#EuropeanenTegenCOVID19

Alberto heeft zich altijd ingezet voor de gemeenschap. Als bioboer levert hij kwaliteitsvolle voedingsproducten aan de inwoners van Laguna de Negrillos (León) en daarbuiten. De coronacrisis heeft niet veel veranderd aan zijn dagelijkse routine, behalve dat hij nu ook op zondag werkt. Zijn aanhoudende inspanningen hebben veel aandacht gekregen en zijn zelfs opgemerkt door de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO). “We zijn eigenlijk op dezelfde manier blijven werken, maar andere boeren en ikzelf kwamen op het idee de autoriteiten te helpen bij de ontsmetting van straten en andere mogelijke besmettingshaarden in de openbare ruimte”, vertelt Alberto. “We hebben dit idee voorgesteld en de regering heeft ons de nodige richtlijnen gegeven.” Alberto stelde een team vrijwilligers samen. De volgende boodschap volstond om zijn team te overtuigen: “Als we kunnen samenwerken om onze ouderen te redden of te voorkomen dat ze worden besmet, dan moeten we dat doen.” De vrijwilligers gebruikten waar mogelijk hun tractors; de rest deden ze te voet. Zo maakten ze duidelijk hoezeer ze hun gemeenschap wilden ondersteunen.

De coronacrisis heeft ernstige gevolgen gehad voor zaken die we ooit als vanzelfsprekend beschouwden. Onze boodschappen zijn hiervan wellicht het duidelijkste voorbeeld: hoe geraken we aan voedsel tijdens een lockdown, wanneer de meeste winkels gesloten zijn? In Rome konden de mensen rekenen op Centro Agroalimentare Roma. “De vraag naar fruit en groenten nam toe”, zegt een lid van het consortium. “Onze buurtmarkten bleven functioneren en we konden regionale basisproducten leveren aan mensen die thuisbleven.” De leden van het consortium gingen zelfs nog een stap verder. Ze zagen dat een deel van de bevolking niet genoeg geld had om voldoende voedzame levensmiddelen te kopen. Daarom hebben ze samen met plaatselijke groepen en dienstverleners niet minder dan 2 miljoen gratis voedselpakketten verstrekt in maart en april 2020. Hun inspanningen werden online gecoördineerd onder de hashtag #TogetherWeWillDoThis en hebben onlangs extra aandacht gekregen van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO).

Younes biedt kinderen educatieve begeleiding en helpt hen een school te vinden. Zijn dagelijkse werkzaamheden, die worden gefinancierd in het kader van het project “Hijra Wa Himaya”, waren altijd al van groot belang. Maar de coronacrisis maakt zijn werk extra uitdagend. Brooks, 10 jaar, is een van de kinderen die in het kader van het project hulp heeft ontvangen. Younes helpt hem sinds februari. Ondanks de lockdown kreeg Brooks de kans om in de zomer Frans te leren. “Ik kreeg een tablet met internetverbinding. Ik kon mijn huiswerk maken, net als mijn vrienden, en Younes heeft me zelfs geholpen bij het studeren”, zegt hij blij. “Ons werk is door de crisis nog belangrijker geworden”, merkt Younes op. “We hebben snel maatregelen genomen om kinderen rechtstreeks te helpen, maar ook online en via telefoon. Daarnaast bieden we ook psychosociale ondersteuning per telefoon.” Naast dit project hebben de EU en UNICEF ook een nieuwe richting gegeven aan een ander programma, om de rechten en de autonomie van alleenstaande moeders te verbeteren. Dit programma wordt door de EU gefinancierd. Via het Institut National de Solidarité helpt zij 250 alleenstaande moeders die de gevolgen van de crisis ondervinden, waaronder moeders met baby’s.

We zijn allemaal weleens moedeloos tijdens deze crisis. Het is erg makkelijk om aan de wanhoop toe te geven, door de lockdown zelf, maar ook wanneer we onze baan verliezen, unieke plannen moeten afzeggen of – in het ergste geval – vrienden of familie verliezen aan het virus. Eén ding mogen we echter nooit vergeten: voor sommige mensen waren deze moeilijkheden al ruim vóór COVID-19 een realiteit. De Duitsers Alexander, Benny, Johannes, Orazio en Sarah kunnen het een en ander vertellen over wat een crisis precies is. Zij leven al hun leven lang met een handicap. In deze onzekere tijden hebben ze besloten hun krachten te bundelen en ons op te beuren met een nieuw lied van hun groep RolliGang. “Menselijkheid is de enige weg. Zorg voor anderen en word de held van de dag”, zo luidt het. Dit ontroerende loflied op vriendelijkheid, hoop, rechtvaardigheid en eenheid weerspiegelt de inspanningen van talrijke helden in heel Europa. Het lied heeft als titel “Wir schaffen diese Krise” (“We zullen de crisis overwinnen”) en is beschikbaar op YouTube.

