EU-handelsbeleid uitgelegd: Optimale benutting van globalisering

Wat houdt EU-handelsbeleid in? Waarom is het van belang in een geglobaliseerde economie? Hoe werkt het? Lees meer over een van de meest ingewikkelde beleidsmaatregelen van de EU.

Copyright van AP Images/European Union-EP
©AP Images/European Union-EP

Waarom is het handelsbeleid van de EU belangrijk in een geglobaliseerde economie?

Economische globalisering wordt gekenmerkt door de intensivering van de internationale handel en de toenemende onderlinge afhankelijkheid van economieën op een wereldwijd niveau. Het handelsbeleid van de EU is een belangrijk instrument om in te spelen op globalisering, en om de potentie ervan om te zetten naar echte voordelen.


In vergelijking met nationaal niveau, heeft handelsbeleid op EU-niveau meer kracht in bilaterale onderhandelingen en in multinationale instanties zoals de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Het belangrijkste doel van het EU-handelsbeleid is het vergroten van handelskansen voor Europese bedrijven, onder andere door handelsbelemmeringen zoals tarieven en quota's weg te nemen en door eerlijke concurrentie te garanderen.


Handelsbeleid is essentieel voor de Europese economie gezien het de economische groei en de werkgelegenheid beïnvloedt. Meer dan 36 miljoen banen in de EU zijn afhankelijk van export buiten de EU. Gemiddeld worden meer dan 13.000 banen in de EU ondersteund per miljard euro van extra-EU-export.


Bekijk onze infografiek over de positie van de EU in de wereldhandel.


Het handelsbeleid van de EU beschermt EU-burgers door te zorgen dat de regels voor consumentenbescherming worden gerespecteerd bij geïmporteerde producten en diensten. De EU gebruikt haar handelsbeleid ook ter bevordering van mensenrechten, sociale en veiligheidsnormen, respect voor het milieu en duurzame ontwikkeling.


Hoe werkt het handelsbeleid van de EU?

Het handelsbeleid van de EU omvat handel in producten en diensten, buitenlandse directe investeringen, commerciële aspecten van intellectuele eigendom (bijvoorbeeld octrooien) en openbare aanbestedingen.


De hoofdelementen van handelsbeleid zijn de handelsovereenkomsten met niet-EU-landen om nieuwe markten te openen en handelsmogelijkheden voor EU-bedrijven te vergroten, en de handelsregulering om EU-producenten te beschermen tegen oneerlijke concurrentie.


Daarnaast is het EU-lidmaatschap van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) die internationale handelsregels vaststelt, essentieel. EU-landen zijn lid, maar de Europese Commissie onderhandelt namens het blok.

Handelsverdragen

Om betere handelsmogelijkheden te garanderen, wordt onderhandeld over handelsovereenkomsten met niet-EU-landen. Er zijn verschillende soorten handelsverdragen, waaronder economische partnerschapsovereenkomsten met ontwikkelingslanden uit het Caribisch gebied, de Stille Oceaan en Afrika, maar ook vrijhandelsovereenkomsten met ontwikkelde landen.


Associatieovereenkomsten dienen ter versterking van politieke overeenkomsten, zoals bijvoorbeeld de Unie voor het Middellandse Zeegebied met Tunesië. Alle overeenkomsten zijn erop gericht om tarieven te verminderen en investeringen te waarborgen.


Lees ons overzicht van lopende handelsbesprekingen.


EU-handelsreglement

De EU heeft ook regels om Europese bedrijven te beschermen tegen oneerlijke handelspraktijken. Dergelijke praktijken kunnen dumping of subsidies omvatten die de prijzen kunstmatig laag houden in vergelijking met Europese producten. Europese producten kunnen ook te maken krijgen met douanebarrières of quota.


Als meningsverschillen met betrekking tot handel niet kunnen worden opgelost, kunnen ze leiden tot een handelsoorlog.


Lees meer over handelsbeschermingsinstrumenten van de EU.


Directe buitenlandse investeringen in de EU zijn ook gereguleerd. In Februari 2019 keurden de Parlementsleden een nieuw screeningmechanisme goed om ervoor te zorgen dat buitenlandse investeringen in strategische sectoren de belangen en veiligheid van Europa niet schaden.


Lees meer over de controle van buitenlandse directe investeringen.


De EU en de WTO

De Wereldhandelsorganisatie bestaat uit meer dan 160 leden die 98% van de wereldhandel vertegenwoordigen. De organisatie streeft ernaar om het handelssysteem van de wereld voorspelbaar en eerlijk te houden door gemeenschappelijke handelsregels tussen naties op te stellen en te controleren.


De EU is een groot voorstander van de WTO en heeft een centrale rol gespeeld bij de ontwikkeling van het internationale handelssysteem, en is nauw betrokken bij WTO-multilaterale handelsbesprekingen. Het Europees Parlement volgt dergelijke onderhandelingen op de voet en keurt verslagen goed die hun status beoordelen. De huidige ronde van WTO-onderhandelingen - de Doha-cyclus (2001) - is tot stilstand gekomen door een gebrek aan overeenstemming met betrekking tot belangrijke beleidsgebieden, waaronder de landbouw.


De EU maakt ook gebruik van de beslissings- en handhavingsbevoegdheden van de WTO in geval van een handelsconflict en is een van de grootste gebruikers van het geschillenbeslechtingssysteem.

Lees meer over de EU en de WTO.


Hoe wordt er besloten over het handelsbeleid van de EU?

Handelsbeleid is een exclusieve bevoegdheid van de EU. Dit houdt in dat de EU als geheel, in plaats van individuele EU-landen, de macht heeft om wetgeving op handelsgebied vast te stellen en internationale handelsovereenkomsten te sluiten (artikel 207 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie - VWEU).


Het Verdrag van Lissabon (2007) maakte het Europees Parlement, samen met de Raad, medewetgever voor handel en investeringen en om de EU-landen te vertegenwoordigen. Internationale handelsovereenkomsten kunnen alleen in werking treden als het Parlement er mee instemt. Het Parlement kan de onderhandelingen beïnvloeden door resoluties aan te nemen.

Meer informatie

Meer artikelen over dit onderwerp