Odpady z tworzyw sztucznych i recykling w UE: fakty i liczby  

Produkcja tworzyw sztucznych gwałtownie wzrosła w ciągu zaledwie kilku dziesięcioleci – z 1,5 mln ton w 1950 r. do 322 mln ton w 2015 r. na całym świecie. Wraz z nią wzrosła też ilość odpadów z tworzyw sztucznych.

UE podjęła już działania w celu ograniczenia ilości odpadów z tworzyw sztucznych, ale co się dzieje z odpadami, które powstają pomimo wszelkich wysiłków? I jak można zwiększyć poziom recyklingu odpadów z tworzyw sztucznych?

Przetwarzanie odpadów z tworzyw sztucznych w Europie

W Europie najczęstszym sposobem utylizacji odpadów z tworzyw sztucznych jest odzyskiwanie energii, a następnym w kolejności – składowanie odpadów. Jak pokazuje infografika, 30% wszystkich wytworzonych odpadów z tworzyw sztucznych jest zbieranych w celu recyklingu, którego poziom jest bardzo różny w poszczególnych krajach.

Połowę tworzyw sztucznych zebranych w celu recyklingu wywozi się do krajów spoza UE. Przyczyny wywozu to m.in. brak zdolności, technologii lub zasobów finansowych potrzebnych do przetwarzania odpadów na miejscu. W przeszłości znaczna część wywożonych odpadów z tworzyw sztucznych była wysyłana do Chin, ale w związku z ostatnio wprowadzonym przez ten kraj zakazem przywozu takich odpadów coraz bardziej nieodzowne jest znalezienie innych rozwiązań.

Niski poziom recyklingu tworzyw sztucznych w UE oznacza duże straty dla gospodarki i środowiska. Szacuje się, że dla gospodarki strata wartości opakowań z tworzyw sztucznych po krótkim okresie pierwszego wykorzystania wynosi 95%.

Co roku produkcja i spalanie tworzyw sztucznych przyczynia się w skali światowej do emisji około 400 mln ton CO2, których części można by uniknąć dzięki usprawnieniu recyklingu.

Problemy z recyklingiem tworzyw sztucznych

Główne problemy utrudniające recykling tworzyw sztucznych to jakość i cena produktu pochodzącego z recyklingu w porównaniu z ich pierwotnym odpowiednikiem. Przetwórcy tworzyw sztucznych potrzebują dużych ilości tworzyw pochodzących z recyklingu i wyprodukowanych według ściśle kontrolowanych specyfikacji i po konkurencyjnej cenie.

Jednak tworzywa sztuczne dają się łatwo dostosować do potrzeb (funkcjonalnych lub estetycznych) każdego producenta, w związku z czym rozmaitość surowców komplikuje proces recyklingu, co zwiększa jego koszt i wpływa na jakość produktu końcowego. W rezultacie popyt na tworzywa sztuczne pochodzące z recyklingu stanowi zaledwie 6% zapotrzebowania na tworzywa sztuczne w Europie.

Proponowane rozwiązania w celu zwiększenia poziomu recyklingu

Posłowie do PE poparli we wrześniu europejską strategię w dziedzinie tworzyw sztucznych, zgodnie z którą do 2030 r. wszystkie odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych powinny nadawać się do recyklingu. Oznacza to potrzebę lepszego projektowania uwzględniającego możliwość recyklingu, ale zgodnie z propozycją posłów niezbędne są też środki zachęcające do wprowadzania na rynek tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu.

Środki te obejmują:

• tworzenie norm jakości wtórnych tworzyw sztucznych;
• zachęcanie do certyfikacji w celu zwiększenia zaufania przemysłu i konsumentów;
• wprowadzenie obowiązkowych zasad dotyczących minimalnej zawartości materiałów pochodzących z recyklingu w niektórych produktach;
• zachęcanie państw członkowskich do ewentualnego obniżenia podatku VAT na produkty pochodzące z recyklingu.

Jednocześnie Parlament Europejski poparł środki mające na celu zmniejszenie ilości odpadów z tworzyw sztucznych:

• zakaz stosowania niektórych produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych
• ograniczenie lekkich toreb plastikowych w UE w 2015 r.

Wezwał też Komisję Europejską do podjęcia działań przeciwko mikrodrobinom plastiku.