Wpływ produkcji tekstyliów i odpadów tekstylnych na środowisko (infografika)
Odzież, obuwie i tekstylia domowe powodują zanieczyszczenie wody, emisje gazów cieplarnianych i powstawanie odpadów. Dowiedz się więcej dzięki naszym infografikom.
Szybka moda - ciągłe dostarczanie nowych stylów po bardzo niskich cenach - doprowadziła do znacznego wzrostu ilości produkowanych i wyrzucanych sztuk odzieży.
Aby przeciwdziałać wpływowi tego zjawiska na środowisko, UE chce przyspieszyć przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Zużycie wody
Do produkcji tekstyliów potrzeba dużo wody oraz gruntów pod uprawę bawełny i innych włókien. Szacuje się, że w 2015 r. światowy przemysł włókienniczy i odzieżowy wykorzystał 79 mld metrów sześciennych wody, podczas gdy potrzeby całej gospodarki UE wyniosły w 2017 r. 266 mld metrów sześciennych. Szacuje się, że produkcja jednego T-shirtu pochłania 2700 litrów wody słodkiej, czyli ilość wystarczającą jednej osobie na 2,5 roku.
Zanieczyszczenie wody
Według szacunków produkcja tekstyliów odpowiada za ok. 20% globalnego zanieczyszczenia czystej wody w wyniku farbowania i wykańczania produktów.
Co roku do mórz i oceanów trafia szacunkowo pół miliona ton mikrowłókien uwalnianych w trakcie prania syntetyków.
Pranie odzieży syntetycznej odpowiada za 35% pierwotnych mikrodrobin plastiku uwalnianych do środowiska. Podczas prania ubrań z poliestru może dojść do uwolnienia 700 000 mikrowłókien, które mogą się dostać do łańcucha żywnościowego.
Emisja gazów cieplarnianych
Szacuje się, że branża odzieżowa odpowiada za 10% światowych emisji dwutlenku węgla – to więcej niż emisje pochodzące z przelotów międzynarodowych i żeglugi morskiej łącznie.
Według Europejskiej Agencji Środowiska zakupy tekstyliów w UE w 2017 r. spowodowały około 654 kg emisji CO2 na osobę.
Odpady tekstylne na składowiskach
Zmienił się też sposób pozbywania się niechcianych ubrań, które ludzie raczej wyrzucają niż oddają na cele charytatywne.
Od 1996 r. ilość odzieży kupowanej w UE na osobę wzrosła o 40% po gwałtownym spadku cen, co skróciło okres użytkowania ubrań. Europejczycy kupują co roku prawie 26 kg i usuwają około 11 kg tekstyliów. Ubrania używane mogą być eksportowane poza UE, ale są głównie spalane lub składowane (87%).
Na całym świecie mniej niż 1% odzieży poddaje się recyklingowi jako odzież, częściowo ze względu na nieodpowiednią technologię.
Rozwiązanie problemu odpadów tekstylnych w UE
W lutym 2021 r. posłowie do PE przegłosowali rezolucję w sprawie nowym planem działania UE dot. gospodarki o obiegu zamkniętym, domagając się podjęcia dodatkowych środków w celu osiągnięcia gospodarki neutralnej pod względem emisji dwutlenku węgla, zrównoważonej środowiskowo, wolnej od toksyn i o całkowicie zamkniętym obiegu do 2050 r., w tym bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących recyklingu oraz ustanowienia wiążących celów do 2030 r. w zakresie wykorzystania i konsumpcji materiałów.
Posłowie zaapelowali o nowe środki zapobiegające uwalnianiu mikrowłókien i bardziej restrykcyjne standardy dotyczące zużycia wody.
W ramach planu działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym Komisja Europejska przedstawiła w marcu 2022 r. nową strategię, dzięki której tekstylia mają stać się trwalsze, naprawialne, nadające się do ponownego użycia i recyklingu, która ma tez przeciwdziałać szybkiej modzie i stymulować innowacje w sektorze.
Nowa strategia obejmuje nowe wymagania dotyczące ekoprojektu dla tekstyliów, bardziej zrozumiałe informacje, cyfrowy paszport produktu i wzywa firmy do wzięcia odpowiedzialności i działania w celu zminimalizowania śladu węglowego i środowiskowego.
Zgodnie z dyrektywą w sprawie odpadów, zatwierdzoną przez Parlament Europejski w 2018 r., od 2025 r. państwa UE będą zobowiązane do oddzielnego zbierania wyrobów tekstylnych. Nowa strategia Komisji obejmuje również środki mające na celu wspieranie materiałów i procesów produkcyjnych o obiegu zamkniętym, zapobieganie obecności niebezpiecznych chemikaliów oraz pomoc konsumentom w wyborze zrównoważonych tekstyliów.
Unia posiada oznakowanie ekologiczne UE, które mogą umieszczać na swoich produktach producenci przestrzegający kryteriów ekologicznych, takich jak ograniczone stosowanie szkodliwych substancji czy ograniczenie zanieczyszczenia wody i powietrza.
UE wprowadziła również środki służące złagodzeniu wpływu odpadów tekstylnych na środowisko. Ze środków programu „Horyzont 2020” finansowany jest projekt wykorzystujący recykling chemiczny RESYNTEX, który mógłby stanowić model biznesowy gospodarki o obiegu zamkniętym dla przemysłu tekstylnego.
Bardziej zrównoważony model produkcji tekstyliów ma również potencjał pobudzenia gospodarki. „Europa znajduje się w bezprecedensowym kryzysie zdrowotnym i gospodarczym, ujawniającym kruchość naszych globalnych łańcuchów dostaw” powiedział poseł do Parlamentu Europejskiego Jan Huitema.
Aby zapewnić powodzenie gospodarki o obiegu zamkniętym, trzeba wdrożyć zasady obiegu zamkniętego na wszystkich etapach łańcucha wartości. Od projektu, przez produkcję, aż do konsumenta.
Sprawozdawca komisji ENVI ds. planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym