Μάτια στο "σύννεφο": η ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Δεδομένων

Οι απειλή που στοιχειοθετεί για την ιδιωτική ζωή το λεγόμενο "cloud computing" δεν έχει αξιολογηθεί επαρκώς, ίσως μάλιστα έχει αγνοηθεί εντελώς, προειδοποιεί μελέτη του ΕΚ καθώς προχωρεί η διαδικασία αναθεώρησης της απαρχαιωμένης οδηγίας του 1995 για την προστασία των δεδομένων. Σήμερα η Ευρώπη εορτάζει την Ημέρα Προστασίας των Δεδομένων, που είναι προσπάθεια αφύπνισης των πολιτών για το πώς σχεδόν ότι κάνουν στο ίντερνετ συλλέγεται και "αξιοποιείται".

Η γοητεία της λήθης

Η αναθεώρηση της οδηγίας για την προστασία των δεδομένων που έχει δρομολογήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει κοινούς κανόνες σε σειρά θεμάτων, μεταξύ άλλων το δικαίωμα κάθε πολίτη να τον "ξεχάσει" το σύστημα όταν αποφασίσει αυτός ότι θέλει να διαγραφεί από τη μία ή άλλη υπηρεσία (εκτός αν υπάρχουν σημαίνοντες λόγοι διατήρησης των στοιχείων για δικαστικούς ή παρεμφερείς λόγους).

Επιπλέον προβλέπονται αυστηρές ποινές για τις εταιρίες που χάνουν ή αποκαλύπτουν προσωπικά δεδομένα που, με διάφορους τρόπους, τους έχουν εμπιστευθεί πολίτες.

Η αναθεώρηση αποτελείται από δύο κείμενα. Το πρώτο είναι κανονισμός για το γενικό πλαίσιο της προστασίας τφων δεδομένων, με εισηγητή στο ΕΚ τον Γερμανό ευρωβουλευτή των Πρασίνων, Jan-Philipp Albrecht. Το δεύτερο, για το οποίο εισηγητής είναι ο κ. Δημήτρης Δρούτσας (Σοσιαλιστές - ΠΑΣΟΚ) είναι η οδηγία για την αξιοποίηση των προσωπικών δεδομένων στο πλαίσιο αστυνομικών ή δικαστικών διαδικασιών για την πρόληψη, διερεύνηση ή δίωξη ποινικών αδικημάτων.

"Οι τρείς κεντρικές απαιτήσεις είναι η δυνατότητα να σε "ξεχάσει" το σύστημα, η υποχρεωτική συγκατάθεση του πολίτη για τη χρήση η μεταφορά των δεδομένων του και οι ποινές για παραβιάσεις των δικαιωμάτων των πολιτών στο πλαίσιο αυτό, είτε εντός ΕΕ συμβαίνουν αυτά είτε εκτός", σημειώνει ο κ. Albrecht σε δήλωση που μας έκανε.

"Προς το παρόν κάθε κράτος μέλος έχει διαφορετική νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων αλλά ο νέος κανονισμός θα ισχύει πανευρωπαϊκά και αυτό θα ενισχύσει τα δικαιώματα των καταναλωτών, θα δώσει στις επιχειρήσεις νομική βεβαιότητα και στους καταναλωτές μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις επιχειρήσεις", καταλήγει ο κ. Albrecht.

Από την πλευρά του ο κ. Δρούτσας σημειώνει ότι "η αναμόρφωση της νομοθεσίας για την προστασία των δεδομένων είναι πιεστική ανάγκη λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων και των αλλαγών στις απαιτήσεις μιας κοινωνίας που μεταμορφώνεται  τώρα από το ίντερνετ. Η Επιτροπή, το Κοινοβούλιο, ακόμα και το Συμβούλιο, πρέπει να δουλέψουμε όλοι σκληρά για να διασφαλίσουμε ότι μέχρι το 2014 και τις ευρωεκλογές όλοι οι πολίτες θα έχουν την υψηλότερη δυνατή προστασία".

