Eerlijke minimumlonen: actie nodig voor menswaardige levensomstandigheden in de EU
Het Parlement heeft nieuwe regels goedgekeurd om ervoor te zorgen dat de minimumlonen in de EU een fatsoenlijke levensstandaard garanderen. Lees er hier meer over.
Het Parlement roept al een aantal jaren op tot EU-maatregelen om alle werknemers een fatsoenlijk inkomen te garanderen. Armoede van werknemers in de Europese Unie is de afgelopen tien jaar toegenomen en economische recessies, zoals tijdens de wereldwijde coronacrisis, tonen aan dat fatsoenlijke minimumlonen een belangrijke rol spelen bij de bescherming van werknemers met lage lonen, aangezien zij kwetsbaarder zijn.
In september 2022 hebben de Europarlementariërs nieuwe regels aangenomen om de toereikendheid van de minimumlonen te verbeteren. Ze verwachten dat de regels ervoor zullen zorgen dat de lonen in de EU-landen daadwerkelijk stijgen, dat concurrentie op het gebied van arbeidskosten op de interne markt wordt vermeden, en dat de loonkloof tussen mannen en vrouwen kleiner wordt, aangezien bijna 60% van de werknemers met een minimumloon in de EU een vrouw is.
Lees ook: hoe verbetert de EU werknemersrechten en arbeidsomstandigheden
Wat houdt de nieuwe EU-wetgeving inzake minimumlonen in?
De EU-landen zullen ervoor moeten zorgen dat hun nationaal wettelijk minimumloon een degelijke levensstandaard mogelijk maakt. Om te bepalen hoeveel dat is, kunnen zij gebruik maken van instrumenten zoals:
- Een nationaal pakket van goederen en diensten tegen realistische prijzen, waarin ook culturele, educatieve en sociale activiteiten kunnen worden opgenomen
- Vergelijking van het minimumloon met internationaal veel voorkomende referentiewaarden, zoals 60% van het bruto mediaanloon of 50% van het bruto gemiddelde loon
- De vergelijking van het nettominimumloon met de armoedegrens
- De koopkracht van het minimumloon
Andere maatregelen die de nationale regeringen zullen moeten nemen, zijn onder andere:
- Het bevorderen van collectieve onderhandelingen over loonbepaling
- De wettelijke minimumlonen ten minste om de twee jaar aanpassen, of ten minste om de vier jaar voor de landen die een mechanisme van automatische indexering toepassen
- Arbeidsinspecties uitvoeren om naleving te waarborgen en misbruik op de werkplek aan te pakken
- Ervoor zorgen dat werknemers toegang hebben tot geschillenbeslechting en recht hebben op schadevergoeding
Zullen alle EU-landen hetzelfde minimumloon hebben?
Nee. Elk land bepaalt het minimumloon op basis van de sociaal-economische omstandigheden, de koopkracht, de arbeidsproductiviteit en de nationale ontwikkelingen.
Landen waar de lonen uitsluitend via collectieve overeenkomsten worden vastgesteld (zie hieronder), zullen niet verplicht zijn een wettelijk minimumloon in te voeren.
Waarom is een wet inzake het minimumloon nodig op EU-niveau?
Het minimumloon is het laagste loon dat werknemers ontvangen voor de werkzaamheden die zij verrichten. Hoewel alle EU-landen een minimumloon hanteren, dekt deze beloning in de meeste lidstaten vaak niet alle kosten van levensonderhoud. Zo’n 7 op de 10 werknemers in de EU met een minimumloon konden in 2018 maar met moeite de eindjes aan elkaar knopen.
Minimumlonen in de EU
Anno 2021 lopen de maandelijkse minimumlonen in de EU sterk uiteen: van € 332 in Bulgarije tot € 2.256 in Luxemburg. Dit is grotendeels te wijten aan het verschil in de kosten van levensonderhoud.
Bekijk meer statistieken over minimumlonen in de EU-landen
Er worden in de EU-landen twee soorten minimumloon gehanteerd:
- Wettelijk minimumloon: in de meeste EU-landen wordt een wettelijk minimumloon gehanteerd, dat geregeld wordt door middel van statuten of formele wetten.
- Collectief overeengekomen minimumlonen: in zes EU-landen (Cyprus, Denemarken, Finland, Italië, Oostenrijk en Zweden) worden de lonen bepaald via collectieve overeenkomsten tussen vakbonden en werkgevers. Deze overeenkomsten omvatten in bepaalde gevallen ook minimumlonen.
Meer lezen over de dingen die de EU doet om de rechten van werknemers te verbeteren:
Dit artikel werd voor het eerst gepubliceerd in 2021. Het werd bijgewerkt om rekening te houden met het akkoord tussen het Parlement en de Raad, dat in september 2022 werd goedgekeurd door de EP-leden.
