Transparantieregister: wie lobbyt bij de EU? (infografiek)
De EU-instellingen zijn akkoord gegaan met het voorstel om het transparantieregister te upgraden. In het register staat welke lobbyisten contact met hen hebben opgenomen.
Het Europees Parlement keurde tijdens de plenaire vergadering in april een akkoord goed dat met de Commissie en de Raad was bereikt over geactualiseerde gemeenschappelijke regels die de activiteiten van belangenvertegenwoordigers op EU-niveau transparanter maken. De overeenkomst is op 20 mei door de drie instellingen ondertekend.
Sinds 2011 beheren het Parlement en de Commissie samen een openbaar register, het transparantieregister. Die vervangt voorheen aparte registers, zoals het register van het Parlement uit 1995. Met een nieuw akkoord dat eind december 2020 tussen de drie instellingen is bereikt, neemt de Raad nu ook deel aan het register.
Wie praat er met de EU?
Het doel van het transparantieregister is ervoor te zorgen dat degenen met de EU-instellingen communiceren, hun belangen in het openbaar duidelijk maken en informatie over zichzelf verstrekken. Registratie gebeurt op vrijwillige basis, maar kan nodig zijn voor specifieke soorten toegang: degenen die bijvoorbeeld willen spreken tijdens een openbare hoorzitting in een parlementaire commissie, moeten zich vooraf registreren.
Het aantal geregistreerde organisaties is in de loop der jaren gegroeid. Er zijn nu ongeveer 12.500 organisaties met ongeveer 50.000 medewerkers, waaronder niet-gouvernementele organisaties, bedrijfsverenigingen, bedrijven, vakbonden en denktanks.
De organisaties verschillen aanzienlijk in grootte en interessegebieden. De onderwerpen waarin de meeste organisaties geïnteresseerd zijn, zijn het milieu, onderzoek en innovatie en het klimaat. Bijna een vijfde van alle organisaties heeft zijn hoofdkantoor in België.
Wat zijn de regels voor lobbyen in EU-landen
EU-landen hebben verschillende benaderingen voor het reguleren van lobbyen. Oostenrijk, Frankrijk, Duitsland, Ierland, Litouwen, Polen en Slovenië en de Spaanse regio Catalonië hebben registratieverplichtingen opgelegd, terwijl België, Italië, Nederland en Nederland lobbyisten stimuleren om zich vrijwillig aan te melden.
In andere EU-landen hebben de autoriteiten geen regels ingevoerd, maar hebben belangenvertegenwoordigers zelfreguleringsmechanismen opgezet.
Het Parlement dringt aan op transparantie
Bij de onderhandelingen met de Commissie en de Raad over de nieuwe overeenkomst heeft het Europees Parlement geprobeerd de verantwoordingsplicht van de EU-instellingen te versterken en te verbeteren en te zorgen voor een transparant en open besluitvormingsproces op EU-niveau.
De resolutie van het Parlement van april 2021 verwelkomt het feit dat ook indirecte lobbyactiviteiten onder de regels voor registratie in de nieuwe overeenkomst moeten vallen, aangezien de pandemie het aantal persoonlijke bijeenkomsten heeft verminderd en heeft geleid tot nieuwe vormen van interactie tussen belangenvertegenwoordigers en besluitvormings- makers.
De leden zijn ook ingenomen met de gewijzigde status van de Raad om een formeel onderdeel van de overeenkomst te worden. “Door een positief voorbeeld te zijn, kunnen we een rolmodel worden voor de lidstaten en een paradigmaverschuiving maken. Met de nieuwe regels kunnen burgers gemakkelijker begrijpen hoe beslissingen worden genomen die van invloed zijn op hun dagelijks leven”, aldus vicevoorzitter van het Parlement Katarina Barley (S&D, Duitsland).
Danuta Hübner (EVP, PL), de rapporteur van het Parlement en co-onderhandelaar, zei: “De doelstellingen van het Parlement komen volledig tot uiting in het nieuwe kader: we hebben de opdracht uitgebreid en het transparantieregister versterkt, terwijl we ervoor zorgen dat het gratis mandaat dat door Europese burgers aan de leden van het Europees Parlement wordt gegeven, behouden blijft".
