L-impatt tal-produzzjoni tat-tessuti u l-iskart fuq l-ambjent (infografika)

Bil-moda mgħaġġla, il-kwantità ta’ ħwejjeġ prodotti u mormija splodiet. Skopri aktar dwar l-impatti ambjentali u s-soluzzjonijiet tal-UE.

Il-moda mgħaġġla hija l-provvista kostanti ta’ stili ġodda bi prezzijiet baxxi ħafna.

Biex tindirizza l-impatt fuq l-ambjent, l-UE trid tnaqqas l-iskart tat-tessuti u żżid iċ-ċiklu tal-ħajja u r-riċiklaġġ tat-tessuti. Dan huwa parti mill-pjan biex tinkiseb ekonomija ċirkolari sal-2050.

• Tgħallem dwar id-definizzjoni tal-ekonomija ċirkolari, l-importanza u l-benefiċċji tagħha

Konsum żejjed ta’ riżorsi naturali

Il-produzzjoni tat-tessuti teħtieġ ħafna ilma, kif ukoll l-art biex jitkabbru l-qoton u fibri oħra.

Biex isir t-shirt wieħed tal-qoton, skont l-istimi huwa meħtieġ 2,700 litru ta’ ilma ħelu; dan huwa biżżejjed biex jissodisfa l-ħtiġijiet tax-xorb ta’ persuna waħda għal sentejn u nofs.

Is-settur tat-tessuti kien it-tielet l-akbar sors ta’ degradazzjoni tal-ilma u użu tal-art fl-2020. F’dik is-sena, kien hemm medja ta’ disa’ metri kubi ta’ ilma, 400 metru kwadru ta’ art u 391 kilogramma (kg) ta’ materja prima biex jiġu pprovduti ħwejjeġ u żraben għal kull ċittadin tal-UE.

Tniġġis tal-ilma

Il-produzzjoni tat-tessuti hija stmata li hija responsabbli għal madwar 20% tat-tniġġis globali tal-ilma nadif mill-prodotti taż-żebgħa u l-irfinar.

Ħasla waħda tal-ħwejjeġ tal-poliester tista’ tarmi 700,000 fibra tal-mikroplastika li jistgħu jispiċċaw fil-katina tal-ikel. Il-maġġoranza tal-mikroplastiċi mit-tessuti jiġu rilaxxati matul l-ewwel ftit ħasliet. Il-moda mgħaġġla hija bbażata fuq il-produzzjoni tal-massa, prezzijiet baxxi u l-volumi ta’ bejgħ għolja li tippromwovi bosta l-ewwel ħasliet.

Il-ħasil tal-prodotti sintetiċi jwassal għall-akkumulazzjoni ta' aktar minn nofs miljun tunnellata ta' mikroplastik fil-qiegħ tal-oċeani kull sena. Minbarra din il-problema globali, it-tniġġis iġġenerat mill-produzzjoni tal-ħwejjeġ għandu impatt devastanti fuq is-saħħa tan-nies, l-annimali u l-ekosistemi lokali fejn jinsabu l-fabbriki.

Emissjonijiet ta’ gassijiet serra

Huwa stmat li l-industrija tal-moda hija responsabbli għal 10 % tal-emissjonijiet globali tal-karbonju — aktar mit-titjiriet internazzjonali u t-tbaħħir marittimu flimkien.

Skont l-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent, ix-xiri tat-tessuti fl-UE fl-2020 iġġenera madwar 270kg ta’ emissjonijiet ta’ CO2 għal kull persuna. Dan ifisser li l-prodotti tat-tessuti kkunsmati fl-UE ġġeneraw emissjonijiet ta’ gassijiet serra ta’ 121 miljun tunnellata.

L-iskart tat-tessuti jispiċċa fil-landfills u r-rata ta’ riċiklaġġ hija baxxa

Il-mod kif in-nies teħles mill-ħwejjeġ mhux mixtieqa nbidel ukoll, bl-oġġetti jintremew aktar milli mogħtija. Inqas minn nofs il-ħwejjeġ użati jinġabru għall-użu mill-ġdid jew għar-riċiklaġġ, u 1% biss jiġu riċiklati fi ħwejjeġ ġodda, peress li t-teknoloġiji li jippermettu li l-ħwejjeġ jiġu riċiklati f’fibri verġni għadhom qed jibdew jitfaċċaw.

Bħala medja, l-Ewropej jużaw kważi 26 kilo ta’ tessuti u jarmu madwar 11-il kilo minnhom kull sena. Il-ħwejjeġ użati jistgħu jiġu esportati barra mill-UE, iżda fil-biċċa l-kbira tagħhom (87%) jiġu inċinerati jew mormija f’landfill.

Iż-żieda fil-moda rapida kienet kruċjali fiż-żieda fil-konsum, parzjalment xprunata mill-media soċjali u l-industrija li ġabu xejriet tal-moda għal aktar konsumaturi b’pass aktar mgħaġġel milli fil-passat.

L-istrateġiji l-ġodda biex tiġi indirizzata din il-kwistjoni jinkludu l-iżvilupp ta’ mudelli ġodda ta’ negozju għall-kiri tal-ħwejjeġ, id-disinn ta’ prodotti b’mod li jagħmel l-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ aktar faċli (il-moda ċirkolari), li l-konsumaturi jiġu konvinti jixtru inqas ħwejjeġ ta’ kwalità aħjar (moda baxxa) u li b’mod ġenerali tiġi direġuta l-imġiba tal-konsumatur lejn għażliet aktar sostenibbli.

