Κατά τη διάρκεια της πρώτης συνόδου της ολομέλειας μετά τις ευρωεκλογές, το Κοινοβούλιο εκλέγει νέο ή νέα πρόεδρο, δεκατέσσερις αντιπροέδρους και πέντε κοσμήτορες.

Αιρετά αξιώματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ασκούν ο πρόεδρος, οι αντιπρόεδροι και οι κοσμήτορες, καθώς και οι πρόεδροι και αντιπρόεδροι των επιτροπών και των αντιπροσωπειών. Οι θητείες ανανεώνονται ανά δυόμισι έτη, δηλαδή μία φορά στην αρχή και μία φορά στα μέσα της πενταετούς κοινοβουλευτικής περιόδου. Οι κάτοχοι των αξιωμάτων αυτών μπορούν να παραμείνουν στις θέσεις τους για δεύτερη θητεία.

Κατά την εκλογή του προέδρου, των αντιπροέδρων και των κοσμητόρων, πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα ώστε να είναι συνολικά δίκαιη η εκπροσώπηση των κρατών μελών και των διαφόρων πολιτικών ιδεολογιών.

Ποιος είναι και τι κάνει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου;

Ο ή η πρόεδρος επιβλέπει τις δραστηριότητες του Κοινοβουλίου, προεδρεύει στις συνόδους της ολομέλειας και υπογράφει την έγκριση του ετήσιου προϋπολογισμού της ΕΕ. Εκπροσωπεί επίσης το Κοινοβούλιο στον εξωτερικό κόσμο και στις σχέσεις του με τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Roberta Metsola είναι πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 

Πώς εκλέγεται;

Η πρώτη πράξη κάθε νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι να εκλέξει πρόεδρο. Οι υποψήφιοι και υποψήφιες για την προεδρία μπορούν να προταθούν είτε από πολιτική ομάδα είτε από τουλάχιστον 36 ευρωβουλευτές. Η εκλογή πραγματοποιείται με μυστική ψηφοφορία. Για την εκλογή προέδρου θα πρέπει μια υποψηφιότητα να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία επί των έγκυρων ψήφων, δηλαδή πάνω από τις μισές.

Αν δεν έχει εκλεγεί κανείς μετά την πρώτη ψηφοφορία, μπορούν να προταθούν για το δεύτερο γύρο οι ίδιοι ή άλλοι υποψήφιοι. Αυτό μπορεί να επαναληφθεί και σε τρίτο γύρο, πάλι με τους ίδιους κανόνες.

Αν ύστερα από τρεις ψηφοφορίες κανένας υποψήφιος ή καμία υποψήφια δεν έχει εκλεγεί, υποψηφιότητα στην τέταρτη ψηφοφορία μπορούν να υποβάλουν μόνο οι δύο ευρωβουλευτές οι οποίοι έλαβαν στην τρίτη ψηφοφορία το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων. Σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει ο πρεσβύτερος ή η πρεσβύτερη.

Ποιοι είναι και τι κάνουν οι αντιπρόεδροι και οι κοσμήτορες;

Οι αντιπρόεδροι μπορούν να αναπληρώσουν τον ή την πρόεδρο, όταν αυτό είναι αναγκαίο, συμπεριλαμβανομένης της προεδρίας της ολομέλειας. Οι αντιπρόεδροι είναι, επίσης, μέλη του Προεδρείου, του οργάνου που είναι αρμόδιο για όλα τα διοικητικά και οργανωτικά θέματα του ΕΚ, καθώς και για τα θέματα προσωπικού. Οι κοσμήτορες είναι υπεύθυνοι για διοικητικής φύσης θέματα που αφορούν άμεσα τους ευρωβουλευτές.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει 14 αντιπροέδρους και 5 κοσμήτορες.

Πώς εκλέγονται;

Οι υποψήφιοι και υποψήφιες για τις θέσεις αντιπροέδρων και κοσμητόρων μπορούν, όπως και στη διαδικασία εκλογής προέδρου, να προταθούν είτε από πολιτική ομάδα είτε από τουλάχιστον 36 ευρωβουλευτές. Η εκλογή αντιπροέδρων γίνεται με ενιαία μυστική ψηφοφορία για όλους τους υποψήφιους. Η σειρά με την οποία εκλέγονται οι υποψήφιοι και υποψήφιες βάσει των ψήφων που έλαβαν καθορίζει τη σειρά προτεραιότητάς τους.

Τι είναι οι πρόεδροι των πολιτικών ομάδων και πώς εκλέγονται;

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 7 πολιτικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Κάθε πολιτική ομάδα εκλέγει πρόεδρο ή προέδρους. Οι πρόεδροι των ομάδων και ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου απαρτίζουν τη Διάσκεψη των Προέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

H Διάσκεψη των Προέδρων οργανώνει τις εργασίες και τον προγραμματισμό του νομοθετικού έργου του Κοινοβουλίου, αποφασίζει για τις αρμοδιότητες και τη σύνθεση των επιτροπών και των αντιπροσωπειών και είναι υπεύθυνη για τις σχέσεις με τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα εθνικά κοινοβούλια και τις τρίτες χώρες.

Τι είναι οι πρόεδροι των επιτροπών πώς εκλέγονται;

Κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων για τη συγκρότησή τους σε σώμα (και των συνεδριάσεων στα μέσα της κοινοβουλευτικής περιόδου, όταν ανανεώνονται οι θητείες), οι επιτροπές του Κοινοβουλίου εκλέγουν προέδρους και αντιπροέδρους. Οι πρόεδροι και αντιπρόεδροι των επιτροπών μπορούν να επανεκλεγούν για δεύτερη θητεία στις εκλογές που λαμβάνουν χώρα στα μέσα της κοινοβουλευτικής περιόδου.

Κάθε επιτροπή εκλέγει το προεδρείο της, αποτελούμενο από πρόεδρο και αντιπροέδρους, με χωριστές ψηφοφορίες. Ο αριθμός των αντιπροέδρων που θα εκλεγούν καθορίζεται από την ολομέλεια του ΕΚ, μετά από πρόταση της Διάσκεψης των Προέδρων.

Οι μόνιμες διακοινοβουλευτικές αντιπροσωπείες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (για τις σχέσεις με κοινοβούλια τρίτων χωρών) εκλέγουν τους προέδρους και αντιπροέδρους τους με την ίδια διαδικασία.

Τι είναι οι συντονιστές των επιτροπών και πώς εκλέγονται;

Οι πολιτικές ομάδες εκλέγουν συντονιστές για κάθε κοινοβουλευτική επιτροπή. Κάθε συντονιστής λειτουργεί ως πολιτικός ηγέτης της ομάδας του στους κόλπους της επιτροπής. Οι συντονιστές συντονίζουν τις απόψεις της ομάδας τους επί των θεμάτων με τα οποία ασχολείται η επιτροπή και, μαζί με τον πρόεδρο και τους αντιπροέδρους, οργανώνουν τις εργασίες της επιτροπής τους.