Jak Parlament walczy o równość płci w UE
Dowiedz się, jak UE i Parlament Europejski walczą o prawa kobiet i wzrost równość płci w pracy, polityce i innych obszarach.
Co UE robi aby zwalczyć nierówności między płciami?
Od początku swojego istnienia, Unia Europejska wspiera równość płci i bardziej socjalną Europę.
UE przyjmuje prawodawstwo, wydaje zalecenia i wymiany dobrych praktyk oraz zapewnia środki finansowe na wsparcie działań państw członkowskich. Koncepcje polityki UE w zakresie równości płci zostały ukształtowane przez orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Parlament Europejski regularnie przyjmuje sprawozdania z własnej inicjatywy dotyczące kwestii płci, wzywając do zwiększenia wysiłków na rzecz poprawy równości płci.
Parlament Europejski zawsze był bardzo aktywny w dążeniu do osiągnięcia równości kobiet i mężczyzn i ma stały komitet ds. Praw Kobiet i Równouprawnienia. Co roku Parlament obchodzi Międzynarodowy Dzień Kobiet (który przypada 8 marca) i podnosi świadomość o tej tematyce organizując wydarzenia.
W styczniu 2022 r. posłowie ponowili swoje wezwanie do ustanowienia nowego formatu Rady, w którym spotykaliby się ministrowie i sekretarze stanu odpowiedzialni za równość płci. Posłowie mają nadzieję, że taka nowa konfiguracja Rady pomoże w realizacji ważnych inicjatyw na rzecz równouprawnienia płci, takich jak ratyfikacja konwencji stambulskiej w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet.
W lutym 2021 r. Parlament przyjął rezolucję w sprawie oceny postępów poczynionych w zakresie praw kobiet w ciągu ostatnich 25 lat oraz wielu wyzwań, które wciąż przed nami stoją. Posłowie wyrazili zaniepokojenie pogorszeniem się sytuacją praw kobiet w niektórych krajach UE i ryzykiem, że równość płci może zejść na jeszcze dalszy plan. Parlament wezwał również Komisję Europejską do zagwarantowania, że prawa kobiet zostaną uwzględnione we wszystkich jej projektach, do opracowania konkretnych planów poprawy wskaźników ubóstwa wśród kobiet oraz do wzmocnienia wysiłków na rzecz zniwelowania różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn.
Kalendarium: kamienie milowe w walce o prawa kobiet w UE (wideo)
Tydzień równości płci w Parlamencie
Podkreślając wagę, jaką przywiązuje do równości płci, Parlament Europejski ustanowił w 2020 r. coroczny Europejski Tydzień Równości Płci. To możliwość dla parlamentarnych komisji, aby spojrzeć na obszary, którymi się zajmują, z perspektywy płci.
Prawa seksualne i reprodukcyjne kobiet
W czerwcu 2021 r. Parlament przyjął sprawozdanie wzywające kraje UE do ochrony i poprawy zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego kobiet. Posłowie chcą powszechnego dostępu do bezpiecznej i legalnej aborcji, wysokiej jakości antykoncepcji oraz edukacji seksualnej w szkołach podstawowych i średnich. Wezwali również do zwolnienia produktów menstruacyjnych z VAT.
W marcu 2022 r. Parlament przyjął trzeci unijny plan działania w sprawie równości płci, którego celem jest wspieranie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw w tym zakresie poza UE, a także zapewnienie powszechnego dostępu do nich w krajach UE.
Równouprawnienie płci w pracy
Urlop macierzyński, ojcowski i rodzicielski
W 2019 r., UE zatwierdziła nowe przepisy dotyczące urlopów rodzinnych i opiekuńczych oraz bardziej elastycznych warunków pracy, aby stworzyć więcej zachęt do promowania stopy zatrudnienia kobiet oraz dla ojców do korzystania z urlopu rodzinnego.
Prawodawstwo UE dotyczące równouprawnienia płci w pracy:
- przepisy dotyczące zatrudnienia (m.in równości wynagrodzenia, ubezpieczenia społecznego, warunków pracy lub molestowania)
- przepisy dotyczące samozatrudnienia
- prawo do urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego i rodzicielskiego
Luka w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn
Parlament apeluje również o wyraźne środki mające na celu zmniejszanie różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn, które w 2020 r. wynosiły średnio 13% w UE oraz różnicy w wysokości emerytur, która wynosiła 29% w 2019 roku. Posłowie wezwali także do podjęcia środków w celu zwalczanie ubóstwa kobiet, ponieważ kobiety są w większym stopniu na nie narażone niż mężczyźni.
W grudniu 2022 r. negocjatorzy Parlamentu i krajów UE uzgodnili, że unijne firmy będą zobowiązane do ujawniania informacji ułatwiających porównywanie wynagrodzeń osób pracujących dla tego samego pracodawcy, co pomoże ujawnić różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn.
W marcu 2023 r. Parlament przyjął te nowe, wiążące środki zapewniające przejrzystość wynagrodzeń. Jeżeli sprawozdawczość dotycząca wynagrodzeń wykaże różnicę w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn wynoszącą co najmniej 5%, pracodawcy będą musieli przeprowadzić wspólną ocenę wynagrodzeń we współpracy z przedstawicielami pracowników. Kraje UE będą zobowiązane nakładać kary, np. grzywny, na pracodawców naruszających przepisy. Ogłoszenia o pracę i tytuły stanowisk będą musiały być neutralne pod względem płci.
Aby przepisy weszły w życie, Rada musi jeszcze formalnie zatwierdzić porozumienie.
