropea;

38. Jilqa’ r-rwol siewi previst għall-attivitajiet ta’ standardizzazzjoni internazzjonali fl-istrateġija; iqis li l-adozzjoni ta’ standards internazzjonali mill-ESOs tista’ tgħin lill-kumpaniji Ewropej meta dawn ifittxu li jinnegozjaw barra mill-Unjoni; ifakkar li mhux il-pajjiżi kollha jadottaw awtomatikament standards internazzjonali bħala sostituti għal standards nazzjonali u jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jinkoraġġixxu lill-pajjiżi terzi jadottaw dan l-approċċ;

39. Jenfasizza li l-prijoritizzazzjoni ta’ kwistjonijiet ta’ standardizzazzjoni f’kooperazzjoni ma’ pajjiżi terzi f’kuntesti bilaterali, multilaterali u plurilaterali hija importanti wkoll biex jiġi żgurat li approċċi inklużivi u tal-istess fehma għall-istandardizzazzjoni jkunu jistgħu jipprevalu fil-livell internazzjonali u titrawwem il-kooperazzjoni bejn is-sħab demokratiċi tal-istess fehma; jistieden lill-Kummissjoni u lill-ESOs jikkollaboraw ma’ kontropartijiet internazzjonali u ma’ sħab kummerċjali tal-istess fehma biex jiżguraw inklużività akbar fis-sistema internazzjonali tal-istandardizzazzjoni u rappreżentanza aktar b’saħħitha tal-partijiet ikkonċernati kollha, u jtejbu r-relazzjonijiet ġenerali tal-UE fis-sistema globali tal-istandardizzazzjoni; iħeġġeġ, f’dan ir-rigward, lill-Kummissjoni u lill-CSOs jiżviluppaw indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni biex jimmonitorjaw l-impenji u l-iżviluppi dwar l-istandardizzazzjoni bejn l-Unjoni u pajjiżi terzi f’konsultazzjoni mal-ESOs, li jwasslu għal titjib kemm tal-kompetizzjoni fis-suq intern kif ukoll tal-protezzjoni tal-konsumatur għall-benefiċċju tal-ekonomija kollha kemm hi;

40. Jinnota li l-konsorzji internazzjonali għandhom rilevanza speċifika f’ċerti setturi, inkluż fir-rigward tat-tranżizzjoni doppja; jissottolinja r-rwol pożittiv li l-inkorporazzjoni tal-istandards żviluppati f’konsorzji fl-iskema Ewropea ta’ standardizzazzjoni jista’ jkollha fl-ilħuq tal-objettivi ta’ politika, pereżempju l-adozzjoni tal-USB-C bħala pjattaforma komuni ta’ ċċarġjar; iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-ESOs jibnu fuq dan l-eżempju u fuq eżempji oħra tal-aħjar prattika u jikkunsidraw kif l-aħjar jiffaċilitaw l-adozzjoni ta’ standards immexxija mill-konsorzji meta dan jikkontribwixxu għall-ilħuq tal-għanijiet tal-Unjoni;

41. Jinkoraġġixxi kooperazzjoni mill-qrib bejn l-UE u n-NATO rigward l-armonizzazzjoni tal-istandards fil-qasam tad-difiża sabiex tissaħħaħ l-interoperabbiltà;

Innovazzjonijiet ta’ livell għoli li jrawmu l-l-istabbiliment ta’ standards f’waqtu

42. Jisħaq fuq il-valur tal-kummerċjalizzazzjoni għall-attivitajiet ta’ riċerka, inklużi dawk varati fl-ambitu tal-programmi ta’ finanzjament tar-riċerka tal-Unjoni, li l-adegwatezza tagħhom għall-istandardizzazzjoni ta’ proġetti għandha titqies fi stadju bikri; jilqa’ l-ħolqien tal-“booster tal-istandardizzazzjoni”, bħala bank għall-ittestjar tal-idoneità għall-istandards; ifakkar li n-natura kollaborattiva tar-riċerka ffinanzjata mill-Unjoni, inkluż ma’ riċerkaturi ta’ pajjiżi terzi, tista’ tkun ta’ benefiċċju għall-iżvilupp tal-istandards u tappoġġa mhux biss il-ħolqien ta’ standards iżda anki l-ġenerazzjoni li jmiss ta’ esperti involuti f’attivitajiet ta’ standardizzazzjoni; jemmen li sforzi bħal dawn għandu jkollhom l-għan li jgħinu lir-riċerkaturi jipparteċipaw fl-iżvilupp ta’ normi Ewropej fi ħdan l-ESOs;

43. Jissottolinja li l-qafas leġiżlattiv il-ġdid jeħtieġ aġġornament, il-Kummissjoni għandha tippromwovi l-approċċ tagħha, l-użu u l-integrazzjoni ta’ standards internazzjonali u l-koordinazzjoni fost l-atturi kollha permezz ta’ ftehimiet ta’ kummerċ ħieles, b’mod partikolari fir-rigward tal-Global Gateway;

44. Jappoġġa l-enfasi magħmula fuq attivitajiet relatati mal-istandards fi programmi ta’ implimentazzjoni bħall-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa u l-programm Ewropa Diġitali, bħala mezz ewlieni biex tiġi ffaċilitata l-adozzjoni ta’ teknoloġiji u approċċi ġodda u innovattivi;

