Κρίσιμες πρώτες ύλες: σημαντικός ο βιώσιμος ανεφοδιασμός τους για την ΕΕ

Τη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από τις εισαγωγές κρίσιμων πρώτων υλών, στρατηγικής σημασίας για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, ζητούν οι ευρωβουλευτές.

Κατασκευή φωτοβολαταϊκών πάνελ για τη δημιουργία του πρώτου ηλιακού δρόμου σε εργοστάσιο στη Τουρουβρέ της βορειοδυτικής Γαλλίας, 24 Οκτωβρίου, 2016. ©CHARLY TRIBALLEAU / AFP
174140
Κατασκευή φωτοβολαταϊκών πάνελ για τη δημιουργία του πρώτου ηλιακού δρόμου ©CHARLY TRIBALLEAU / AFP

Για να γίνει πιο ψηφιακή, ενεργειακά αποδοτική και κλιματικά ουδέτερη, η ΕΕ θα χρειαστούν περισσότερες κρίσιμες πρώτες ύλες όπως το λίθιο και κοβάλτιο για την κατασκευή μπαταριών και ηλεκτρικών μηχανών. Οι τεχνολογίες αυτές θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη στρατηγικών τομέων όπως: η ανανεώσιμη ενέργεια, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και οι ψηφιακές τεχνολογίες.

Η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση θα οδηγήσουν επίσης σε αυξημένη ζήτηση κρίσιμων πρώτων υλών (Μέχρι το 2050, η ζήτηση λιθίου στην ΕΕ θα μπορούσε να είναι έως και 21 φορές μεγαλύτερη από το επίπεδο το 2020).

Οι ήδη επιβαρυμένες αλυσίδες εφοδιασμού επλήγησαν περαιτέρω από την πανδημία Covid-19, οδηγώντας σε ελλείψεις κρίσιμων πρώτων υλών στην Ευρώπη και αφήνοντας τη βιομηχανία αντιμέτωπη με σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την πρόσβαση σε πόρους.

Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και η ολοένα και πιο επιθετική κινεζική εμπορική και βιομηχανική πολιτική σημαίνει ότι το κοβάλτιο, το λίθιο και άλλες πρώτες ύλες έχουν γίνει γεωπολιτικό ζήτημα.

Αντιστρέφοντας την εξάρτηση της ΕΕ από τις εισαγωγές

Η ΕΕ αντιμετωπίζει προβλήματα και αδυναμίες κατά μήκος της αλυσίδας ανεφοδιασμού της, καθώς βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εισαγωγές από μεμονωμένες πηγές και του συρρικνούμενου αριθμού προμηθευτών.

Η Κίνα παράγει σήμερα το 86% της παγκόσμιας προσφοράς σπάνιων γαιών. Η ΕΕ εισάγει το 93% του μαγνησίου της από την Κίνα, το 98% του βορικού της από την Τουρκία και το 85% του νιοβίου της από τη Βραζιλία.

Κατά τη διάρκεια της ολομέλειας του Σεπτεμβρίου 2023, το Κοινοβούλιο υιοθέτησε τη θέση του σχετικά με τη νομοθεσία για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, καλώντας την ΕΕ να αυξήσει την ικανότητα επεξεργασίας της κατά μήκος της αλυσίδας αξίας και να είναι σε θέση να παράγει τουλάχιστον το 40% της ετήσιας κατανάλωσης στρατηγικών πρώτων υλών μέχρι το 2030.

Οι ευρωβουλευτές θέλουν η ΕΕ να διαφοροποιήσει τις πηγές εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών και να μειώσει την εξάρτησή της από μερικές χώρες εκτός ΕΕ. Θέλουν λιγότερη γραφειοκρατία, περισσότερη καινοτομία και αυξημένο ρόλο για τα υποκατάστατα προϊόντα στην αλυσίδα αξίας. Θέλουν επίσης στήριξη για μικρότερες εταιρείες, οικονομικά κίνητρα για τις εταιρείες να επενδύσουν και να παράγουν στην Ευρώπη, περισσότερη έρευνα και ανάπτυξη εναλλακτικών υλικών και πιο φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους εξόρυξης και παραγωγής.

Η έκθεση προτείνει να εξασφαλίσει η ΕΕ στρατηγικές μακροπρόθεσμες εταιρικές σχέσεις με τρίτες χώρες οι οποίες θα περιλαμβάνουν μεταφορά γνώσης και τεχνολογίας, κατάρτιση και αναβάθμιση δεξιοτήτων για νέες θέσεις εργασίας.

Ανακύκλωση πρώτων υλών στην ΕΕ 


Οι πρώτες ύλες που μπορούν να ανακυκλωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν είναι γνωστές ως δευτερογενείς πρώτες ύλες. Οι ευρωβουλευτές ζητούν την προώθηση της ανακύκλωσης και της ανάκτησης των κρίσιμων πρώτων υλών από εξόρυξη, επεξεργασία και εμπορικές ροές αποβλήτων προκειμένου να διασφαλιστεί αξιόπιστη, ασφαλής και βιώσιμη πρόσβαση σε αυτές καθώς και να αυξήσουν την ανάπτυξη υποκατάστατων πρώτων υλών. Επίσης, επιθυμούν τη θέσπιση ειδικών στόχων ανακύκλωσης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες και ένα ισχυρό πλαίσιο παρακολούθησης.

Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2021, το Κοινοβούλιο ζήτησε αυστηρότερους κανόνες ανακύκλωσης και δεσμευτικούς στόχους για το 2030 όσον αφορά τη χρήση υλικών και το οικολογικό αποτύπωμα κατανάλωσης ως απάντηση στο σχέδιο δράσης που κατάρτισε η Επιτροπή για την Κυκλική Οικονομία τον Μάρτιο 2020. 

Μάθετε περισσότερα για τη σημασία και τα οφέλη της κυκλική οικονομίας.

Ο τομέας των πρώτων υλών παρείχε σχεδόν 3,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ το 2017. Η μετάβαση προς μια πιο κυκλική οικονομία θα μπορούσε να δημιουργήσει καθαρή αύξηση 700.000 θέσεων εργασίας στην ΕΕ έως το 2030.

Διαβάστε περισσότερα για την κυκλική οικονομία :