Dierenwelzijn en -bescherming: uitleg over EU-wetgeving (video’s)
De EU heeft enkele van de strengste normen voor dierenwelzijn ter wereld. Ontdek hoe de wetgeving boerderij- en laboratoriumdieren, wilde dieren en huisdieren beschermt.
De Europese Unie pleit al 40 jaar voor dierenwelzijn en wordt algemeen erkend als wereldleider, met een aantal van de strengste normen voor dierenwelzijn ter wereld. EU-regels hebben ook een positieve invloed gehad op de wetgeving in derde landen. Deze gaan vooral over landbouwdieren (op de boerderij, tijdens het transport en het slachten), maar ook over wilde dieren, laboratorium- en huisdieren.
De Unie en de lidstaten zullen, omdat dieren bewuste wezens zijn, ten volle rekening houden met de eisen van dierenwelzijn
Welzijn van boerderijdieren
Volgens een speciale Eurobarometer in mei 2021 over de houding van Europeanen ten opzichte van dierenwelzijn, zei 82 procent dat het welzijn van boerderijdieren beter beschermd moet worden dan het nu is.
De eerste EU-regels die boerderijdieren beschermen dateren van de jaren 70. De 1998 richtlijn voor de bescherming van landbouwdieren legde een algemene standaard vast voor de bescherming van alle dieren voor de productie van voeding, wol, huiden, pels en andere landbouwdoeleinden - inclusief vis, reptielen en amfibieën - en is gebaseerd op het Europees Verdrag inzake de bescherming van landbouwdieren van 1978
EU-regels inzake dierenwelzijn omvatten de zogezegde “vijf vrijheden”:
- Vrij van honger en dorst
- Vrij van ongemak
- Vrij van pijn, verwonding en ziekte
- Vrij om normaal gedrag te vertonen
- Vrij van angst en leed
Andere EU-regels bepalen de normen rond het welzijn van landbouwdieren tijdens de verdoving en het slachten, en kweekomstandigheden van specifieke categorieën van dieren zoals kalveren, varkens en legkippen.
In oktober 2018, namen EP-leden nieuwe wetgeving aan over geneesmiddelen voor dieren om het gebruik van geneesmiddelen te beperken die de slechte leefomstandigheden compenseren of die dieren sneller moeten doen groeien.
In overeenstemming met het Commissievoorstel van de nieuwe “van boer tot bord”-strategie voor een duurzamere landbouw, evalueert de Europese Commissie op dit moment alle EU-wetgeving over het welzijn van landbouwdieren.
Oproep van het Parlement voor betere bescherming van vervoerde dieren
EU-regels voor de bescherming en het welzijn van dieren tijdens transport werden in 2004 goedgekeurd. In een resolutie die op 14 februari 2019 werd goedgekeurd, riep het Parlement echter op voor strengere controles, zwaardere straffen en kortere reistijden.
Op 19 juni 2020 creëerde het Parlement een onderzoekscommissie voor mogelijke schendingen van de toepassing van de EU-wetgeving inzake dierenwelzijn tijdens het transport in en buiten de EU.
Tijdens een debat op 2 december 2020 vroegen leden van het Europees Parlement landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski ervoor te zorgen dat het EU-landbouwbeleid het welzijn van dieren tijdens het transport verbetert. Ze riepen de Commissie op om de verkorting van de toeleveringsketens te steunen, het vervoer van vlees in plaats van levende dieren aan te moedigen en te garanderen dat de invoer voldoet aan de EU-normen voor dierenwelzijn.
In april 2021 zei de Enquêtecommissie voor de bescherming van dieren tijdens het vervoer (ANIT) dat het niet handhaven van de huidige regels voor dierenwelzijn tijdens het vervoer onaanvaardbaar is en riep op tot concrete actie om het probleem te verhelpen, inclusief inbreukprocedures tegen lidstaten die bestaande EU-regels niet afdwingen.
De commissie stelde systematische inbreuken vast op de toepassing van de huidige regels om dieren te beschermen tijdens het transport. Tijdens de plenaire sessie in januari 2022 werd gestemd over het commissierapport.
Europarlementariërs willen landbouw in kooien verbieden
In reactie op het Europese burgerinitiatief "End the Cage Age", ondertekend door 1,4 miljoen mensen uit de hele EU, riepen EP-leden op 10 juni de Commissie op om met een voorstel te komen om de landbouw in kooien in de EU tegen 2027 te verbieden.
