CO2-lek: Parlement wil bedrijven stoppen die emissieregels omzeilen
Het Parlement wil een ambitieuzere CO2-heffing op geïmporteerde goederen om te voorkomen dat bedrijven buiten de EU verhuizen om emissienormen te omzeilen. Dit staat bekend als een CO2-lek.
Terwijl de Europese industrie worstelt om te herstellen van de Covid-19-crisis en de impact van de oorlog in Oekraïne, probeert de EU haar klimaatverplichtingen na te komen en tegelijkertijd banen en productieketens in de EU te behouden.
Ongeveer 27% van de wereldwijde CO2-emissies door brandstofverbranding is afkomstig van internationaal verhandelde goederen en de emissies van de EU-invoer zijn gestegen, waardoor de klimaatinspanningen ervan worden ondermijnd.
Ontdek hoe het EU-herstelplan van een duurzaam en klimaatneutraal Europa een prioriteit zal maken
Wat is een CO2-lek?
Een CO2-lek vindt plaats wanneer een bedrijf zijn fabriek verplaatst naar een derde land om strenge EU-normen te vermijden.
Hoe kan de EU een CO2-lek oplossen
De inspanningen van de EU om de CO2-voetafdruk te verkleinen in het kader van de Europese Green Deal en de ambitie om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn, zouden verzwakt kunnen worden door minder klimaatambitieuze landen. Om dit te voorkomen, heeft de Commissie in juli 2021 een mechanisme voor aanpassing van het CO2-limiet (CBAM) voorgesteld. Dit mechanisme zal een CO2-heffing toepassen op de invoer van bepaalde goederen van buiten de EU. Het CBAM maakt ook deel uit van een reeks wetten die worden aangepast in het kader van het pakket "Fit for 55 in 2030", om de Europese klimaatwet te verwezenlijken door de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met ten minste 55% te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990.
Lees meer over het EU-beleid om de koolstofuitstoot te verminderen.
Hoe zou een Europese CO2-heffing werken?
Als producten afkomstig zijn uit landen met minder ambitieuze regels dan in de EU, wordt de heffing toegepast, zodat het geïmporteerde product niet goedkoper is dan hetzelfde EU-product.
Gezien het risico dat vervuilende sectoren de productie verplaatsen naar landen met minder strenge broeikasregels, wordt CO2-heffing gezien als een essentiële aanvulling op het bestaande EU-systeem voor emissierechten, het emissiehandelssysteem (ETS).
Bestaande maatregelen voor CO2-beprijzing in de EU: het ETS
Onder het huidige emissiehandelssysteem (ETS) dat financiële prikkels biedt om de uitstoot te verminderen, moeten energiecentrales en industrieën een vergunning hebben voor elke ton CO2 die ze produceren. De prijs van die vergunningen wordt bepaald door vraag en aanbod. Door de recente economische crisis viel de behoefte aan vergunningen samen met de prijs, waardoor bedrijven minder worden gestimuleerd om in groene technologieën te investeren.
Om dit probleem op te lossen, zal de EU het emissiehandelssysteem hervormen - zoals voorzien in het "Fit for 55"-pakket.
Regels inzake het mechanisme voor koolstofgrenscorrectie
Na een voorlopig akkoord met de EU-landen in december 2022 heeft het Parlement in april 2023 de regels voor het koolstofgrensaanpassingsmechanisme goedgekeurd. Het zal betrekking hebben op goederen van energie-intensieve industrieën zoals ijzer, staal, cement, aluminium, meststoffen en waterstof.
De CBAM is in eerste instantie van toepassing op directe emissies - broeikasgassen die worden uitgestoten vanaf het tijdstip van de productie van goederen tot de invoer van die goederen in de EU. Maar in de toekomst zal het ook gelden voor indirecte emissies - afkomstig van de productie van elektriciteit die wordt gebruikt om de onder de wetgeving vallende goederen te produceren.
Wie gaat de heffing betalen?
Importeurs zullen het verschil moeten betalen tussen de koolstofprijs die in het land van productie wordt betaald en de prijs van de ETS-koolstofemissierechten van de EU. Zij zullen op kwartaalbasis verslag moeten uitbrengen over de directe en indirecte emissies van de in het voorgaande kwartaal ingevoerde goederen en over de eventueel in het buitenland betaalde koolstofprijs.
Wanneer geldt de nieuwe koolstofheffing?
De duur van de overgangsperiode en de volledige invoering van de CBAM zullen worden gekoppeld aan de geleidelijke afschaffing van gratis emissierechten in het kader van de ETS en zullen dus geleidelijk worden ingevoerd tussen 2026 en 2034.
Waarvoor zal het geld dat via de EU-koolstofheffing wordt verzameld, worden gebruikt?
De leden van het Europees Parlement steunden het voorstel van de Commissie om de inkomsten te gebruiken als nieuwe eigen middelen voor de EU-begroting.
Daarnaast moet ten minste de financiële waarde naar de minst ontwikkelde landen gesluisd worden om hen te helpen bij het koolstofarm maken van hun productie-industrie.
Meer lezen over EU-maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan: