Sacharovprijs 2019: de kandidaten

Hier zie je wie is voorgedragen voor de Sacharovprijs voor de vrijheid van denken van het Europees Parlement 2019.

Het Parlement kent elk jaar de Sacharovprijs toe om eer te bewijzen aan uitzonderlijke mensen en organisaties die de mensenrechten en de fundamentele vrijheden verdedigen. In 2018 werd de prijs verleend aan Oleg Sentsov.

De kandidaten voor de Sacharovprijs kunnen door politieke fracties en/of door een groep van minstens 40 EP-leden worden voorgedragen. De fracties kunnen meer dan één persoon voordragen.

De kandidaten voor de Sacharovprijs 2019 voor de vrijheid van denken zijn:

Aleksej Navalny is een Russisch jurist en politiek activist. In 2011 werd hij voor de eerste keer gearresteerd omdat hij deelnam aan een demonstratie buiten de Doema. In 2013 werd hij tweede tijdens de burgemeestersverkiezingen in Moskou. In 2017 publiceerde hij een rapport waarin de politieke corruptie aan de kaak werd gesteld en kritiek werd geuit op Vladimir Poetin en zijn politieke bondgenoten. Dit leidde tot protestbijeenkomsten tegen corruptie in vele Russische steden, waarbij meer dan 1 000 demonstranten werden opgepakt, Navalny inbegrepen. De autoriteiten verhinderden zijn deelname aan de presidentsverkiezingen van 2018. Navalny werd in 2018 en 2019 drie keer gevangengezet wegens overtreding van de strenge Russische protestwetten.

Marielle Franco was een Braziliaans politiek activiste en verdediger van de mensenrechten die in maart 2018 op wrede wijze werd vermoord. Franco, een zwarte biseksuele vrouw die in een favela werd geboren, stond bekend om het verdedigen van de mensenrechten van zwarte jongeren, vrouwen, inwoners van favela’s en LGBTI’s. Ook maakte ze vaak melding van buitengerechtelijke executies en andere schendingen van de mensenrechten door politieagenten en staatsveiligheidstroepen. Er is voor haar dood nog niemand veroordeeld.

Claudelice Silva dos Santos is een Braziliaans milieuactiviste en verdediger van de mensenrechten die activiste werd nadat haar broer en schoonzus op wrede wijze werden vermoord vanwege hun strijd tegen de ontbossing in het regenwoud van de Amazone in Brazilië. Zij staat bekend om haar inzet tegen illegale houthakkers, boeren en kolenproducenten die actief zijn in de regio Praia-Alta Piranheira, een afgelegen nederzetting in het Amazonegebied.

Stamhoofd Raoni is een sleutelfiguur in de strijd tegen de ontbossing van het Amazonegebied. Hij is een van de vooraanstaande leiders van de Kayapo-gemeenschap, die in het hart van het Amazonegebied woont, en heeft zijn leven gewijd aan de strijd voor de rechten van inheemse bewoners en het behoud van het Amazonegebied.

Ilham Tohti is een Oeigoerse econoom die strijdt voor de rechten van de Oeigoerse minderheid in China. Hij is een voorstander van dialoog en pleit voor de invoering van wetten inzake regionale autonomie in China. In 2014 werd hij veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf wegens separatisme. Desondanks blijft hij oproepen tot gematigdheid en verzoening. Sinds 2017 worden meer dan 1 miljoen Oeigoeren in China vastgehouden in een netwerk van interneringskampen.

Jean Wyllys de Matos Santos is een Braziliaans verdediger van de mensenrechten, journalist, spreker en politicus. In 2010 werd hij gekozen tot federaal afgevaardigde van de partij PSOL en was daarmee de eerste homoactivist die een zetel in het Congres veroverde. Tijdens zijn twee ambtstermijnen diende hij wetsvoorstellen in over het wettelijk homohuwelijk, de legalisering van abortus, de regulering van sekswerk, genderidentiteit, gehumaniseerde bevallingen, marihuana en neutraal onderwijs. In januari 2019 werd hij opnieuw verkozen, maar nam hij zijn mandaat niet op en verliet hij Brazilië vanwege doodsbedreigingen. Hij woont in Europa en reist rond de wereld om schendingen van de mensenrechten in zijn land en het regressieve beleid van de extreemrechtse regering van president Jair Bolsonaro aan de kaak te stellen.

The Restorers zijn een Keniaanse studentengroep, bestaande uit Stacy Owino, Cynthia Otieno, Purity Achieng, Mascrine Atieno en Ivy Akinyi. Zij hebben i-Cut ontwikkeld, een app die meisjes helpt in de strijd tegen vrouwelijke genitale verminking. De app maakt het makkelijker voor jonge vrouwen om hulp te vinden, een opvangcentrum te zoeken of bij de autoriteiten aangifte te doen. Vrouwelijke genitale verminking is internationaal erkend als een schending van de mensenrechten. Hiervan zijn meer dan 200 miljoen meisjes en vrouwen het slachtoffer. Elk jaar lopen meer dan 3 miljoen meisjes het risico deze verminking te ondergaan.

Volgende stappen

Op basis van de officiële voordrachten stemmen de Commissie buitenlandse zaken en de Commissie ontwikkelingssamenwerking over een shortlist van drie finalisten. Vervolgens kiest de Conferentie van voorzitters, bestaande uit de Voorzitter van het Europees Parlement en de fractieleiders, de prijswinnaar.

Tijdschema

• 30 september: officiële presentatie van de kandidaten door de Commissie buitenlandse zaken, de Commissie ontwikkelingssamenwerking en de Subcommissie mensenrechten.
• 24 oktober: de Conferentie van voorzitters maakt de prijswinnaar bekend.
• 18 december: officiële uitreiking van de Sacharovprijs in Straatsburg.

Meer weten?

• website van de Sacharovprijs
• Prijswinnaars