X'inhi n-newtralità tal-karbonju u kif tista' tinkiseb sal-2050?

X'inhi n-newtralità tal-karbonju u kif tista' tinkiseb sal-2050?

A photo of a forest, a natural carbon sink
What is carbon neutrality and how can it be achieved by 2050?

Bil-Liġi Ewropea dwar il-Klima, l-UE qed timpenja ruħha għan-newtralità tal-karbonju sal-2050. Dan xi jfisser fil-prattika?

It-tibdil fil-klima diġà qed jaffettwa d-dinja kollha, b’kundizzjonijiet estremi tat-temp bħal nixfa, mewġ tas-sħana, xita qawwija, għargħar u valangi tal-art qed isiru aktar frekwenti, inkluż fl-Ewropa. Konsegwenzi oħra tal-klima li qed tinbidel malajr jinkludu ż-żieda fil-livell tal-baħar, l-aċidifikazzjoni tal-oċeani u t-telf tal-bijodiversità.

Sabiex jiġi limitat it-tisħin globali għal 1.5 gradi Celsius – limitu li jissuġġerixxi li huwa sigur l-Panel Intergovernattiv għat-Tibdil fil-Klima (IPCC) – in-newtralità tal-karbonju sa nofs is-seklu 21 huwa essenzjali. Din il-mira hija stabbilita wkoll fil-ftehim ta' Pariġiiffirmat minn 195 pajjiż, inklużi l-istati membri tal-UE.

F'Diċembru 2019, il-Kummissjoni Ewropea ppreżentat il-Patt Ekoloġiku Ewropew, il-pjan ewlieni tagħha li għandu l-għan li jagħmel l-Ewropa newtrali għall-klima sal-2050. Din il-mira se tintlaħaq permezz tal-Liġi Ewropea dwar il-Klima li tistabbilixxi n-newtralità klimatika f'leġiżlazzjoni vinkolanti tal-UE.

Sabiex jiksbu l-mira ta' temperatura fit-tul [...], il-Partijiet għandhom l-għan li jilħqu l-ogħla livell ta' emissjonijiet ta' gassijiet b'effett ta' serra malajr kemm jista' jkun, [...], u li jagħmlu tnaqqis rapidu minn hemm 'il quddiem skont l-aqwa xjenza disponibbli, sabiex jintlaħaq bilanċ bejn l-emissjonijiet antropoġeniċi mis-sorsi u l-assorbimenti minn bjar ta' gassijiet b'effett ta' serra fit-tieni nofs ta' dan is-seklu [...].
Artikolu 4 tal-ftehim ta' Pariġi
Sors "Sabiex jiksbu l-mira ta' temperatura fit-tul [...], il-Partijiet għandhom l-għan li jilħqu l-ogħla livell ta' emissjonijiet ta' gassijiet b'effett ta' serra malajr kemm jista' jkun, [...], u li jagħmlu tnaqqis rapidu minn hemm 'il quddiem skont l-aqwa xjenza disponibbli, sabiex jintlaħaq bilanċ bejn l-emissjonijiet antropoġeniċi mis-sorsi u l-assorbimenti minn bjar ta' gassijiet b'effett ta' serra fit-tieni nofs ta' dan is-seklu [...]." jiftaħ f'paġna ġdida

Il-foresti jgħinu biex jassorbu l-karbonju mill- atmosfera. Ritratt minn Sebastian Pichler fuq Unsplash
Il-foresti jgħinu biex jassorbu l-karbonju mill- atmosfera. Ritratt minn Sebastian Pichler fuq Unsplash

X'inhi n-newtralità tal-karbonju?

 

In-newtralità tal-karbonju tfisser li jkun hemm bilanċ bejn l-emissjoni tal-karbonju u l-assorbiment tal-karbonju mill-atmosfera fil-bjar tal-karbonju. It-tneħħija tal-ossidu tal-karbonju mill-atmosfera u mbagħad il-ħażna hija magħrufa bħala sekwestrazzjoni tal-karbonju. Sabiex jinkisbu emissjonijiet netti żero, l-emissjonijiet tal-gassijiet serra (GHG) madwar id-dinja kollha se jkollhom jiġu kontrobilanċjati permezz tas-sekwestru tal-karbonju.

