Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 25 kwietnia 2024 r. w sprawie niedemokratycznych wyborów prezydenckich w Rosji i niezgodnego z prawem objęcia nimi terytoriów okupowanych (2024/2665(RSP))
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Rosji i w sprawie Ukrainy,
– uwzględniając konstytucję Federacji Rosyjskiej oraz międzynarodowe zobowiązania w zakresie praw człowieka, które Rosja podjęła jako członek Rady Europy i Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE),
– uwzględniając europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
– uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych,
– uwzględniając dokument kopenhaski OBWE z 1990r.,
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych ES-11/4 z 12 października 2022 r. pt. „Integralność terytorialna Ukrainy: obrona zasad Karty Narodów Zjednoczonych” oraz rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ 68/262 z 27 marca 2014 r. pt. „Integralność terytorialna Ukrainy”,
– uwzględniając oświadczenie rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych z 17 czerwca 2023 r. w sprawie zamiaru przeprowadzenia „wyborów” na okupowanych terytoriach Ukrainy,
– uwzględniając oświadczenie Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR) z 29 stycznia 2024 r. w sprawie decyzji Federacji Rosyjskiej, by nie zwracać się do OBWE o obserwację wyborów prezydenckich w Rosji,
– uwzględniając oświadczenie wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa wydane w imieniu UE 18 marca 2024 r. w sprawie wyborów prezydenckich w Rosji i ich niestosowalności na terytorium Ukrainy,
– uwzględniając oświadczenie przewodniczącego Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy Theodorosa Rousopoulosa z 18 marca 2024 r. w sprawie „wyborów” prezydenckich w Rosji,
– uwzględniając sprawozdanie specjalnej sprawozdawczyni ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w Federacji Rosyjskiej Mariany Kacarowej z 15 września 2023 r. pt. „Sytuacja w zakresie praw człowieka w Federacji Rosyjskiej”,
– uwzględniając opinię nr 992/2020 Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo (Komisja Wenecka) z 23 marca 2021 r. w sprawie zmian w konstytucji i procedury ich przyjmowania w Federacji Rosyjskiej,
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 2519 (2023) z 13 października 2023 r. w sprawie zbadania zasadności i legalności zniesienia ad hominem limitu kadencji dla urzędującego prezydenta Federacji Rosyjskiej oraz sprawozdanie Rady Europy nr 15827 z 22 września 2023 r. o tym samym tytule, na którym rezolucja ta została oparta,
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 2540 (2024) z 17 kwietnia 2024 r. w sprawie śmierci Aleksieja Nawalnego i konieczności przeciwdziałania totalitarnemu reżimowi Władimira Putina i jego wojnie z demokracją,
– uwzględniając sprawozdanie Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 11 lipca 2023 r. pt. „Ochrona zagrożonych obrońców praw człowieka – wjazd do UE, pobyt i wsparcie w UE”;
– uwzględniając art. 28 Konwencji ONZ dotyczącej statusu bezpaństwowców,
– uwzględniając art. 132 ust. 2 i 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że wszystkie państwa należące do OBWE, w tym Federacja Rosyjska, uzgodniły, że wola narodu, wyrażona swobodnie i uczciwie w prawdziwych i przeprowadzanych okresowo wyborach, jest podstawą władzy i legitymacji rządu;
B. mając na uwadze, że państwa należące do OBWE zobowiązały się przestrzegać szeregu zasad, takich jak te określone w dokumencie kopenhaskim z 1990 r., aby zapewnić m.in. możliwość prowadzenia kampanii wyborczej w otwartej i uczciwej atmosferze, bez przemocy, zastraszania lub obawy przed odwetem na kandydatach, partiach lub wyborcach, a także aby zapewnić oddawanie głosów w głosowaniu tajnym oraz uczciwe ich liczenie i ogłaszanie;