45. Jirrikonoxxi l-iżvilupp tal-Kodiċi ta’ Prattika Ewropew għar-riċerkaturi dwar l-istandardizzazzjoni biex jiġi promoss approċċ ġenerali għall-attivitajiet ta’ standardizzazzjoni f’konformità mal-objettivi ta’ politika u l-interessi strateġiċi tal-UE;

46. Huwa tal-fehma li standards miftuħa jistgħu jkunu ta’ għajnuna biex jiġu żviluppati soluzzjonijiet innovattivi u politiki tal-gvern miftuħa bbażati fuq it-trasparenza, l-obbligu ta’ rendikont u l-affidabbiltà;

L-iżgurar tal-għarfien espert futur dwar l-istandardizzazzjoni

47. Jappoġġa l-iżvilupp ta’ programmi ta’ sensibilizzazzjoni u ta’ taħriġ, inklużi programmi ta’ tagħlim tul il-ħajja u edukazzjoni u taħriġ vokazzjonali bl-għan tal-iżvilupp ta’ perkorsi lejn attivitajiet ta’ standardizzazzjoni għall-akkademiċi, għall-professjonisti futuri tal-industrija, għal dawk li jfasslu l-politika u għar-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili; jitlob li jiġu varati programmi ta’ taħriġ u ta’ konsulenza biex jippromwovu s-sensibilizzazzjoni dwar l-istandards u l-benefiċċji tal-istandardizzazzjoni, b’mod partikolari mmirati lejn l-SMEs u partijiet ikkonċernati sottorappreżentati oħra fl-istandardizzazzjoni; jemmen li tali programmi ta’ sensibilizzazzjoni u taħriġ iridu jiġu żviluppati f’kooperazzjoni mal-industrija biex jiġi żgurat li jkunu adatti għall-iskop tagħhom u jirriflettu l-approċċ immexxi mis-suq għall-istandardizzazzjoni;

48. Jappoġġa l-finanzjament tal-organizzazzjonijiet Ewropej tal-istandardizzazzjoni biex iwettqu attivitajiet preliminari jew anċillari b’rabta mal-istandardizzazzjoni Ewropea, li jinkludu wkoll attivitajiet ta’ kooperazzjoni, inklużi dawk internazzjonali, attivitajiet ta’ riċerka u valutazzjoni tal-konformità u miżuri mmirati biex jiżguraw li l-ħinijiet tal-ipproċessar u tar-reviżjoni għall-istandards Ewropej jew il-prodotti tal-istandardizzazzjoni Ewropea jitnaqqsu mingħajr preġudizzju għall-prinċipji fundaturi, b’mod partikolari l-prinċipji tal-ftuħ, il-kwalità, it-trasparenza u l-kunsens fost il-partijiet ikkonċernati kollha;

49. Jinnota li l-abbozzar u l-implimentazzjoni tal-istandards jirrikjedu livell għoli ta’ għarfien espert tekniku u li nuqqas ta’ esperti kwalifikati fis-settur pubbliku u f’dak privat jista’ jiġi ppeġġorat minn sfidi diġitali ġodda li se jirrikjedu aktar ħiliet u kompetenzi tekniċi, u li jinħtieġu aktar sforzi biex jiżdiedu l-għarfien u s-sensibilizzazzjoni fost il-pubbliku u l-partijiet ikkonċernati privati; jilqa’ l-inizjattiva tal-Kummissjoni li torganizza l-Jiem Universitarji tal-Istandardizzazzjoni biex tippromwovi s-sensibilizzazzjoni fost il-komunità akkademika u l-istudenti u tkompli tinkludi l-istandardizzazzjoni fost il-proġetti tal-komunità akkademika tal-UE; jinnota li l-Forum ta’ Livell Għoli għandu jippromwovi l-iżvilupp ta’ moduli ta’ tagħlim akkademiku fl-istandardizzazzjoni sabiex jittejbu l-kompetenzi, u jħeġġeġ lill-Istati Membri jinkludu korsijiet ta’ edukazzjoni professjonali rilevanti dwar l-istandards fis-sistemi edukattivi nazzjonali tagħhom;

50. Itenni l-appell tiegħu għal kollaborazzjoni akbar fost l-istituzzjonijiet tal-UE, iċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka, il-gvernijiet nazzjonali, is-soċjetà ċivili u l-ESOs biex jiġu żviluppati linji gwida dwar it-taħriġ għal dawk li jfasslu l-politika u biex tinħoloq kultura ta’ standardizzazzjoni, inkluż fehim ta’ kif jaħdmu l-proċessi tal-istandards u meta jistgħu jintużaw; iqis li dan huwa neċessarju daqs riformi interni oħra biex tiġi pprovduta pjattaforma solida għall-attivitajiet ta’ standardizzazzjoni futuri, l-iskrutinju u l-iżvilupp tal-prijoritajiet ta’ standardizzazzjoni;

o
o o

51. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

(1)	ĠU L 316, 14.11.2012, p. 12.
(2)	ĠU C 334, 19.9.2018, p. 2.
(3)	Is-sentenza tal-Qorti tas-27 ta’ Ottubru 2016, James Elliott Construction Limited vs Irish Asphalt Limited, C-613/14, ECLI:EU:C:2016:821.

Avviż legali - Politika tal-privatezza