De oorzaken van migratie onderzoeken – Waarom migreren mensen?
Er zijn vele redenen voor migratie. Ze variëren van veiligheid, demografie en mensenrechten tot armoede en klimaatverandering. Lees er meer over.
Het totaal aantal burgers van buiten de EU dat op 1 januari 2021 in de EU verbleef, bedroeg volgens Eurostat, het statistische bureau van de EU, 23,7 miljoen. Dit is 5,3% van de EU-bevolking. In de meeste EU-landen was de meerderheid van de buitenlanders afkomstig van buiten de EU.
Wat is migratie?
Migratie is de verplaatsing van mensen van de ene plaats naar de andere, om zich op een nieuwe locatie te vestigen. Migratie kan vrijwillig of onvrijwillig zijn, en kan verschillende redenen hebben, waaronder economische, ecologische en sociale kwesties.
Redenen voor migratie: “Push- en pullfactoren”
Pushfactoren zijn de redenen waarom mensen een land verlaten. Pullfactoren zijn de redenen waarom ze naar een bepaald land verhuizen. Er zijn drie belangrijke push- en pullfactoren.
Sociale en politieke factoren
Etnische, religieuze, raciale en culturele vervolging kunnen mensen dwingen om een land te verlaten. Een belangrijke factor kan oorlog zijn of (de bedreiging van) conflict en vervolging door de regering. Mensen die wegvluchten van gewapende conflicten, schendingen van mensenrechten of vervolging hebben meer kans om humanitaire vluchtelingen te worden. Dit heeft een invloed op waar ze zich vestigen omdat sommige landen een liberalere aanpak hebben dan anderen ten opzichte van humanitaire vluchtelingen. In de eerste plaats zullen deze mensen meestal kiezen om naar het dichtstbijzijnde veilige land te verhuizen dat asielzoekers aanvaardt. Het fundament van het internationaal humanitair recht wordt gevormd door de Geneefse Conventies (Engels). Deze conventies stellen regels op voor het gedrag in gewapende conflicten en streven ernaar de impact ervan te beperken.
Tijdens de afgelopen jaren vluchtten mensen massaal weg van conflict, terreur en vervolging richting Europa. Van de 384 245 asielzoekers die in 2022 bescherming kregen in de EU, was meer dan één vierde afkomstig van het door oorlog verscheurde Syrië, met Afghanistan en Venezuela op de tweede en derde plaats.
Demografische en economische factoren
Ook demografische veranderingen bepalen hoe mensen bewegen en migreren. Een groeiende, verouderende of jonge bevolking heeft een impact op economische groei en arbeidskansen in landen van oorsprong of op het migratiebeleid in bestemmingslanden.
Demografische en economische migratie is gerelateerd aan slechte arbeidsnormen, hoge werkloosheid en de algemene gezondheid van de economie van een land. Onder andere hogere lonen, betere arbeidskansen, een hogere levenstandaard en onderwijskansen zijn pull-factoren. Als de economische omstandigheden slecht zijn en het risico bestaat dat ze verder verslechteren, verhuizen waarschijnlijk meer mensen naar landen met betere vooruitzichten.
Volgens het Internationaal Arbeidsbureau van de VN (IAB of ook bekend als het ILO), waren er in 2019 ongeveer 169 miljoen mensen in de wereld die migreerden met het oog op werk, wat meer dan twee derde van alle internationale migranten vertegenwoordigde. Meer dan twee derde van alle arbeidsmigranten was geconcentreerd in hoge-inkomenslanden.
Milieu- en klimaatmigratie
Het milieu is altijd al een reden geweest voor migratie, omdat mensen vluchten van natuurrampen zoals overstromingen, orkanen en aardbevingen. Klimaatverandering zal naar verwachting zorgen voor meer extreme weersomstandigheden, wat betekent dat meer mensen op de vlucht zullen gaan.
Volgens de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), zijn “milieumigranten mensen die door plotse of geleidelijke veranderingen in hun omgeving, die hun leven of leefomstandigheden beïnvloeden, verplicht zijn om tijdelijk of permanent hun thuis te verlaten, en die ofwel binnen hun eigen land verhuizen of naar het buitenland gaan.”
Het is moeilijk om in te schatten hoeveel milieumigranten er zijn in de wereld omdat factoren zoals bevolkingsgroei, armoede, regeringsbestuur, veiligheid en conflict allemaal een impact hebben. De schattingen variëren van 25 miljoen tot 1 miljard tegen 2050.
Hoe pakt de EU deze oorzaken aan?
Gemakkelijkere toegang tot legale trajecten voor arbeidsmigranten
De Europese Unie stimuleert legale migratie om tekorten aan arbeidskrachten aan te pakken, ontbrekende vaardigheden aan te vullen en de economische groei te stimuleren. Deze omvatten:
- De Europese blauwe kaart: een werk- en verblijfsvergunning waarmee burgers van buiten de EU in een EU-land kunnen werken en wonen, op voorwaarde dat ze een diploma of een gelijkwaardig opleidingsniveau hebben en een werkaanbieding die aan een minimumsalaris voldoet.
- De gecombineerde vergunning: een gecombineerde werk- en verblijfsvergunning die door het EU-land voor maximaal twee jaar wordt toegekend.
- EU-status van langdurige inwoner: hiermee kunnen mensen van buiten de EU voor onbepaalde tijd vrij in de EU verblijven, werken en reizen.
Nieuwe migratie- en asielpact
Effectief omgaan met migratie om asielzoekers te ondersteunen en de buitengrenzen te beschermen, is al jaren een prioriteit van de EU. De EU werkt aan een nieuw migratie-en asielpact, waarbij in februari 2024 een voorlopige overeenkomst door het Parlement en de Raad werd bereikt met als doel de asiel- en migratiewetgeving van de EU te herzien (Engels).
Het pact introduceert verbeterde en snellere procedures (Engels) binnen het asiel- en migratiestelsel van de EU. Het herziet de Dublin-regelgeving, die bepaalt welk land verantwoordelijk is voor de verwerking van elke asielclaim. Het nieuwe systeem stelt verschillende soorten bijdragen (Engels) van EU-landen voor, variërend van de relocatie van asielzoekers uit het land van eerste binnenkomst, tot het terugsturen van personen die beschouwd worden geen verblijfsrecht te hebben. Het nieuwe stelsel is gebaseerd op solidariteit en flexibele vormen van ondersteuning, die in tijden van druk vereisten kunnen worden (Engels).
De overeenkomst moet formeel worden aangenomen door het Parlement en de Raad voordat het wet kan worden, wat naar verwachting in april 2024 zal plaatsvinden.