C. mając na uwadze, że tzw. wybory prezydenckie, które odbyły się w Rosji w dniach 15–17 marca 2024 r., przeprowadzono bez żadnej rywalizacji politycznej, w bardzo restrykcyjnych warunkach systemowych i poważnych represji w kraju i w czasie trwania nielegalnej wojny napastniczej Federacji Rosyjskiej przeciwko Ukrainie; mając na uwadze doniesienia o zastraszaniu wyborców, odmawianiu im prawa do głosowania, podrzucaniu do urn fałszywych kart do głosowania, masowym fałszowaniu protokołów z okręgów wyborczych oraz zatrzymywaniu niezależnych krajowych obserwatorów wyborów; mając na uwadze, że Rosja zorganizowała nielegalne głosowania na okupowanych ukraińskich terytoriach na Krymie, w Doniecku, Chersoniu, Ługańsku i na Zaporożu, czasami w atmosferze przemocy i gróźb ze strony uzbrojonych rosyjskich żołnierzy; mając na uwadze, że odnotowano również nielegalnie zorganizowane przez Rosję wybory w Abchazji i Osetii Południowej oraz w Naddniestrzu, wbrew woli władz Gruzji i Mołdawii;
D. mając na uwadze, że władze rosyjskie nie zwróciły się do OBWE/ODIHR o obserwację wyborów, co jest sprzeczne ze zobowiązaniami i obowiązkami Rosji jako państwa należącego do OBWE; mając na uwadze, że były to drugie z rzędu wybory w Rosji, które odbyły się bez bezstronnych i niezależnych międzynarodowych obserwatorów wyborów w tym kraju;
E. mając na uwadze, że Centralna Komisja Wyborcza Federacji Rosyjskiej bezzasadnie odmówiła rejestracji jako kandydatów wszystkich polityków krytykujących reżim lub wojnę napastniczą, w tym kandydatów, którzy według doniesień zebrali ponad 100 tys. podpisów, zgodnie z wymogami prawa krajowego;
F. mając na uwadze, że Aleksiej Nawalny, najbardziej wpływowa postać opozycji demokratycznej i laureat Nagrody im. Sacharowa za wolność myśli za 2021 rok, 16 lutego 2024 r. został zamordowany w syberyjskiej kolonii karnej na kilka tygodni przed tzw. wyborami prezydenckimi; mając na uwadze, że Nawalny odbywał bezpodstawną, umotywowaną politycznie karę pozbawienia wolności; mając na uwadze, że pełną odpowiedzialność za to zabójstwo ponosi państwo rosyjskie, a w szczególności jego prezydent Władimir Putin;
G. mając na uwadze, że według konstytucji Rosji z 1993 r. prezydent może sprawować urząd przez dwie następujące po sobie kadencje, ale Władimir Putin nieprzerwanie sprawuje władzę od 2000 r., znajdując różne sposoby na obejście tego ograniczenia; mając na uwadze, że fikcyjnego referendum z 2020 r. nie można uznać za ważne, gdyż przeprowadzono je z naruszeniem przepisów i zobowiązań międzynarodowych Federacji Rosyjskiej; mając na uwadze, że liczni eksperci uznają kolejną kadencję prezydencką Władimira Putina za niezgodną z konstytucją; mając na uwadze, że od 2022 r. reżim kremlowski wprowadza różne restrykcyjne przepisy dotyczące monitorowania wyborów i jednocześnie zwolennicy partii opozycyjnych są stale atakowani i zatrzymywani oraz często stawia się im zarzuty, głównie na mocy nowej ustawy przyjętej w lutym 2024 r., która zezwala na konfiskatę mienia każdej osoby krytykującej wojnę w Ukrainie;
H. mając na uwadze, że autorytarny reżim rosyjski od dziesięcioleci organizuje coraz bardziej fasadowe i oszukańcze tzw. wybory, aby pozorować demokrację i dalej koncentrować całą władzę w rękach Władimira Putina; mając na uwadze, że rząd tłumi wszelki sprzeciw przy wsparciu lojalnych sił bezpieczeństwa, podporządkowanego mu sądownictwa, kontrolowanych przez państwo mediów, które zalewają kraj propagandą i dezinformacją, oraz władzy ustawodawczej, w której dominuje partia rządząca i uległe jej frakcje opozycyjne;
