Pesticiden in voedsel: wat doet het Europees Parlement?

EU-burgers maken zich zorgen over restanten van bestrijdingsmiddelen in voedsel en hun potentiële effect op de gezondheid. Ontdek hoe Parlementsleden dit probleem aanpakken.

 Afbeelding van gewassen druiven. © Foto door Manki Kim op Unsplash.
© Foto door Manki Kim op Unsplash

Ongeveer 50% van het voedsel dat de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) in 2016 heeft getest, bevatte bestrijdingsmiddelenresiduen. Daarvan zat 3,8% boven de wettelijke limieten. In de EU worden pesticiden en actieve stoffen in voedsel zorgvuldig gecontroleerd, maar de laatste jaren is er bezorgdheid geuit over de goedkeuringsprocedure, vooral na controverse over de hernieuwing van glyfosaatgoedkeuring in 2017.


Om de gezondheid van mensen beter te beschermen, wil het Europees Parlement actie ondernemen om het beheer van het gebruik van pesticiden in de EU te verbeteren.


Duurzaam gebruik van pesticiden

Op 12 februari 2019 nam het Parlement een rapport aan over de manier waarop de richtlijn over een duurzaam gebruik van pesticiden beter kan worden uitgevoerd. De richtlijn heeft tot doel geïntegreerde plaagbestrijding en alternatieve methoden voor ongediertebestrijding te bevorderen. Dit zou kunnen worden bereikt door nationale actieplannen waarbij EU-landen doelen stellen om de risico's en de impact van het gebruik van pesticiden te verminderen.


Parlementsleden spraken hun teleurstelling uit over het feit dat de meeste EU-landen er niet in waren geslaagd om alternatieve technieken aanzienlijk te promoten en het risico en het gebruik van pesticiden te verminderen. In het rapport werd opgemerkt dat slechts vijf landen meetbare doelen hadden gesteld met betrekking tot pesticiden.


De voortdurende achteruitgang van de Europese insectenpopulaties is in verband gebracht met het gebruik van pesticiden en kan van invloed zijn op de hoeveelheid landbouw die in de toekomst zal kunnen worden geproduceerd. Parlementsleden riepen EU-landen op om het milieu en de volksgezondheid te beschermen door minder gebruik van pesticiden te bevorderen en prioriteit te geven aan niet-chemische methoden waar mogelijk. Ze drongen er bij de Europese Commissie op aan om een ​​bindende, EU-brede doelstelling voor te stellen voor de vermindering van het gebruik van pesticiden.


Meer transparante goedkeuringsprocedure voor bestrijdingsmiddelen

In februari 2018 benoemde het Parlement een speciale commissie om de EU-vergunningsprocedure voor pesticiden te onderzoeken. Op 16 januari steunden Parlementsleden het eindverslag van de commissie en drongen aan op meer transparante procedures om politieke verantwoording te verzekeren.


Aanbevelingen van de Parlementsleden:

  • Het publiek moet toegang krijgen tot studies die in de autorisatieprocedure zijn gebruikt
  • Fabrikanten die goedkeuring van stoffen verzoeken, moeten alle regelgevingsstudies in een openbaar register registreren om ervoor te zorgen dat alle relevante informatie in aanmerking wordt genomen
  • Wetenschappelijke deskundigen zouden studies over carcinogeniteit van glyfosaat en maximumresidugehalten voor bodems moeten beoordelen en oppervlaktewater moet worden vastgesteld
  • Pesticiden en hun werkzame stoffen moeten grondig worden getest, rekening houdend met cumulatieve effecten en toxiciteit op lange termijn
  • Pesticiden mogen niet langer worden gebruikt in een groot gebied in de buurt van scholen, kinderopvangfaciliteiten, speelvelden, ziekenhuizen, kraamklinieken en verzorgingstehuizen

Betere toegang tot studies over de veiligheid van de voedselketen

In december 2018 stemde het Parlement voor een actualisering van de algemene voedselwetgeving die voedselveiligheid in de EU bestrijkt in alle stadia van de voedselketen, inclusief diergezondheid, gewasbescherming en productie.


De voorgestelde nieuwe regels hebben tot doel de toegang van het publiek te verbeteren tot studies die door het Europees Agentschap voor voedselveiligheid worden gebruikt bij de risicobeoordeling van levensmiddelen. Ook zorgen de regels ervoor dat de studies betrouwbaar, objectief en onafhankelijk zijn.


Een gemeenschappelijk Europees register zou worden opgezet voor de opgedragen studies, zodat het Europees Agentschap voor voedselveiligheid kan controleren of bedrijven eventuele ongunstige studies onderdrukken. Als er reden is om te twijfelen aan het door de aanvragers verstrekte bewijsmateriaal, kan het agentschap om aanvullende onderzoeken vragen.


Hormoonontregelaars

Hormoonontregelende chemicaliën worden in de landbouw gebruikt om planten tegen ongedierte te beschermen door de groei of voortplanting te belemmeren. Ze kunnen de gezondheid van de mens beïnvloeden en worden gekoppeld aan hormoongerelateerde kankers, diabetes en onvruchtbaarheid.

Meer over hoe de EU kanker bestrijdt.

In oktober 2017 blokkeerden de Parlementsleden voorstel van de Europese Commissie dat bepaalde chemicaliën in pesticiden zou hebben vrijgesteld van hormoonontregelaars, hoewel sommige zelfs bedoeld waren om het endocriene systeem van een organisme aan te vallen.


Alternatieven promoten

In 2016 kochten EU-burgers voor € 30,7 miljard aan biologisch voedsel, een toename van bijna 50% ten opzichte van 2012. In 2018 hebben de Parlementsleden de bestaande regels inzake biologische productie en etikettering bijgewerkt als reactie op ingrijpende veranderingen in de sector.


In 2017 hebben Parlementsleden een resolutie aangenomen waarin de Commissie wordt opgeroepen voorstellen te formuleren om de evaluatie, autorisatie en registratie van pesticiden met een laag risico te versnellen.


Lees ons overzicht met uitleg over hoe de EU de volksgezondheid verbetert.