Zielony Ład: klucz do neutralnej klimatycznie i zrównoważonej UE
Zielony Ład to odpowiedź UE na trwający kryzys klimatyczny. Dowiedz się więcej o tym planie działań dla Europy neutralnej dla klimatu.
(Długość materiału wideo:
)
W listopadzie 2019, Parlament ogłosił kryzys klimatyczny, wzywając Komisję Europejską do tego, by wszystkie jej wnioski legislacyjne były zgodne z celem ograniczenia globalnego ocieplenia do poziomu poniżej 1,5 °C i z celem znacznego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
Komisja Europejska przygotowała więc Europejski Zielony Ład - plan działania dla Europy, aby mogła stać się kontynentem neutralnym dla klimatu do 2050 roku.
Cele i korzyści Europejskiego Zielonego Ładu
Neutralność klimatyczna jako prawnie wiążący cel
Parlament zatwierdził europejskie prawo o klimacie 24 czerwca 2021 r., dzięki czemu cel redukcji emisji o 55% do 2030 r. oraz cel neutralności klimatycznej do 2050 r. stały się prawnie wiążące, przybliżając UE do jej celu dotyczącego ujemnych emisji po 2050 r. i potwierdzając jej wiodącą rolę w globalnej walce ze zmianą klimatu.
Powinno to umożliwić łatwiejsze przeniesienie celów do prawodawstwa i przynieść korzyści, takie jak: czystsze powietrze, woda i gleba, niższe rachunki za energię, odnowione domy, lepszy transport publiczny i więcej stacji ładowania samochodów elektrycznych, mniej odpadów, zdrowsza żywność, oraz poprawa zdrowia obecnych i przyszłych pokoleń.
Korzyści obejmą również firmy, ponieważ pojawiają się możliwości w obszarach, w których Europa dąży do wyznaczania światowych standardów. Oczekuje się również, że powstaną nowe miejsca pracy, np. w sektorze energii odnawialnej, energooszczędnych budynków i procesów.
Dowiedz się jak UE przyczynia się do światowych działań klimatycznych z naszej osi czasu najważniejszych wydarzeń.
Pakiet Fit for 55, aby osiągnąć cele Zielonego Ładu
Aby UE mogła osiągnąć swój cel na 2030 r., w 2021 r. Komisja Europejska zaproponowała pakiet nowych i zaktualizowanych przepisów pod nazwą „Gotowi na 55" (Fit for 55), składający się z 13 połączonych ze sobą i zaktualizowanych przepisów oraz 6 proponowanych przepisów dotyczących klimatu i energii.
Zmniejszenie emisji z przemysłu, transportu i innych sektorów
W 2023 r. posłowie i posłanki zatwierdzili następujące przepisy:
- rewizję systemu handlu emisjami (EU ETS), w celu uwzględnienia sektorów zanieczyszczających, takich jak budynki i transport drogowy od 2027 r. (w ETS II) oraz transportu morskiego. Reformy mają stopniowo wycofać bezpłatne uprawnienia dla lotnictwa do 2026 r. i będą wspierać stosowanie zrównoważonych paliw lotniczych
- przegląd rezerwy stabilności rynkowej w celu rozwiązania problemu nierównowagi strukturalnej między podażą a popytem na uprawnienia w EU ETS
- wdrożenie instrumentu do walki z ucieczką emisji, który ustala opłatę za emisję gazów cieplarnianych dla importowanych towarów, aby przeciwdziałać przenosinom działalności do krajów o mniej ambitnych celach klimatycznych
- wspólny wysiłek na rzecz redukcji emisji między krajami UE, zwiększającego krajowe cele redukcji emisji - w sektorach nieobjętych systemem ETS, w szczególności transporcie, rolnictwie, budownictwie i gospodarowaniu odpadami - z 29% do 40% do 2030 r.
- wzmocnienie przepisów dla zwiększenia pochłaniania dwutlenku węgla w sektorze użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF)
- projekt gwarantujący, że nowe samochody osobowe i dostawcze w UE będą generować zerową emisję netto w 2035 r.
