Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών

Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (ΕΠΠ) αποτελεί ένα σημαντικό μέσο συμμετοχικής δημοκρατίας στην ΕΕ, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα σε ένα εκατομμύριο πολίτες που διαμένουν στο ένα τέταρτο των κρατών μελών να καλέσουν την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση νομικής πράξης για την εφαρμογή των Συνθηκών της ΕΕ. Από την έναρξη εφαρμογής κανονισμού του 2011 που ορίζει λεπτομερείς διαδικασίες σχετικά με την ΕΠΠ, δέκα πρωτοβουλίες έχουν υποβληθεί επιτυχώς στην Επιτροπή. Από τον Ιανουάριο του 2020 ισχύουν νέοι κανόνες που καθιστούν την ΕΠΠ πιο προσιτή.

Νομική βάση

  • το άρθρο 11 παράγραφος 4 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ)·
  • το άρθρο 24 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)·
  • οι κανονισμοί (ΕΕ) αριθ. 211/2011 και 2019/788·
  • τα άρθρα 222 και 230 του Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Πλαίσιο

Οι πρωτοβουλίες πολιτών είναι μέσα που έχουν στη διάθεσή τους οι πολίτες των περισσότερων κρατών μελών, σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, τα οποία ωστόσο παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής και την ακολουθούμενη διαδικασία. Η έννοια της ιθαγένειας της Ένωσης, από την οποία προήλθε και η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, εισήχθη για πρώτη φορά στη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1.1.3). Το 1996, ενόψει της Διακυβερνητικής Διάσκεψης του Άμστερνταμ, οι υπουργοί Εξωτερικών της Αυστρίας και της Ιταλίας πρότειναν να θεσπιστεί, παράλληλα με το δικαίωμα αναφοράς προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το δικαίωμα των πολιτών να υποβάλλουν ανάλογες πρωτοβουλίες, αλλά η πρότασή τους, δεν έγινε δεκτή από τη Διάσκεψη. Διατάξεις για τη διαδικασία της πρωτοβουλίας των πολιτών, περίπου όπως την ξέρουμε σήμερα, συμπεριλήφθηκαν για πρώτη φορά στο σχέδιο Συνταγματικής Συνθήκης. Παρά την αρχική απόρριψή τους από το προεδρείο της Συνέλευσης, οι διατάξεις αυτές διατηρήθηκαν στο τελικό κείμενο χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Μετά την αποτυχία της διαδικασίας κύρωσης της Συνταγματικής Συνθήκης, παρόμοιες διατάξεις εισήχθησαν εκ νέου κατά την κατάρτιση της Συνθήκης της Λισαβόνας.

Σήμερα, το δικαίωμα υποβολής πρωτοβουλίας πολιτών κατοχυρώνεται στον τίτλο ΙΙ της ΣΕΕ (Διατάξεις περί δημοκρατικών αρχών). Το άρθρο 11 παράγραφος 4 ΣΕΕ θεσπίζει το βασικό πλαίσιο σχετικά με το εν λόγω δικαίωμα, ενώ το άρθρο 24 εδάφιο 1 ΣΛΕΕ διατυπώνει τις γενικές αρχές σχετικά με έναν κανονισμό για τον καθορισμό συγκεκριμένων διαδικασιών και λεπτομερών προϋποθέσεων. Η πρόταση κανονισμού ήταν αποτέλεσμα εκτενούς διαβούλευσης[1]. Οι διαπραγματεύσεις επί του τελικού κειμένου διήρκεσαν πολλούς μήνες μέχρι να επιτευχθεί συμφωνία: το σχέδιο πρότασης υποβλήθηκε στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στις 31 Μαρτίου 2010 και η πολιτική συμφωνία επιτεύχθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2010, οδηγώντας έτσι στην επίσημη έγκριση του κειμένου από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στις 16 Φεβρουαρίου 2011. Το κείμενο επί του οποίου συμφώνησαν το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο τέθηκε σε ισχύ την 1η Απριλίου 2011 με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 211/2011 (κανονισμός για τις ΕΠΠ ). Λόγω των πολυάριθμων τεχνικών προσαρμογών που χρειάστηκε να γίνουν σε επίπεδο κρατών μελών για την εφαρμογή μιας απλουστευμένης διαδικασίας ελέγχου, ο κανονισμός ΕΠΠ άρχισε να εφαρμόζεται ένα έτος αργότερα. Έως την 1η Απριλίου 2015 και στη συνέχεια έως την ίδια ημερομηνία ανά τριετία, η Επιτροπή πρέπει να υποβάλλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού ΕΠΠ, με στόχο ενδεχόμενη αναθεώρησή του. Η Επιτροπή ενέκρινε τέτοιες εκθέσεις στις 31 Μαρτίου 2015 COM(2015)0145 και στις 28 Μαρτίου 2018 COM(2018)0157. Οι εν λόγω ανακοινώσεις παρουσίασαν την κατάσταση και την αξιολόγηση της εφαρμογής της ΕΠΠ και απαρίθμησαν τις προκλήσεις που εντοπίστηκαν μετά από την πρώτη εξαετία εφαρμογής του νέου αυτού νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου. Επισήμαναν ορισμένες ελλείψεις και έλαβαν υπόψη ορισμένες προτάσεις που συμπεριέλαβε το Κοινοβούλιο στις εκθέσεις του, καθώς και μέρος της ουσιαστικής έρευνας που είχε διεξαχθεί με δική του πρωτοβουλία[2].

