W ramach swojej strategii transformacji cyfrowej, UE chce uregulować sztuczną inteligencję (AI) w sposób zapewniający lepsze warunki do rozwoju i wykorzystania tej innowacyjnej technologii. Sztuczna inteligencja może przynieść wiele korzyści - np. lepszą opiekę zdrowotną, bezpieczniejszy i czystszy transport, bardziej wydajną produkcję oraz tańszą i bardziej zrównoważoną energię.

W kwietniu 2021 r. Komisja Europejska zaproponowała pierwsze unijne ramy legislacyjne dotyczące sztucznej inteligencji. Projekt analizuje i klasyfikuje systemy AI, które mogą być używane w różnych aplikacjach, według ryzyka, jakie stwarzają dla użytkowników. Różne poziomy ryzyka będą niosły ze sobą mniej lub więcej obowiązków. Gdy zostaną zatwierdzone, będą to pierwsze na świecie przepisy dotyczące sztucznej inteligencji.

Dowiedz się więcej o tym, czym jest sztuczna inteligencja i jak jest wykorzystywana

Oczekiwania Parlamentu wobec przepisów dot. sztucznej inteligencji

Priorytetem Parlamentu Europejskiego jest dopilnowanie, aby systemy sztucznej inteligencji stosowane w UE były bezpieczne, przejrzyste, identyfikowalne, niedyskryminujące i przyjazne dla środowiska. Systemy sztucznej inteligencji powinny być nadzorowane przez ludzi, aby zapobiegać szkodliwym skutkom.

Parlament chce również ustalenia neutralnej technologicznie, jednolitej definicji sztucznej inteligencji, którą można będzie zastosować do przyszłych systemów sztucznej inteligencji.

Dowiedz się więcej o pracach Parlamentu nad sztuczną inteligencją i jego wizji dla sztucznej inteligencji

Akt o AI: różne przepisy dla różnych poziomów ryzyka

Nowe przepisy określają obowiązki dostawców i użytkowników w zależności od poziomu ryzyka reprezentowanego przez sztuczną inteligencję. Chociaż wiele systemów sztucznej inteligencji stwarza minimalne ryzyko, należy je ocenić.

Systemy AI niedopuszczalnego ryzyka

Systemy sztucznej inteligencji stwarzające niedopuszczalne ryzyko, czyli uważane za zagrożenie dla ludzi, zostaną zakazane. To m.in.:

• Poznawczo-behawioralna manipulacja ludźmi lub określonymi wrażliwymi grupami: na przykład zabawki aktywowane głosem, które zachęcają dzieci do niebezpiecznych zachowań.
• Scoring (klasyfikacja punktowa) obywateli: klasyfikacja ludzi na podstawie ich zachowań, statusu społeczno-ekonomicznego lub cech osobistych.
• Systemy identyfikacji biometrycznej działające w czasie rzeczywistym i zdalnie, takie jak rozpoznawanie twarzy.

Dopuszczalne mogą być pewne wyjątki: na przykład zdalne systemy identyfikacji biometrycznej identyfikujące ze znacznym opóźnieniem będą mogły być używane do ścigania poważnych przestępstw, ale wyłącznie po zgodzie sądu.

Systemy AI wysokiego ryzyka

Systemy sztucznej inteligencji negatywnie wpływające na bezpieczeństwo lub prawa podstawowe będą uznane za systemy wysokiego ryzyka.

Zostaną podzielone na dwie kategorie:

1) Systemy sztucznej inteligencji stosowane w produktach objętych unijnymi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa produktów. To np. zabawki, lotnictwo, samochody, urządzenia medyczne i windy.

2) Systemy sztucznej inteligencji należące do ośmiu konkretnych obszarów, które będą musiały zostać zarejestrowane w unijnej bazie danych:

• Biometryczna identyfikacja i kategoryzacja osób fizycznych.
• Zarządzanie i eksploatacja infrastruktury krytycznej.
• Edukacja i szkolenie zawodowe.
• Zatrudnienie, zarządzanie pracownikami i dostęp do samozatrudnienia.
• Dostęp do i korzystanie z podstawowych usług prywatnych oraz usług i korzyści publicznych.
• Ściganie przestępstw.
• Zarządzanie migracją, azylem i kontrolą granic.
• Pomoc w interpretacji prawnej i stosowaniu prawa.

Wszystkie systemy AI wysokiego ryzyka będą oceniane przed wprowadzeniem na rynek, a także przez cały cykl ich życia.

Generatywna sztuczna inteligencja

Systemy sztucznej inteligencji tworzące nowe treści (np. audio, obrazy, tekst, filmy, etc.) to tzw. generatywna sztuczna inteligencja. Przykładem jest ChatGPT. Takie narzędzia będą musiały spełnić wymogi dotyczące przejrzystości, takie jak:

• Ujawnienie, że treść została wygenerowana przez sztuczną inteligencję.
• Zaprojektowanie modelu tak, aby nie generował on nielegalnych treści.
• Publikowanie streszczeń chronionych prawem autorskim danych wykorzystywanych do szkoleń.

Ograniczone ryzyko

Systemy sztucznej inteligencji reprezentujące ograniczone ryzyko powinny spełniać minimalne wymogi jeśli chodzi o przejrzystość, które umożliwiłyby użytkownikom podejmowanie świadomych decyzji. Po interakcji z tymi aplikacjami użytkownik będzie mógł następnie zdecydować, czy chce z nich dalej korzystać. Użytkownicy powinni być świadomi, że interakcja odbywa się ze sztuczną inteligencją. Obejmuje to systemy sztucznej inteligencji, które generują obrazy, treści audio lub wideo lub nimi manipulują, czyli np. wideo typu deepfake (łudząco realistyczne ruchome obrazy).

Kolejne kroki

Parlament uzgodnił swoje stanowisko negocjacyjne 14 czerwca 2023 r. i może rozpocząć negocjacje z państwami UE w Radzie na temat ostatecznego kształtu ustawy. Celem jest osiągnięcie porozumienia do końca tego roku.

Więcej o środkach cyfrowych UE:

• Zagrożenia związane z kryptowalutami i korzyści z prawodawstwa UE

• Walka z cyberprzestępczością: nowe unijne przepisy o cyberbezpieczeństwie

• Jakie są korzyści z ułatwienia udostępniania danych w UE?

• Czym są akt o rynkach cyfrowych i akt o usługach cyfrowych?

• Ochrona graczy online: pięć propozycji Parlamentu Europejskiego