EU-actie tegen klimaatverandering
De aanpak van klimaatverandering is een prioriteit van het Europees Parlement. Kom meer te weten over hoe de EU en het Parlement zich daarvoor inspannen.
Verzachten van de opwarming van de aarde: een stijging van 2 ° C
Sinds de industriële revolutie zijn de gemiddelde temperaturen op aarde aanzienlijk gestegen. Het laatste decennium (2011-2020) was het warmste aller tijden. Van de 20 warmste jaren vonden er 19 plaats sinds het jaar 2000.
Volgens data van de Copernicus klimaatveranderingsservice was 2022 de warmste zomer en het tweede warmst gemeten jaar ooit. Het merendeel van de data duidt erop dat dit veroorzaakt wordt door de toename van de uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt door menselijke activiteiten.
De gemiddelde temperatuur op aarde is momenteel 0,95 tot 1,20 °C hoger dan aan het einde van de 19e eeuw. Wetenschappers beschouwen een verhoging van 2°C ten opzichte van pre-geïndustrialiseerde niveaus een drempel met gevaarlijke en catastrofale gevolgen voor het klimaat en het milieu.
De internationale gemeenschap is het daarom eens dat de opwarming van de aarde ver onder de 2°C moet blijven.
Waarom is EU-klimaatactie van belang?
De impact van klimaatverandering in Europa
Klimaatverandering heeft nu al op verschillende manieren een invloed in Europa, afhankelijk van de regio. Dit loopt uiteen van het verlies van biodiversiteit, bosbranden, dalende gewasopbrengsten en stijgende temperaturen. Het kan ook een invloed hebben op de volksgezondheid.
De EU stoot veel broeikasgassen uit
De EU was in 2019 de vierde grootste uitstoter van broeikasgassen ter wereld, na China, de Verenigde Staten en India. Het EU-aandeel in de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen is gedaald van 15,2% in 1990 tot 7,3% in 2019.
Bekijk meer feiten in onze infografiek over klimaatverandering in Europa.
De EU is een toegewijd lid van de VN-klimaatonderhandelingen
De EU is een belangrijke speler in de VN-klimaatgesprekken en heeft het Klimaatakkoord van Parijs ondertekend. Alle EU-landen hebben het ook ondertekend, en ze coördineren hun standpunten en bepalen gezamenlijke emmissiereductiedoelstellingen op EU-niveau.
In het kader van de Overeenkomst van Parijs heeft de EU zich ertoe verbonden de uitstoot van broeikasgassen in de EU tegen 2030 met ten minste 40 procent te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990. In 2021 werd de doelstelling aangepast tot ten minste 55% vermindering tegen 2030 en om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn.
Bekijk onze tijdlijn van de klimaatonderhandelingen.
De inspanningen van de EU werpen hun vruchten af
In 2008 heeft de EU het doel gesteld om tegen 2020 de uitstoot met 20% te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990. In 2019 waren er 24% minder emissies en in 2020 31% minder deels als gevolg van de Covid-19-pandemie. De nieuwe doelstellingen werden in 2021 bepaald.
Bekijk onze infografiek met de vooruitgang van de EU op weg naar haar 2020-klimaatdoelstellingen.
De Europese Green Deal: nul-emissies tegen 2050
In 2021 heeft de EU klimaatneutraliteit, met een nul CO2-uitstoot tegen 2050, wettelijk bindend gemaakt in de EU. De interim-doelstelling wordt ingesteld om de broeikasgasemissies in de EU tegen 2030 met 55% te verminderen.
Deze doelstelling is vastgelegd in de EU-klimaatwet. De Europese Green Deal is het stappenplan om de EU tegen 2050 klimaatneutraal te maken. De concrete wetgeving die het voor Europa mogelijk maakt om de doelstellingen van de Green Deal te behalen is vastgelegd in het ‘Fit for 55’-pakket dat de Commissie in juli 2021 gepresenteerd heeft. Het zal bestaande wetgeving herzien op het vlak van emissiereductie en energie, zoals hieronder verder wordt uitgelegd.
De EU streeft ook naar een circulaire economie tegen 2050, met een duurzaam voedselsysteem en bescherming van de biodiversiteit en bestuivers.
Om de Green Deal te financieren, presenteerde de Europese Commissie in januari 2020 het Duurzame Europese Investeringsplan, dat ten minste één biljoen euro aan openbare en privé-investeringen wil aantrekken tijdens het komende decennium.
Als deel van het investeringsplan, werd het mechanisme voor een rechtvaardige transitie opgericht om die regio’s en gemeenschappen te steunen die het meest getroffen worden door de groene transitie - bijvoorbeeld regio’s die sterk afhankelijk zijn van steenkool.
Meer lezen over de Green Deal.
Vermindering van broeikasgasemissies met het EU-klimaatbeleid
Afhankelijk van de sector heeft de EU heeft verschillende soorten mechanismen ingevoerd.
