Προσφυγική κρίση και ΕΕ: στοιχεία και αριθμοί
Η μετανάστευση στην ΕΕ έχει επηρεαστεί από κρίσεις όπως η πανδημία Covid-19 και οι ρωσικές εχθροπραξίες στην Ουκρανία..
Προσφυγική κρίση και ΕΕ: στοιχεία και αριθμοί
Άνοιγμα σε νέο παράθυρο
Δείτε τα τελευταία στοιχεία στο γράφημά μας.
Οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν λόγω της πανδημίας του κορονοϊού οδήγησαν στην ελάττωση των μεταναστευτικών ροών προς την ΕΕ. Ο αριθμός των αφίξεων άρχισε όμως και πάλι να αυξάνεται το 2021 και το 2022 λόγω, εν μέρει, του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της αναμένεται δε να παίξουν ολοένα και σημαντικότερο ρόλο.
Οι αδυναμίες του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου που ανέδειξε η άφιξη σχεδόν ενός εκατομμυρίου αιτούντων άσυλο και προσφύγων στην Ευρώπη το 2015 παραμένουν.Τον Σεπτέμβριο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το Σύμφωνο για το Άσυλο και τη Μετανάστευση και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επεξεργάζεται προτάσεις για τη δημιουργία μιας πιο δίκαιης και αποτελεσματικότερης πολιτικής ασύλου. Τον Απρίλιο του 2023, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με το σύμφωνο και είναι πλέον έτοιμο να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο.
Διαβάστε παρακάτω για να βρείτε όλα τα στοιχεία σχετικά με τη προσφυγική κρίση στην Ευρώπη: ποια είναι η διαφορά μεταξύ αιτούντων άσυλο και προσφύγων, τι κάνει η ΕΕ για να διαχειριστεί την κατάσταση και ποιες είναι έως τώρα οι οικονομικές συνέπειες αυτής της κρίσης;
Μάθετε περισσότερα σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης της μετανάστευσης από την ΕΕ
Ποια η διαφορά μεταξύ αιτούντων άσυλο και προσφύγων;
Αιτών άσυλο είναι ο πολίτης τρίτης χώρας ή ανιθαγενής που έχει υποβάλει αίτηση παροχής διεθνούς προστασίας, στην οποία ζητά άσυλο ή επικουρική προστασία. Οι υπήκοοι τρίτων χωρών πρέπει να κάνουν αίτηση για προστασία στην πρώτη χώρα μέσω της οποίας εισήλθαν στην Ένωση. Κάνοντας την αίτηση αυτή μπορούν αυτόματα να γίνουν αιτούντες άσυλο. Οι τελευταίοι μπορούν να αναγνωριστουν ως πρόσφυγες ή να τύχουν άλλης διεθνούς προστασίας μόνο εφόσον δώσουν το πράσινο φως οι εθνικές αρχές του κράτους μέλους όπου εξετάστηκε η αίτησή τους.
Πρόσφυγας είναι κάποιος που έχει εγκαταλείψει τη χώρα του εξαιτίας δικαιολογημένου φόβου διώξεως λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, κοινωνικής τάξης ή πολιτικών πεποιθήσεων δεν δύναται ή δεν επιθυμεί να απολαμβάνει την προστασία της χώρας αυτής, ή εξαιτίας φόβου διώξεως, να επιστρέψει σε αυτήν. Στην ΕΕ η οδηγία περί ελάχιστων προδιαγραφών θέτει τους όρους χορήγησης διεθνούς προστασίας σε όσους τη χρειάζονται. Τον Μάρτιο του 2022, το Κοινοβούλιο υποστήριξε για πρώτη φορά την ενεργοποίηση της Οδηγίας περί Προσωρινής Προστασίας από τότε που τέθηκε σε ισχύ από το 2001, παρέχοντας άμεση προστασία στους πρόσφυγες από την Ουκρανία.
Μάθετε περισσότερα για τα αίτια της μετανάστευσης.
Αιτήσεις και αποφάσεις ασύλου στην Ε.Ε
Το 2022, υπήρξαν μόλις 1 εκατομμύριο (965.665) αιτήσεις για άσυλο στην ΕΕ, 52,1% περισσότερες από το 2021 και το υψηλότερο επίπεδο από το 2016. Στο αποκορύφωμα της μεταναστευτικής κρίσης 2015-2016, ο αριθμός των αιτούντων έφτασε τους 1.221.690.
Ο αριθμός των αιτούντων άσυλο για πρώτη φορά στην ΕΕ το 2022 ήταν 881.220, σημειώνοντας αύξηση 64% σε σχέση με το προηγούμενο έτος (537.355). Ο αιτών για πρώτη φορά διεθνή προστασία είναι ένα άτομο που υπέβαλε αίτηση ασύλου για πρώτη φορά σε μια δεδομένη χώρα της ΕΕ. Αυτό αποκλείει τους επαναλαμβανόμενους αιτούντες στη συγκεκριμένη χώρα.