- zmiany uprawnień do emisji dla lotnictwa, aby uwzględnić w programie wszystkie samoloty wylatujące z Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz potencjalne rozwiązanie dla lotów poza UE (znanej pod nazwą CORSIA)
- zwiększenie liczby stacji ładowania i tankowania samochodów osobowych i ciężarowych zasilanych paliwami alternatywnymi
- wymóg stopniowego przechodzenia na zrównoważone paliwa lotnicze
- nowe cele w zakresie ograniczenia zużycia energii na szczeblu UE do 2030 roku
- nowy, podwyższony cel udziału OZE w zużyciu energii w UE do 2030 r. - 42,5%
- stopniowa redukcja emisji gazów cieplarnianych przez statki i przejście na czystsze paliwa morskie.
Przeczytaj więcej o obecnych środkach UE dla redukcji emisji i niektórych gazów cieplarnianych innych niż CO2.
Tworzenie funduszy unijnych na wsparcie gospodarstw domowych w zielonej transformacji
Parlament zatwierdził:
- wdrożenie Społecznego Funduszu Klimatycznego, aby pomóc zagrożonym gospodarstwom domowym, małym przedsiębiorstwom i użytkownikom transportu, którzy są szczególnie dotknięci ubóstwem energetycznym i transportowym.
- fundusz zapewniający sprawiedliwą transformację energetyczną poprzez zwalczanie wynikającego z tego ubóstwa energetycznego i transportowego, finansowany z aukcji uprawnień ETS
Dowiedz się więcej o obecnych działaniach UE w kierunku zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych
Wsparcie gospodarki o obiegu zamkniętym
W marcu 2020 r. KE przedstawiła też plan działania UE dot. gospodarki o obiegu zamkniętym, zawierający środki dla całego cyklu życia produktów, które wspierają procesy gospodarki o obiegu zamkniętym, zrównoważoną konsumpcję i gwarantują ograniczenie odpadów.
Plan działania skupia się na:
- elektronice i technologiach informacyjnych i komunikacyjnych
- bateriach, akumulatorach i pojazdach
- opakowaniach i tworzywach sztucznych
- wyrobach włókienniczych
- budownictwie i budynkach
- łańcuchu pokarmowym
W listopadzie 2022 r. Komisja Europejska zaproponowała nowe ogólnounijne przepisy dotyczące opakowań.
W ramach przepisów wspierających ponowne użycie, a w szczególności prawa do naprawy, UE ustanowiła uniwersalną ładowarkę. Do końca 2024 r., USB typu C będzie jedną ładowarką dla większości mobilnych urządzeń elektronicznych w UE. Laptopy będą musiały być wyposażone w port USB Type-C od 28 kwietnia 2026 roku.
W marcu 2023 r. Komisja Europejska przedstawiła nowy projekt dotyczący wspierania naprawy i ponownego wykorzystania towarów. W ramach gwarancji prawnej wymagałoby to od sprzedawców naprawy produktów, chyba że ich wymiana byłaby tańsza. Oprócz gwarancji, nowe prawo zapewniłoby, że naprawy stałyby się łatwiejsze i tańsze.
We wrześniu 2022 r. Parlament zatwierdził swoje stanowisko w sprawie wdrożenia nowej strategii przemysłowej UE, aby pomóc przedsiębiorstwom przezwyciężyć kryzys związany z COVID-19, dostosować wydatki do polityki i przejść na bardziej ekologiczną gospodarkę o obiegu zamkniętym.
W listopadzie 2021 r. posłowie zaapelowali o bardziej kompleksową strategię UE dotyczącą surowców krytycznych, aby bardziej uniezależnić Europę od importu surowców krytycznych, kluczowych dla jej strategicznych branż. W marcu 2023 r. Komisja Europejska zaproponowała unijny akt dotyczący surowców krytycznych, aby zapewnić odpowiednią i zróżnicowaną podaż dla europejskiej gospodarki cyfrowej, a także dla zielonej transformacji, kładąc nacisk na ponowne wykorzystanie i recykling.
Przeczytaj o korzyściach z gospodarki o obiegu zamkniętym oraz jak Parlament walczy o ograniczenie plastikowych odpadów.