Van elekriciteitscentrales en industrie
Om uitstoot van elektriciteitscentrales en industrie te verminderen, heeft de EU de eerste grote koolstofmarkt opgezet. Met het Emissions Trading System (ETS), een marktinstrument waarmee de EU de uitstoot van broeikasgassen kosteneffectief wil verminderen om zo haar doelstellingen te bereiken, worden bedrijven verzocht om vergunningen te kopen om CO2 uit te stoten. Dat wil zeggen dat hoe minder bedrijven vervuilen, hoe minder ze betalen. Dit systeem dekt 40% van de totale uitstoot van broeikasgassen in de EU.
Om het ETS af te stemmen op de ambitieuzere doelstellingen van de Green Deal werd de regeling bijgewerkt om de emissies van de industrie tegen 2030 met 62% te verminderen. Het herziene emissiehandelssysteem (ETS II) zal vanaf 2027 vervuilende sectoren zoals gebouwen, wegvervoer en zeevervoer opnemen.
Bouwsector, landbouw en afvalbeheer
Sectoren die nog niet in de ETS zijn opgenomen, zoals de bouw, de landbouw en het afvalbeheer, zullen hun emissies ook verminderen door de inspanningen tussen de EU-landen te delen. Om gelijke tred te houden met het ambitieuze "Fit for 55"-pakket worden de reductiedoelstellingen voor deze sectoren verhoogd van 29% tot 40% in 2030.
Van transport
Betreffende het wegvervoer, heeft het Europees Parlement in juni 2022 een voorstel om de CO2-uitstoot van nieuwe auto's en bestelwagens in de EU tegen 2035 tot nul te verlagen.
In juni 2022 keurde het Parlement de herziening van het ETS voor de luchtvaart goed, waarbij alle vluchten die vanuit de Europees Economisch Ruimte in de regeling worden opgenomen. In april 2023 heeft het Parlement het herziene voorstel goedgekeurd om de gratis rechten voor de luchtvaart tegen 2026 geleidelijk af te schaffen en het gebruik van duurzame vliegtuigbrandstoffen te bevorderen.
Van ontbossing en landgebruik
De EU wil ook de CO2-absorptiemacht van bossen gebruiken om klimaatverandering te bestrijden. Het Parlement heeft in het voorjaar van 2023 een herziening van de regels inzake ontbossing en verandering van landgebruik (LULUCF) goedgekeurd. De nieuwe regels zullen de koolstofputten van de EU tegen 2030 met 15% doen toenemen.
Van de import van landen met minder klimaatambities
Het Parlement heeft in april 2023 regels aangenomen voor het mechanisme voor aanpassing aan de koolstofgrens. Dit zal een koolstofprijs opleggen aan invoer uit koolstofintensieve industrieën buiten de EU om de verplaatsing naar landen met minder ambitieuze klimaatdoelstellingen tegen te gaan.
Meer informatie over EU-maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
Hernieuwbare energiebronnen en energie-efficiëntie stimuleren
Energie is de grootste bron van broeikasgasemissies in de EU. Verbetering van de energie-efficiëntie en productie van schonere energie helpen de EU-klimaatdoelstellingen te verwezenlijken en de afhankelijkheid van invoer te verminderen.
In september 2023 bereikte het Parlement een akkoord om hernieuwbare energie te stimuleren. Het aandeel van hernieuwbare energie in het eindverbruik van energie in de EU moet stijgen tot 42,5% in 2030, terwijl de afzonderlijke landen moeten streven naar 45%.
Daarnaast wil de EU de energie-efficiëntie verbeteren met nieuwe doelstellingen, die in juli 2023 door het Parlement werden goedgekeurd.
Een duurzame en circulaire economie tegen 2050
Het EU-actieplan voor de circulaire economie bevat maatregelen over:
De overgang naar een koolstofneutrale EU tegen 2050 in het kader van de Green Deal betekent dat de hele levenscyclus van producten opnieuw moet worden bekeken: duurzame consumptie en de circulaire economie stimuleren. Dit moet leiden tot minder verbruik van grondstoffen, minder afval en minder uitstoot van broeikasgassen.
- verpakkingen en plastic
- duurzame textiel
- elektronica en ICT
- bouw en gebouwen
- batterijen en voertuigen
- voedselketen
- essentiële grondstoffen
- reparatie en hergebruik van goederen
Lees meer over wat de EU doet voor een circulaire economie.
Klimaatverandering bestrijden met behoud van biodiversiteit en natuurherstel
Het herstel van natuurlijke ecosystemen en het behoud van de biodiversiteit zijn belangrijk voor de beperking van de klimaatverandering, de verhoging van het koolstofopslagvermogen van de natuur en een betere weerbaarheid tegen klimaatverandering.
Bossen spelen een essentiële rol bij het absorberen en compenseren van koolstofemissies. In april 2023 heeft het Parlement regels aangenomen om ervoor te zorgen dat in de EU ingevoerde goederen nergens ter wereld hebben bijgedragen tot ontbossing of aantasting van bossen.
Lees meer over hoe de EU de biodiversiteit beschermt.
Klimaatbeleid van de EU
-
(open in nieuw tabblad)
Klimaatactie van de Europese Commissie
-
(open in nieuw tabblad)
Klimaatactie van de Europese Raad
-
(open in nieuw tabblad)
Europees Milieuagentschap
-
(open in nieuw tabblad)
Facebook live interview met Pascal Canfin, voorzitter van de milieucommissie
- Factsheet: de bestrijding van de klimaatverandering
