Κορυφαίοι υποψήφιοι
Το Κοινοβούλιο επιδιώκει από καιρό να διασφαλίσει ότι στις ευρωπαϊκές εκλογές οι πολίτες δεν εκλέγουν μόνο ευρωβουλευτές, αλλά έχουν και λόγο για το ποιος θα ηγηθεί της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Για να ενισχυθούν ο ευρωπαϊκός χαρακτήρας των εκλογών και η δημοκρατική νομιμοποίηση της λήψης αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Κοινοβούλιο έχει απευθύνει κάλεσμα στα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα να ορίσουν υποψηφίους για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σκοπός αυτού είναι οι πολίτες να μπορούν να επηρεάσουν άμεσα, μέσω της ψήφου τους στις ευρωπαϊκές εκλογές, την επιλογή του/της επικεφαλής της ευρωπαϊκής εκτελεστικής εξουσίας. Η διαδικασία αυτή είναι γνωστή ως «Spitzenkandidaten», δηλ. «κορυφαίοι υποψήφιοι» στα γερμανικά.
Το σύστημα των κορυφαίων υποψηφίων στις εκλογές του 2014 οδήγησε στην εκλογή του Jean-Claude Juncker.
Μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές του Μαΐου του 2019, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρότεινε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Ursula von der Leyen ως υποψήφια για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ωστόσο δεν είχε υπάρξει κορυφαία υποψήφια στις εκλογές που είχαν διεξαχθεί λίγες εβδομάδες νωρίτερα.
Ενόψει των φετινών ευρωπαϊκών εκλογών, το Κοινοβούλιο υπογράμμισε εκ νέου τη σημασία της «διαδικασίας των κορυφαίων υποψηφίων» («Spitzenkandidaten»), κατά την οποία τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα ορίζουν τους αντίστοιχους υποψηφίους τους για τη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές. Το Κοινοβούλιο εξέφρασε τις θέσεις του για τις επερχόμενες εκλογές ήδη το 2023.
Οι ευρωβουλευτές επιμένουν ότι είναι απαραίτητο να συνδέεται με σαφή και αξιόπιστο τρόπο η βούληση των ψηφοφόρων με τη θέση του προέδρου της Επιτροπής. Λένε επίσης ότι, με βάση τις Συνθήκες της ΕΕ, η επιλογή αυτή θα πρέπει να βασίζεται στην υποψηφιότητα που εξασφαλίζει την στήριξη της πλειοψηφίας στο Κοινοβούλιο και καλούν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να τερματίσει την πρακτική των παρασκηνιακών συμφωνιών.
Ποιοι είναι οι κορυφαίοι υποψήφιοι
Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) εξέλεξε την Ursula von der Leyen (Γερμανία) ως κορυφαία υποψήφια για τις ευρωπαϊκές εκλογές, στο συνέδριο του κόμματος που πραγματοποιήθηκε στο Βουκουρέστι στις 7 Μαρτίου 2024.
Ομάδα Σοσιαλιστών και Δημοκρατών
Το συνέδριο μελών του Κόμματος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών (PES), που διεξήχθη στη Ρώμη στις 2 Μαρτίου 2024, πρότεινε ως κορυφαίο υποψήφιο τον Nicolas Schmit (Λουξεμβούργο).
Οι Marie-Agnes Strack-Zimmermann (Γερμανία), Sandro Gozi (Ιταλία) και Valérie Hayer (Γαλλία) θα είναι οι κορυφαίοι υποψήφιοι για την ομάδα Renew Europe Now, η οποία περιλαμβάνει τη Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE), το Ευρωπαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα και το γαλλικό κόμμα Renaissance (Αναγέννηση), όπως ανακοινώθηκε στις 20 Μαρτίου 2024.
Ομάδα των Πρασίνων / Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία
Για το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα, η Terry Reintke (Γερμανία) και ο Bas Eickhout (Ολλανδία) εξελέγησαν ως κορυφαίοι υποψήφιοι στο συνέδριο του κόμματός τους στη Λυών στις 2 Φεβρουαρίου 2024.
Η Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία (EFA) πρότεινε τον Raül Romeva (Ισπανία) και την Maylis Roßberg (Γερμανία) ως κορυφαίους υποψήφιους του κόμματος στις 23 Οκτωβρίου 2023.
Ο Walter Baier (Αυστρία) θα είναι ο υποψήφιος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, μετά την εκλογή του στο συνέδριο του κόμματος, που πραγματοποιήθηκε στη Λιουμπλιάνα στις 24 Φεβρουαρίου 2024.
Η Ομάδα Ταυτότητας και Δημοκρατίας και οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές δεν έχουν ορίσει επίσημα κανέναν κορυφαίο υποψήφιο.
Στις 23 Μαΐου το debate των κορυφαίων υποψηφίων
Η συζήτηση μεταξύ των κορυφαίων υποψηφίων, η οποία διοργανώνεται από την Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU), θα πραγματοποιηθεί στις 23 Μαΐου το απόγευμα, στην αίθουσα της ολομέλειας του Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες.