Δημόσια υγεία

Το δελτίο σε μορφή pdf

Η πολιτική για τη δημόσια υγεία βρέθηκε πρόσφατα στο επίκεντρο της ενωσιακής χάραξης πολιτικής, λόγω της έξαρσης της πανδημίας COVID-19, της έμφασης που έδωσε το Κοινοβούλιο μεταξύ άλλων στον καρκίνο, και της επιδίωξης μιας ισχυρότερης Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας. Η πρωτοβουλία για την Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας αντιμετωπίζει άμεσα και μελλοντικά ζητήματα στον τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένων της κρίσης COVID-19, της οικοδόμησης ανθεκτικότητας έναντι διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας, της εφαρμογής του σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου, της προώθησης της φαρμακευτικής στρατηγικής για την Ευρώπη, και της ενίσχυσης της ψηφιακής υγείας.

Νομική βάση

Άρθρο 168 (προστασία της δημόσιας υγείας), άρθρο 114 (ενιαία αγορά) και άρθρο 153 (κοινωνική πολιτική) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

Στόχοι

Η πολιτική της ΕΕ για τη δημόσια υγεία έχει ως στόχο:

την προστασία και βελτίωση της υγείας των πολιτών της ΕΕ·
τη στήριξη του εκσυγχρονισμού και της ψηφιοποίησης των συστημάτων και των υποδομών υγείας·
τη βελτίωση της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας στην Ευρώπη·
τον καλύτερο εξοπλισμό των χωρών της ΕΕ για την πρόληψη και αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημιών.

Πλαίσιο

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ του 1992 δημιούργησε μια σαφή νομική βάση για τη θέσπιση μέτρων πολιτικής για την υγεία. Στη συνέχεια, η Συνθήκη του Άμστερνταμ του 1997 ενίσχυσε τις διατάξεις αυτές, επιτρέποντας στην ΕΕ να θεσπίζει μέτρα που εξασφαλίζουν υψηλό επίπεδο προστασίας της ανθρώπινης υγείας.

Η ανάδυση σημαντικών ζητημάτων στον τομέα της υγείας, σε συνδυασμό με την ελεύθερη κυκλοφορία των ασθενών και των επαγγελματιών υγείας εντός της ΕΕ και τον κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο των εν λόγω ζητημάτων, σημαίνει ότι δίνεται ολοένα και υψηλότερη προτεραιότητα στη δημόσια υγεία στο πλαίσιο του ενωσιακού θεματολογίου. Η συγκρότηση ειδικευμένων οργανισμών, όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), καταδεικνύει τον αυξανόμενο ρόλο που διαδραματίζει η ΕΕ στην πολιτική για την υγεία. Οργανισμοί όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων (ECHA) και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) συμβάλλουν περαιτέρω στην ενίσχυση των ευρωπαϊκών πολιτικών για την υγεία. Το πρόγραμμα EU4Health, που θεσπίστηκε με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/522, παρέχει χρηματοδότηση στον τομέα της υγείας για την περίοδο 2021-2027. Η κρίση COVID-19 ενέτεινε τις προσπάθειες, δίνοντας έμφαση στη συλλογική ανθεκτικότητα και τη διασυνοριακή υγειονομική ασφάλεια, οδηγώντας την ΕΕ προς μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας.

Οι γενικοί στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας για την περίοδο 2021-2027 εστιάζουν σε άμεσα και διαρκή ζητήματα στον τομέα της υγείας, τα οποία καλύπτουν την αντιμετώπιση της κρίσης COVID-19, την ενίσχυση της άμυνας κατά των διασυνοριακών κινδύνων για την υγεία, την υλοποίηση πρωτοβουλιών όπως το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου και η φαρμακευτική στρατηγική για την Ευρώπη, και την προώθηση της ψηφιακής υγείας. Η ΕΕ θα συνεχίσει επίσης να συνεργάζεται σε παγκόσμιο επίπεδο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένων της ανάπτυξης εμβολίων και της αντιμετώπισης των ανθεκτικών στα αντιμικροβιακά λοιμώξεων.