Από την έναρξη ισχύος του κανονισμού ΕΠΠ, διατυπώθηκαν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη λειτουργία του μέσου αυτού. Το Κοινοβούλιο ζήτησε πολλές φορές τη μεταρρύθμιση του κανονισμού ΕΠΠ με στόχο την απλούστευση και τον εξορθολογισμό των διαδικασιών. Τελικά, στις 13 Σεπτεμβρίου 2017, η Επιτροπή υπέβαλε νομοθετική πρόταση για την αναθεώρηση της ΕΠΠ. Μετά τις διοργανικές διαπραγματεύσεις που πραγματοποιήθηκαν από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο του 2018, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία στις 12 Δεκεμβρίου 2018. Το συμφωνημένο κείμενο εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο στις 12 Μαρτίου 2019 και από το Συμβούλιο στις 9 Απριλίου. Η τελική πράξη υπεγράφη στις 17 Απριλίου 2019 και δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 130) στις 17 Μαΐου 2019.

Ο νέος κανονισμός ΕΠΠ (κανονισμός (ΕΕ) 2019/788) καταργεί τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 211/2011 και βρίσκεται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2020. Το δικαίωμα υποβολής ΕΠΠ δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να συγχέεται με το δικαίωμα υποβολής αναφοράς, καθώς τα δύο αυτά δικαιώματα διαφέρουν σε πολλές ουσιώδεις πτυχές τους. Οι αναφορές μπορούν να υποβληθούν από πολίτες της ΕΕ, καθώς και από οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο διαμένει στην ΕΕ (4.1.4), και πρέπει να πραγματεύονται θέματα που εμπίπτουν στους τομείς αρμοδιότητας της ΕΕ και τα οποία αφορούν άμεσα τον αναφέροντα. Οι αναφορές απευθύνονται στο Κοινοβούλιο υπό την ιδιότητά του ως άμεσου εκπροσώπου των πολιτών σε επίπεδο ΕΕ. Η ΕΠΠ αποτελεί άμεση έκκληση για ειδική νομική πράξη της ΕΕ και πρέπει να συμμορφώνεται με ειδικούς κανόνες προκειμένου να κριθεί παραδεκτή. Επιπλέον, έχει ως τελικό παραλήπτη την Επιτροπή, η οποία έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα υποβολής νομοθετικών προτάσεων. Από την άποψη αυτή, η ΕΠΠ είναι παρεμφερής με το δικαίωμα πρωτοβουλίας που έχει εκχωρηθεί στο Κοινοβούλιο (άρθρο 225 ΣΛΕΕ) και στο Συμβούλιο (άρθρο 241 ΣΛΕΕ).

