Vervuiling van grond-en oppervlaktewater - wat doet de EU? 

Volgens het Europese Milieuagentschap (Engels) is watervervuiling in de EU afgenomen tussen 1990 en 2010. Sindsdien is deze vooruitgang vertraagd, met vervuiling in 58% van het oppervlaktewater sinds 2016. Bovendien heeft slechts 42% van de oppervlaktewateren en 77% van het grondwater een "goede chemische toestand”. 

In een resolutie uit 2020 over de uitvoering van de EU-waterwetgeving riep het Europees Parlement de Europese Commissie op om alle noodzakelijke maatregelen te nemen om een goede chemische toestand te bereiken en om krachtig EU-breed op te treden wanneer EU-landen niet voldoen aan de normen rond milieukwaliteit. Het benadrukte dat stoffen die de drinkwaterkwaliteit beïnvloeden, prioriteit moeten krijgen bij het in de gaten houden van de kwaliteit van het water.

In lijn met de zero pollution-ambitie van de Europese Green Deal (Engels) heeft de Commissie in oktober 2022 een voorstel ingediend om de lijsten van vervuilende stoffen in oppervlaktewater en grondwater die moeten worden gecontroleerd en beheerd te herzien. Dit voorstel beoogt niet alleen de bescherming van zoetwaterlichamen, maar ook het aanpakken van tekortkomingen in het huidige kader met betrekking tot chemische vervuiling in wateren en het mogelijk maken van een snellere aanpassing aan wetenschappelijke ontwikkelingen.

Wat het Parlement voorstelt 

In Juni 2023, heeft de milieucommissie van het Parlement haar standpunt aangenomen over de bescherming van grondwater en oppervlaktewater tegen vervuiling en de verbetering van de normen voor waterkwaliteit. Deze nieuwe wet herziet de Europese Richtlijnen rond  water, grondwater en milieukwaliteitsnormen (oppervlaktewater). Het doel is om de menselijke gezondheid en natuurlijke ecosystemen beter te beschermen tegen vervuilende stoffen.

Controlelijst moet niet worden gelimiteerd 

Europese parlementsleden stellen voor dat de controlelijst niet beperkt moet blijven tot een maximumaantal stoffen zoals voorgesteld door de Commissie. Ze willen dat deze regelmatig wordt bijgewerkt om gelijke tred te houden met nieuwe wetenschappelijke inzichten en de snel evoluerende opkomst van nieuwe chemicaliën.

Leden van het Europees Parlement willen dat een aantal stoffen aan de controlelijst wordt toegevoegd zodra geschikte monitoringsmethoden zijn geïdentificeerd, inclusief ‘microplatics’.

Voorkom vervuiling van grondwater 

Om het grondwater beter te beschermen, eisen de Europarlementariërs dat de drempelwaarden - de kwaliteitsnormen om de chemische toestand te beoordelen - 10 keer lager zijn voor grondwater dan die voor oppervlaktewater.

Ze willen ook dat een subset van specifieke PFAS-stoffen wordt toegevoegd aan de lijst van verontreinigende stoffen voor grondwater, omdat deze stoffen zijn aangetroffen bij meer dan 70% van de meetpunten voor grondwater in de EU. Europese parlementsleden pleiten voor strengere normen voor glyfosaat, bisfenol, atrazine, farmaceutica en pesticiden.

Vervuilers moeten betalen

Het rapport stelt ook dat producenten van producten die vervuilende stoffen bevatten moeten bijdragen aan de kosten van monitoring.

Behandeling van stedelijk afvalwater 

Stedelijk afvalwater kan een nieuwe bron van watervervuiling zijn. Het Parlement werkt aan regels om de behandeling en het hergebruik van afvalwater te verbeteren om zo het milieu en de volksgezondheid te beschermen.


Stedelijk afvalwater moet beter gecontroleerd worden op chemische verontreinigingen, waaronder de ‘forever chemicals’(PFAS), microplastics en ziekteverwekkers (zoals virussen en bacteriën).


Om waterschaarste aan te pakken, willen Europarlementariërs dat EU-landen waterbesparings- en hergebruikplannen opstellen.

Volgende stappen 

Het Parlement is tijdens de plenaire vergadering van september 2023 overeengekomen over zijn onderhandelingsmandaat. Gesprekken met nationale regeringen over de uiteindelijke vorm van de wet kunnen beginnen zodra de Raad zijn standpunt heeft aangenomen.


In september 2023 bereikte het Parlement overeenstemming (Engels) over zijn onderhandelingsmandaat voor grondwater- en oppervlaktewaterbescherming en in oktober 2023 nam het zijn onderhandelingsmandaat voor de behandeling van stedelijk afvalwater aan. De besprekingen met de nationale regeringen over de definitieve vorm van de wetgevingsteksten kunnen beginnen zodra de Raad zijn standpunt heeft bepaald.


Ontdek wat de EU doet om luchtvervuiling tegen te gaan.