Persvrijheid beschermen tijdens de Covid-19-pandemie
De Covid-19-crisis heeft de mediasector zwaar getroffen tijdens een cruciale periode waarin nauwkeurige informatie bieden en nepnieuws over de pandemie tegengaan essentieel zijn.
De sector ziet een enorme daling in de reclame-inkomsten en het Parlement vreest dat de verergerende financiële situatie kan betekenen dat nieuwsorganisaties niet langer duidelijke en feitelijke informatie kunnen geven en desinformatie over de coronapandemie kunnen tegengaan.
In een resolutie die op 17 april werd goedgekeurd, zeiden EP-leden dat desinformatie over Covid-19 een probleem voor de volksgezondheid is, dat alle burgers toegang moeten hebben tot accurate en geverifieerde informatie, en dat vrije, onafhankelijke en voldoende gefinancierde media noodzakelijk zijn voor de democratie.
De vrijheid van meningsuiting, mediavrijheid en pluralisme zijn verankerd in de EU-Handvest van Fundamentele Rechten, en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Noodfonds om media te steunen
Om te helpen met de kritieke toestand van de media, vroegen leden van de Parlementaire cultuurcommissie aan de Europese Commissie om de mogelijkheid te bekijken voor een noodfonds voor media en pers.
Sommige maatregelen werden al van kracht om mediavrijheid te steunen en journalisten te beschermen. In maart 2020 maakte de Europese Unie €5,1 miljoen euro beschikbaar om projecten te financieren die schendingen van persvrijheid opsporen en voorkomen, bedreigingen voor het pluralisme detecteren en grensoverschrijdend onderzoek steunen.
Ontdek welke 10 maatregelen de EU al genomen heeft om de pandemie in te dammen.
Internationale Dag van de Persvrijheid
3 mei markeert Internationale Dag van de Persvrijheid. Verslaggevers Zonder Grenzen (VZG) hebben net de 2020 editie van de wereldranglijst van persvrijheid gepubliceerd, wat ook rekening houdt met bedreigingen voor vrije en eerlijke journalistiek tijdens de corona-uitbraak.
Europa bevestigd als veiligste plek voor journalisten
Volgens de 2020 ranglijst, blijft Europa het continent dat de meeste persvrijheid garandeert. EU-landen worden vooral als ‘goed’ of ‘degelijk’ gerangschikt. Finland, Denemarken, Zweden en Nederland staan nog steeds aan de top met de beste scores. België staat op twaalfde plaats.
Ondanks het feit de EU de veiligste plek voor journalisten is, waarschuwt VZG dat er voorvallen waren waarbij journalisten geïntimideerd of bedreigd werden.
De risico’s nemen over de hele wereld toe
De noodmaatregelen die sommige regeringen genomen hebben als reactie op de Covid-19 uitbraak heeft een impact op de rangschikking van sommige landen, zoals China (177ste plaats), Iran (3 plaatsen gezakt naar 173 ste) en Irak (6 plaatsen gezakt naar 162ste).
Het Midden-Oosten en Noord-Afrika blijven de gevaarlijkste regio’s in de wereld voor journalisten, terwijl schendingen van persvrijheid in de regio Azië en Stille Oceaan het meest zijn toegenomen (met 1,7%).
VZG meldde al 11 gedode journalisten in 2020. 2019 was het minst dodelijke jaar in 16 jaar tijd met 49 vermoorde journalisten in de hele wereld, door de afname van dodelijke slachtoffers in gewapende conflicten (44% minder dan het jaar daarvoor).
Ondanks de positieve cijfers, is de algemene situatie omtrent mediavrijheid in de wereld verslechterd en is de vijandigheid tegenover journalisten toegenomen. Er zijn steeds minder landen die veilig worden beschouwd voor journalisten, met amper 24% van de landen 180 landen die als ‘goed’ of ‘behoorlijk goed’ gerangschikt worden in 2019 en 2020, vergeleken met 26% in 2018 en 27% in 2017.
Ongeveer 361 journalisten zijn op dit moment opgesloten, wat minder is dan 389 aan het einde van 2019. Bijna één derde hiervan zit in China. De rest wordt vooral vastgehouden in Egypte, Saoedi-Arabië, Syrië, Turkije, Vietnam, Iran, Bahrein en Jemen. Het aantal gegijzelde journalisten bleef stabiel in 2019. Ze bevinden zich in vier landen: Syrië, Jemen, Irak en Oekraïne. Voor 2020 zijn er nog geen cijfers beschikbaar.
De jaarlijkse rangorde van Verslaggevers Zonder Grenzen rangschikt 180 landen en regio’s volgens de mate van persvrijheid. Landen krijgen een score tussen 0 en 100 rekening houdend met pluralisme, media onafhankelijkheid, wettelijk kader, transparantie en de mate van mishandeling van journalisten. Hoe lager de score, hoe méér persvrijheid in het land.
Meer informatie
-
(open in nieuw tabblad)
Persbericht: Ministers van cultuur en media bespreken maatregelen om de cultuur en creatieve sector te helpen
- Raad van Europa: Platform voor de bescherming van journalistiek en veiligheid van journalisten
-
(open in nieuw tabblad)
Website: Europese Unie Agentschap voor Fundamentele Rechten
- Factsheet: de bescherming van fundamentele rechten in de EU
- Persbericht: EU moet helpen om de onafhankelijkheid van media te waarborgen
- Moord van Ján Kuciak: EP-leden eisen actie om journalisten in de EU te beschermen
- EP-leden roemen Daphne Caruana Galizia en eisen concrete actie
