Σχέδια ανάκαμψης: Συνετή χρήση κονδυλίων και δημοκρατική εποπτεία ζητά το ΕΚ

Οι ευρωβουλευτές καλούν τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν δεόντως τα 700 δισ. ευρώ που διατέθηκαν στα πλαίσια των σχεδίων ανάκαμψης της ΕΕ.

Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ συστάθηκε στο αποκορύφωμα της κρίσης COVID-19 προκειμένου να βοηθήσει τις επιχειρήσεις και τους πολίτες να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας. Παρά την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας το 2021 (μετά από απότομη πτώση το 2020), ο πόλεμος στην Ουκρανία και η άνοδος των τιµών της ενέργειας και των τροφίµων επέφεραν νέες οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις.

Εκτός από μέσο βραχυπρόθεσμης κεφαλαιακής αρωγής, ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, ύψους 723,8 δισ. ευρώ, αποτελεί μακρόπνοο σχέδιο χρηματοδότησης μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων σε τομείς όπως η πράσινη μετάβαση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η βελτίωση της υγείας και της κοινωνικοοικονομικής ανθεκτικότητας και η στήριξη νέων ανθρώπων.

Σε έκθεση για την μέχρι στιγμής εφαρμογή του μηχανισμού, η οποία εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2022, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν τη δέουσα αξιοποίηση των κονδυλίων για τη διασφάλιση μακροπρόθεσμων οφελών για την ευρωπαϊκή οικονομία και κοινωνία. Υπογράμμισαν, επίσης, την ανάγκη ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ, μείωσης της εξάρτησής της από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και διαφοροποίησης των ενεργειακών της πηγών.

Μάθετε περισσότερα για τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ.

Πρόοδος στην εφαρμογή σχεδίων ανάκαμψης

Ενώ το 13% του συνολικού ποσού που προορίζεται για τα κράτη μέλη θα διατίθεται ως προχρηματοδότηση (ώστε οι εκταμιεύσεις να στηρίξουν τη διαφαινόμενη οικονομική ανάκαμψη το ταχύτερο δυνατόν), τα υπόλοιπα κονδύλια θα εκταμιεύονται κατόπιν της εκπλήρωσης συγκεκριμένων στόχων και ορόσημων.

Δείτε το γράφημά μας για να ανακαλύψετε την πρόοδο της εκταμίευσης κονδυλίων προς τις χώρες της ΕΕ.

Στήριξη για την οικονομική ανάκαμψη της ΕΕ

Άνοιγμα σε νέο παράθυρο

Τρεις χώρες δεν έχουν ακόμα λάβει έγκριση για τα εθνικά τους σχέδια: οι Κάτω Χώρες δεν έχουν ακόμα υποβάλει το εθνικό τους σχέδιο ενώ τα εθνικά σχέδια της Πολωνίας και της Ουγγαρίας έχουν τεθεί σε αναμονή λόγω ανησυχιών που σχετίζονται με το κράτος δικαίου, τη διαφθορά και συγκρούσεις συμφερόντων.

Η απόφαση έγκρισης του σχεδίου ανάκαμψης μιας χώρας λαμβάνεται από το Συμβούλιο κατόπιν πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Παρότι το Κοινοβούλιο δεν διαδραματίζει επίσημο ρόλο, έχει εγείρει ανησυχίες σχετικά με το κράτος δικαίου και την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ σε ορισμένες χώρες. Τον Ιούνιο του 2022, οι ευρωβουλευτές εξέφρασαν τη διαφωνία τους με την απόφαση έγκρισης του σχεδίου ανάκαμψης της Πολωνίας, και τον Νοέμβριο του 2022, οι ευρωβουλευτές είπαν ότι η ΕΕ πρέπει να αντισταθεί στην πίεση να εγκρίνει το σχέδιο της Ουγγαρίας.

Τα κονδύλια του μηχανισμού ανάκαμψης διατίθενται στα κράτη μέλη είτε ως επιχορηγήσεις είτε ως δάνεια. Οι χώρες της ΕΕ έχουν καταρτίσει σχέδια σχεδόν για το πλήρες ποσό των επιχορηγήσεων που έχουν στη διάθεσή τους. Τον Ιούνιο του 2022 ζήτησαν ωστόσο δάνεια ύψους 166 δισ. ευρώ από τα 385,8 δισ. ευρώ που είναι διαθέσιμα.

Οι ευρωβουλευτές κάλεσαν τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό του μηχανισμού, συμπεριλαμβανομένων των δανείων, ώστε να αντισταθμιστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας και οι επερχόμενες προκλήσεις.

Εποπτεία του Κοινοβουλίου

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρακολουθεί ενεργά την εφαρμογή του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, ιδίως μέσω συζητήσεων στην ολομέλεια, ψηφισμάτων, τακτικών συνεδριάσεων της ειδικής ομάδας εργασίας για τον έλεγχο του μηχανισμού με μέλη της Επιτροπής και συζητήσεων με Επιτρόπους.

Οι ευρωβουλευτές θέλουν να διασφαλίσουν τη διαφανή και δέουσα χρήση των κονδυλίων, ζητώντας το διεξοδικό έλεγχο της συμμόρφωσης των κρατών μελών με το νομοθετικό πλαίσιο.

Σύμφωνα με την έκθεση του Κοινοβουλίου, οι εθνικές δημόσιες διοικήσεις αντιμετωπίζουν σημαντική πρόκληση για την απορρόφηση όλων των χρηματοδοτήσεων του μηχανισμού σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, καθώς όλες οι μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2026. Υπογράμμισε δε ότι η συμμετοχή των τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή εφαρμογή του μηχανισμού και τη δημοκρατική λογοδοσία.

Τελευταία ενημέρωση του άρθρου: Ιανουάριος 2023.

Μάθετε περισσότερα

• (Άνοιγμα σε νέα σελίδα) Διαδικαστικός φάκελος