Bir tal-karbonju huwa kwalunkwe sistema li tassorbi aktar karbonju milli temetti. Il-bjar naturali ewlenin tal-karbonju huma l-ħamrija, il-foresti u l-oċeani. Skont l-istimi, il-bjar naturali jneħħu bejn 9.5 u 11 Gt ta’ CO2 fis-sena. L-emissjonijiet globali annwali tas-CO2 laħqu 37.8 Gt fl-2021.

Ara kif l-UE trid tuża aħjar il-foresti bħala bjar tal-karbonju

Sal-lum, l-ebda bir tal-karbonju artifiċjali ma jista' jneħħi l-karbonju mill-atmosfera fuq l-iskala meħtieġa biex jiġġieled it-tisħin globali.

Il-karbonju maħżun fil-bjar naturali bħall-foresti jiġi rilaxxat fl-atmosfera permezz ta' nirien fil-foresti, bidliet fl-użu tal-art jew qtugħ tas-siġar. Għalhekk li huwa essenzjali li jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-karbonju sabiex tintlaħaq in-newtralità klimatika.

It-tpaċija tal-karbonju

 

Mod ieħor biex jitnaqqsu l-emissjonijiet u biex tiġi segwita n-newtralità tal-karbonju huwa li jiġu kkumpensati l-emissjonijiet li jsiru f’settur wieħed billi jitnaqqsu x’imkien ieħor. Dan jista' jsir permezz ta' investiment f'enerġija rinnovabbli, effiċjenza enerġetika jew teknoloġiji oħra nodfa u b'karbonju baxx. Is-sistema ta' skambju ta' emissjonijiet (ETS) tal-UE hija eżempju ta' sistema ta' tpaċija tal-karbonju.

Eżempju ieħor ta' inizjattiva biex jitnaqqsu l-emissjonijiet huwa l-mekkaniżmu tal-UE ta' aġġustament tal-fruntieri tal-karbonju, li japplika prezzijiet tal-karbonju fuq oġġetti importati minn pajjiżi inqas ambizzjużi għall-klima. Dan għandu jgħin biex jiskoraġġixxi lill-kumpaniji milli jmexxu l-produzzjoni mill-UE għal xi mkien b'regoli inqas stretti dwar l-emissjonijiet tal-gassijiet serra.

Il-Parlament insista fuq pjan direzzjonali mfassal bir-reqqa biex tintlaħaq in-newtralità klimatika sal-2050

Il-miri tal-UE

 

L-Unjoni Ewropea hija impenjata għal politika tal-klima ambizzjuża. Taħt il-Patt Ekoloġiku għandu l-għan li jsir l-ewwel kontinent li jneħħi emissjonijiet ta’ CO2 daqs kemm jipproduċi sal-2050. Dan l-għan sar legalment vinkolanti meta l-Parlament Ewropew u l-Kunsill adottaw il-Liġi dwar il-Klima fl-2021. Il-mira interim ta' tnaqqis tal-emissjonijiet tal-UE għall-2030 ġiet aġġornata wkoll minn 40 % għal mill-inqas 55 %.

L-UE bħalissa qed tirrevedi leġiżlazzjoni l-qadima u tistabbilixxi liġijiet ġodda li se jgħinu biex jintlaħaq l-għan tal-2030 ta’ tnaqqis ta’ 55 % fl-emissjonijiet. Il-pakkett ta’ leġiżlazzjoni huwa magħruf bħala Lesti għall-mira ta' 55 % u jinkludi fost l-oħrajn regoli dwar l-iskambju tal-kwoti tal-emissjonijiet, miri nazzjonali għat-tnaqqis tal-emissjonijiet, it-tneħħija tal-karbonju fis-settur tal-użu tal-art u l-emissjonijiet tat-trasport.