Διαδικασία

A. Επιτροπή πολιτών

Για μια πρωτοβουλία τέτοιου μεγέθους είναι απαραίτητο να υπάρχει μια ελάχιστη οργανωτική δομή. Το πρώτο βήμα για να αναληφθεί μια πρωτοβουλία πολιτών είναι να δημιουργηθεί μια οργανωτική επιτροπή, η οποία ονομάζεται «επιτροπή πολιτών». Η επιτροπή αυτή πρέπει να αποτελείται από τουλάχιστον επτά άτομα, τα οποία διαμένουν σε τουλάχιστον επτά διαφορετικά κράτη μέλη (χωρίς να είναι απαραίτητα διαφορετικής ιθαγένειας) και έχουν συμπληρώσει το όριο ηλικίας που τους δίνει δικαίωμα ψήφου στις ευρωπαϊκές εκλογές. Η επιτροπή πρέπει να ορίσει έναν εκπρόσωπο και έναν αναπληρωτή εκπρόσωπο αρμόδιους για τις επαφές για τη συγκεκριμένη ΕΠΠ.

Σε αντίθεση με την πρόταση της Επιτροπής και του Κοινοβουλίου, ο νέος κανονισμός ΕΠΠ δεν μειώνει το όριο ηλικίας για τη στήριξη μιας ΕΠΠ στα 16 έτη, ωστόσο τα κράτη μέλη μπορούν να καθορίσουν ως όριο ηλικίας τα 16 έτη, εφόσον το επιλέξουν.

B. Καταχώριση

Προτού ξεκινήσει να συγκεντρώνει δηλώσεις υποστήριξης, η επιτροπή θα πρέπει να καταχωρίσει την πρωτοβουλία στο μητρώο της Επιτροπής. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υποβάλει ένα έγγραφο με τον τίτλο, το θέμα και τη συνοπτική περιγραφή της πρωτοβουλίας, στο οποίο θα διευκρινίζεται η προτεινόμενη νομική βάση για την ανάληψη νομικής δράσης, και το οποίο θα παρέχει πληροφορίες σχετικά με τα μέλη της επιτροπής πολιτών και όλες τις πηγές στήριξης και χρηματοδότησης της προτεινόμενης πρωτοβουλίας. Οι διοργανωτές μπορούν να καταθέσουν λεπτομερέστερες πληροφορίες και άλλο υλικό, όπως για παράδειγμα να επισυνάψουν σχέδιο του προτεινόμενου νομοθετικού κειμένου.

Η Επιτροπή έχει διορία δύο μηνών για να αποφασίσει αν θα καταχωρίσει την προτεινόμενη πρωτοβουλία στο μητρώο. Η πρωτοβουλία δεν πρόκειται να καταχωριστεί στο μητρώο αν δεν έχουν τηρηθεί οι διαδικαστικές απαιτήσεις ή αν το θέμα δεν εμπίπτει στο πεδίο της αρμοδιότητας της Επιτροπής όσον αφορά την υποβολή πρότασης νομοθετικής πράξης για την εφαρμογή των Συνθηκών. Άλλες αιτίες απόρριψης μπορεί να είναι ο πρόδηλα καταχρηστικός, επιπόλαιος ή οχληρός χαρακτήρας της πρωτοβουλίας ή η αντίθεσή της με τις αξίες της ΕΕ όπως ορίζονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ. Η απόφαση της Επιτροπής μπορεί να προσβληθεί με δικαστικά ή εξωδικαστικά μέσα. Οι πρωτοβουλίες που καταχωρίζονται στο μητρώο δημοσιεύονται στη δικτυακή πύλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Προκειμένου να καταστεί η ΕΠΠ πιο προσιτή και να διασφαλιστεί ότι καταχωρίζονται όσο το δυνατόν περισσότερες πρωτοβουλίες, ο νέος κανονισμός περιλαμβάνει επίσης τη δυνατότητα μερικής καταχώρισης πρωτοβουλιών.

