Uitbreiding: hoe worden EU-landen lid van de EU?
Ontdek hoe de EU-uitbreiding werkt, en hoe landen zich kunnen aansluiten bij de Europese Unie
Een aantal landen heeft zich kandidaat gesteld om toe te treden tot de EU. Maar het is een lang proces dat veel voorbereiding vraagt. Lees verder om te ontdekken hoe het werkt.
Welke landen willen zich aansluiten bij de EU?
De huidige kandidaat-lidstaten zijn Albanië, Noord-Macedonië, Montenegro, Servië en Turkije, en sinds 23 juni 2022 Oekraïne en Moldavië . Bosnië en Herzegovina, Georgië en Kosovo zijn mogelijke kandidaten.
Deze landen genieten van EU-financiering, toegespitst beleidsadvies en Associatieovereenkomsten, waardoor ze een uitgebreide toegang krijgen tot de interne markt van de EU.
In maart 2022 hebben Oekraïne, Georgië en Moldavië zich kandidaat gesteld om toe te treden tot de EU. Het Parlement riep op om "zonder uitstel" de status van kandidaat-lidstaat van de EU te verlenen aan Oekraïne en Moldavië, en aan Georgië zodra dit land de nodige hervormingen heeft uitgevoerd.
In een toespraak voor de EU-leiders aan het begin van een EU-top op 23 juni 2022 over dit onderwerp, zei Parlementsvoorzitter Roberta Metsola dat dit de EU sterker zou maken: “We moeten duidelijk zijn dat dit niet zomaar een symbolische daad is, maar dat dit de EU, Oekraïne en Moldavië sterker zal maken. Het zal onze en hun bevolking aantonen dat onze waarden er belangrijker zijn dan woorden. Dat hoop resultaten kan opleveren. En andere landen die wachten - die in de Westelijke Balkan - moeten ook zien dat hoop tot resultaten leidt. Het is tijd."
Tijdens de top erkenden de EU-landen Oekraïne en Moldavië als kandidaat-lidstaten, en Georgië en Bosnië-Herzegovina als potentiële kandidaat-lidstaten, wat betekent dat deze landen aanvullende hervormingen moeten uitvoeren.
Wat zijn de criteria om een kandidaat-lidstaat te worden?
Om een aanvraag te kunnen doen voor EU-lidmaatschap, moet het land Europees zijn en de democratische waarden van de EU respecteren. Het moet ook stabiele instellingen hebben om de handhaving van democratie en de rechtstaat te kunnen garanderen; en de capaciteit om de verplichtingen van het EU-lidmaatschap op zich te nemen en uit te voeren.
Hoe werkt het toetredingsproces?
Een land kan een officiële kandidaat worden zodra het voldoet aan de fundamentele politieke, economische en hervormingscriteria. Dan kunnen de formele onderhandelingen van start gaan over de 35 hoofdstukken rond verscheidene beleidsdomeinen van de EU. Nadat de onderhandelingen en hervormingen afgehandeld zijn, wordt een Toetredingsverdrag opgemaakt, maar dat bekrachtigd moet worden door alle huidige EU-lidstaten en door het land zelf, voor het land lid kan worden van de EU.
Wat is de rol van het Parlement?
EP-leden debatteren en stemmen over jaarlijkse voortgangsverslagen van elk land, die de mogelijkheid bieden om aandachtspunten aan te duiden.
Ook de goedkeuring van het Parlement is nodig vóór een land kan toetreden tot de EU.
Hoe is de situatie de voorbije jaren veranderd?
De Europese Commissie publiceerde op 6 februari 2018 haar Uitbreidingsstrategie Nota. Daarin staat 2025 als streefdoel voor de toetreding van Servië en Montenegro. Diezelfde dag bespraken vertegenwoordigers van de Commissie de strategie met EP-leden tijdens de plenaire sessie in Straatsburg. EP-leden onthaalden de strategie ruim positief, maar benadrukten de noodzaak voor hervormingen in de Westelijke Balkan.
Tijdens een EU-top met de Westelijke Balkan in Brdo pri Kranju in Slovenië op 6 oktober 2021, herhaalden de EU-leiders hun steun voor de landen en stelden een reeks initiatieven voor om de regio een stimulans te geven.
Het Parlement blijft de EU-toetreding van de Westelijke Balkanlanden steunen. In een resolutie die juni 2020 werd aangenomen, riepen de Europarlementariërs de EU op om meer actie te ondernemen om van het toetredingsproces van deze landen een succes te maken.
In een resolutie die in oktober 2019 werd aangenomen, sprak het Parlement zijn teleurstelling uit omdat Albanië en Noord-Macedonië niet konden beginnen aan de toetredingsonderhandelingen. Ze benadrukten dat het uitbreidingsproces een beslissende rol gespeeld heeft in de stabilisatie van de Westelijke Balkan.