Więcej kobiet w ICT i naukach ścisłych
W sektorze nowych technologii w Europie występują duże różnice w sytuacji kobiet i mężczyzn - kobiety rzadziej podejmują studia w tej dziedzinie i są niedoreprezentowane na rynku pracy. W rezolucji przyjętej w 2018 r., Parlament Europejski wezwał kraje UE do wprowadzenia środków mających na celu zapewnienie pełnej integracji kobiet w sektorze technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), wspieranie edukacji i szkoleń w zakresie ICT oraz w nauk ścisłych i przedmiotów technicznych (takich jak nauka, technologia, inżynieria i matematyka).
Kobiety w zarządach firm
W listopadzie 2022 r. Parlament zatwierdził przełomowe przepisy dla zwiększenia równości płci w zarządach spółek. Dyrektywa ws. kobiet w zarządach wprowadza przejrzyste procedury rekrutacji w spółkach, tak aby do końca czerwca 2026 r. co najmniej 40% stanowisk dyrektorów niewykonawczych lub 33% wszystkich stanowisk dyrektorskich było obsadzone przez płeć.
Z przepisów wyłączone są małe i średnie przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 250 pracowników
Negocjatorzy Parlamentu Europejskiego i krajów UE osiągnęli wstępne porozumienie w sprawie parytetu płci w zarządach spółek giełdowych w UE w połowie tego roku. Kraje UE muszą wdrożyć nowe przepisy w ciągu dwóch lat.
Każde Państwo Członkowskie zapewnia stosowanie zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości.
Zapobieganie przemocy wobec kobiet
UE walczy z przemocą wobec kobiet na różne sposoby. Parlament wielokrotnie wzywał do wzmocnienia strategii UE w tej dziedzinie.
Parlament zwrócił uwagę na potrzebę zwalczania różnych form przemocy, w tym molestowania seksualnego, handlu ludźmi, zmuszania do prostytucji, okaleczania narządów płciowych kobiet, uporczywego nękania za pośrednictwem nowych technologii (cyberstalking) i przemocy w internecie.
W lutym 2021 r. posłowie wezwali Komisję Europejską do przedstawienia projektu dyrektywy UE zapobiegającej wszelkim formom przemocy ze względu na płeć i zwalczającej je. Komisja Europejska przedstawiła projekt Parlamentowi w marcu 2022 r. Parlament zatwierdził swoje stanowisko w lipcu 2023 r. i po negocjacjach z Radą, osiągnął w tej sprawie porozumienie w lutym 2024 roku.
Dowiedz się więcej o tym, jak UE walczy z przemocą ze względu na płeć.
Od polityki migracyjnej do handlu UE
Parlament wielokrotnie wzywał Komisję do zwiększenia spójności między strategiami w zakresie m.in. handlu, rozwoju, rolnictwa, zatrudnienia i migracji, a równością płci.
W rezolucji przyjętej w 2016 r., PE wezwał do opracowania ogólnounijnych wytycznych dotyczących płci w ramach szerszych reform dotyczących polityki migracyjnej i azylowej.
W sprawozdaniu przyjętym w 2018 r., posłowie do PE wezwali do bardziej wrażliwego na płeć podejścia w polityce dotyczącej zmian klimatycznych oraz do działania na rzecz wzmocnienia pozycji kobiet i ochrony najbardziej bezrbronnych osób.
Wszystkie umowy handlowe UE muszą zawierać wiążące i egzekwowalne przepisy zapewniające poszanowanie praw człowieka, w tym równości płci, zgodnie z rezolucją przyjętą w 2018 roku.
Kobiety w polityce
Parlament Europejski wielokrotnie wzywał do silnej koncentracji na równości płci w polityce, promując równy udział kobiet w procesach decyzyjnych na wszystkich szczeblach.
W rezolucji przyjętej w styczniu 2019 r., Parlament zdecydowanie zachęcił europejskie partie polityczne do przedstawienia zarówno posłów, jak i posłanek jako kandydatów do organów zarządzających Parlamentu Europejskiego w dziewiątej kadencji Parlamentu. W Parlamencie Europejskim, zaprzysiężonym w lipcu 2019, zasiada najwięcej kobiet w historii - stanowią 39,3% wszystkich posłów do PE, w porównaniu z 36,5% pod koniec ubiegłej kadencji Parlamentu.
Równość płci i pandemia COVID-19
Parlament obawia się, że kryzys koronawirusowy pogłębił istniejące nierówności między płciami. Pandemia może zepchnąć dodatkowe 47 milionów kobiet i dziewcząt na całym świecie poniżej granicy ubóstwa. Ponadto kobiety znajdują się na pierwszej linii frontu walki z COVID-19 – z 49 milionów pracowników służby zdrowia w UE 76% to kobiety. Pandemia dotknęła również sektory gospodarki, w których tradycyjnie zatrudnia się więcej kobiet, takie jak hotelarstwo, żłobki i prace domowe.
Fakty i liczby dotyczące wpływu Covid-19 na kobiety
Wzrost liczby nieodpłatnych prac opiekuńczych i pracy zdalnej w czasie pandemii uderzył w równowagę między życiem zawodowym a prywatnym kobiet oraz w ich zdrowie psychiczne. Dane liczbowe pokazują, że kobiety ucierpiały w tym zakresie bardziej niż mężczyźni.
Zapoznaj się z naszymi infografikami na temat pracy zdalnej, nieodpłatnej opieki i zdrowia psychicznego kobiet i mężczyzn w czasie pandemii COVID-19.
Dowiedz się więcej o działaniach UE w zakresie polityki społecznej:
Więcej informacji
-
(otwórz w nowej zakładce)
Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn
-
Opens in a new window
Raport na temat równości płci w UE (2023) [EN]