Stworzenie zrównoważonego systemu żywnościowego
Sektor spożywczy jest jednym z głównych czynników napędzających zmianę klimatu. Mimo że rolnictwo UE jest jedynym dużym sektorem rolnym na świecie, który ograniczył emisję gazów cieplarnianych (o 20% od 1990 r.), nadal odpowiada za około 10% emisji (a za 70% z nich z są odpowiedzialne zwierzęta).
Przedstawiona przez Komisję w maju 2020 r. strategia od pola do stołu powinna zapewnić stworzenie sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego, jednocześnie dbając o źródła utrzymania rolników. Obejmuje ona cały łańcuch dostaw żywności, od ograniczenia stosowania pestycydów i zmniejszenia sprzedaży środków przeciwdrobnoustrojowych o połowę do zmniejszenia stosowania nawozów w celu promowania rolnictwa ekologicznego.
Parlament z zadowoleniem przyjął unijną strategię „od pola do stołu” w rezolucji z października 2021 r., ale dodał zalecenia dla zwiększenia zrównoważenia strategii. Parlament określił, że pakiet pakiet Gotowi na 55 powinien zawierać ambitne cele w zakresie emisji z rolnictwa i związanego z tym użytkowania gruntów.
Zachowanie różnorodności biologicznej
Jednocześnie UE dąży do rozwiązania problemu utraty różnorodności biologicznej, w tym potencjalnego wyginięcia miliona gatunków. Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030, zaprezentowana w maju 2020 r. przez Komisję Europejską, ma chronić przyrodę, odwrócić degradację ekosystemów i powstrzymać utratę bioróżnorodności.
Parlament przyjął swoje stanowisko w sprawie unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 - przywracanie przyrody do naszego życia w czerwcu 2021 r., nalegając, aby jej wdrażanie było spójne z innymi strategiami w ramach Europejskiego Zielonego Ładu.
Ponieważ lasy odgrywają zasadniczą rolę w pochłanianiu i kompensowaniu emisji dwutlenku węgla, Parlament przyjął nowe przepisy, aby zagwarantować, że towary sprzedawane na rynku europejskim nie przyczyniają się do wylesiania ani degradacji lasów w żadnym miejscu na świecie. Rozporządzenie zapewnia również zgodność tych produktów ze standardami praw człowieka i zapewnia poszanowanie praw ludności tubylczej.
Finansowanie zielonej transformacji
W styczniu 2020 r. Komisja Europejska przedstawiła plan inwestycyjny na rzecz zrównoważonej Europy, czyli strategię finansowania Zielonego Ładu poprzez przyciągnięcie w ciągu następnej dekady co najmniej jednego biliona euro inwestycji publicznych i prywatnych.
W ramach planu inwestycyjnego, mechanizm sprawiedliwej transformacji powinien pomóc złagodzić społeczno-gospodarcze efekty transformacji dla pracowników i społeczności najbardziej dotknięte zmianą. W maju 2020 r., KE zaproponowała utworzenie instrumentu pożyczkowego dla sektora publicznego w celu wspierania ekologicznych inwestycji w regionach zależnych od paliw kopalnych, który został zatwierdzony przez PE w czerwcu 2021 roku.
Parlament i Rada doszły do porozumienia w sprawie wprowadzenia nowych źródeł dochodów dla zasilenia unijnego budżetu i planu odbudowy gospodarczej UE po COVID-19. Obejmowałyby one zyski z systemu handlu emisjami oraz mechanizmu dostosowania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2, który nakładałyby opłaty na import określonych towarów.
Aby zachęcić do inwestowania w zrównoważone ekologicznie działania i zapobiec fałszywym twierdzeniom przez firmy, że ich produkty są przyjazne dla środowiska - czyli „pseudoekologicznemu marketingowi” - Parlament przyjął w czerwcu 2020 r. nowe przepisy definiujące zrównoważone inwestycje. W listopadzie, posłowie posłowie wystąpili również o przejście z niezrównoważonego systemu gospodarczego na zrównoważony, co jest kluczowe dla rozwoju długoterminowej strategicznej autonomii UE i zwiększenia jej odporności.
Dowiedz się, jak Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji pomaga europejskim regionom w przejściu na bardziej zieloną gospodarkę.
Dowiedz się więcej o działaniach klimatycznych UE: