Infografika: Nowe surowsze zasady dla żywności ekologicznej w UE

Posłowie wprowadzili zestaw ogólnounijnych przepisów obejmujących cały sektor rolnictwa ekologicznego w UE. Dowiedz się więcej o rynku żywności ekologicznej i proponowanych zmianach.

Obrazek przedstawiający traktor na farmie.
Nowe surowsze zasady dla żywności ekologicznej w UE.

Coraz więcej konsumentów w UE kupuje żywność produkowaną przy użyciu naturalnych substancji i technik. Żywność ekologiczna nie jest już produktem niszowym i chociaż nadal stanowi raczej niewielki odsetek całkowitej produkcji rolnej w UE, to jest jednym z najbardziej dynamicznych sektorów rolnictwa UE – każdego roku pod uprawy ekologiczne przeznacza się o około 400 000 ha powierzchni więcej. Co dokładnie znaczy termin "rolnictwo ekologiczne"?

Unijna definicja rolnictwa ekologicznego

  • Produkcja ekologiczna oznacza zrównoważony system rolny uwzględniający środowisko i dobrostan zwierząt.
  • Obejmuje również wszystkie inne etapy łańcucha dostaw żywności: dostawy surowców, przetwarzanie, przechowywanie, transport, dystrybucję i usługi detaliczne.
Infografika przedstawiające kluczowe zasady rolnictwa ekologicznego.
Czym jest rolnictwo ekologiczne?

Unijne przepisy dotyczące rolnictwa ekologicznego

Rolnictwo ekologiczne jest regulowane przepisami rozporządzenia w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych. Rozporządzenie zapewnia przestrzeganie tych samych wysokich standardów jakości w całej UE. Przepisy dotyczą rolnictwa, akwakultury, przetwarzania i etykietowania żywności, procedur certyfikacji rolników i importu produktów ekologicznych spoza UE.

Rolnicy ekologiczni w UE wykorzystują energię i zasoby naturalne w odpowiedzialny sposób, promują dobrostan zwierząt i przyczyniają się do zachowania różnorodności biologicznej, równowagi ekologicznej oraz jakości wody i gleby. Praktyki rolnictwa ekologicznego w UE obejmują m. in. płodozmian roślin w celu efektywnego wykorzystania zasobów, zakaz stosowania chemicznych pestycydów i syntetycznych nawozów, bardzo rygorystyczne ograniczenia odnośnie stosowania antybiotyków, zakaz wykorzystywania organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO).

Infografika na temat rynku żywności ekologicznej: kraje spożywające najwięcej żywności organicznej, rozwój rynku żywności organicznej w UE-28 oraz co Europejczycy myślą o żywności organicznej.
Infografika: Rynek żywności ekologicznej

Etykietowanie ekologiczne i logo UE

Logo ekologiczne UE na produktach żywnościowych gwarantuje, że zostały one wytworzone zgodnie z przepisami UE w zakresie produkcji ekologicznej. Logo jest obowiązkowe w przypadku paczkowanej żywności. W przypadku przetworzonych produktów spożywczych logo oznacza to, że co najmniej 95% składników, z których wytworzono produkt, jest pochodzenia organicznego. Producenci mogą oznaczać swoje produkty jako ekologiczne tytlko, jeśli spełniają one unijne warunki.


Europejski rynek ekologiczny i użytki rolne

Rynek produktów ekologicznych w UE stale się powiększa i obecnie jest wart ok. 37,4 miliarda euro rocznie. Mimo że z roku na rok obszar upraw ekologicznych w UE zwiększa się, to nadal stanowi jedynie około 7,5% całkowitej powierzchni użytków rolnych. Różnica między popytem a produkcją żywności ekologicznej jest pokrywana rosnącym importem.

Infografika na temat rolnictwa ekologicznego w UE-28 w 2018 r.: Hiszpania, Francja, Włochy i Niemcy odpowiadają za 55,5% całkowitego obszaru rolnictwa ekologicznego w UE.
Infografika: Rolnictwo ekologiczne w UE

Najważniejsze zmiany

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie produkcji ekologicznej i etykietowania produktów ekologicznych jest konieczna, by uwzględnić istotne zmiany, jakie miały miejsce w sektorze w ciągu ostatnich dwóch dekad. Poniżej najważniejsze zmiany:

  • bardziej rygorystyczne kontrole: wszyscy operatorzy w łańcuchu dostaw żywności (rolnicy, hodowcy, przetwórcy, handlowcy, importerzy) są kontrolowani na miejscu, co najmniej raz w roku (w odniesieniu do producentów, u których kontrole roczne nie wykazały żadnych nieprawidłowości przez trzy kolejne lata, organy krajowe będą mogły podjąć decyzję o kontroli raz na dwa lata)
  • bardziej uczciwa konkurencja: producenci w krajach trzecich, którzy chcą sprzedawać swoje produkty w UE, muszą przestrzegać tych samych zasad, co producenci UE (obecne zasady, zgodnie z którymi kraje spoza UE muszą spełniać podobne standardy (zasada równoważności), będą stopniowo wycofywane)
  • zanieczyszczenie pestycydami: rolnicy muszą podjąć środki ostrożności, aby uniknąć "przypadkowego" skażenia niedozwolonymi pestycydami lub nawozami; produkt traci swój status organiczny, jeśli zanieczyszczenie jest wynikiem oszustwa lub zaniedbania. Państwa członkowskie, które mają progi dla niedozwolonych substancji w żywności ekologicznej, mogą nadal je stosować, ale muszą zezwalać na inne organiczne produkty żywnościowe z innych krajów UE na swoich rynkach. (Zasady przeciwdziałania zanieczyszczeniom zostaną ocenione przez Komisję w 2024 r.)
  • lepsze zaopatrzenie w ekologiczne nasiona i zwierzęta: w każdym państwie członkowskim zostanie utworzona komputerowa baza danych na temat dostępności ekologicznych nasion i zwierząt.
  • gospodarstwa mieszane: rolnicy mogą wytwarzać zarówno produkty metodami tradycyjnymi, jak i ekologicznymi, ale muszą wyraźnie rozdzielić te dwie działalności
  • procedury certyfikacji dla drobnych rolników są łatwiejsze
  • rozszerzono również zakres przepisów, tak aby obejmowały nowe produkty, takie jak sól, korek czy olejki eteryczne, w przyszłości możliwe będzie również uwzględnianie w przepisach nowych produktów, co zapewni producentom dodatkowe możliwości.

Następne kroki

Posłowie przyjęli nowe przepisy w kwietniu 2018 roku. W październiku 2020 r. Parlament zatwierdził odroczenie stosowania nowych przepisów o rok, do 1 stycznia 2022 r., aby dać rolnikom i władzom krajowym zajątych walką ze skutkami kryzysu koronawirusowego więcej czasu na dostosowanie się. Posłowie przyjęli nowe ramy Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) w listopadzie 2021 r., które będą dalej wspierać rolników

Statystyki rolnictwa w UE: dotacje, miejsca pracy, produkcja (infografika)