L-istrateġija tal-UE għal tessuti sostenibbli u ċirkolari

Bħala parti mill-pjan ta’ azzjoni tal-ekonomija ċirkolari, f’Marzu 2022 il-Kummissjoni Ewropea ppreżentat strateġija ġdida biex it-tessuti jsiru aktar durabbli, li jistgħu jissewwew, li jistgħu jerġgħu jintużaw u li jiġu riċiklati, tiġi indirizzata l-moda rapida u tiġi stimulata l-innovazzjoni fi ħdan is-settur.

L-istrateġija l-ġdida tinkludi rekwiżiti ġodda tal-ekodisinn għat-tessuti, informazzjoni aktar ċara, Passaport tal-Prodotti Diġitali u titlob lill-kumpaniji jerfgħu r-responsabbiltà u jaġixxu biex jimminimizzaw l-impronti tal-karbonju u ambjentali tagħhom.

F'Ġunju, il-Membri tal-PE ressqu proposti għal miżuri aktar stretti tal-UE biex jitwaqqfu l-produzzjoni u l-konsum eċċessivi tat-tessuti. Ir-rapport tal-Parlament jitlob li t-tessuti jiġu prodotti b’rispett għad-drittijiet tal-bniedem, soċjali u tax-xogħol, kif ukoll l-ambjent u l-benessri tal-annimali.

Miżuri tal-UE dwar l-iskart tat-tessuti

L-UE għandha Ekotikketta tal-UE li l-produtturi li jirrispettaw il-kriterji ekoloġiċi jistgħu japplikaw għall-oġġetti. Dan jagħti aktar viżibilità lill-prodotti li jinkludu inqas sustanzi ta' ħsara u jikkawżaw inqas tniġġis tal-ilma u tal-arja.

Fl-2018, id-direttiva dwar l-iskart ġiet approvata mill-Parlament. L-istrateġija tal-Kummissjoni tinkludi wkoll miżuri biex tiġi indirizzata l-preżenza ta’ kimiċi perikolużi, tappella lill-produtturi biex jieħdu r-responsabbiltà għall-prodotti tagħhom tul il-katina tal-valur, inkluż meta jsiru skart, u timmira li tgħin lill-konsumaturi jagħżlu tessuti sostenibbli.

Il-Parlament Ewropew ressaq ideat għal bidliet fir-regoli dwar l-iskart tat-tessuti f'Marzu 2024. Ir-reviżjoni tad-direttiva dwar l-iskart se tintroduċi skemi estiżi ta' responsabbiltà tal-produttur. Dan ifisser fil-prattika li l-produtturi tat-tessuti, bħal ħwejjeġ, kpiepel, żraben, aċċessorji, kif ukoll kumpaniji oħra li jqiegħdu tali prodotti fis-suq uniku Ewropew, se jkollhom ikopru l-ispejjeż għall-ġbir separat, s-separazzjoni u r-riċiklaġġ.

Filwaqt li l-Kummissjoni pproponiet li l-iskemi ta’ responsabbiltà estiża tal-produttur għandhom jiġu introdotti 30 xahar wara d-dħul fis-seħħ tad-direttiva, il-Membri tal-PE għamlu pressjoni għal 18-il xahar. Barra minn hekk, il-pajjiżi tal-UE jkunu obbligati li jiġbru t-tessuti separatament sal-1 ta’ Jannar 2025 għall-użu mill-ġdid, it-tħejjija għall-użu mill-ġdid u r-riċiklaġġ.

"Aħna nitolbu mira ta' tnaqqis tal-iskart tat-tessuti, b'sorveljanza tat-tessuti użati esportati", qalet ir-rapporteur tal-Parlament Anna Zalewska (ECR, il-Polonja). Sejħet ukoll għal infrastruttura aħjar għall-ġbir separat tat-tessuti u separazzjoni aktar effiċjenti tal-iskart muniċipali, sabiex oġġetti li jistgħu jiġu riċiklati jiġu estratti qabel jintbagħtu fl-inċineratur jew fil-landfill.

Il-passi li jmiss

In-negozjati mal-Kunsill se jsiru mill-Parlament li jmiss, li se jiġi elett fl-elezzjonijiet Ewropej bejn is-6 u d-9 ta’ Ġunju 2024. F'Malta l-elezzjonijiet Ewropej se jsiru fit-8 ta' Ġunju.

Aktar dwar l-iskart fl-UE

• Ġestjoni sostenibbli tal-iskart: dak li qed tagħmel l-UE
• Regoli ġodda tal-UE għal batteriji aktar sostenibbli u etiċi
• L-iskart-e fl-UE: fatti u ċifri (infografika)
• Strateġija tal-UE biex jinqata' l-iskart tal-plastik: aktar riċiklaġġ, projbizzjoni fuq il-mikroplastik
• Kif jista’ jitnaqqas l-iskart mill-imballaġġ fl-UE? (infografika)
• It-tnaqqis tal-ħela tal-ikel: X’inhuma l-azzjonijiet tal-UE?

Tgħallem aktar

• L-impatt ambjentali tal-industrija tat-tessuti u tal-ħwejjeġ: Dak li jridu jkunu jafu l-konsumaturi [EN]
• (iftaħ f’tab ġdida) Inbiddlu l-mod kif nipproduċu u nikkonsmaw
• (iftaħ f’tab ġdida) Il-Pjan ta' Azzjoni tal-UE għal Ekonomija Ċirkolari
• (iftaħ f’tab ġdida) Pjan ta' azzjoni għall-ekonomija ċirkolari [EN]
• Ara l-progress leġiżlattiv [EN]