Επιτεύγματα και τρέχουσες εξελίξεις

A. Ενσωμάτωση της διάστασης της υγείας σε όλες τις πολιτικές (HIAP)

Η προσέγγιση HIAP, η οποία διατυπώθηκε ως ενωσιακή προσέγγιση το 2006 και κωδικοποιήθηκε στη ΣΛΕΕ και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ο Χάρτης»), αντικατοπτρίζει τον διατομεακό χαρακτήρα των ζητημάτων δημόσιας υγείας και αποσκοπεί στην ενσωμάτωση των πτυχών της υγείας σε όλες τις σχετικές πολιτικές (άρθρο 9 και άρθρο 168 παράγραφος 1 ΣΛΕΕ· άρθρο 35 του Χάρτη). Η προσέγγιση αυτή λαμβάνει συστηματικά υπόψη τις επιπτώσεις που έχουν στην υγεία οι αποφάσεις σε όλους τους άλλους τομείς πολιτικής, προκειμένου να βελτιωθούν η υγεία του πληθυσμού και η δικαιοσύνη στον τομέα της υγείας. Για παράδειγμα, η στρατηγική «από το αγρόκτημα στο πιάτο» συμβάλλει στην παραγωγή όχι μόνο βιώσιμων αλλά και πιο υγιεινών τροφίμων· το σχέδιο δράσης για μηδενική ρύπανση δημιουργεί καθαρότερο και υγιεινότερο χώρο διαβίωσης· το πρόγραμμα «Η ΕΕ για την υγεία» (2021-2027), μαζί με άλλα ταμεία και προγράμματα, συμβάλλει στην αντιμετώπιση ζητημάτων στον τομέα της υγείας από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Διάφορες πολιτικές αποσκοπούν στην πρόληψη της επιβλαβούς επίδρασης που έχει η κλιματική αλλαγή στην υγεία, όπως ο αυξανόμενος αριθμός θανάτων που οφείλονται σε καύσωνες και φυσικές καταστροφές, καθώς και οι μεταβαλλόμενες μορφές μετάδοσης για νόσους που μεταδίδονται με το νερό και για νόσους που μεταδίδονται από έντομα, σαλιγκάρια και άλλα ψυχρόαιμα ζώα. Επιπλέον, το 8ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον, το οποίο τέθηκε σε ισχύ το 2022, υποστηρίζει την ενίσχυση των συνδέσεων μεταξύ των περιβαλλοντικών πολιτικών, οι οποίες περιλαμβάνουν ανησυχίες για το κλίμα, και των πολιτικών για την υγεία.

B. Πρόληψη των νόσων και προαγωγή της υγείας

Η πρόληψη καλύπτει ευρύ φάσμα τομέων, συμπεριλαμβανομένων πρωτοβουλιών κατά του καρκίνου, μεταδοτικών και μη μεταδοτικών νόσων, του εμβολιασμού, και της καταπολέμησης της μικροβιακής αντοχής.

Ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου στην ΕΕ. Ο αντίκτυπός του εκτείνεται πέρα από την προσωπική και οικογενειακή σφαίρα, επηρεάζοντας τα συστήματα υγείας, τους οικονομικούς πόρους και τη συνολική οικονομική παραγωγικότητα. Ο καρκίνος αντιμετωπίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω διαφόρων πρωτοβουλιών. Το Κοινοβούλιο συγκρότησε Ειδική Επιτροπή για την Καταπολέμηση του Καρκίνου (BECA) (2020-2022), η οποία εξετάζει τα μέτρα που μπορεί να εφαρμόσει η ΕΕ για την καταπολέμηση του καρκίνου. Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου το 2021 καλύπτει την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση, τη θεραπευτική αντιμετώπιση και την παρακολούθηση, και συνιστά την απάντηση της ΕΕ στις αυξανόμενες προκλήσεις στον τομέα της διαχείρισης του καρκίνου. Τον Σεπτέμβριο του 2022 η Επιτροπή παρουσίασε μια νέα προσέγγιση για να στηρίξει τις προσπάθειες των κρατών μελών να βελτιώσουν την εφαρμογή του προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου. Στόχος της σύστασης είναι να αυξηθεί το ποσοστό συμμετοχής στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού, του παχέος εντέρου και του τραχήλου της μήτρας, σύμφωνα με τον στόχο του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου να καλύπτουν οι προσυμπτωματικοί αυτοί έλεγχοι το 90 % των επιλέξιμων ατόμων έως το 2025.