Lees hoe je je kunt inschrijven voor of bijdragen aan een Europees burgerinitiatief.
Bescherming van wilde dieren
De 500 wilde vogels die natuurlijk voorkomen in de EU worden beschermd door de vogelrichtlijn, terwijl de habitatrichtlijn zeldzame, bedreigde of endemische diersoorten en hun kenmerkende habitat wil beschermen.
Het EU-Bestuiversinitiatief werd in 2018 gelanceerd om het afnemende aantal wilde bestuivende insecten aan te pakken, voornamelijk bijen. Desondanks wil het Parlement een verder verminderd gebruik van pesticiden en meer financiering voor onderzoek. In een rapport dat in januari 2018 werd aangenomen, vroeg het Parlement al om regionale en lokale bijensoorten beter te beschermen.
In juni 2021, bij de stemming over de EU-biodiversiteit voor 2030, riepen de leden op tot een dringende herziening van het EU-bestuiversinitiatief met daarin: een nieuw EU-breed monitoringkader voor bestuivers met duidelijke tijdgebonden doelstellingen en indicatoren, inclusief impactindicatoren en capaciteitsopbouw.
Walvissen en dolfijnen worden beschermd tegen het vangen en doden in EU-wateren. De EU is ook altijd al een verdediger geweest van de volledige toepassing van het moratorium op de commerciële walvisvangst dat sinds 1986 ingevoerd werd.
Een EU-wetgeving bant ook de handel in zeehondenproducten.
Er is ook wetgeving over vangmethoden, die het gebruik van wildklemmen verbiedt om wilde dieren te vangen in de EU en die diervriendelijke maatstaven bepaalt.
De EU voert de Overeenkomst uit inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten (CITES) maar gaat bovendien verder dan de voorschriften via de EU-verordeningen voor handel in wilde dieren om te vermijden dat de handel in dergelijke producten zou leiden tot de bedreiging van diersoorten.
In juni 2021 nam het Parlement haar standpunt aan over de EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030: de natuur terug in ons leven brengen, dat deel uitmaakt van de Europese Green Deal.
Dierentuinen
De EU-wetgeving over het houden van wilde dieren in dierentuinen wil de rol van de EU versterken in de bescherming van biodiversiteit en in het bepalen van normen voor beschermingsmaatregelen, inclusief gepaste accommodatie voor dieren.
Dierproeven voor wetenschappelijke doeleinden
De EU heeft een wettelijk kader gecreëerd voor de regulering van dierproeven voor de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen, fysiologische studies en het testen van voedingssupplementen en chemicaliën. De regels zijn gebaseerd op de “drie V’s”:
- Vervanging (het gebruik van alternatieve methoden bevorderen)
- Vermindering (minder dieren proberen te gebruiken voor hetzelfde doel)
- Verfijning (inspanningen om pijn en lijden te minimaliseren).
Dierproeven voor cosmetica en de marketing van dergelijke producten is verboden in de EU. In een resolutie die op in 2018 werd aangenomen, eiste het Parlement een wereldwijde ban op dierproeven voor cosmetica.
Het Parlement wil nog een stapje verder gaan. In september riep het op tot alternatieve testmethoden om het gebruik van dieren in onderzoek en testen geleidelijk stop te zetten.
Bescherming van huisdieren
Om een einde te maken aan de illegale handel in honden en katten, vroeg het Parlement - in een resolutie die op 12 februari 2020 werd goedgekeurd - naar een EU-wijd actieplan, strengere sancties en de verplichte registratie van huisdieren
Om in te gaan op de bezorgdheden van Europese burgers, die huisdieren als deel van hun familie beschouwen, werd katten- en hondenpels sinds 2008 verboden in de EU. De wetgeving verbiedt de verkoop en de import of export van katten- en hondenpels en alle verwante producten.
Dankzij geharmoniseerde EU-regels over het reizen met huisdieren, zijn mensen vrij om met hun huisvrienden binnen de EU te reizen. Het dierenpaspoort of het gezondheidscertificaat voor dieren is de enige vereiste voor honden, katten en fretten om over de EU-grenzen te reizen, met bepaalde uitzonderingen.
