Europese consumenten kunnen hun rechten binnenkort collectief verdedigen
- Consumenten worden beter beschermd tegen nationale en grensoverschrijdende “massaschade”
- Waarborgen tegen onrechtmatige rechtszaken door toepassing van het beginsel dat de verliezer betaalt
- Aangewezen consumentenorganisaties zullen vorderingen instellen namens de consument
Het Parlement heeft vandaag zijn steun uitgesproken voor nieuwe wetgeving die groepen consumenten in staat stelt hun krachten te bundelen en collectieve vorderingen in te stellen in de EU.
Met de nieuwe regels wordt een geharmoniseerd model voor representatieve vorderingen ingevoerd in alle lidstaten. Dit model zorgt ervoor dat consumenten goed worden beschermd tegen massaschade en voorziet tegelijk in passende waarborgen tegen misbruik van procesrecht.
Elke lidstaat moet ten minste één doeltreffend procedureel mechanisme instellen dat de bevoegde instanties (bijv. consumentenorganisaties of overheidsinstanties) in staat stelt een zaak voor de rechtbank te brengen met het oog op een gerechtelijk bevel (tot staking of verbod) of verhaal (schadeloosstelling). Het doel van de wetgeving is een beter functionerende interne markt door een einde te maken aan illegale praktijken en consumenten gemakkelijker toegang te bieden tot de rechter.
Meer rechten voor consumenten en waarborgen voor handelaren
Met het Europees model voor groepsvorderingen kunnen in plaats van advocatenkantoren alleen bevoegde entiteiten, zoals consumentenorganisaties, groepen consumenten vertegenwoordigen en een rechtszaak aanspannen.
Om grensoverschrijdende vorderingen voor de rechtbank te kunnen brengen, moeten de bevoegde entiteiten voldoen aan dezelfde criteria in de hele EU. Ze moeten een zekere mate van stabiliteit hebben en hun openbare activiteit kunnen aantonen. Daarnaast moeten ze kunnen bewijzen dat ze een non-profitorganisatie zijn. Voor binnenlandse vorderingen moeten de instanties aan de in de nationale wetgeving vastgelegde criteria voldoen.
De nieuwe regels bevatten ook een krachtige waarborg tegen onrechtmatige rechtszaken door het beginsel dat de verliezer betaalt. Dit betekent dat de in het ongelijk gestelde partij de procedurekosten moet betalen van de in het gelijkgestelde partij.
Daarnaast moet ook punitieve schadevergoeding worden vermeden om misbruik van representatieve vorderingen te voorkomen. Verder moeten de bevoegde instanties procedures vaststellen om belangenconflicten en externe beïnvloeding te voorkomen, met name wanneer die door een derde partij worden gefinancierd.
Collectieve vorderingen tegen bedrijven zijn mogelijk als wordt beweerd dat zij de EU-wetgeving hebben geschonden op het vlak van bijvoorbeeld gegevensbescherming, reizen en toerisme, financiële diensten, energie en telecommunicatie.
Tot slot is de richtlijn ook van toepassing op inbreuken op het consumentenrecht die al zijn beëindigd voordat de representatieve vordering werd ingesteld of afgesloten. In die gevallen moet de praktijk mogelijk nog steeds worden verboden om toekomstige problemen te voorkomen.
Rapporteur Geoffroy Didier (EPP, FR): “Met deze nieuwe richtlijn hebben we een balans gevonden tussen meer consumentenbescherming en voldoende rechtszekerheid voor bedrijven. In deze tijd waarin Europa door zwaar weer gaat, heeft de EU laten zien in staat te zijn zich aan te passen aan nieuwe situaties, de burgers beter te beschermen en hen de rechten te geven die ze nodig hebben om mondialisering en de uitwassen daarvan het hoofd te bieden”.
Volgende stappen
De richtlijn treedt twintig dagen na de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de EU in werking. De lidstaten krijgen vervolgens 24 maanden om de richtlijn om te zetten in nationaal recht en nog eens zes maanden om deze toe te passen. De nieuwe regels gelden voor representatieve vorderingen die op de datum van toepassing of daarna zijn ingesteld.
Achtergrond
De richtlijn representatieve vorderingen, in april 2018 voorgesteld door de Europese Commissie, werd in juni 2020 goedgekeurd door de onderhandelaars van het Europees Parlement en de EU-ministers. Het wetsvoorstel maakt deel uit van de new deal voor consumenten en is een reactie op een recente reeks schandalen door schendingen van de consumentenrechten door multinationale ondernemingen. In een aantal lidstaten kunnen consumenten al collectieve vorderingen instellen bij het gerecht, maar voortaan zal dit in alle landen van de EU mogelijk zijn.
Contact:
-
Ingelise DE BOER
Press OfficerPersvoorlichter