I. mając na uwadze, że inni kandydaci biorący udział w tych fikcyjnych wyborach to reprezentanci Komunistycznej Partii Federacji Rosyjskiej, Nowego Ludu i Liberalno-Demokratycznej Partii Rosji, objęci obecnie sankcjami UE i USA, ponieważ popierają wojnę w Ukrainie;
J. mając na uwadze „zwycięstwo wyborcze” Putina, który uzyskał 87 % głosów, co jest oczywiście niewyobrażalną liczbą w wolnych i uczciwych wyborach, wynikającą z wyraźnie zmanipulowanych wyników z lokali wyborczych w całej Rosji, od Adygei po Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny; mając na uwadze, że pokazuje to arogancki i skandaliczny sposób nadużywania wyborów przez reżim Putina, aby w 24. roku sprawowania władzy nie musieć jej oddać;
K. mając na uwadze, że od początku pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r. władze rosyjskie nasiliły represje wobec opozycji politycznej, mediów, społeczeństwa obywatelskiego i społeczności LGBTIQ, jeszcze bardziej ograniczając prawa i wolności indywidualne, aby stłumić głosy sprzeciwu wewnątrz kraju;
L. mając na uwadze, że wielu rosyjskich wyborców odważnie wyraziło swój gniew i sprzeciw wobec reżimu kremlowskiego i farsy, jaką były organizowane przez niego wybory, uczestnicząc w aktach oporu w lokalach wyborczych; mając na uwadze, że w południe ostatniego dnia tzw. wyborów tłumnie ruszono do lokali wyborczych, aby poprzeć akcję „w południe przeciwko Putinowi”, o którą apelował również Aleksiej Nawalny, zanim został zamordowany w więzieniu, gdzie był poddawany torturom i nieludzkiemu traktowaniu;
M. mając na uwadze, że reżim kremlowski zdziesiątkował całe pokolenie działaczy rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego, demokratycznej opozycji politycznej i organizacji praw człowieka, w tym stowarzyszenia Memoriał i Moskiewskiej Grupy Helsińskiej; mając na uwadze, że liczba więźniów politycznych w Rosji, szacowana na co najmniej 1000, jest nawet wyższa niż pod koniec okresu sowieckiego, oraz że znacznie wzrosła liczba osób zatrzymywanych za krytykę polityki Putina, zwłaszcza za krytykę wojny w Ukrainie; mając na uwadze, że według Komitetu Ochrony Dziennikarzy w Rosji uwięzionych jest co najmniej 22 dziennikarzy;
N. mając na uwadze, że UE często wyraża niezachwianą solidarność ze wszystkimi dysydentami i narodem rosyjskim, którzy – pomimo zagrożenia dla ich wolności i życia oraz nacisków ze strony Kremla i władz rosyjskich – nadal walczą o wolność, prawa człowieka i demokrację; mając na uwadze, że w UE przebywa wielu rosyjskich dysydentów oraz przedstawicieli mediów i społeczeństwa obywatelskiego, których zmuszono do opuszczenia Rosji, ponieważ krytyka rządu narażała ich na poważne ryzyko odwetu ze strony władz;
O. mając na uwadze, że specjalna sprawozdawczyni ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w Federacji Rosyjskiej stwierdziła, że w Rosji nie ma już bezpiecznej przestrzeni dla działań obywatelskich lub opozycji politycznej;
P. mając na uwadze, że Komisja Wenecka w opinii nr 992/2020 stwierdziła, że tempo przygotowania zmian w konstytucji w 2020 r. było wyraźnie niewłaściwe, że poprawki do konstytucji Rosji przyjęte pospiesznie w 2020 r. nieproporcjonalnie wzmocniły pozycję prezydenta oraz że wyłączenie ad hominem z ograniczeń kadencji obecnego i poprzednich prezydentów jest sprzeczne z samą logiką przyjętej poprawki ograniczającej mandat prezydenta do dwóch kadencji;
