Szczepienia na COVID-19: potrzebna większa solidarność i przejrzystość

Podczas debaty nad unijną strategią szczepień posłowie do PE wyrazili poparcie dla wspólnego podejścia UE i wezwali do większej jedności i przejrzystości.

Podczas debaty plenarnej na temat globalnej strategii UE w zakresie szczepień na koronawirusa 19 stycznia większość posłów do PE wyraziła poparcie dla wspólnego podejścia UE, które zapewniło szybkie opracowanie i dostęp do bezpiecznych szczepionek. Posłowie apelowali o jeszcze większą solidarność w zakresie szczepień i więcej przejrzystości w kwestii umów na dostawy szczepionek zawieranych z firmami farmaceutycznymi.

Zdaniem Esther de Lange (EPL, Holandia) „Tylko większa przejrzystość może wyeliminować powszechne przekonanie - bez względu, czy jest ono uzasadnione, czy też nie - że zbyt częstow branży [farmaceutycznej] zyski są przedkładane nad ludzi". Pochwaliła wspólne zakupy szczepionek przez UE, dzięki czemu pozycja negocjacyjna była silniejsza niż miałoby to miejsce w przypadku pojedynczych państw członkowskich: „Oznacza to więcej szczepionek za lepszą cenę i na lepszych warunkach. Pokazuje, co Europa może zrobić, gdy jesteśmy zjednoczeni. Możemy pomóc ratować życie”.

Iratxe García Pérez (S&D, Hiszpania) ostrzegła przed „nacjonalizmem zdrowotnym”, który mógłby zaszkodzić współpracy w zakresie szczepionek w Europie. Stwierdziła, że solidarność to odpowiedź: „Jeśli zachowamy jedność i zapewnimy sprawiedliwą dystrybucję szczepionek w państwach członkowskich, możemy mieć nadzieję, że 380 milionów obywateli Europy zostanie zaszczepionych do lata. To naukowe i zdrowotne osiągnięcie, którego nie mogą zrujnować równoległe kontrakty i bezpośrednie zakupy. (...) Mówmy jednym głosem, aby największa kampania szczepień w historii przwróciła nam nadzieję w 2021 roku”.

Reprezentująca Radę podczas debaty portugalska sekretarz stanu ds. Europejskich Ana Paula Zacarias powiedziała, że wspólne podejście UE, które przyspieszyło proces opracowania, zabezpieczania dostępu do i autoryzacji szczepionek, musi nadal zapewniać dostępność i skuteczne wdrażanie szczepień we wszystkich państwach członkowskich.

„Co właściwie robimy, aby przyspieszyć szczepienia w całej UE?” zapytał Dacian Cioloș (Renew, Rumunia). „Wiem, że to wyścig z czasem, ale w tym wyścigu nie możemy zapominać, że mamy obowiązek postępować w pełni przejrzyście, mamy odpowiedzialność wobec naszych obywateli aby zdobyć ich zaufanie. To od tego zaufania w dużej mierze zależy kampania szczepień” powiedział.

Philippe Lamberts (Zieloni/WSE) również mówił o potrzebie przejrzystości i utrzymywaniu przez KE umów z laboratoriami w tajemnicy: „Ta nieprzejrzystość jest zniewagą dla demokracji. W przypadku każdej umowy kupujący musi wiedzieć, co kupuje, na jakich warunkach i za jaką cenę”. Wspomniał także o kwestiach związanych z potencjalną odpowiedzialnością: „Ważne jest, aby wiedzieć, kto ponosi odpowiedzialność, jeśli wystąpią negatywne skutki uboczne szczepień - czy będą to publiczni decydenci, czy też producenci leków? Nie mamy pojęcia ”.

Komisarz ds. Zdrowia Stella Kyriakides zapewniła posłów, że ich apele o przejrzystość są słyszane. Wyraziła zadowolenie z faktu, że pierwszy z dostawców szczepionek zgodził się udostępnić tekst swojej umowy i powiedziała, że Komisja pracuje nad tym, aby inni producenci zrobili to samo.

Według Joanny Kopcińskiej (EKR, Polska), decyzja o ustanowieniu unijnej strategii w zakresie szczepień i wspólnych zamówień była słuszna: „Głosy, jakie daje się usłyszeć w kontekście globalnej strategii dotyczącej COVID-19 to przede wszystkim obawy dotyczące zbyt powolnego wdrażania szczepionek, ryzyka opóźnienia dostaw preparatu, kwestie umów, zakupów, transparentności”. Wezwała do systematycznej aktualizacji sposobów leczenia oraz wspierania opieki pacjenta przez odpowiednią kampanię informacyjną.

Marc Botenga (Lewica, Belgia) wezwał do większej przejrzystości w kwestii umów i odpowiedzialności ze strony firm farmaceutycznych. Skrytykował nierówny dostęp do szczepionek na świecie, zauważając, że biedniejsze regiony mają trudności z uzyskaniem wystarczającej liczby szczepionek. „Nie można zarabiać na tej pandemii i na pewno nie chcemy segregacji przy szczepieniach” stwierdził.

Komisarz Kyriakides spodziewa się, że więcej szczepionek zostanie zgłoszonych o dopuszczenie do obrotu w najbliższych miesiącach. Podkreśliła wagę globalnego podejścia: „Żadne państwo nie będzie bezpieczne ani żadna gospodarka nie dojdzie do siebie dopóki wirus nie będzie pod kontrolą na wszystkich kontynentach”. Zapowiedziała, że COVAX - program na rzecz globalnego i sprawiedliwego dostępu do szczepionki na koronawirusa, który UE pomogła stworzyć - zamierza kupić 2 miliardy dawek do końca 2021 r., w tym ponad 1,3 mld dla krajów o niższych i średnich dochodach.

Sekretarz Zacarias stwierdziła, że nadal muszą zostać rozstrzygnięte kwestie takie jak forma i rola świadectwa szczepień, wspólne podejście do stosowania i zatwierdzania szybkich testów antygenowych oraz wzajemne uznawanie wyników testów na koronawirusa.

Wyścig po szczepionkę

Od samego początku pandemii koronawirusa Parlament Europejski uważnie śledzi proces opracowywania szczepionek. UE koordynowała wspólne wysiłki dla zapewnienia szybkiego wprowadzenia szczepionek na COVID-19 poprzez mobilizację setek milionów euro na projekty badawcze i uelastycznienie procedur. Parlament wyraził zgodę na tymczasowe odstępstwo od niektórych zasad dotyczących badań klinicznych, aby umożliwić szybsze opracowanie szczepionek.

Posłowie z Komisji Zdrowia wielokrotnie podkreślali potrzebę publicznego zaufania do szczepionek i wagę walki z dezinformacją oraz nawoływali do większej przejrzystości w kwestii kontraktów na szczepionki, ich autoryzacji i wdrażania w UE.

W ramach strategii UE w zakresie szczepień, uruchomionej w czerwcu 2020 r., Komisja Europejska w imieniu krajów UE negocjowała i zawarła z producentami szczepionek umowy zakupu z wyprzedzeniem: UE pokrywa część kosztów ponoszonych przez producentów w zamian za prawo do zakupu określonej ilości dawek szczepionki w określonym czasie i po określonej cenie, po uzyskaniu przez nie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. Do tej pory zawarto sześć umów z firmami farmaceutycznymi.

Po ocenie naukowej i pozytywnej rekomendacji od Europejskiej Agencji Leków, Komisja Europejska 21 grudnia 2020 roku przyznała warunkowe dopuszczenie do obrotu pierwszej szczepionce na COVID-19, opracowanej przez firmy BioNTech i Pfizer. Zaledwie parę dni później, bo 27 grudnia, ruszyły się szczepienia w UE. 6 stycznia 2021 r. szczepionka firmy Moderna otrzymała zgodę na warunkowe dopuszczenie do obrotu. Jest możliwe, że szczepionka opracowana przez firmę AstraZeneca uzyska zgodę na dopuszczenie do obrotu do końca stycznia.

Więcej informacji

• Nagranie debaty
• Komunikat prasowy
• (otwórz w nowej zakładce) Bezpieczne szczepionki na COVID-19 dla Europejczyków (strona Komisji Europejskiej)
• (otwórz w nowej zakładce) Masz wątpliwości co do szczepionek na koronawirusa? Oto fakty (strona Komisji Europejskiej o walce z dezinformacją)
• (otwórz w nowej zakładce) Najważniejsze fakty o COVID-19 (Europejska Agencja Leków)
• Wywiad z przewodniczącym Komisji Zdrowia Pascalem Canfinem

Powiązane artykuły

• Reakcja UE na koronawirusa

• Polityka zdrowotna UE