Walka z bezrobociem: co robi UE?
Bezrobocie w UE stale spadało od 2013 r., ale w 2020 r. pandemia doprowadziła do jego wzrostu. Dowiedz się o działaniach UE na rzecz zmniejszenia bezrobocia i walki z ubóstwem.
Chociaż w ostatnich latach warunki na rynku pracy w UE i prawa pracowników uległy znacznej poprawie, walka z bezrobociem i konsekwencjami kryzysu koronawirusowego to jedne z głównych wyzwań Unii Europejskiej na drodze do osiągnięcia wysokiej jakości miejsc pracy i Europy sprzyjającej integracji społecznej.
UE podejmuje działania w wielu obszarach, takich jak pomaganie młodym ludziom w wejściu na rynek pracy, walka z długotrwałym bezrobociem, podnoszenie kompetencji i wspieranie mobilności pracowników w Unii Europejskiej.
Stopa bezrobocia w UE
W maju 2021 r. stopa bezrobocia w UE-27 wyniosła 7.3%.
Kompetencje UE a kompetencje krajów członkowskich
Polityki zatrudnienia i społeczne leżą głównie w gestii państw członkowskich, ale UE wspiera i koordynuje ich działania i zachęca do dzielenia się najlepszymi rozwiązaniami.
Według tzw. horyzontalnej klauzuli społecznej zwartej w art. 9 TFUE (Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej), definiowanie oraz wdrażanie polityki i działań UE musi odbywać się z uwzględnieniem propagowania wysokiego poziomu zatrudnienia.
Europejska strategia zatrudnienia
Kraje członkowskie ustanowiły w 1997 r. zestaw wspólnych celów dla polityki zatrudnienia mający zwalczać bezrobocie i tworzyć liczniejsze i lepsze miejsca pracy w UE, znany też pod nazwą europejska strategia zatrudnienia (EES).
Komisja Europejska monitoruje i wdraża strategię poprzez semestr europejski - doroczny cykl koordynacji polityk gospodarczych i zatrudnienia na poziomie UE.
Sytuacja społeczna i dotycząca zatrudnienia w Europie jest oceniana w kontekście semestru europejskiego i w oparciu o wytyczne dotyczące polityk zatrudnienia, czyli wspólne priorytety i cele dla polityk narodowych. Aby wesprzeć wysiłki państw członkowskich, Komisja wydaje rekomendacje dotyczące poszczególnych krajów oparte na ich postępach na drodze do osiągnięcia każdego z celów.
Środki finansowe
Europejski Fundusz Społeczny (ESF) jest głównym instrumentem finansowym Unii Europejskiej umożliwiającym wspieranie zatrudnienia, poprawę warunków pracy i wyrównanie szans dla wszystkich obywateli UE - zatrudnionych, młodych ludzi lub osób poszukujących pracy.
Parlament Europejski zaproponował zwiększenie finansowania w wieloletnim budżecie UE na lata 2021-2027. Nowa wersja funduszu, znana jako Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+), z budżetem 88 mld euro, skupia się na edukacji, szkoleniach i uczeniu się przez całe życie, a także na równym dostępie do wysokiej jakości zatrudnienia, integracji społecznej i walce z ubóstwem. .
Parlament Europejski proponuje zwiększenie finansowania w następnym długoterminowym budżecie UE na lata 2021–2027, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji, zatrudnienia i integracji społecznej. Nowa wersja funduszu, znana jako (ESF+), podniosłaby jakość miejsc pracy, ułatwiłaby znalezienie pracy w innej części UE, podniosłaby poziom edukacji, a także promowałaby włączenie społeczne i zdrowie.
Europejski program na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych (EaSI) ma na celu pomoc w modernizacji polityki zatrudnienia i polityki społecznej, poprawę dostępu do finansowania dla przedsiębiorstw społecznych lub osób wymagających szczególnego wsparcia, które chcą założyć mikroprzedsiębiorstwo, oraz promowanie mobilności pracowników za pośrednictwem sieci EURES. Sieci Europejskich Ofert Pracy (EURES) ułatwia mobilność poprzez dostarczanie informacji pracodawcom i osobom poszukującym pracy, a także udostępnia bazę danych ofert pracy i życiorysów z całej Europy.
Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG) pomaga pracownikom, którzy tracą pracę z powodu globalizacji (gdy np. przedsiębiorstwa zamykają zakłady lub przenoszą produkcję do krajów trzecich) lub w wyniku kryzysu gospodarczego i finansowego, w znalezieniu nowej pracy lub założeniu własnej firmy.
Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD) wspiera inicjatywy państw członkowskich w celu zapewnienia żywności, podstawowej pomocy materialnej i włączenia społecznego osobom najbardziej potrzebującym, aby pomóc im wyjść z ubóstwa.
Zaktualizowana wersja EFS+ łączy szereg istniejących funduszy i programów, takich jak EFS, EaSI, FEAD, inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, łącząc ich zasoby i zapewniając bardziej zintegrowane i ukierunkowane wsparcie dla obywateli.
Walka z bezrobociem wśród młodych
Jednym ze środków UE do walki z bezrobociem wśród ludzi młodych jest gwarancja dla młodzieży, w ramach której państwa członkowskie zobowiązały się, że zagwarantują wszystkim młodym ludziom w wieku do 30 lat dobrej jakości ofertę zatrudnienia, kształcenia ustawicznego, przygotowania zawodowego lub stażu w ciągu czterech miesięcy od utraty pracy lub zakończenia formalnego kształcenia. Wdrożenie gwarancji dla młodzieży jest wspierane przez inwestycje UE, w ramach inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych
Europejski Korpus Solidarności daje młodym ludziom możliwość zaangażowania się w wolontariat lub pracę nad projektami na rzecz społeczności i obywateli w całej Europie. Platforma Twoja pierwsza praca z EURES-em wspiera młodych ludzi w wieku od 18 do 35 lat chcących zdobyć doświadczenie zawodowe za granicą w podjęciu pracy, odbyciu stażu lub przyuczeniu się do zawodu.
Odpowiednie umiejętności, odpowiednia praca
UE wspiera obywateli w poszukiwaniu dobrej jakości miejsc pracy i dokonywaniu lepszych wyborów zawodowych poprzez promowanie i usprawnianie procesu nabywania umiejętności, porównywania kwalifikacji i dostarczania informacji na temat zapotrzebowania na umiejętności i miejsca pracy.
Nowy europejski program na rzecz umiejętności, rozpoczęty w 2016 r., składa się z 10 kluczowych działań, które mają zapewnić Europejczykom odpowiednie szkolenia i wsparcie oraz dokonać przeglądu szeregu istniejących narzędzi (takich jak Europass - europejski wzór CV).
Zwalczanie długotrwałego bezrobocia
Długotrwałe bezrobocie (pozostawanie bez pracy przez ponad 12 miesięcy), jedna z przyczyn utrzymującego się ubóstwa, pozostaje bardzo wysokie w niektórych państwach członkowskich i nadal stanowi prawie 50% całkowitego bezrobocia.
Aby lepiej zintegrować osoby długotrwale bezrobotne na rynku pracy, kraje członkowskie przyjęły zalecenia zachęcające do rejestracji osób długotrwale bezrobotnych przez służby zatrudnienia, zindywidualizowane podejście do wspierania osób długotrwale bezrobotnych w celu rozpoznania ich potrzeb oraz przygotowanie planu do przywrócenia ich na rynek pracy (tzw. umowy w sprawie integracji na rynku pracy). Taka umowa byłaby dostępna dla każdej osoby bezrobotnej od 18 miesięcy.
Przedłużona nieobecność w pracy często prowadzi do bezrobocia i do permanentnego opuszczenia rynku pracy przez pracowników. Aby zatrzymać na rynku pracy i ponownie zintegrować pracowników cierpiących z powodu urazów lub długotrwałych problemów zdrowotnych, Parlament Europejski sformułował w 2018 r. zestaw środków do wdrożenia przez państwa członkowskie, m.in. dostosowanie miejsc pracy poprzez programy rozwoju umiejętności czy zapewnienie pracownikom elastycznych warunków pracy oraz wsparcia (takiego jak coaching, dostęp do psychologa lub terapeuty).
Ułatwianie międzynarodowej mobilności pracowników może pomóc zwalczać bezrobocie. UE wprowadziła wspólne zasady mające na celu ochronę praw obywateli do świadczeń związanych z bezrobociem, chorobą, urlopem macierzyńskim/tacierzyńskim lub świadczeń rodzinnych, jeśli zmienią miejsce zamieszkania w Europie. Przepisy o pracownikach delegowanych ustanawiają zasadę równej płacy za jednakową pracę w tym samym miejscu.
