Asiel en migratie in de EU: feiten en cijfers
Crises zoals de COVID-19-pandemie en de Russische vijandelijkheden in Oekraïne hebben invloed op de migratie in de EU.
Bekijk de infografiek
In nieuw venster openen
Tijdens de coronapandemie golden er reisbeperkingen waardoor de migratie afnam, maar in 2021 begon de migratie weer toe te nemen. De recente stijging van de migratiecijfers is deels toe te schrijven aan de oorlog van Rusland tegen Oekraïne. Ook de klimaatverandering zou in de toekomst tot een toename van het aantal migranten kunnen leiden.
In 2015 kwamen meer dan een miljoen asielzoekers en migranten naar Europa. De tekortkomingen die toen aan het licht kwamen, zijn nog altijd niet verholpen. In september 2020 presenteerde de Europese Commissie het migratie- en asielpact. Het Parlement heeft sindsdien gewerkt aan voorstellen om tot een eerlijker en doeltreffender Europees asielbeleid te komen. In april 2023 heeft het Parlement zijn standpunt inzake het pact vastgesteld. Dit betekent dat de onderhandelingen met de Raad nu van start kunnen gaan.
Op deze website kunt u gegevens vinden over migratie in Europa en meer lezen over wie de migranten zijn, hoe de EU de migratieproblematiek aanpakt en wat de financiële gevolgen van dit alles zijn.
Lees meer over wat de EU allemaal doet op het gebied van migratiebeheer
Definities: Wat is een vluchteling? Wat is een asielzoeker?
Asielzoekers zijn mensen die in een ander land een formeel verzoek om asiel indienen omdat zij zich niet meer veilig voelen in hun eigen land. Mensen die van buiten de EU komen en een verzoek om bescherming willen indienen, moeten dat op dit moment doen int moeten doen in het eerste EU-land dat zij binnenkomen. Zodra iemand een verzoek om bescherming indient, wordt hij/zij asielzoeker. Als de nationale autoriteiten van het betreffende EU-land dit verzoek positief beoordelen, krijgt de asielzoeker de vluchtelingenstatus of komt hij/zij in aanmerking voor een andere vorm van internationale bescherming.
Vluchtelingen zijn mensen die een gegronde vrees hebben vervolgd te worden vanwege hun ras, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of omdat zij tot een bepaalde sociale groep behoren, en die door het gastland als zodanig zijn erkend. Om te kunnen beoordelen wie er echt in aanmerking komt voor internationale bescherming zijn er in de erkenningsrichtlijn van de EU normen opgenomen om die vraag te beantwoorden. In maart 2022 stemde het Parlement in met de activering van de richtlijn tijdelijke bescherming om onmiddellijke bescherming te kunnen bieden aan mensen die voor de oorlog in Oekraïne op de vlucht waren. Dit was de eerste keer dat de richtlijn werd geactiveerd sinds zij in 2001 in werking was getreden.
Lees meer over de oorzaken van migratie
Asielaanvragen en asielbesluiten in de EU
In 2022 werden er in de EU bijna 1 miljoen (965 665) asielaanvragen ingediend, wat 52,1 % meer was dan in 2021 en wat het hoogste aantal was sinds 2016. Op het hoogtepunt van de migratiecrisis van 2015-2016 werden er 1 221 690 asielaanvragen ingediend.
Het aantal asielaanvragen van mensen die voor het eerst asiel of internationale bescherming aanvroegen in de EU (“eerste aanvragers”) lag in 2022 op 881 220, wat een stijging was van 64 % ten opzichte van het jaar ervoor (537 355). Mensen die een herhaalaanvraag indienden in dat EU-land behoren dus niet tot die categorie.
In 2022 waren de landen met de grootste relatieve toename van het aantal eerste aanvragers: Ierland (+ 421,8 %), Kroatië (+ 367,9 %) en Oostenrijk (+ 181,4 %). Het aantal eerste aanvragers was in 2022 het hoogst in Duitsland (24,7 % van alle eerste aanvragers in de EU), gevolgd door Frankrijk (15,6 %), Spanje (13,2 %) en Oostenrijk (12,1 %). De landen met de kleinste aantallen eerste aanvragers waren Hongarije (45 asielzoekers), Slowakije (500) en Letland (545).