C. Συγκέντρωση των δηλώσεων υποστήριξης

Μόλις καταχωριστεί η πρωτοβουλία, οι διοργανωτές μπορούν να ξεκινήσουν να συγκεντρώνουν δηλώσεις υποστήριξης. Η διαδικασία αυτή πρέπει να έχει ολοκληρωθεί σε 12 μήνες από την καταχώριση. Η συγκέντρωση μπορεί να γίνει είτε σε έντυπη μορφή είτε ηλεκτρονικά. Στη δεύτερη περίπτωση, το επιγραμμικό σύστημα συγκέντρωσης θα πρέπει πρώτα να πιστοποιηθεί από τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Λεπτομερείς κανόνες για τις τεχνικές προδιαγραφές των επιγραμμικών συστημάτων συγκέντρωσης θεσπίστηκαν μέσω εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής (Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1799). Ανεξάρτητα από το εάν οι δηλώσεις υποστήριξης θα είναι έντυπες ή ηλεκτρονικές, ισχύουν οι ίδιες απαιτήσεις δεδομένων για τον σκοπό του ελέγχου. Προκειμένου να εξεταστεί από την Επιτροπή η ΕΠΠ θα πρέπει να έχει συγκεντρώσει ένα εκατομμύριο δηλώσεις υποστήριξης μέσα σε 12 μήνες.

Ο νέος κανονισμός ΕΠΠ δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες της ΕΕ να υποστηρίξουν μια ΕΠΠ ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής τους. Εισάγει επίσης μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την επιλογή της ημερομηνίας έναρξης της περιόδου συγκέντρωσης υπογραφών, εντός έξι μηνών από την καταχώριση. Επιπλέον, απλουστεύει περαιτέρω τις απαιτήσεις σχετικά με τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα για τους υπογράφοντες την ΕΠΠ. Ωστόσο, τα κράτη μέλη εξακολουθούν να έχουν τη δυνατότητα να απαιτούν από τους υπογράφοντες να παρέχουν τον πλήρη αριθμό της ταυτότητάς τους.

Επιπλέον, ο νέος κανονισμός ορίζει ότι η Επιτροπή πρέπει να δημιουργήσει και να θέσει σε λειτουργία ένα κεντρικό επιγραμμικό σύστημα συγκέντρωσης και να καταργήσει σταδιακά τα μεμονωμένα συστήματα συγκέντρωσης μετά το 2022.

Τέλος, κατόπιν επιμονής του Κοινοβουλίου, ο νέος κανονισμός προβλέπει ενισχυμένη υποστήριξη για τους διοργανωτές των ΕΠΠ μέσω σημείων επαφής σε κάθε κράτος μέλος και μιας διαδικτυακής συνεργατικής πλατφόρμας που παρέχει πληροφορίες και βοήθεια, πρακτική υποστήριξη και νομικές συμβουλές σχετικά με την ΕΠΠ.

D. Έλεγχος και πιστοποίηση

Αφού συγκεντρωθεί ο αναγκαίος αριθμός δηλώσεων υποστήριξης από επαρκή αριθμό κρατών μελών, οι διοργανωτές πρέπει να τις υποβάλουν στις αρμόδιες για την πιστοποίησή τους εθνικές αρχές, οι οποίες περιλαμβάνονται στον κατάλογο που έχει καταρτίσει η Επιτροπή με βάση πληροφορίες που της έχουν χορηγήσει τα κράτη μέλη. Οι αρχές που επιφορτίζονται με αυτό το καθήκον είναι ως επί το πλείστον Υπουργεία Εσωτερικών, εκλογικές επιτροπές ή μητρώα πληθυσμού. Οι εθνικές αρχές καλούνται στη συνέχεια να πιστοποιήσουν τις δηλώσεις υποστήριξης εντός τριών μηνών, χωρίς ωστόσο να χρειάζεται να εξακριβώσουν τη γνησιότητα των υπογραφών.

E. Υποβολή και εξέταση

Σε αυτό το στάδιο, οι διοργανωτές καλούνται να υποβάλουν τα σχετικά πιστοποιητικά που έλαβαν από τις εθνικές αρχές όσον αφορά τον αριθμό των δηλώσεων υποστήριξης και πρέπει επίσης να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τυχόν χρηματοδότηση που λαμβάνουν από οποιαδήποτε πηγή. Καταρχήν, πρέπει να δηλώνεται κάθε εισφορά που υπερβαίνει τα 500 ευρώ.

Αφού η Επιτροπή λάβει την υποβολή της πρωτοβουλίας, πρέπει να τη δημοσιεύσει χωρίς καθυστέρηση στο μητρώο και να συνεδριάσει με τους διοργανωτές στο κατάλληλο επίπεδο, ώστε οι τελευταίοι να έχουν τη δυνατότητα να διευκρινίσουν τις λεπτομέρειες του αιτήματός τους. Έπειτα από ανταλλαγή απόψεων με την Επιτροπή, δίνεται η ευκαιρία στους διοργανωτές να παρουσιάσουν την πρωτοβουλία σε δημόσια ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Την ακρόαση διοργανώνει η επιτροπή που είναι αρμόδια για το αντικείμενο της ΕΠΠ (άρθρο 222 του Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου).

Ο νέος κανονισμός ΕΠΠ παρατείνει από τρεις σε έξι μήνες τη διορία που έχει η Επιτροπή για να απαντήσει σε μια έγκυρη πρωτοβουλία. Σε ανακοίνωση στην οποία παρουσιάζει τα νομικά και πολιτικά της συμπεράσματα για κάθε πρωτοβουλία, η Επιτροπή πρέπει να παρέχει επίσημο κατάλογο των ενεργειών στις οποίες προτίθεται να προβεί και σαφές χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή τους. Επιπλέον, σε μια προσπάθεια να εξασφαλιστεί πλήρης διαφάνεια, ο κανονισμός υποχρεώνει τους διοργανωτές να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις σχετικά με τις πηγές χρηματοδότησης και άλλες μορφές στήριξης που λαμβάνουν. Υποχρεώνει επίσης την Επιτροπή να διαθέτει έντυπο επικοινωνίας στο μητρώο και στον δημόσιο ιστότοπο της ΕΠΠ, ούτως ώστε οι πολίτες να μπορούν να υποβάλουν καταγγελία σχετικά με την πληρότητα και την ορθότητα των εν λόγω πληροφοριών.

Ο ρόλος του Κοινοβουλίου ενισχύεται περαιτέρω μέσω του νέου κανονισμού ΕΠΠ και των τροποποιήσεων του Κανονισμού του. Προκειμένου να ενισχυθεί ο πολιτικός αντίκτυπος των επιτυχών πρωτοβουλιών, μετά από τη δημόσια ακρόαση, το Κοινοβούλιο μπορεί να διεξαγάγει συζήτηση στην ολομέλεια και να εγκρίνει ψήφισμα για την αξιολόγηση της πολιτικής υποστήριξης της πρωτοβουλίας. Τέλος, το Κοινοβούλιο θα εξετάζει διεξοδικά τα μέτρα που λαμβάνει η Επιτροπή σε συνέχεια της πρωτοβουλίας, τα οποία περιγράφονται επίσης αδρομερώς σε συγκεκριμένες ανακοινώσεις της Επιτροπής.

Τρέχουσες πρωτοβουλίες

Μέχρι στιγμής, δέκα Ευρωπαϊκές Πρωτοβουλίες Πολιτών έχουν καλύψει το κατώτατο όριο του ενός εκατομμυρίου υπογραφών: «Right2Water» (Δικαίωμα στο νερό), «One of us» (Ένας από εμάς), «Stop vivisection» (Σταματήστε τη ζωοτομία), «Ban Glyphosate» (Απαγόρευση της γλυφοσάτης), «Minority Safe Pack» (Πακέτο προστασίας μειονοτήτων), «End the Cage Age» (Τέλος στα κλουβιά), «Save bees and farmers» (Σώστε τις μέλισσες και τους αγρότες), «Stop Finning – Stop the trade» (Σταματήστε την πρακτική αφαίρεσης πτερυγίων – Σταματήστε το εμπόριο), «Save Cruelty Free Cosmetics» (Ναι στα καλλυντικά που δεν δοκιμάζονται σε ζώα) και «Fur Free Europe» (Ευρώπη χωρίς γούνες) και έχουν κατατεθεί στην Επιτροπή. Το Κοινοβούλιο διοργάνωσε ακροάσεις με τους εκπροσώπους των πρωτοβουλιών. Στην απάντησή της, η Επιτροπή παρουσίασε τα νομικά και πολιτικά συμπεράσματά της. Από την έναρξη της ΕΠΠ, η Επιτροπή έχει καταχωρίσει συνολικά 103 πρωτοβουλίες.

Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Το μέσο της ΕΠΠ παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για το Κοινοβούλιο. Πριν από την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, το Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα που περιείχε διεξοδική πρόταση σχετικά με την εφαρμογή της ΕΠΠ. Από την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας και εφεξής, το Κοινοβούλιο συμμετείχε ενεργά στις διαπραγματεύσεις για τον κανονισμό ΕΠΠ. Το Κοινοβούλιο συνέβαλε καθοριστικά ώστε η ΕΠΠ να γίνει ένα μέσο συμμετοχικής δημοκρατίας πιο προσιτό και πιο φιλικό προς τον πολίτη. Πέτυχε, μεταξύ άλλων, τη μείωση του ελάχιστου αριθμού κρατών μελών από τα οποία πρέπει να προέρχονται οι δηλώσεις υποστήριξης στο ένα τέταρτο, επέμεινε ο έλεγχος του παραδεκτού να διεξάγεται στο στάδιο πριν από την καταχώριση στο μητρώο, και άσκησε πιέσεις προκειμένου να εξασφαλιστεί το δικαίωμα υπογραφής των ΕΠΠ για όλους τους πολίτες και κατοίκους της ΕΕ, ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διατύπωσε μια σειρά πολιτικών εκκλήσεων για την απλούστευση και τον εξορθολογισμό των διαδικασιών για τη λειτουργία μιας ΕΠΠ, καθώς και για την ενίσχυση του αντικτύπου της. Το Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα σχετικά με τη διαδικασία επανεξέτασης της ΕΠΠ στις 28 Οκτωβρίου 2015, με το οποίο ζητείται, μεταξύ άλλων, η αναθεώρηση του κανονισμού με στόχο την απλούστευση των απαιτήσεων σχετικά με τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και την παροχή χρηματοδότησης για την υποστήριξη της διοργάνωσης ΕΠΠ. Το 2017, η Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων δρομολόγησε νομοθετική έκθεση πρωτοβουλίας με στόχο την ουσιαστική αναθεώρηση του κανονισμού ΕΠΠ. Τον Σεπτέμβριο του 2017, με βάση τα αιτήματα του Κοινοβουλίου και μια δημόσια διαβούλευση, η Επιτροπή εξέδωσε τελικά την πρότασή της για έναν νέο κανονισμό σχετικά με την ΕΠΠ. Στις 20 Ιουνίου 2018, η Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων ενέκρινε την έκθεσή της σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής, η οποία ψηφίστηκε στην ολομέλεια στις 5 Ιουλίου 2018, προκειμένου να ξεκινήσουν διοργανικές διαπραγματεύσεις σχετικά με τον νέο κανονισμό ΕΠΠ.

Στις 12 Δεκεμβρίου 2018 το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία. Μετά το ψήφισμα του Κοινοβουλίου στις 12 Μαρτίου και την έγκριση του Συμβουλίου στις 9 Απριλίου, η τελική πράξη υπογράφηκε στις 17 Απριλίου 2019 και δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα στις 17 Μαΐου 2019. Ο νέος κανονισμός ΕΠΠ (κανονισμός (ΕΕ) 2019/788) καταργεί τον κανονισμό (ΕΕ) 211/2011 και βρίσκεται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2020.

Ο νέος κανονισμός καθιστά την ΕΠΠ πιο προσιτή, λιγότερο γραφειοκρατική και ευκολότερη στη χρήση από διοργανωτές και υποστηρικτές, ενώ παράλληλα ενισχύει τη διαδικασία επακολούθησής της.

Στις 15 Ιουλίου 2020 το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν προσωρινά μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19 στην υλοποίηση της ΕΠΠ. Οι νέοι κανόνες επιτρέπουν την παράταση των περιόδων για τη συγκέντρωση υπογραφών στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών πολιτών που πλήττονται από την πανδημία.

Στις 3 Ιουνίου 2021 η Επιτροπή ενέκρινε απόφαση για την παράταση για τη συγκέντρωση δηλώσεων υποστήριξης στο πλαίσιο της ΕΠΠ· η μέγιστη διάρκεια της περιόδου συγκέντρωσης παρατάθηκε έως την 31η Δεκεμβρίου 2022.

Στις 13 Ιουνίου 2023, το Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα σχετικά με την εφαρμογή των κανονισμών για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών.

 

[1]Πράσινη Βίβλος της Επιτροπής (COM(2009)0622).

Alessandro Davoli