De inwoners van Zagreb hadden het erg moeilijk in maart. Alsof het nog niet genoeg was dat COVID-19 onverwacht had toegeslagen, met de gevolgen die wij allemaal hebben ondervonden, was de stad ook het epicentrum van een vernietigende aardbeving. Oude gebouwen werden volledig vernield, het openbaar vervoer werd lamgelegd en mensen raakten dakloos. Toen Danijela deze situatie zag, vond ze dat het tijd was om iets positiefs te laten zien. “Er zijn vrouwen in dit land die onbaatzuchtig hun tijd en kennis ter beschikking stellen als vrijwilligsters bij sociale initiatieven. Mijn film “Women can do it!” gaat over hen. De film volgt drie vrouwen die de samenleving helpen tijdens de COVID-19-uitbraak, van 24 april tot 10 mei. Er wordt in getoond hoe burgers actie ondernamen en hulp boden aan mensen in nood tijdens deze onwaarschijnlijk zware periode”, licht ze toe. De film duurt 22 minuten en is te bekijken op YouTube.

COVID-19 was voor restaurantuitbaters in heel Europa een echte emotionele achtbaan. Dat was voor Viri niet anders. Toen Spanje in lockdown ging, moest zij haar restaurant, “El Llar de Viri”, sluiten. “We waren totaal onvoorbereid op de beslissing om alle restaurants te sluiten. We konden het gewoon niet geloven. We hebben veel verschillende fases doorlopen. Eerst was er onzekerheid, gevolgd door verbijstering. Daarna brak een fase aan waarin we niet meer stil konden zitten en gewoon iets wilden doen”, legt ze uit. Viri haalde het maximum uit die nieuwe instelling. Ze begon voedselpakketten te bereiden voor klanten en legde een moestuin aan. “De levering van onze groenten duurt nu welgeteld nul minuten”, grapt ze. Na een geslaagde heropening is Viri nooit zo blij geweest om haar trouwe klanten terug te zien. Al maakt ze zich nog steeds zorgen over de toekomst, ze zal elk moment dat ze met hen doorbrengt zeker en vast meer koesteren dan ooit tevoren.

Europa had al zijn knapste koppen nodig in deze moeilijke tijden. Het was verbazingwekkend om te zien hoe spontaan zij fantastische dingen bedachten. De Universiteit van Malta bijvoorbeeld ontwikkelde een prototype van een machine om ademhalingsmaskers te ontsmetten. “De machines zijn vrij eenvoudig te bouwen, kosten weinig en kunnen snel in grote hoeveelheden worden geproduceerd”, legt Marc uit. In Italië, waar COVID-19 hard heeft toegeslagen, kregen ziekenhuizen de welkome hulp van Nader en zijn pas opgerichte bedrijf. Zijn team gebruikte 3D-printers om van duikmaskers beademingsmaskers te maken. Die werden daarna, samen met gelaatsschermen, in het hele land verdeeld. In Ierland kwam er hulp van de destilleerderij van Patrick, die whiskey en gin produceert. “Toen we hoorden dat er in het noordwesten van het land geen desinfecterende handgels meer te verkrijgen waren, pasten we onze productielijn aan. We leverden handgel aan apotheken, artsen, winkels en liefdadigheidsinstellingen”, vertelt Patrick. Dankzij al deze inspanningen kan de EU zich toeleggen op de productie van vaccins en zich voorbereiden op toekomstige uitbraken. Daar trekt de EU 314 miljoen euro voor uit.

COVID-19 heeft ons geleerd dat dokters in heel Europa alles zouden doen om te helpen in deze moeilijke tijden. In de eerste plaats konden zij hun kennis ter beschikking stellen. In Malta maakte cardiologe Melanie een reeks filmpjes waarin ze uitleg verschafte over begrippen die voortdurend in het nieuws werden besproken, maar die zelden in detail werden toegelicht. In een van haar video’s legde ze termen uit zoals “de curve afvlakken”. Ze gebruikte daarbij woorden die voor iedereen begrijpelijk waren. In Finland gebruikte Anni Instagram om de vragen van mensen te beantwoorden. Zo kreeg ze al snel 25 000 volgers. Tegelijkertijd ondernamen Daniel (Malta) en Marios (Cyprus) initiatieven om hun collega’s aan de frontlinie te helpen. Verpleegkundige Daniel gebruikte zijn Facebook-account om iedereen te bedanken die eten had geschonken en steun had geboden aan zorgpersoneel, onder wie ook hijzelf. Ook Marios wendde zich tot Facebook. Daar kondigde hij aan dat hij zijn medische loopbaan weer zou oppikken, nadat hij eerder met pensioen was gegaan. Hij deelde ook zijn oprecht gemeende redenen voor die beslissing. Marios was trouwens lang niet de enige die weer als zorgverlener aan de slag ging. Veel leden van het Europees Parlement deden namelijk hetzelfde tijdens de uitbraak.

