E-demokracja w Unii Europejskiej: szanse i wyzwania

W 2016 r. 79% obywateli UE (w wieku 16-74) przynajmniej raz w tygodniu korzystało z Internetu - wynika z danych Eurostatu. Sieć powoli staje się ważnym kanałem komunikacji obywateli z politykami i urzędnikami. Nowe technologie mogą przyczynić się do zwiększenia zaangażowania obywateli w demokratyczny proces - stwierdzili posłowie w sprawozdaniu przyjętym w czwartek, 16 marca, na sesji plenarnej w Strasburgu.

Sprawozdanie posła Ramóna Jáuregui Atondo (S&D, Hiszpania) zpstało przyjęte większością 459, przeciw było 53 posłow, a 47 wstrzymało się od głosu.

W kontekście tegorocznych wyborów w kilku państwach europejskich często wspomina się o zagrożeniu atakami hakerskimi i o manipulacji opinią publiczną za pośrednictwem Internetu. Wszystkie głosy oddane w wyborach parlamentarnych, które odbyły się w środę w Holandii, zostały przeliczone ręcznie. Holenderski rząd podjął taką decyzję w obawie przed atakami hakerskimi. Od 2012 roku Francja pozwalała głosować przez Internet swoim obywatelom przebywającym poza granicami kraju, ale w tym roku, ze względu na obawy przed atakami, zawiesiła tę możliwość.

Przykładem państwa, które skutecznie zbudowało system głosowania przez Internet w wyborach lokalnych, państwowych i europejskich jest Estonia. Od 2005 odbyło się w niej 8 e-głosowań - na razie bez incydentów ze strony hakerów.

Ramón Jáuregui Atondo (S&D, Hiszpania), autor sprawozdania Parlamentu Europejskiego o potencjalnych szansach i zagrożeniach związanych z e-demokracją, powołuje się właśnie na przykład Estonii. Uważa, że zanim pozostałe państwa członkowskie zaczną wprowadzać podobne rozwiązania powinny zbudować bezpieczną infrastrukturę internetową związaną z tożsamością elektroniczną oraz zagwarantować powszechny dostępu do szybkiego Internetu.

Sprawozdanie formułuje następujące definicje:

• e-demokracja odnosi się do wykorzystania technologii informatycznych i komunikacyjnych (ICT) do stworzenia kanałów dla publicznych konsultacji i partycypacji (e-parlament, e-inicjatywa, e-głosowanie, e-petycje, e-konsultacje);
• e-rządzenie odnosi się do wykorzystania ICT do stworzenia różnych kanałów komunikacyjnych, które umożliwiają różnym zainteresowanym osobom wyrazić swoją opinię w procesie stanowienia prawa (np. publiczne konsultacje elektroniczne na temat ograniczeń prędkości w określonym miejscu lub na temat lokalnego budżetu);
• e-administracja odnosi się do użycia ICT w pracach sektora publicznego, w szczególności do zapewnienia obywatelom dostępu do informacji i usług publicznych drogą elektroniczną (np. zapłacenie mandatu).

Przykłady w UE

Traktat Lizboński powołał do życia Europejską Inicjatywę Obywatelską - działający od 2012 roku instrument demokracji uczestniczącej w UE. Inicjatywa umożliwia obywatelom UE zwrócenie się do Komisji Europejskiej z wnioskiem o ustanowienie konkretnego prawa, pod warunkiem że uda im się zebrać pod nim milion podpisów. Do tej pory udało się to trzykrotnie.

Poza tym każdy obywatel UE, każda osoba zamieszkała na terytorium UE i każda osoba prawna z siedzibą w UE ma też prawo składania petycji do Parlamentu Europejskiego. Wniosek może być zgłoszony nawet przez jedną osobę i musi dotyczyć kwestii wchodzącej w zakres działalności UE (np. prawa konsumenta, ochrona środowiska). Jeśli spełnione zostaną warunki spełnione zostaną, petycja zostanie wysłuchana na posiedzeniu Komisji ds. Petycji. Składanie petycji i śledzenie procedury jest możliwe za pośrednictwem specjalnego portalu internetowego.

We wtorek, 14 marca, Parlament przyjął sprawozdanie o wpływie technologii dużych zbiorów danych (big data) na prawa podstawowe, w którym skoncentrował się na kwestiach prywatności i ochrony danych.

Więcej informacji

• (otwórz w nowej zakładce) Ścieżka legislacyjna
• (otwórz w nowej zakładce) Ramón Jáuregui Atondo (S&D, Hiszpania)
• (otwórz w nowej zakładce) Najważniejszy temat: Jednolity rynek cyfrowy.
• (otwórz w nowej zakładce) Zapis debaty

W 2016 roku z Internetu korzystało regularnie (m.in. raz w tygodniu):

• 96% ludzi między 16 i 24 rokiem życia
• 88% ludzi między 25 i 54 rokiem życia
• 57% ludzi między 55 i 74 rokiem życia