Q. mając na uwadze, że w rezolucjach nr 2519 (2023) i 2540 (2024) Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy wezwało rządy europejskie, aby uznały Władimira Putina po zakończeniu jego obecnej kadencji za nielegalnego prezydenta i zaprzestały wszelkich kontaktów z nim, z wyjątkiem kontaktów w celach humanitarnych i zmierzających do zaprowadzenia pokoju;
R. mając na uwadze, że w zaleceniu z 2021 r. w sprawie rozwoju stosunków politycznych między UE a Rosją(1) Parlament stwierdził, że zmiany konstytucyjne wprowadzone w czerwcu 2020 r. są nielegalne, i podobną opinię wyraziło Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w rezolucji nr 2519 (2023);
S. mając na uwadze, że Federacja Rosyjska od 24 lutego 2022 r. prowadzi nielegalną, niesprowokowaną i nieuzasadnioną wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie; mając na uwadze, że ta wojna napastnicza jest ewidentnym i rażącym naruszeniem Karty Narodów Zjednoczonych i podstawowych zasad prawa międzynarodowego;
T. mając na uwadze, że 17 marca 2023 r. Międzynarodowy Trybunał Karny wydał nakaz aresztowania Władimira Putina w związku z jego odpowiedzialnością za zbrodnię wojenną polegającą na bezprawnej deportacji i wywożeniu ukraińskich dzieci podczas rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie;
1. zdecydowanie potępia wszystkie naruszenia prawa wyborczego popełnione przez reżim Władimira Putina podczas tzw. wyborów prezydenckich w Rosji w dniach 15–17 marca 2024 r., a także poprzedzające je długotrwałe i systematyczne represje i łamanie praw obywatelskich i politycznych; podkreśla, że tzw. wybory prezydenckie w Rosji odbyły się w atmosferze strachu i represji oraz w kontekście nielegalnej, niesprowokowanej i nieuzasadnionej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie; zauważa, że podczas tzw. wyborów prezydenckich nie było żadnych rzeczywistych kandydatów alternatywnych, żadnych wolnych mediów, żadnych wiarygodnych obserwatorów i żadnych swobód politycznych; stwierdza, że tzw. wybory prezydenckie w Rosji były nielegalne i niedemokratyczne;
2. stwierdza, że jedynym celem tej farsy w wykonaniu władz rosyjskich było stworzenie pozorów legitymacji wyborczej Władimira Putina i uprawomocnienie jego polityki nieustających represji w kraju, a przede wszystkim wojny przeciwko Ukrainie;
3. jednoznacznie potępia nielegalne tzw. wybory przeprowadzone na terytoriach Ukrainy, które Rosja tymczasowo okupuje, a mianowicie w Autonomicznej Republice Krymu, w Sewastopolu oraz w częściach obwodów donieckiego, ługańskiego, zaporoskiego i chersońskiego; podkreśla, że organizacja wyborów na tych terytoriach to jawne naruszenie suwerenności Ukrainy i wyraźne pogwałcenie prawa międzynarodowego, w szczególności Karty Narodów Zjednoczonych; ubolewa nad stosowaniem gróźb przemocy przez władze rosyjskie, ponieważ ludność była zmuszona głosować w obecności uzbrojonych żołnierzy rosyjskich; ponownie stwierdza, że – jak oświadczył wysoki przedstawiciel w imieniu UE – UE nie uzna przeprowadzenia tych tzw. wyborów na terytorium Ukrainy ani ich wyniku; postuluje wprowadzenie unijnych środków ograniczających wobec osób zaangażowanych w organizację i przebieg nielegalnych głosowań;
4. podkreśla, że odmowa udzielenia zgody na niezależną międzynarodową obserwację wyborów prezydenckich w Rosji zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Rosji jako państwa należącego do OBWE wskazuje na bezprecedensowy stopień erozji demokracji i krytyczny brak gotowości do przestrzegania zobowiązań międzynarodowych i poszanowania ustalonych zasad współpracy w ramach instytucji międzynarodowych; podkreśla, że decyzja władz rosyjskich, aby nie zapraszać misji obserwacyjnej OBWE/ODIHR w celu obserwacji wyborów, pokazuje, że chcą one pozbawić wyborców bezstronnej i niezależnej oceny wyborów;
