Duais iriseoireachta PE 2023 buaite ag imscrúdú ar longbhriseadh Pylos
Bhuaigh cuibhreannas Gréagach, Gearmánach agus Briotanach Duais Daphne Caruana Galizia 2023 as imscrúdú a dhéanamh ar longbhriseadh an Adriana inar bádh níos mó ná 600 imirceach sa Ghréig.
Léirigh an t-imscrúdú comhpháirteach a rinne an eagraíocht imscrúdaithe Ghréagach, Solomon, i gcomhar leis an eagraíocht Forensis, craoltóir poiblí na Gearmáine, an StrgF/ARD, agus an nuachtán Briotanach, The Guardian, ar an gcaoi ar tharla an longbhriseadh imirceach ba mharfaí le blianta beaga anuas mar thoradh ar na gníomhaíochtaí a rinne Garda Cósta na Gréige. Léiríonn sé neamhréireachtaí i gcuntais oifigiúla údaráis na Gréige, freisin.
Ghlac Roberta Metsola, Uachtarán Pharlaimint na hEorpa, Pina Picierno, an Leas-Uachtarán atá freagrach as an Duais, agus Juliane Hielscher, Uachtarán Chlub Preasa Bheirlín agus ionadaí ar 28 gcomhalta an Ghiúiré neamhspleách uile-Eorpach, páirt sa searmanas bronnta a reáchtáladh i Seomra Preasa Daphne Caruana Galizia i bParlaimint na hEorpa in Strasbourg.
Dúirt an tUachtarán Metsola: ‘Inniu, tugaimid ómós, mar a dhéanann muid gach bliain, do chuimhne Daphne Caruana Galizia le duais atá ina meabhrúchán cumhachtach dá troid ar son na fírinne agus an cheartais. Dírítear go fóill ar iriseoirí ar fud an domhain díreach mar gheall ar a gcuid oibre, ach diúltaíonn siad a bheith ina dtost. Seasann an Pharlaimint seo lena dtaobh sa chath seanbhunaithe seo chun saoirse an phreasa agus iolrachas na meán a chosaint san Eoraip agus níos faide i gcéin’.
Idir an 3 Bealtaine agus an 31 Iúil 2023, chuir breis agus 700 iriseoir ó 27 mBallstát an Aontais a gcuid scéalta isteach lena mbreithniú. Chuir an giúiré dhá cheann déag de na haighneachtaí sin ar ghearrliosta sular roghnaíodh an buaiteoir foriomlán.
Maidir leis an scéal buaiteach
D’fhéach an t-imscrúdú go mion ar na himeachtaí ba chúis le cailliúint an trálaer Adriana an 14 Meitheamh na bliana seo, thart ar 50 muirmhíle amach ó Pylos, in iardheisceart na Gréige, inar bádh os cionn 600 imirceach a d’fhág an Libia roinnt laethanta roimhe sin.
Rinneadh os cionn 20 agallamh le marthanóirí, agus breathnaíodh ar dhoiciméid chúirte agus foinsí garda cósta. Sna torthaí a d’eascair as an obair sin, sonraítear na deiseanna tarrthála agus tairiscintí cúnaimh ar tugadh neamhaird orthu, cé gur thug fianaise na marthanóirí le fios gurbh iad na hiarrachtaí a rinne garda cósta na Gréige an trálaer a thuáil ba chúis lena bhá. Dhiúltaigh garda cósta na Gréige go ndearna sé iarracht an trálaer a thuáil.
Rinne an eagraíocht Forensis an oíche chinniúnach a ionsamhlú trí shamhaltú idirghníomhach 3D den trálaer a úsáid a bhuí le sonraí ó logleabhar an gharda cósta agus ó fhianaise chaptaen an gharda cósta, agus ó chonairí eitilte, sonraí tráchta muirí, íomhánna satailíte agus físeáin a thóg soithí loingseoireachta in aice láimhe agus foinsí eile.
