Czym jest neutralność emisyjna i jak możemy ją osiągnąć do 2050 r.?
Wraz z przyjęciem europejskiego prawa o klimacie UE zobowiązuje się do osiągnięcia neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2050 roku. Co to oznacza w praktyce?
Skutki zmian klimatycznych są już odczuwalne na całym świecie - ekstremalne zjawiska pogodowe takie jak susze, fale upałów, ulewne deszcze, powodzie i obsunięcia się ziemi stają się coraz częstsze, również w Europie. Inne konsekwencje szybko zmieniającego się klimatu to wzrost poziomu mórz, zakwaszenie oceanów i utrata różnorodności biologicznej.
Aby ograniczyć wzrost średniej globalnej temperatury do 1,5 stopnia Celsjusza - progu, który Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) określił jako bezpieczny - niezbędne jest osiągnięcie neutralności emisyjnej do połowy XXI wieku. Ten cel jest też zapisany w porozumieniu paryskim, podpisanym przez 195 krajów, w tym UE.
Według porozumienia, żeby osiągnąć długoterminowy cel dotyczący globalnej średniej temperatury, sygnatariusze zobowiązują się do dokonania m.in. szybkiej redukcji globalnego poziomu emisji gazów cieplarnianych, zgodnie z najlepszą dostępną wiedzą naukową, aby do drugiej połowy XXI w. osiągnąć neutralność emisyjną.
W grudniu 2019 r., Komisja Europejska przedstawiła Europejski Zielony Ład - swój sztandarowy plan mający na celu uczynienie Europy neutralną dla klimatu do 2050 r. Cel ten zostanie osiągnięty dzięki europejskiemu prawu klimatycznemu, które ustanawia neutralność klimatyczną jako prawnie wiążącą cel w prawodawstwie UE.
Czym jest neutralność emisyjna?
Neutralność emisyjna, nazywana też neutralnością klimatyczną, węglową lub zerową emisją netto, oznacza równowagę między emisjami CO2 a pochłanianiem CO2 z atmosfery do tzw. pochłaniaczy dwutlenku węgla. Aby osiągnąć neutralność emisyjną, wszystkie światowe emisje gazów cieplarnianych będą musiały zostać zrównoważone przez pochłanianie dwutlenku węgla.
Pochłaniaczem węgla określa się każdy system, który pochłania więcej dwutlenku węgla niż emituje. Głównymi naturalnymi pochłaniaczami węgla są gleba, lasy i oceany. Według szacunków, naturalne pochłaniacze usuwają od 9,5 do 11 gigaton CO2 rocznie. Roczna globalna emisja CO2 osiągnęła poziom 37,8 gigaton w 2021 roku.
Sprawdź, jak UE chce usprawnić wykorzystywanie lasów jako pochłaniaczy dwutlenku węgla
Do tej pory żadne sztuczne pochłaniacze dwutlenku węgla nie są w stanie usunąć CO2 z atmosfery na skalę potrzebną do walki z globalnym ociepleniem.
Dwutlenek węgla wchłonięty przez naturalne pochłaniacze takie jak drzewa jest uwalniany do atmosfery w wyniku pożarów lasów lub wylesiania. Dlatego dla osiągnięcia neutralności klimatycznej tak ważne jest ograniczanie emisji gazów cieplarnianych.
Kompensowanie emisji
Innym sposobem na redukcję emisji i dążenie do neutralności emisyjnej jest kompensowanie CO2 wyemitowanego w jednym sektorze poprzez redukowanie go w innym. Sposoby na kompensowanie emisji to m.in. inwestowanie w energię odnawialną, efektywność energetyczną lub inne czyste technologia niskoemisyjne. Unijny system handlu uprawnieniami do emisji (ETS) to przykład systemu kompensowania emisji.
Kolejnym przykładem instrumentu ograniczającego emisje jest mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2, który nakładałby opłaty węglowe na towary importowane z krajów o mniejszych ambicjach klimatycznych. To powinno pomóc zapobiegać carbon leakage poprzez zniechęcanie przenoszenia produkcji do krajów z mniej restrykcyjnymi przepisami w kwestii ograniczania emisji gazów cieplarnianych.
Cele UE
Unia Europejska prowadzi ambitną politykę klimatyczną. W ramach Europejskiego Zielonego Ładu, zamierza stać się pierwszym kontynentem, który do 2050 r. będzie w stanie usuwać tyle emisji CO2, ile wytworzy. Ten cel stał się prawnie wiążący, gdy Parlament Europejski i Rada przyjęły w 2021 r. prawo o klimacie. Zaktualizowano również przejściowy cel redukcji emisji UE do 2030 r. z 40% do co najmniej 55%.
UE dokonuje obecnie przeglądu starych przepisów i wprowadza nowe przepisy, które pomogą osiągnąć cel ograniczenia emisji o 55% do 2030 roku, w ramach pakietu legislacyjnego znanego jako „Gotowi na 55 ("Fit for 55”). Ten pakiet obejmuje m.in. zasady handlu uprawnieniami do emisji, krajowe cele redukcji emisji, usuwanie dwutlenku węgla w sektorze użytkowania gruntów oraz emisje z transportu.
Dowiedz się więcej o walce UE o ograniczenie emisji CO2:
Więcej informacji
-
(otwórz w nowej zakładce)
Komisja Europejska: Europejski Zielony Ład
