Νέο ευρωπαϊκό σύστημα για τη βελτίωση των συνοριακών ελέγχων
Το Σύστημα Πληροφοριών και Αδειας Ταξιδίου της ΕΕ (ETIAS) αυξάνει την εσωτερική ασφάλεια διεξάγοντας προκαταρκτικό έλεγχο των ταξιδιωτών χωρίς θεωρήσεις, πριν φτάσουν στην ΕΕ.
Στόχος του νέου συστήματος, που ενδέχεται να ισχύσει από το 2021, είναι ο εντοπισμός εγκληματιών, τρομοκρατών και ατόμων που συνιστούν κίνδυνο για τη δημόσια τάξη πριν την άφιξή τους στην ΕΕ. Οι ευρωβουλευτές αναμένεται να ψηφίσουν επί της πρωτοβουλίας την Πέμπτη 5 Ιουλίου.
Ο συστηματικός, όμως, έλεγχος, δεν θα προκαλέι προβλήματα στους τακτικούς ταξιδιώτες. Η ευρωβουλευτής Κίνγκα Γκαλ (ΕΛΚ, Ουγγαρία), που έχει αναλάβει την καθοδήγηση της πρότασης στο Κοινοβούλιο, είπε: "Θα είναι μια εύκολη διαδικασία...ένας απλός διαδικτυακός έλεγχος που θα πραγματοποιείται πριν την άφιξη των επιβατών στην ΕΕ".
Η τρέχουσα κατάσταση
Υπάρχει έλλειψη πληροφοριών σχετικά με τους υπηκόους τρίτων χωρών χωρίς θεωρήσεις (visa). Σήμερα, υπόκεινται σε ελέγχους στα σύνορα Σένγκεν και η απόφαση για την είσοδό τους ή όχι στην ΕΕ γίνεται από συνοριοφύλακες που δεν έχουν επαρκείς πληροφορίες στη διαθεσή τους σχετικά με την επικινδυνότητα ορισμένων ατόμων. Ειδικά όσον αφορά τα άτομα που έρχονται από την ξηρά, αφού οι μόνες διαθέσιμες πληροφορίες είναι όσες προκύπτουν από το ταξιδιωτικό τους έγγραφο.
Το 2020 αναμένεται να φτάσουν στην ΕΕ 39 εκατομμύρια ταξιδιώτες χωρίς θεωρήσεις από πάνω από 60 χώρες, σε σύγκριση με τους 30 εκατομμύρια ταξιδιώτες που επισκέφτηκαν την ΕΕ το 2014. Το άνοιγμα της Ευρώπης δεν πρέπει να επιβαρύνει την ασφάλειά της, γι’ αυτό και το νέο σύστυμα αναπτύχθηκε με στόχο τον εντοπισμό πιθανών προβλημάτων ασφάλειας.
Παρόμοια μοντέλα υπάρχουν ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες (ESTA), στον Καναδά και στην Αυστραλία.
Τι θα αλλάξει;
Πριν ταξιδέχουν, οι υπήκοοι χωρών χωρίς ευρωπαϊκή θεώρηση θα πρέπει να συμπληρώσουν ηλεκτρονικό έντυπο με τα προσωπικά τους δεδομένα (συμπεριλαμβανομένου του ονόματος, της ημερομηνίας, του τόπου γέννησης, του φύλου και της εθνικότητας) και τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα. Θα τίθενται βασικές ερωτήσεις σχετικά με το ποινικό τους μητρώο και την παρουσία τους σε ζώνες συγκρούσεων. Αυτό θα επιτρέψει στις αρχές να αξιολογήσουν αν ένα άτομο αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια πριν φτάσει στη ζώνη Σένγκεν. Οι ταξιδιώτες που συνιστούν κίνδυνο ενδέχεται να απορρίπτονται.
Γρήγορα, φτηνά και αποτελεσματικά
Η εξουσιοδότηση κοστίζει 7 ευρώ και ισχύει έως και 3 έτη, ενώ παρέχεται δωρεάν για άτομα κάτω των 18 ετών και άνω των 70 ετών. Αναμένεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αιτούντων θα λάβει άδεια σχεδόν αμέσως. Την τελική απόφαση για την είσοδό τους στην ΕΕ θα εξακολουθεί να φέρει η εθνική συνοριοφυλακή.
Τι συμβαίνει σε περίπτωση κινδύνου;
Οι αιτήσεις θα επεξεργάζονται μέσω αυτοματοποιημένης διαδικασίας. Εάν υπάρξει αντιστοιχία με κάποια από τις βάσεις δεδομένων ασφαλείας της ΕΕ ή θετική απάντηση στις ερωτήσεις, τα δεδομένα θα ελέγχονται ξανά (όχι αυτόματα αυτή τη φορά) και τα στοιχεία θα αξιολογούνται μεμονωμένα. Η απόφαση θα πρέπει να ληφθεί εντός τεσσάρων εβδομάδων. Η άρνηση εισόδου στην ΕΕ θα πρέπει να αιτιολογείται και ο αιτών έχει το δικαίωμα προσφυγής.
Επόμενα βήματα
Μόλις το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δώσει το πράσινο φως (στην ψηφοφορία της Πέμπτης 5 Ιουλίου), η νομοθεσία θα πρέπει να εγκριθεί τυπικά από το Συμβούλιο των Υπουργών. Ο στόχος είναι να τεθεί σε λειτουργία έως το 2021. Το σύστημα ETIAS συμπληρώνει το σύστημα έξυπνων συνόρων κατά το οποίο διενεργούνται έλεγχοι των ατόμων κατά την είσοδό τους στην ΕΕ, ενώ θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία έως το 2020.