Οι χώρες που σημείωσαν τη μεγαλύτερη σχετική αύξηση των αιτούντων για πρώτη φορά το 2022 ήταν η Ιρλανδία (+421,8%), η Κροατία (+367,9%) και η Αυστρία (+181,4%). Η χώρα που κατέγραψε τους περισσότερους αιτούντες για πρώτη φορά το 2022 ήταν η Γερμανία, η οποία αντιπροσώπευε το 24,7% όλων των αιτούντων άσυλο για πρώτη φορά στην ΕΕ. Ακολούθησαν η Γαλλία (15,6%), η Ισπανία (13,2%) και η Αυστρία (12,1%). Ο χαμηλότερος αριθμός αιτούντων άσυλο για πρώτη φορά παρατηρήθηκε στην Ουγγαρία (45 αιτούντες), τη Σλοβακία (500) και τη Λετονία (545).
Σύροι, Αφγανοί, Βενεζουελάνοι και Τούρκοι υπέβαλαν τις περισσότερες αιτήσεις για άσυλο – μαζί αντιστοιχούν σχεδόν στο 40% όλων των αιτούντων άσυλο για πρώτη φορά. Ο αριθμός των αιτούντων άσυλο για πρώτη φορά από τη Συρία αυξήθηκε από λίγο λιγότερο από 100.000 το 2021 σε 131.970. Ωστόσο, αντιστοιχούσαν στο 15% του συνόλου, από 18,4% το 2021. Οι Αφγανοί αποτελούσαν το 12,9% του συνόλου της ΕΕ. Οι αιτούντες από τη Βενεζουέλα και την Τουρκία αντιπροσώπευαν σχεδόν το 6%, με 50.050 (5,7 %) και 49 720 (5,6 %) αιτήσεις, αντίστοιχα.
Οι χώρες της ΕΕ ενέκριναν συνολικά 384.245 αιτήσεις το 2022, αύξηση 40% σε σύγκριση με το 2021. Περίπου 44% έλαβαν καθεστώς πρόσφυγα (αύξηση 22% από το 2021), 31% επικουρική προστασία (αύξηση 48%) και 25% ανθρωπιστική προστασία (αύξηση 72%).
Μετανάστευση στην Ευρώπη
Άνοιγμα σε νέο παράθυρο
Αύξηση των αφίξεων λόγω του πολέμου στην Ουκρανία
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ανάγκασε εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Έχουν καταγραφεί πάνω από 20 εκατομμύρια διελεύσεις συνόρων από την Ουκρανία από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Οι Ουκρανοί έγιναν δεκτοί αρχικά από γειτονικές χώρες, κυρίως Πολωνία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Τσεχία και Μολδαβία.
Από τις 4 Μαρτίου 2022, οι Ουκρανοί που διέφυγαν από τη ρωσική εισβολή έλαβαν προσωρινή προστασία αφού η ΕΕ ενεργοποίησε την Οδηγία Προσωρινής Προστασίας. Ένα εξαιρετικό μέτρο σε περίπτωση μαζικής εισροής ή επικείμενης μαζικής εισροής εκτοπισθέντων από χώρες εκτός ΕΕ που δεν μπορούν να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους.
Παράτυπες διελεύσεις συνόρων και θάνατοι μεταναστών καθ' οδόν προς την Ευρώπη
Το 2015 και το 2016, στην κορύφωση της μεταναστευτικής κρίσης, εντοπίστηκαν περισσότερες από 2,3 εκατομμύρια παράτυπες διελεύσεις. Ο συνολικός αριθμός παράνομων διελεύσεων το 2022 ήταν 330.000, το υψηλότερο επίπεδο από το 2016. Ο αριθμός των διασταυρώσεων που εντοπίστηκαν αυξήθηκε σε όλες τις παράνομες διαδρομές μετανάστευσης. Η διάβαση της Κεντρικής Μεσογείου παραμένει η πιο θανατηφόρα από τις τέσσερις μεταναστευτικές οδούς προς την Ευρώπη, με περίπου 1.400 ανθρώπους να αναφέρθηκαν νεκροί ή αγνοούμενοι το 2022.
Ευρωπαϊκά κονδύλια για την καλύτερη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών
Η διαχείριση της προσφυγικής κρίση αποτελεί εδώ και χρόνια μία από τις προτεραιότητες της ΕΕ. Έχουν ήδη ληφθεί διάφορα μέτρα για την καλύτερη διαχείριση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών και τη βελτίωση του συστήματος παροχής ασύλου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αύξησε σημαντικά τη χρηματοδότησή της για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης, το άσυλο και τις πολιτικές ένταξης μετά την αυξημένη άφιξη αιτούντων άσυλο το 2015. 22,7 δισ. ευρώ (σε τιμές του 2018) θα διατεθούν για τη διαχείριση των συνόρων και την μετανάστευση στα πλαίσια του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ (2021-2027), σε σύγκριση με τα 10 δισ. ευρώ που είχαν διατεθεί για το άσυλο και τη μετανάστευση την περίοδο 2014-2010.
Μάθετε περισσότερα σχετικά με τις δράσεις της ΕΕ για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης.
Πρόσφυγες ανά τον κόσμο
Ο αριθμός των ανθρώπων που εγκαταλείπουν τη χώρα τους λόγω διώξεων, συγκρούσεων και βίας αγγίζει τα 108,4 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Τα παιδιά αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού προσφύγων.
Οι χώρες που φιλοξενούν τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων είναι η Τουρκία, το Ιράν, η Κολομβία, η Γερμανία και το Πακιστάν. Το 76% του παγκόσμιου προσφυγικού πληθυσμού φιλοξενείται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Δείτε τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας για τον αριθμό των προσφύγων σε χώρες της ΕΕ.