Is iad seo a leanas na foirne a chuir leis an scéal:
Don eagraíocht Solomon: Stavros Malichudis, Iliana Papangeli, Corina Petridi
Don eagraíocht Forensis: Stefanos Levidis, Christina Varvia, Georgia Skartadou, Andreas Makas, Ebrahem Farooqui, Dimitra Andritsou, Peter Polack, Eyal Weizman, Jasper Humpert, Miriam Rainer, Salma Barakat, Zac Ioannidis, Elizabeth Breiner
Do StrgF/ARD: Armin Ghassim, Sulaiman Tadmory, Timo Robben, Sebastian Heidelberger
Don Guardian: Giorgos Christides, Katy Fallon, Lydia Emmanouilidou, agus Julian Busch
Maidir leis an Duais
Cruthaíodh Duais Iriseoireachta Daphne Caruana Galizia le cinneadh ó Bhiúró Pharlaimint na hEorpa i Nollaig 2019 mar chomhartha ómóis don iriseoir agus blagálaí as Málta, Daphne Caruana Galizia, a bhíodh ag fiosrú na caimiléireachta agus a maraíodh le buama i ngluaisteán in 2017.
Tugann an Duais luaíocht bhliantúil (cothrom an lae ar feallmharaíodh Daphne Caruana Galizia) as iriseoireacht den scoth a dhéanann croíphrionsabail agus croíluachanna an Aontais Eorpaigh a chur chun cinn nó a chosaint. I measc na bprionsabal agus luachanna sin, tá dínit an duine, saoirse, daonlathas, comhionannas, an smacht reachta agus cearta an duine.
Is féidir le hiriseoirí gairmiúla agus foirne d’iriseoirí gairmiúla as tír ar bith cur isteach ar an Duais. Is píosaí cuimsitheacha a foilsíodh nó a craoladh sna meáin chumarsáide atá lonnaithe i gceann de 27 mBallstát an Aontais a bhíonn le cur isteach. Is í an aidhm atá leis an Duais ná tacú leis an iriseoireacht ghairmiúil ina hiarrachtaí an tsaoirse, comhionannas agus deiseanna a choimirciú, agus aird a tharraingt ar a thábhachtaí atá sé sin.
Bíonn an painéal neamhspleách moltóirí comhdhéanta d’ionadaithe ó na meáin chumarsáide agus ón tsochaí shibhialta as 27 mBallstát an Aontais, agus ionadaí ón gCónaidhm Idirnáisiúnta Iriseoirí.
Léiríonn an Duais agus an duaischiste de €20,000 a ghabhann léi, an tacaíocht láidir atá á tabhairt ag Parlaimint na hEorpa don iriseoireacht a dhéanann dian-iniúchadh ar scéalta agus do shaoirse na meán.
I mí Dheireadh Fómhair 2021, bronnadh Duais Daphne Caruana don Iriseoireacht ar na hiriseoirí sa chuibhreannas Forbidden Stories a rinne imscrúdú ar Thionscadal Pegasus.
I mí Dheireadh Fómhair 2022, bronnadh an Duais ar chomhléiriú ó Découpages/Arte G.E.I.E do chlár faisnéise faoi thionchar na Rúise san Afraic.
Cérbh í Daphne Caruana Galizia?
Iriseoir as Málta ab ea Daphne Caruana Galizia, agus bhíodh blag á choimeád aici. Bhain sí cáil amach mar ghníomhaí in aghaidh na caimiléireachta. Bhíodh sí ag tuairisciú go minic ar chaimiléireacht, sciúradh airgid, coireacht eagraithe, díol saoránachta agus an bhaint a bhí ag rialtas Mhálta le Páipéir Phanama. Mar gheall air sin, rinneadh ciapadh uirthi agus bagraíodh an bás uirthi. Is ar an 16 Deireadh Fómhair 2017 a tharla an feall, nuair a dúnmharaíodh í le buama a bhí curtha i ngluaisteán. Bhí raic agus clampar ann faoin gcaoi ar dhéileáil na húdaráis i Málta leis an bhfiosrúchán faoina dúnmharú; agus ar deireadh thiar b’éigean don Phríomh-Aire, Joseph Muscat, éirí as oifig. Rinne na Feisirí Eorpacha cáineadh freisin ar na heasnaimh a bhí san imscrúdú, agus – i mí na Nollag 2019 – d’iarr siad ar an gCoimisiún Eorpach dul i mbun gnímh ar an gceist.
Cuirfear an tuairisc a raibh an bua aige ar fáil i ngach ceann de theangacha oifigiúla an AE gan mhoill
Teagmhálacha:
-
John SCHRANZ
Press Officer -
Fionnuala CROKER
Press Officer in Ireland