Τον Δεκέμβριο του 2021, η Επιτροπή δρομολόγησε την πρωτοβουλία Υγιέστεροι μαζί — Πρωτοβουλία της ΕΕ για τις μη μεταδοτικές νόσους για να βοηθήσει τις χώρες της ΕΕ να μειώσουν τις σημαντικές επιβαρύνσεις που συνεπάγονται οι ΜΜΝ και να βελτιώσουν την ευεξία των πολιτών. Εκτιμάται ότι πάνω από 84 εκατομμύρια άνθρωποι στην ΕΕ αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας. Η κοινή δράση της ΕΕ για την ψυχική υγεία και ευεξία διήρκεσε από το 2013 έως το 2018 και διαμόρφωσε το ευρωπαϊκό πλαίσιο δράσης για την ψυχική υγεία και ευεξία, το οποίο συμβάλλει στην προαγωγή της ψυχικής υγείας. Δεδομένου ότι η αυτοκτονία είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου στην ηλικιακή ομάδα 15-29 ετών, η πρόληψη, η ενημέρωση, ο μη στιγματισμός και η πρόσβαση σε βοήθεια για την κατάθλιψη, τον αυτοτραυματισμό και την αυτοκτονία εξακολουθούν να έχουν καίρια σημασία. Στις 13 Σεπτεμβρίου 2022, σε ψήφισμα σχετικά με τις επιπτώσεις της COVID-19 στους νέους, το Κοινοβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να ανακηρύξει Ευρωπαϊκό Έτος Ψυχικής Υγείας. Το πρόγραμμα εργασίας «Η ΕΕ για την υγεία» του 2023 εξακολουθεί να παρέχει στήριξη για την προαγωγή της ψυχικής υγείας και την πρόληψη προβλημάτων ψυχικής υγείας. Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν τη σημαντικότερη αιτία θανάτου στην ΕΕ. Τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και το κάπνισμα είναι παράγοντες που συνδέονται με τον τρόπο ζωής, με σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών νοσημάτων, η καταπολέμησή τους δε αποτελεί μείζον ζήτημα στο πλαίσιο της πολιτικής για τη δημόσια υγεία. Η οδηγία για τα προϊόντα καπνού (οδηγία 2014/40/ΕΕ, που ισχύει από το 2016) και η οδηγία για τη φορολογία των προϊόντων καπνού (οδηγία 2011/64/ΕΕ του Συμβουλίου) αποτέλεσαν ορόσημα στον αγώνα αυτόν. Η χρήση ναρκωτικών συνεπάγεται επίσης κόστος και βλάβη για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια. Τον Δεκέμβριο 2020 το Συμβούλιο ενέκρινε τη νέα στρατηγική της ΕΕ για τα ναρκωτικά για την περίοδο 2021-2025. Το έγγραφο θεσπίζει ένα γενικό πολιτικό πλαίσιο και καθορίζει τις στρατηγικές προτεραιότητες της πολιτικής της ΕΕ για τα παράνομα ναρκωτικά σε τρεις βασικούς άξονες: μείωση της προσφοράς ναρκωτικών, μείωση της ζήτησης ναρκωτικών, και αντιμετώπιση των βλαβών που συνδέονται με τα ναρκωτικά. Οι προσπάθειες για την αναθεώρηση της στρατηγικής της ΕΕ για το αλκοόλ του 2006 παραμένουν αυτή τη στιγμή στάσιμες.

Όσον αφορά τις μεταδοτικές νόσους και τις διασυνοριακές απειλές για την υγεία, το ECDC έχει θέσει σε εφαρμογή ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και αντίδρασης, η δε επιτροπή υγειονομικής ασφάλειας της ΕΕ συντονίζει την αντιμετώπιση κρίσεων και επιδημιών. Η συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) των Ηνωμένων Εθνών είναι καθοριστική στις περιπτώσεις αυτές, όπως διαπιστώθηκε κατά την έξαρση της πανδημίας COVID-19 στις αρχές του 2020, Πολλά μέτρα ad hoc εγκρίθηκαν με διαδικασίες επείγοντος χαρακτήρα (βλ. την ειδική ιστοσελίδα του EUR-Lex και την ιστοσελίδα της Επιτροπής για την αντιμετώπιση του κορονοϊού), μεταξύ άλλων:

ο κανονισμός (EE) 2020/1043 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Ιουλίου 2020, σχετικά με τη διεξαγωγή κλινικών δοκιμών με φάρμακα για ανθρώπινη χρήση που περιέχουν ή αποτελούνται από γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς και τα οποία προορίζονται για τη θεραπεία ή την πρόληψη της νόσου από κορονοϊό (COVID-19), και με την προμήθεια τέτοιων φαρμάκων·
οι ανακοινώσεις της Επιτροπής με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19» και «Ετοιμότητα για στρατηγικές εμβολιασμού κατά της COVID-19 και ανάπτυξη εμβολίων»·
η σύσταση του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2020, για τη θέσπιση κοινών κριτηρίων και κοινού πλαισίου σχετικά με ταξιδιωτικά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19·

Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2020, η Επιτροπή συνέχισε να λαμβάνει πρόσθετα μέτρα για να συμβάλει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας σε διάφορους τομείς σε όλα τα κράτη μέλη. Τα μέτρα περιλαμβάνουν τη διασύνδεση των εφαρμογών ιχνηλάτησης επαφών, τη διεύρυνση των ταξιδιωτικών εξαιρέσεων, την εκτενέστερη διεξαγωγή σχετικών δοκιμών και την εξασφάλιση προμηθειών για εμβόλια. Η δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση της COVID-19 περιλαμβάνει:

Το 2022, η εντολή του EMA παρατάθηκε, και ένας νέος κανονισμός σχετικά με σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας παράτεινε την εντολή του ECDC και διεύρυνε τις εξουσίες της Αρχής Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA).

C. Κοινωνιακές αλλαγές, δημογραφική μετάβαση

Η έκθεση της Επιτροπής του 2023 για τη δημογραφική αλλαγή διερευνά τις προκλήσεις που ανακύπτουν από τη γήρανση, τη συρρίκνωση του πληθυσμού και τη μείωση του αριθμού των ατόμων σε ηλικία εργασίας. Η αντιμετώπιση του γηράσκοντος πληθυσμού της ΕΕ, η διασφάλιση υψηλής ποιότητας ζωής κατά την τρίτη ηλικία, και τα βιώσιμα συστήματα υγείας αποτελούν βασικές προκλήσεις. Το 2020, ο ΠΟΥ δρομολόγησε τη Δεκαετία Υγιούς Γήρανσης και, στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή δημοσίευσε πράσινη βίβλο σχετικά με τη γήρανση τον Ιανουάριο του 2021.

Ως απάντηση στις προκλήσεις που θέτουν οι μεταναστευτικές κρίσεις, το 2016 εγκρίθηκε το σχέδιο δράσης για την ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών. Το σχέδιο δράσης εξετάζει, μεταξύ άλλων, τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας. Το 2020, η Επιτροπή παρουσίασε το Ευρωπαϊκό Θεματολόγιο για τη Μετανάστευση και το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, που αποσκοπούν στον περαιτέρω εξορθολογισμό των ευρωπαϊκών πολιτικών στον τομέα αυτόν.

Το 2015, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε να αναληφθεί δράση για τη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των παιδιών σε τομείς όπως η υγεία, και τη θέσπιση μιας Εγγύησης για τα Παιδιά στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας. Τον Ιούνιο του 2021, το Συμβούλιο ενέκρινε την πρόταση της Επιτροπής για τη θέσπιση Ευρωπαϊκής Εγγύησης για τα Παιδιά. Ως επόμενο βήμα, τα κράτη μέλη καταρτίζουν εθνικά σχέδια όπου περιγράφουν πώς θα υλοποιήσουν την Εγγύηση για τα Παιδιά έως το 2030.

D. Φάρμακα (2.2.5)

Φάρμακο είναι κάθε ουσία ή συνδυασμός ουσιών που χρησιμοποιείται για τη θεραπευτική αντιμετώπιση ή την πρόληψη νόσων στον άνθρωπο. Η οδηγία 2001/83/ΕΚ και ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 726/2004 καθορίζουν τις απαιτήσεις και τις διαδικασίες για τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας, καθώς και τους κανόνες για την παρακολούθηση των εγκεκριμένων προϊόντων. Ο κανονισμός (ΕΕ) 2019/1243 επέφερε αλλαγές στις εν λόγω νομοθετικές πράξεις, υλοποιώντας συγκεκριμένες δράσεις που αποσκοπούν στη διασφάλιση της προσβασιμότητας των φαρμάκων και την αντιμετώπιση των ελλείψεων σε ολόκληρη την ΕΕ. Τα φάρμακα μπορούν να εγκρίνονται από τις εθνικές αρχές μέσω της αποκεντρωμένης διαδικασίας ή από την Επιτροπή μέσω της κεντρικής διαδικασίας, κατά την οποία ο EMA διενεργεί τις επιστημονικές αξιολογήσεις. Ο EMA είναι επίσης υπεύθυνος για τη διευκόλυνση της ανάπτυξης φαρμάκων, την αξιολόγηση των αδειών κυκλοφορίας, την παρακολούθηση της ασφάλειας των φαρμάκων και την παροχή πληροφοριών στους επαγγελματίες υγείας. Οι κλινικές δοκιμές διερευνούν την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των φαρμάκων στον άνθρωπο. Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 536/2014, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2022, θέσπισε εναρμονισμένους κανόνες για την έγκριση και διεξαγωγή κλινικών δοκιμών.