Μυστικά μάτια στο "σύννεφο"
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσε το ΕΚ στο τέλος του 2012, "η πρόκληση που στοιχειοθετεί το "could computing" δεν έχει αξιολογηθεί επαρκώς, ίσως μάλιστα έχει αγνοηθεί εντελώς". Η μεγαλύτερη ανησυχία είναι η αυξανόμενη χρήση του cloud computing, της αποθήκευσης δεδομένων όχι πια στον προσωπικό υπολογιστή (ή τηλέφωνο ή άλλη συσκευή) του καθ' ενός αλλά σε κεντρικούς σέρβερ κάπου... Αυτή η "ανησυχία" που εκφράζει η μελέτη αφορά φυσικά τη δυνατότητα τρίτων να αποκτούν πρόσβαση στα στοιχεία αυτά.

Όπως μάλιστα επισημαίνει, η πραγματική ανησυχία εν προκειμένω δεν είναι τόσο το ενδεχόμενο απάτης ή κυβερνοεγκλήματος: ο πραγματικός κίνδυνος είναι η πλήρης απώλεια ελέγχου από τους πολίτες στα πιο προσωπικά δεδομένα τους.

Ο παράγων ΗΠΑ
Η ίδια έκθεση επισημαίνει ότι οι αμερικανικές αρχές έχουν δικαίωμα, βάσει νόμου, να επιτηρούν το "σύννεφο" και να εισέρχονται στα στοιχεία οποιουδήποτε απ' όπου κι αν προέρχεται. Στο ερώτημα αν αυτό σημαίνει ότι η CIA κοιτά τα πάντα στο "σύννεφο" ή κατά πόσον η μάχη κατά της τρομοκρατίας υπονομεύει βασικά δικαιώματά μας η έκθεση σημειώνει ότι αυτό δεν είναι θέμα που αγγίζει η προτεινόμενη μεταρρύθμιση αλλά θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί με μια μελλοντική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ.

"Τα προσωπικά μας δεδομένα είναι πολύτιμα και πρέπει να τα φυλάμε με προσοχή", σημειώνει ο Peter Hustinx, o "Επόπτης" της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων. Καθένας "έχει το δικαίωμα να γνωρίζει ποιές πληροφορίες υπάρχουν γι αυτόν στις μεγάλες ιδιωτικές και κρατικές βάσεις δεδομένων". Άλλωστε, προειδοποιεί, υπάρχει κι ένας πιο απλός κίνδυνος: να φυλάσσονται (και να αναλύονται) κάπου στοιχεία που είναι απλώς εσφαλμένα και δη εσφαλμένα κατά τρόπο επικίνδυνο για τον κάτοχό τους. Γι αυτό ο καθένας "έχει το δικαίωμα να εξετάζει ο ίδιος τα στοιχεία που είναι συγκεντρωμένα και που τον αφορούν άμεσα", σημειώνει ο κ. Hustinx.

Για περισσότερες πληροφορίες

• Νομοθετικό παρατηρητήριο, ο κανονισμός
• Νομοθετικό παρατηρητήριο, η οδηγία
• Η μελέτη του ΕΚ
• Ιστοσελίδα του κ. Albrecht στο ΕΚ
• Ιστοσελίδα του κ. Δρούτσα στο ΕΚ
• (Άνοιγμα σε νέα σελίδα) Ιστοσελίδα του Επόπετη Προστασίας Δεδομένων
• (Άνοιγμα σε νέα σελίδα) Ρεπορτάζ EuroparlTV
• Η συνεδρίαση της επιτροπής Πολιτικών ελευθεριών του ΕΚ 10 Ιανουαρίου 2013
• (Άνοιγμα σε νέα σελίδα) Η στρατηγική του "Επόπτη" για το 2013-14