EP-journalistiekprijs 2023 naar internationaal consortium voor onderzoek naar ramp in juni met migrantenschip bij Pylos
Een Grieks-Duits-Brits consortium heeft de Daphne Caruana Galizia-prijs 2023 gewonnen voor hun onderzoek naar de Adriana-schipbreuk met meer dan 600 doden.
Dit gezamenlijke onderzoek van het Griekse onderzoekscentrum Solomon, in samenwerking met Forensis, de Duitse publieke omroep Strg_F/ARD, en de Britse krant The Guardian bracht aan het licht dat de dodelijkste migrantenschipbreuk in de recente geschiedenis het gevolg was van het optreden van de Griekse kustwacht. Uit het onderzoek blijkt ook dat de Griekse autoriteiten tegenstrijdige officiële verklaringen hebben afgegeven.
De prijsuitreiking vond plaats in de Daphne Caruana Galizia-perszaal van het Europees Parlement in Straatsburg. De ceremonie werd bijgewoond door Roberta Metsola, voorzitter van het Europees Parlement, Pina Picierno, ondervoorzitter voor de prijs, en Juliane Hielscher, voorzitter van de Berliner Presse Club, en vertegenwoordiger van de onafhankelijke jury van 28 leden uit heel Europa.
Voorzitter Metsola zei: “Vandaag, zoals elk jaar, eren we Daphne Caruana Galizia’s herinnering met een prijs die een krachtige herinnering is aan haar strijd voor waarheid en gerechtigheid. Journalisten over de hele wereld blijven het doelwit voor het doen van hun werk, maar ze weigeren om tot zwijgen te worden gedwongen. Dit Parlement staat aan hun zijde in deze langdurige strijd voor persvrijheid en mediapluriformiteit in Europa en daarbuiten.”
Tussen 3 mei en 31 juli 2023 dienden meer dan 700 journalisten uit de 27 EU-landen hun bijdragen in. Daaruit selecteerde de jury eerst twaalf kanshebbers, om daarna de uiteindelijke winnaar te kiezen.
Over het winnende stuk
In het onderzoek werden de gebeurtenissen rond de schipbreuk van de trawler Adriana op 14 juni van dit jaar onder de loep genomen. Het schip ging onder op zo’n vijftig zeemijlen van Pylos, in het zuidwesten van Griekenland. Bij de ramp kwamen meer dan 600 migranten om het leven, die een paar dagen daarvoor uit Libië waren vertrokken.
In het kader van het onderzoek zijn meer dan twintig interviews gehouden met overlevenden, en zijn gerechtelijke documenten en bronnen van de kustwacht onderzocht. In de bevindingen staat nauwkeurig omschreven dat de Griekse kustwacht kansen heeft laten liggen om het schip te redden en aangeboden hulp niet heeft aangenomen. Uit de getuigenissen van de overlevenden blijkt dat de trawler uiteindelijk is gezonken door de pogingen van de kustwacht om deze te slepen, wat de Griekse kustwacht heeft ontkend.
Forensis heeft de rampzalige nacht nagebootst met behulp van interactieve 3D-modellering van de trawler. Dit was mogelijk dankzij gegevens uit het logboek van de kustwacht, de getuigenis van de kapitein van het kustwachtschip, gegevens van vliegroutes, maritieme verkeersgegevens, satellietbeelden en video’s van nabijgelegen schepen, en andere bronnen.
De volgende teams hebben bijgedragen aan het onderzoek:
Voor Solomon: Stavros Malichudis, Iliana Papangeli en Corina Petridi;
Voor Forensis: Stefanos Levidis, Christina Varvia, Georgia Skartadou, Andreas Makas, Ebrahem Farooqui, Dimitra Andritsou, Peter Polack, Eyal Weizman, Jasper Humpert, Miriam Rainer, Salma Barakat, Zac Ioannidis en Elizabeth Breiner;
Voor StrgF/ARD: Armin Ghassim, Sulaiman Tadmory, Timo Robben en Sebastian Heidelberger;
Voor The Guardian: Giorgos Christides, Katy Fallon, Lydia Emmanouilidou en Julian Busch.
Over de prijs
De Daphne Caruana Galizia-prijs voor journalistiek werd in december 2019 via een besluit van het Bureau van het Europees Parlement in het leven geroepen als eerbetoon aan de Maltese onderzoeksjournaliste, blogster en anticorruptieactiviste die in 2017 met een autobom werd vermoord.
De prijs wordt elk jaar uitgereikt op de dag van de moord op Daphne Caruana Galizia, en vormt een erkenning van uitstekende verslaggeving ter bevordering of verdediging van de kernbeginselen en -waarden van de Europese Unie, zoals menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en mensenrechten.
Beroepsjournalisten en teams van beroepsjournalisten, ongeacht hun nationaliteit, kunnen meedingen naar de prijs. Daarvoor moeten ze diepgaande stukken indienen die in een van de 27 EU-landen zijn verschenen in de media (gedrukt of uitgezonden). Het doel van de prijs is om professionele journalistiek te ondersteunen en te benadrukken hoe belangrijk deze is om vrijheid, gelijkheid en kansen te waarborgen.
De onafhankelijke jury bestaat uit vertegenwoordigers van de pers en maatschappelijke organisaties uit de 27 EU-landen, en een vertegenwoordiger van de Internationale Federatie van Journalisten.
De prijs en het prijzengeld van 20 000 euro tonen aan dat het Europees Parlement onderzoeksjournalistiek oprecht steunt en het belang van vrije pers erkent.
In oktober 2021 werd de Daphne Caruana Galizia-prijs voor journalistiek uitgereikt aan de journalisten van het consortium Forbidden Stories die onderzoek hadden verricht in het kader van het Pegasusproject.
In oktober 2022 werd de prijs uitgereikt aan een coproductie van Découpages/Arte G.E.I.E voor een documentaire over Russische invloed in Afrika.
Wie was Daphne Caruana Galizia?
Daphne Caruana Galizia was een Maltese journaliste, blogster en anticorruptieactiviste. Ze bracht uitvoerig verslag uit over corruptie, witwaspraktijken, georganiseerde misdaad, de verkoop van staatsburgerschap en de rol van de Maltese regering in de Panama Papers. Caruana Galizia was het slachtoffer van intimidatie en bedreigingen. Op 16 oktober 2017 werd ze met een autobom vermoord. De verontwaardiging over de manier waarop de autoriteiten het moordonderzoek hadden aangepakt, leidde uiteindelijk tot het ontslag van Maltees premier Joseph Muscat. De EP-leden stonden kritisch tegenover het onderzoek. Daarom vroegen ze de Europese Commissie in december 2019 actie te ondernemen.
Het winnende artikel zal spoedig worden gepubliceerd in alle officiële EU-talen.
Contact:
-
John SCHRANZ
Press Officer -
Arianne SIKKEN
Persvoorlichter