5. wzywa państwa członkowskie Unii Europejskiej i społeczność międzynarodową, aby nie uznawały wyniku wyborów prezydenckich w Rosji za legalny, ponieważ odbyły się one na nielegalnie okupowanych terytoriach Ukrainy, i nawet w Rosji nie były ani wolne, ani uczciwe i nie spełniały podstawowych międzynarodowych standardów wyborczych, a tym samym nie miały legitymacji demokratycznej, nalega ponadto, by ograniczyć stosunki z Putinem do kwestii niezbędnych do zaprowadzenia pokoju w regionie, a także do celów humanitarnych i związanych z prawami człowieka, takich jak wymiana więźniów, powrót deportowanych dzieci do Ukrainy lub apele o uwolnienie więźniów politycznych;
6. wyraża uznanie dla odwagi tysięcy osób w Rosji, które protestują przeciwko reżimowi Putina i dążą do transformacji demokratycznej swojego kraju, czego przejawem były m.in. akty oporu podczas tzw. wyborów, np. protesty w południe w niedzielę 17 marca 2024 r., podczas których tłumy pojawiły się w lokalach wyborczych w Rosji i za granicą;
7. ponownie stwierdza, że reżim kremlowski i Władimir Putin osobiście ponoszą odpowiedzialność karną i polityczną za śmierć ich najbardziej prominentnego przeciwnika Aleksieja Nawalnego; apeluje o przeprowadzenie międzynarodowego dochodzenia w sprawie okoliczności związanych z jego śmiercią, tak aby winni zostali pociągnięci do odpowiedzialności;
8. wciąż apeluje o natychmiastowe i bezwarunkowe uwolnienie wszystkich więźniów politycznych, w tym Władimira Kara-Murzy, Olega Orłowa, Aleksieja Gorinowa, Aleksandry Skoczylenko, Dmitrija Iwanowa, Ioanna Kurmojarowa, Wiktorii Petrowej, Marii Ponomarenko, Dmitrija Talantowa, Jurija Dmitrijewa, Lilii Chanyszewej, Ksenii Fadejewej, Iwana Safronowa i Ilji Jaszyna, niesprawiedliwie uwięzionych dziennikarzy, w tym Alsu Kurmaszewy i Evana Gershkovicha, oraz ich rodzin, a także o wypłatę im odszkodowań oraz o przywrócenie wolności słowa i zrzeszania się w Rosji i o większą międzynarodową kontrolę i monitorowanie naruszeń praw człowieka w Rosji;
9. wzywa władze rosyjskie, aby zapewniły natychmiastowy dostęp do kompleksowej opieki medycznej więźniom politycznym, których stan zdrowia jest krytyczny, w szczególności Władimirowi Kara-Murzy; przypomina Rosji o przestrzeganiu międzynarodowych zobowiązań w zakresie praw więźniów;
10. wzywa władze rosyjskie, aby przyznały urzędnikom konsularnym dostęp do więźniów posiadających podwójne obywatelstwo;
11. ponownie stwierdza, że UE powinna być w pełni solidarna z rosyjskim społeczeństwem obywatelskim, które opowiedziało się za uniwersalnymi wartościami demokratycznymi i odrzuciło imperializm, a także powinna wykorzystywać europejski system sankcji za naruszenia praw człowieka do karania sprawców tych naruszeń; potępia eskalację naruszeń praw człowieka przez reżim kremlowski oraz obecne represje wobec krytyków rządu, obrońców praw człowieka, działaczy antywojennych, niezależnych dziennikarzy, prawników i historyków badających zbrodnie sowieckie, a także wzmożone represje wobec aktywistów LGBTIQ;
12. wzywa UE i jej państwa członkowskie do współpracy z międzynarodowymi partnerami i organizacjami w celu zapewnienia wsparcia więźniom politycznym, w szczególności pomocy medycznej i prawnej, która jest ograniczana lub której się im odmawia, oraz do poszukiwania sposobów na ich uwolnienie; ponawia apel do przedstawicielstw dyplomatycznych UE i jej państw członkowskich, aby nadal ściśle monitorowały postępowania sądowe przeciwko członkom rosyjskiej opozycji politycznej oraz warunki ich przetrzymywania; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby nadal upowszechniały wiedzę o pogarszającej się sytuacji w zakresie praw człowieka w Rosji oraz wywierały nacisk na rosyjski rząd, żeby przestrzegał zobowiązań międzynarodowych;