Η Επιτροπή παρουσίασε τη δέσμη της για τα φάρμακα τον Απρίλιο του 2023, με στόχο να βελτιωθούν η διαθεσιμότητα, η προσβασιμότητα και η οικονομική προσιτότητα των φαρμάκων. Ταυτόχρονα πρότεινε σύσταση του Συμβουλίου ώστε να ενταθεί ο αγώνας κατά της μικροβιακής αντοχής (ΜΑ). Στις 13 Ιουνίου 2023, το Συμβούλιο ενέκρινε τη σύσταση σχετικά με την ενίσχυση των δράσεων της ΕΕ για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής στο πλαίσιο της προσέγγισης «Μία υγεία».

E. Ηλεκτρονική υγεία (eHealth)

Η ΕΕ βρίσκεται εν μέσω μετασχηματιστικών προσπαθειών για την ψηφιοποίηση των συστημάτων υγείας. Η ψηφιοποίηση της υγείας αφορά την ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών και των συστημάτων διαχείρισης πληροφοριών σε διάφορες πτυχές του κλάδου της υγειονομικής περίθαλψης. Περιλαμβάνει τη χρήση ηλεκτρονικών μητρώων υγείας, τηλεϊατρικής, φορετών συσκευών, εφαρμογών για φορητές συσκευές, ανάλυσης δεδομένων και άλλων ψηφιακών εργαλείων. Στην ομιλία της στη σύνοδο κορυφής του 2023 για το μέλλον της υγείας, η επίτροπος Στέλλα Κυριακίδου δήλωσε ότι «η ψηφιοποίηση έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει την ποιότητα, την προσβασιμότητα και την ανθεκτικότητα της υγειονομικής περίθαλψης». Η ψηφιοποίηση του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης αποτελεί μέρος της στρατηγικής της ΕΕ για την ψηφιακή ενιαία αγορά, η οποία αποσκοπεί στην καλύτερη ψηφιακή εναρμόνιση των κρατών μελών της ΕΕ.

Το δίκτυο eHealth είναι ένα εθελοντικό δίκτυο που δημιουργήθηκε δυνάμει του άρθρου 14 της οδηγίας 2011/24/ΕΕ και παρέχει μια πλατφόρμα για τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών που ασχολούνται με την ηλεκτρονική υγεία. Η ανακοίνωση της Επιτροπής, του 2018, σχετικά με τον ψηφιακό μετασχηματισμό της υγείας και της περίθαλψης στην ψηφιακή ενιαία αγορά ορίζει ως προτεραιότητες την ασφαλή πρόσβαση των πολιτών στα δεδομένα υγείας τους, μεταξύ άλλων και σε διασυνοριακό επίπεδο· την εξατομικευμένη ιατρική μέσω κοινής υποδομής δεδομένων της ΕΕ, η οποία θα επιτρέπει στους ερευνητές και σε άλλους επαγγελματίες υγείας να συγκεντρώνουν πόρους σε ολόκληρη την ΕΕ· και την ενδυνάμωση των πολιτών με ψηφιακά εργαλεία για την παροχή ανατροφοδότησης από τους χρήστες και περίθαλψης με επίκεντρο τον ασθενή (κινητές λύσεις για την υγεία, εξατομικευμένη ιατρική). Η υποδομή ψηφιακών υπηρεσιών ηλεκτρονικής υγείας εξασφαλίζει τη συνέχεια της περίθαλψης για τους Ευρωπαίους πολίτες όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό εντός της ΕΕ. Τον Μάιο του 2022 υποβλήθηκε νομοθετική πρόταση για ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων υγείας, η οποία επιδιώκει να δώσει στους πολίτες της ΕΕ τη δυνατότητα να ελέγχουν τα δεδομένα υγείας τους, καθιστώντας δυνατή τη διασυνοριακή χρήση για σκοπούς έρευνας και καινοτομίας, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τηρείται η προστασία των δεδομένων.

F. Αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας (ΑΤΥ)

Η ΑΤΥ αποσκοπεί στην παροχή τεκμηριωμένων δεδομένων σχετικά με τις τεχνολογίες υγείας για τη διασφάλιση ασφαλών, αποτελεσματικών, εστιασμένων στον ασθενή και οικονομικά αποδοτικών πολιτικών υγείας. Οι εθνικές αρχές χρησιμοποιούν επίσης τα πορίσματα της ΑΤΥ για να διαμορφώσουν τις αποφάσεις σχετικά με την επιλογή των τεχνολογιών το κόστος των οποίων θα πρέπει να επιστρέφεται σε εγχώριο επίπεδο. Η ΑΤΥ αξιολογεί την προστιθέμενη αξία των τεχνολογιών υγείας, συμπεριλαμβανομένων φαρμάκων, ιατροτεχνολογικών προϊόντων και διαγνωστικών εργαλείων, χειρουργικών επεμβάσεων, καθώς και μέτρων για την πρόληψη, διάγνωση ή θεραπευτική αντιμετώπιση νόσων. Τον Δεκέμβριο του 2021 εκδόθηκε νέος κανονισμός για την αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας.

Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προωθήσει συστηματικά τη διαμόρφωση μιας συνεπούς πολιτικής για τη δημόσια υγεία. Έχει επίσης υποστηρίξει ενεργά την ενίσχυση και προαγωγή της πολιτικής για την υγεία με πλήθος γνωμοδοτήσεων, ερευνών, συζητήσεων, γραπτών δηλώσεων και εκθέσεων πρωτοβουλίας σχετικά με ευρύ φάσμα ζητημάτων στον τομέα της υγείας. Με την έναρξη της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου, ανέλαβε πιο προδραστικό ρόλο όσον αφορά τον καθορισμό θεματολογίου, ασκώντας πιέσεις ώστε να δοθεί υψηλή προτεραιότητα, στο πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ για την υγεία, στην καταπολέμηση του καρκίνου. Κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID-19, το Κοινοβούλιο ανέλαβε ενεργό ρόλο στην προώθηση μιας συντονισμένης ευρωπαϊκής αντίδρασης και τόνισε την ανάγκη για πολύ στενότερη συνεργασία στον τομέα της υγείας, με σκοπό τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας.

Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (ENVI) είναι ο βασικός ενεργός παράγοντας του ΕΚ για θέματα υγείας. Στις αρχές του 2023 η επιτροπή ENVI συγκρότησε τη νέα μόνιμη Υποεπιτροπή Δημόσιας Υγείας (SANT), η οποία θα ενισχύσει τον ρόλο του Κοινοβουλίου όσον αφορά τον έλεγχο των πολιτικών της ΕΕ για την υγεία και την προώθηση της ανάπτυξής τους. Το Κοινοβούλιο έδωσε επίσης υψηλή προτεραιότητα, στο πλαίσιο του πολιτικού θεματολογίου της τρέχουσας 9ης κοινοβουλευτικής περιόδου, στην ανάγκη για μια πιο συντονισμένη ευρωπαϊκή προσέγγιση για την καταπολέμηση του καρκίνου, με τη συγκρότηση Ειδικής Επιτροπής για την Καταπολέμηση του Καρκίνου.

Το Κοινοβούλιο επέμεινε στη θέσπιση αυτόνομου ευρωπαϊκού προγράμματος για την υγεία, εξασφαλίζοντας υποστήριξη για το πρόγραμμα «Η ΕΕ για την υγεία». Ελέγχει επίσης την εκτέλεση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας μέσω διαλόγων, ερωτήσεων, μελετών και εσωτερικών ερευνών, δίνοντας έμφαση στη σημασία των μεταρρυθμίσεων στον τομέα της υγείας. Το Κοινοβούλιο έχει επίσης υποστηρίξει σταθερά την προώθηση της ψυχικής ευεξίας και την απόδοση προτεραιότητας στην ψυχική υγεία κατά τη διαμόρφωση της πολιτικής της ΕΕ.

Για περισσότερες πληροφορίες επί του θέματος, επισκεφθείτε τους ιστότοπους της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και της Υποεπιτροπής Δημόσιας Υγείας.

Maria-Mirela Curmei / Christian Kurrer

10-2023