Yasmina en haar vrienden richtten de onderneming Freshtable op in januari 2020. Het concept? Gezonde, organische en duurzame maaltijden bereiden die klanten op een vooraf bepaalde tijd en plaats kunnen afhalen. Niemand had kunnen voorspellen dat COVID-19 de behoefte aan dergelijke initiatieven sterk zou vergroten. Tijdens de uitbraak bood Freshtable werkgelegenheid aan vluchtelingen. Later leverde de onderneming zelfs gratis maaltijden aan ouderen die het zwaar te verduren hadden door de crisis. “We gingen op zoek naar verschillende manieren om kwetsbare mensen te steunen”, legt Yasmina uit. “In mei organiseerden we de campagne “Share A Meal”, waarbij we voedselpakketten uitdeelden aan mensen in nood. We richtten ons voornamelijk op doelgroepen zoals opvangcentra voor vrouwen en kwetsbare grote gezinnen in Rotterdam. We willen blijven helpen waar we kunnen. Onze klanten kunnen zelfs een maaltijd kopen voor iemand in nood.” Freshtable ontving EU-financiering in het kader van het Europees Solidariteitskorps. Dat initiatief biedt jongeren kansen om vrijwilligerswerk te doen of mee te werken aan solidariteitsprojecten.

De Oostenrijkse start-up Symptoma heeft 14 jaar lang onderzoek gedaan naar zijn digitale gezondheidstool. De COVID-19-crisis maakt duidelijk hoe waardevol dit medisch hulpmiddel kan zijn. Surf gewoon naar symptoma.com, voer je symptomen in en beantwoord enkele vragen. Daarna krijg je een score. Hoe hoger de score, hoe groter de kans dat je het virus hebt opgelopen. “Symptoma.com is waarschijnlijk de eerste en enige chatbot die gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI) om burgers te screenen op COVID-19-symptomen”, zegt Jama. “De chatbot is beschikbaar in meer dan 36 talen en wist COVID-19-risico in 96,32 % van de gevallen correct te identificeren.” De test is gratis en volledig anoniem. Dokters kunnen erop vertrouwen om middelen voor te behouden voor de dringendste gevallen. Gezondheidsinstanties en onderzoekers kunnen de chatbot gebruiken om meer inzicht te krijgen in de ziekte en er gepast op te reageren. Symptoma.com heeft financiering ontvangen van de Europese Commissie via het instrument voor kleine en middelgrote ondernemingen van Horizon 2020. Op symptoma.com/covid-19 lees je meer over hun studie, die momenteel door vakgenoten wordt gecontroleerd in een zogeheten “peer review”.

Op 13 maart sloot de Spaanse regio Murcia zijn grenzen om de verspreiding van het coronavirus in te perken. Die uiterst noodzakelijke maatregel riep een plotse halt toe aan het toerisme waar de regio van leeft. Dit trof Isabel Laguardia als eigenares van een duikcentrum bijzonder hard. Ze moest het centrum sluiten en al haar plannen om personeel aan te nemen voor de drukke paasvakantie en zomer uitstellen. De EU ondernam snel actie om kleine bedrijven zoals dat van Isabel te helpen beschermen. Nieuwe wetgeving maakte de regels omtrent staatssteun flexibeler. De Spaanse overheid kan ondernemingen nu sneller financiële steun bieden. Zo kunnen zij op hun beurt vermijden dat ze personeel moeten ontslaan tijdens de coronapandemie. Dergelijke regels bieden lidstaten de mogelijkheid om snel en effectief actie te ondernemen om burgers en bedrijven te steunen. Dat geldt in het bijzonder voor kleine ondernemingen die economische moeilijkheden ondervinden door COVID-19. Alle lidstaten kunnen voortaan regelingen invoeren waarmee ze tot 800 000 EUR kunnen toekennen aan een bedrijf zodat het in zijn dringende behoeften kan voorzien.

Sommige ondernemingen moesten vanwege COVID-19 de deuren sluiten; bij andere ondernemingen was de vraag net zeer groot. Om deze uiteenlopende behoeften in evenwicht te brengen, heeft Claudine samen met haar collega’s van de Luxemburgse Kamer van Koophandel het #JobSwitch-platform opgezet. “We hadden een specifieke hotline voor bedrijven. We luisterden naar hun zorgen, gaven hun realtime-informatie en boden een tool aan waarmee personeelsleden van een werkplek die had moeten sluiten, konden gaan werken voor een ander bedrijf met een tekort aan personeel”, legt Claudine uit. Het platform, dat tot eind april liep, was een groot succes. Ongeveer 1 400 mensen stelden zich kandidaat, en meer dan 500 mensen vonden een nieuwe baan. Naast #JobSwitch heeft de Kamer van Koophandel ook een ondersteuningsprogramma voor ondernemers opgezet, met een bankgarantie voor bedrijven in financiële moeilijkheden.