13. apeluje do UE i jej państw członkowskich, aby nadal aktywnie wspierały niezależne rosyjskie organizacje społeczeństwa obywatelskiego, niezależne media i obrońców praw człowieka; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby aktywnie zaangażowały się w dialog z demokratyczną opozycją w Rosji, która sprzeciwia się rosyjskiej wojnie napastniczej przeciwko Ukrainie, oraz zaoferowały jej wsparcie;
14. nalega na państwa członkowskie, aby wydawały wizy humanitarne i udzielały innego wsparcia rosyjskim dysydentom, w tym prawnikom, którym grozi prześladowanie polityczne; ponawia apel o ogólnounijny system wiz wielokrotnego wjazdu dla obrońców praw człowieka i osób prześladowanych z powodów politycznych, a także o wykorzystanie istniejącej elastyczności do wyeliminowania luk w przepisach, co zaproponowała Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej w sprawozdaniu z 2023 r. pt. „Ochrona zagrożonych obrońców praw człowieka – wjazd do UE, pobyt i wsparcie w UE”; podkreśla w związku z tym, że takie systemy można rozszerzyć również na przywódców opozycji, działaczy społeczeństwa obywatelskiego i inne osoby prześladowane z powodów politycznych;
15. wzywa instytucje UE i państwa członkowskie, aby przygotowały się na sytuację, w której Rosja, podobnie jak Białoruś, przestanie wydawać paszporty w swoich konsulatach, co może zmusić UE i jej wszystkie państwa członkowskie do uznania faktycznej bezpaństwowości i wydawania dokumentów podróży, zgodnie z art. 28 Konwencji ONZ dotyczącej statusu bezpaństwowców;
16. postuluje uproszczenie procedur rejestracji organizacji i podmiotów, otwierania rachunków bankowych i podejmowania innych czynności administracyjnych przez rosyjskich dysydentów w UE, aby umożliwić im kontynuowanie działalności na uchodźstwie;
17. ubolewa nad tym, że premier Węgier Viktor Órban postanowił zdystansować się od UE i pogratulować Władimirowi Putinowi sfałszowanej reelekcji;
18. wyraża poparcie dla działalności specjalnej sprawozdawczyni ONZ ds. sytuacji praw człowieka w Federacji Rosyjskiej Mariany Kacarowej i wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, aby Rada Praw Człowieka ONZ w 2024 r. ponownie przedłużyła jej mandat;
19. ponownie wyraża niezachwianą solidarność z narodem Ukrainy oraz poparcie dla niepodległości, suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy w granicach uznanych na arenie międzynarodowej; w związku z tym po raz kolejny zdecydowanie potępia wojnę napastniczą Rosji przeciwko Ukrainie i domaga się, aby Rosja i jej siły poplecznicze zakończyły wszystkie działania zbrojne, zaprzestały ataków na obszary mieszkalne i infrastrukturę cywilną, wycofały wszystkie siły wojskowe z całego uznanego przez społeczność międzynarodową terytorium Ukrainy, zaprzestały przymusowych deportacji ukraińskich cywilów, uwolniły wszystkich zatrzymanych Ukraińców, zwłaszcza dzieci, a także aby trwale zaprzestały naruszania suwerenności, niezależności i integralności terytorialnej Ukrainy lub zagrażania im;
20. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz władzom rosyjskim.
Zalecenie Parlamentu Europejskiego z dnia 16 września 2021 r. dla Rady, Komisji i Wiceprzewodniczącego Komisji / Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa w sprawie rozwoju stosunków politycznych między UE a Rosją (Dz.U. C 117 z 11.3.2022, s. 170).