Covid-19: het EU-plan voor economisch herstel 

De Europese Commissie stelde op 27 mei aan het Parlement een uitgebreid economisch stimuleringspakket voor van €750 miljard dat samen met een nieuw voorstel voor de EU-meerjarenbegroting voor 2021-2027 de schok van de coronacrisis moet helpen opvangen en Europa op een duurzame toekomst moet richten.

De onderhandelaars van het Parlement en de Raad bereikten op 10 november een akkoord over de EU-meerjarenbegroting, inclusief een wettelijk bindende stappenplan voor de introductie van nieuwe eigen middelen en dat het pad effent voor de uitvoering van dit plan. Het werd op 16 december tijdens de plenaire sessie goedgekeurd.

‘Next Generation EU’: Het herstelplan van de Commissie

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen presenteerde op 27 mei “Next Generation EU”, het herstelplan van €750 miljard dat de schade van de pandemie wil aanpakken en investeert in een groene, digitale, sociale en veerkrachtigere EU.

Met dit voorstel wil de Commissie op de financiële markten geld lenen tegen een lage rente dankzij haar sterke kredietrating. Volgens het plan van de Commissie zou €500 miljard bestaan uit subsidies, maar EU-leiders verlaagden de subsidies tot €390 miljard tijdens de EU-top van 17-21 juli.

De fondsen zullen gebruikt worden om de EU-doelstellingen te bereiken op het vlak van klimaatneutraliteit en digitale transitie, om de sociale sector en werkgelegenheid te steunen, en de rol van de EU als globale speler te versterken. Het geld zal via bestaande en nieuwe EU-instrumenten ingezet worden. Het grootste instrument - de nieuwe faciliteit voor herstel en veerkracht - zal €672,5 miljard beschikbaar maken in de vorm van leningen en subsidies om hervormingen en investeringen door lidstaten te steunen.

Het Parlement en de Raad zullen als medewetgevers beslissen over de regels voor de verschillende instrumenten om het plan toe te passen.

Het akkoord voorziet een gedegen budgettair toezicht op de geleende fondsen uit het herstelplan. Het Parlement, de Raad en de Commissie zullen regelmatig samenkomen om de toepassing van de financiering te evalueren en het Parlement zal samen met de Raad eventuele afwijkingen van de eerder overeengekomen plannen opvolgen.

Verband tussen de meerjarenbegroting en de rechtstaat

Het herstelplan van de Commissie werd tijdens de plenaire zitting van mei voorgesteld, samen met een aangepaste meerjarenbegroting 2021-2027, voor een bedrag van €1.100 miljard. EU-leiders verlaagden het begrotingsvoorstel tot €1 074 miljard euro tijdens de EU-top van 17-21 juli.

In de daaropvolgende onderhandelingen met de Raad, hebben EP-leden een toename van het totale begrotingsplafond gewaarborgd met €11 miljard. Samen met een extra €4 miljard - beschikbaar gemaakt via herschikkingen en het gebruik van begrotingsmarges - maakt dit bijkomend €15 miljard beschikbaar voor essentiële EU-programma’s voor gezondheid, onderzoek en jongeren.

Het Parlement was ongerust dat leningen uit het herstelplan meer schulden zouden opleveren voor toekomstige generaties, en vroeg daarom naar nieuwe bronnen van inkomsten. In de begrotingsonderhandelingen, bereikten het Parlement en de Raad een akkoord over een tijdlijn voor de introductie van nieuwe inkomstbronnen om deze schulden terug te betalen - inclusief belasting op financiële transacties, een digitale heffing en belastingen op bedrijven die vervuilen.

De Raad moet eensgezind zijn en alle lidstaten moeten de beslissing over leningen uit het herstelplan goedkeuren. Het Parlement, dat in deze procedure een adviserende rol heeft, gaf op 16 september zijn goedkeuring.

Het dossier is ook gebonden aan de oprichting van een mechanisme dat het mogelijk maakt om betalingen op te schorten aan lidstaten die de rechtstaat schenden. Het Parlement en de Raad bereikten hierover op 5 november een akkoord. De wetgeving werd op 16 december tijdens de plenaire zitting goedgekeurd.

Neem een kijkje wat de EU doet voor het economische herstel van de coronapandemie.

Somber economisch vooruitzicht

De economische prognoses, die in november door de Europese Commissie werden voorgesteld, tonen een economie die hard geraakt werd door deze gezondheidscrisis. Nu dat mensen thuisbleven en volledige sectoren maanden abrupt tot stilstand zijn gebracht, lijkt de EU-economie dit jaar op weg naar een inkrimping van meer dan 7% in 2020, wat aanzienlijk erger is dan de herfst van 2009.

Alle economische spelers worden getroffen: vele mensen zijn bang dat ze hun job kunnen verliezen en willen geen geld spenderen, terwijl bedrijven kampen met ontregelde distributieketens. Overheden zien belastinginkomsten dalen en sociale uitgaven stijgen, wat tot begrotingstekorten en hogere schulden zal leiden, en de kosten voor hieraan verbonden leningen zal opdrijven.

Ontdek wat de EU doet om de Covid-19-crisis te bestrijden en bekijk de tijdlijn van aangenomen maatregelen.