Βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων: τι κάνει η ΕΕ

Μάθετε πώς διαχειρίζονται οι Ευρωπαίοι τα απόβλητά τους και ποια μέτρα λαμβάνει η ΕΕ για να εξασφαλίσει πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον.

Κάθε χρόνο παράγονται 2,1 δισεκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων στην ΕΕ. Η ποσότητα των απορριμμάτων και ο τρόπος διαχείρισής τους ποικίλλει πολύ μεταξύ των χωρών της ΕΕ, αλλά έχει γίνει στροφή προς περισσότερη ανακύκλωση και λιγότερες χωματερές.

Για να μειώσει τα απόβλητα και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, η ΕΕ έχει υιοθετήσει φιλόδοξους στόχους για την ανακύκλωση και την υγειονομική ταφή και εργάζεται για τα απορρίμματα συσκευασίας. Ο στόχος είναι να προωθηθεί η στροφή προς ένα πιο βιώσιμο μοντέλο γνωστό ως κυκλική οικονομία.

Μάθετε τι μέτρα λαμβάνει η ΕΕ για την καλύτερη διαχείριση αποβλήτων και τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία έως το 2050.

Πρακτικές διαχείρισης απορριμμάτων σε όλη την ΕΕ

Οι πρακτικές διαχείρισης απορριμμάτων διαφέρουν μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Η ΕΕ θέλει να προωθήσει την πρόληψη της σπατάλης και την επαναχρησιμοποίηση προϊόντων όσο το δυνατόν περισσότερο. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, προτιμά την ανακύκλωση (συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης), ακολουθούμενη από τη χρήση απορριμμάτων για την παραγωγή ενέργειας.

Η πιο επιβλαβής επιλογή για το περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων είναι απλώς η διάθεση των απορριμμάτων, για παράδειγμα σε χώρο υγειονομικής ταφής, αν και είναι επίσης μια από τις φθηνότερες δυνατότητες. Παρόλο που τα απόβλητα που παράγονται κατά κεφαλήν έχουν αυξηθεί, ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα απόβλητα έχει βελτιωθεί - με περισσότερη ανακύκλωση και κομποστοποίηση και μείωση των χωματερών.

60% των καθημερινών απορριμμάτων που συλλέγονται και επεξεργάζονται οι δήμοι πρέπει να επαναχρησιμοποιούνται ή να ανακυκλώνονται έως το 2030 σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ.

Σύμφωνα με την οδηγία της ΕΕ για την υγειονομική ταφή, οι χώρες της ΕΕ πρέπει επίσης να μειώσουν την ποσότητα των αστικών απορριμμάτων που αποστέλλονται στους χώρους υγειονομικής ταφής στο 10% ή λιγότερο των συνολικών αστικών απορριμμάτων που παράγονται έως το 2035.

Δημοτικά απόβλητα

Άνοιγμα σε νέο παράθυρο

Εξαγωγή απορριμμάτων εκτός Ε.Ε

Η ΕΕ εξάγει επίσης μέρος των απορριμμάτων της. Το 2022, οι εξαγωγές αποβλήτων της ΕΕ σε χώρες εκτός ΕΕ έφθασαν τους 32,1 εκατομμύρια τόνους. Πρόκειται για μια ελαφρά μείωση του 3% σε σύγκριση με το 2021.

Η πλειονότητα των αποβλήτων που εξάγονται εκτός ΕΕ (55%) αποτελείται από απόβλητα σιδηρούχων μετάλλων (σίδηρος και χάλυβας), τα οποία πηγαίνουν κυρίως στην Τουρκία. Η ΕΕ εξήγαγε επίσης πολλά απορρίμματα χαρτιού (15%), με κύριο προορισμό την Ινδία.

Το 2022, το 39% των αποβλήτων της ΕΕ πήγε στην Τουρκία (12,4 εκατομμύρια τόνοι), ακολουθούμενη από την Ινδία (3,5 εκατομμύρια τόνους), το Ηνωμένο Βασίλειο (2,0 εκατομμύρια τόνους), την Ελβετία (1,6 εκατομμύρια τόνους) και τη Νορβηγία (1,6 εκατομμύρια τόνους).

Η ΕΕ θέλει να αντιμετωπίσει τις παράνομες εξαγωγές και να διασφαλίσει τη διαχείριση των απορριμμάτων με περιβαλλοντικά ορθό τρόπο στις χώρες προορισμού. Τον Φεβρουάριο του 2024, το Κοινοβούλιο ενέκρινε αυστηρότερους κανόνες για τις μεταφορές απορριμμάτων σε τρίτες χώρες. Οι κανόνες θα απαγορεύσουν τις εξαγωγές πλαστικών απορριμμάτων σε χώρες εκτός του ΟΟΣΑ και θα θεσπίσουν αυστηρότερους όρους για τις εξαγωγές σε χώρες του ΟΟΣΑ. Η αποστολή απορριμμάτων σε άλλη χώρα της ΕΕ θα είναι δυνατή μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Οι εργασίες του Κοινοβουλίου για τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία

Τον Οκτώβριο του 2022, το Κοινοβούλιο ενέκρινε την αναθεώρηση των κανόνων για τους έμμονους οργανικούς ρύπους (POP) με στόχο τον περιορισμό της ποσότητας επιβλαβών χημικών ουσιών στις διαδικασίες παραγωγής προϊόντων και διαχείρισης αποβλήτων. Οι νέοι κανόνες προβλέπουν τη θέσπιση αυστηρότερων ορίων, την αφαίρεση έμμονων ρύπων από την αλυσίδα ανακύκλωσης και την κατάργηση της χρήσης ορισμένων χημικών ουσιών.

Το 2018 η ΕΕ έθεσε νέους στόχους για την ανακύκλωση, τη συσκευασία και την υγειονομική ταφή αποβλήτων. Στόχος των νέων κανόνων είναι η προώθηση της μετάβασης προς το πιο βιώσιμο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας. Το Μάρτιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία που στοχεύει στη μείωση των αποβλήτων μέσω της καλύτερης διαχείρισης πόρων.

Τον Φεβρουάριο του 2021, το Κοινοβούλιο ενέκρινε το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία ζητώντας πρόσθετα μέτρα για την επίτευξη μιας ουδέτερης ως προς τον άνθρακα, περιβαλλοντικά βιώσιμης, χωρίς τοξικές ουσίες και πλήρως κυκλικής οικονομίας έως το 2050, συμπεριλαμβανομένων αυστηρότερων κανόνων ανακύκλωσης και δεσμευτικών στόχων για τη χρήση και την κατανάλωση υλικών έως 2030.

Τον Νοέμβριο του 2023, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη διαπραγματευτική του θέση σχετικά με την αναθεώρηση των κανόνων της ΕΕ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας. Οι ευρωβουλευτές θέλουν να απαγορεύσουν την πώληση πολύ ελαφρών πλαστικών σακουλών μεταφοράς, να θέσουν συγκεκριμένους στόχους μείωσης απορριμμάτων για πλαστικές συσκευασίες, να ενθαρρύνουν τις επιλογές επαναχρησιμοποίησης και επαναπλήρωσης και να απαγορεύσουν τους έμμονους ρύπους που χρησιμοποιούνται στις συσκευασίες τροφίμων.

Μάθετε περισσότερα

• Ο αντίκτυπος της παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και των απορριμμάτων
• Βασικοί αριθμοί για τα ηλεκτρονικά απόβλητα στην ΕΕ
• Πλαστικά απορρίμματα και ανακύκλωση στην Ε.Ε
• Πώς να μειώσετε τα απορρίμματα συσκευασίας στην ΕΕ (γραφήματα)
• Μείωση απορριμμάτων των τροφίμων: ποιες είναι οι δράσεις της ΕΕ;