De meeste asielaanvragen werden ingediend door Syriërs, Afghanen, Venezolanen en Turken (in totaal bijna 40 % van alle eerste aanvragers). Het absolute aantal eerste aanvragers uit Syrië steeg van iets minder dan 100 000 in 2021 naar 131 970 in 2022. Het percentage Syriërs vertoonde echter een daling. Dit aantal lag in 2022 namelijk op 15 %, terwijl dat in 2021 op 18,4 % lag. Het aandeel Afghanen lag op 12,9 % van het EU-totaal. Het aandeel eerste aanvragers uit Venezuela en het aandeel eerste aanvragers uit Turkije lagen op bijna 6 % (namelijk 50 050 (5,7 %) respectievelijk 49 720 (5,6 %)).
De EU-landen hebben in 2022 in totaal 384 245 asielaanvragen goedgekeurd, wat een stijging van 40 % is ten opzichte van 2021. Ongeveer 44 % van de aanvragers kreeg de vluchtelingenstatus (een stijging van 22 % ten opzichte van 2021), 31 % kreeg subsidiaire bescherming (een stijging van 48 %) en 25 % kreeg humanitaire bescherming (een stijging van 72 %).
Meer migranten naar Europa door de oorlog in Oekraïne
Door de Russische invasie in Oekraïne zijn miljoenen mensen op de vlucht geslagen. Volgens de UNHCR, het vluchtelingenagentschap van de Verenigde Naties, ligt het aantal grensoverschrijdingen vanuit Oekraïne sinds het begin van de oorlog op ruim 20 miljoen.
In eerste instantie werden vluchtende Oekraïners opgevangen door landen in de regio, en dan met name Polen, Roemenië, Hongarije, Slowakije, Tsjechië en Moldavië.
Sinds 4 maart 2022, het moment waarop de EU de richtlijn tijdelijke bescherming activeerde, genieten Oekraïners die vluchten voor de oorlog tijdelijke bescherming. Het gaat hierbij om een uitzonderlijke maatregel die kan worden toegepast in geval van massale toestroom of een dreigende massale toestroom van ontheemden uit landen buiten de EU die niet naar hun eigen land kunnen terugkeren.
Irreguliere grensoverschrijdingen en sterfgevallen onder migranten op weg naar Europa
In 2015 en 2016, op het hoogtepunt van de migratiecrisis, werden meer dan 2,3 miljoen irreguliere grensoverschrijdingen geregistreerd. Het totale aantal illegale grensoverschrijdingen in 2022 lag op 330 000, het hoogste aantal sinds 2016. Het aantal ontdekte grensoverschrijdingen nam op alle irreguliere migratieroutes toe. Van de vier migratieroutes naar Europa is de route waarbij een oversteek wordt gemaakt via het centrale deel van de Middellandse Zee nog steeds de gevaarlijkste. De tol die deze route heeft geëist lag in 2022 op 1 400 doden/vermisten.
EU-financiering voor migratiebeheer
Migratiebeheer staat al vele jaren hoog op de EU-agenda. Er zijn verschillende maatregelen genomen om het beheer van migratiestromen en het asielstelsel te verbeteren.
Naar aanleiding van de toename van het aantal asielzoekers vanaf 2015 heeft de EU haar financiering voor migratie-, asiel- en integratiebeleid flink verhoogd. In de EU-begroting voor de periode 2021-2027 is 22,7 miljard euro gereserveerd voor migratie en grensbeheer. In de periode 2014-2020 lag de begroting voor migratie en asiel op 10 miljard.
Vluchtelingen wereldwijd
Wereldwijd zijn 108,4 miljoen mensen op de vlucht voor vervolging, conflicten en geweld. 40 % van alle vluchtelingen is minderjarig.
De landen die de meeste vluchtelingen opvangen, zijn Turkije, Iran, Colombia, Duitsland en Pakistan. 76 % van alle vluchtelingen in de wereld wordt opgevangen in laag- en middeninkomenslanden.
Bekijk de cijfers van de UNHCR over het aantal vluchtelingen in de EU-landen.
