Klauzula wzajemnej obrony: jaka rola UE?

Po atakach terrorystycznych w Paryżu Francja zwróciła się do państw członkowskich o pomoc, powołując się na tzw. klauzulę wzajemnej obrony zawartą w art. 42 (7) Traktatu o Unii Europejskiej. To pierwszy przypadek aktywowania tego artykułu. W rezolucji przyjętej w czwartek, 21 stycznia, posłowie stwierdzili, że współpraca w ramach klauzuli powinna być bodźcem do wzmocnienia europejskiego bezpieczeństwa i obronności i wezwali do większej roli instytucji UE. Więcej informacji w naszej infografice.

Klauzula wzajemnej obrony
Klauzula wzajemnej obrony

Artykuł 42 (7) Traktatu o UE


Klauzula została wprowadzona do Traktatu o Unii Europejskiej w 2009 roku. Stanowi ona, że w przypadku, gdy jakiekolwiek państwo członkowskie stanie się ofiarą napaści zbrojnej, pozostałe kraje "mają w stosunku do niego obowiązek udzielenia pomocy i wsparcia przy zastosowaniu wszelkich dostępnych im środków, zgodnie z art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych". Zobowiązania i współpraca w tej dziedzinie pozostają zgodne ze zobowiązaniami zaciągniętymi w ramach NATO.


Nie ustanowiono żadnej formalnej procedury dla powyższej klauzuli, a artykuł wprost nie nakłada obowiązku pomocy militarnej, a więc państwa neutralne – takie jak Austria, Finlandia, Irlandia, Szwecja – nadal mogą współpracować.


Jaka forma pomocy?


Prośbę o pomoc złożono 17 listopada 2015 roku. Od tego czasu Francja prowadzi bilateralne rozmowy z państwami członkowskimi, by zebrać informacje o tym, jaka pomoc jest dostępna. Niektóre państwa wyraziły gotowość do udziału w operacjach antyterrorystycznych w Syrii i Iraku, inne chcą zwiększyć swoją obecność w międzynarodowych misjach i umożliwić Francji przesunięcie wojsk do innych regionów.


Rola UE


Konkretna pomoc jest uzgadniana między państwami członkowskimi, dlatego rola UE jest ograniczona. UE może jednak ułatwić koordynacje procesu.


21 stycznia posłowie przyjęli rezolucję, w której stwierdzili, że aktywacja klauzuli " jest okazją do ustanowienia podstaw dla silnej i zrównoważonej Europejskiej Unii Obronnej". Posłowie zwrócili się do wysokiej przedstawiciel UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do zaproponowania praktycznych rozwiązań i wskazówek związanych z klauzulą.


Obserwuj Parlament Europejski na Twitterze, by być na bieżąco.

Artykuł 42 (7) Traktatu o UE

  • W przypadku gdy jakiekolwiek Państwo Członkowskie stanie się ofiarą napaści zbrojnej na jego terytorium, pozostałe Państwa Członkowskie mają w stosunku do niego obowiązek udzielenia pomocy i wsparcia przy zastosowaniu wszelkich dostępnych im środków, zgodnie z artykułem 51 Karty Narodów Zjednoczonych. Nie ma to wpływu na szczególny charakter polityki bezpieczeństwa i obrony niektórych Państw Członkowskich.
  • Zobowiązania i współpraca w tej dziedzinie pozostają zgodne ze zobowiązaniami zaciągniętymi w ramach Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, która dla państw będących jej członkami pozostaje podstawą ich zbiorowej obrony i forum dla jej wykonywania.

Więcej informacji