Pytania i odpowiedzi na temat długoterminowego budżetu Unii Europejskiej (wieloletnie ramy finansowe, WRF) 

Komunikat prasowy 
BUDG 
 
 

Udostępnij tę stronę: 

Pytania i odpowiedzi na temat długoterminowego budżetu Unii Europejskiej, wieloletnich ram finansowych (wydatki UE) oraz reformy systemu zasobów własnych UE (dochody UE).

Rozpoczęły się prace nad kolejnym długoterminowym budżetem Unii Europejskiej na lata 2021–2027. Od niego zależy przyszłość Europy oraz o to, czy Unia Europejska będzie mogła zrobić tyle samo, mniej, czy więcej dla swoich obywateli.


Zebrane pytania i odpowiedzi pokazują stanowisko Parlamentu Europejskiego oraz zaawansowanie prac w okresie przed wybuchem pandemii COVID-19. W międzyczasie Komisja Europejska ogłosiła, że wprowadzi zmiany do swojego oryginalnego wniosku dotyczącego kolejnych Wieloletnich Ram Finansowych (WRF) z maja 2018 roku, w celu dostosowania go do konieczności odbudowy gospodarki, w którą silnie uderzył kryzys zdrowotny w państwach członkowskich. Zmiany odpowiadają również na postulaty posłów do PE.


Od początku kryzysu, Parlament Europejski przyjął serię instrumentów budżetowych i innych, w celu ograniczania konsekwencji pandemii, a także rezolucję, w kwietniu, wzywającą do przedstawienia silniejszych i ambitniejszych WRF. Po zapoznaniu się ze zmianami wprowadzonymi przez Komisję Europejską, Parlament dostosuje swoje stanowisko


Parlament Europejski chce reformy budżetu po 2020 r., która umożliwi realizację jego zobowiązań politycznych i ambicji dotyczących przyszłości UE. Budżet ten powinien także pozwalać na kontynuowanie polityki unijnej w najważniejszych dziedzinach, takich jak polityka regionalna i rolnictwo oraz umożliwić sprostanie przyszłym wyzwaniom, wzmacniając UE i pozwalając jej działać w bardziej zrównoważony sposób. Budżet powinien służyć wspieraniu pokoju, demokracji, praworządności, praw człowieka i równouprawnienia płci, a także zapewnić większy dobrobyt, rozwój gospodarczy, wysokiej jakości zatrudnienie oraz solidarność państw członkowskich i obywateli. Powinien również przyczyniać się do walki ze zmianą klimatu.


Budżet unijny ma przede wszystkim charakter inwestycyjny. Jego cechą szczególną jest to, że nie może wykazywać deficytu. Z około 93% budżetu korzystają obywatele, regiony, miasta, rolnicy, uniwersytety i przedsiębiorstwa. Koszty administracyjne UE stanowią mniej niż 7% budżetu. Udział w jednolitym rynku oznacza dodatkowe korzyści gospodarcze – czerpią je głównie państwa członkowskie, których gospodarka w dużym stopniu opiera się na handlu międzynarodowym.

  • WRF to długoterminowy budżet Unii Europejskiej, który obejmuje zwykle okres siedmiu lat.


    Jest to przede wszystkim budżet inwestycyjny, co oznacza, że zgromadzone w nim zasoby przeznacza się na realizację polityki UE w różnych dziedzinach. Budżet służy obywatelom Unii, ponieważ finansuje się z niego działania mające na celu sprostanie wspólnym wyzwaniom, takim jak zmiana klimatu, ochrona środowiska, cyfryzacja, obronność i bezpieczeństwo granic, ochrona praw socjalnych oraz miejsc pracy.


    Na cały okres obowiązywania WRF określa się limity wydatków unijnych – zarówno całościowo, jak i w poszczególnych dziedzinach. W WRF wydatki podzielono na kategorie, tzw. działy, które odpowiadają priorytetom Unii oraz obszarom jej działań. Dla każdego roku objętego WRF określa się stałe limity wydatków, tzw. pułapy budżetowe.


    Jak dotąd wieloletnie ramy finansowo przyjęto pięciokrotnie. Obecne, piąte WRF obejmują okres od 2014 do 2020 r. Przyjęto je 2 grudnia 2013 r. i będą obowiązywały do 31 grudnia 2020 r.


    W skład WRF zaproponowanych przez Komisję Europejską na lata 2021–2027 wchodzą projekt głównego rozporządzenia zawierającego proponowane wartości liczbowe oraz wnioski prawodawcze dotyczące wszystkich 37 programów unijnych.


    Dodatkowe informacje:

    Noty tematyczne o Unii Europejskiej – Wieloletnie ramy finansowe

  • WRF dają długoterminową perspektywę finansową zapewniając przewidywalność i stabilność, które są potrzebne do osiągania celów polityki unijnej. Przewidywalność i stabilność są także istotne dla beneficjentów i podmiotów współfinansujących, ponieważ budżet UE jest głównie budżetem inwestycyjnym.


    W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku zaczęto rozwijać koncepcję wieloletniej perspektywy finansowej, w celu zmniejszania konfliktów pomiędzy instytucjami unijnymi, poprawienia dyscypliny budżetowej oraz usprawnienia wykonywania budżetu dzięki lepszemu planowaniu.


    Artykuł 312 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi, że wieloletnie ramy finansowe ustala się na okres co najmniej pięciu lat.

    Parlament Europejski promuje obecnie cykl budżetowy „pięć plus pięć lat”, aby dostosować go do pięcioletniego cyklu prawodawczego Unii Europejskiej.


    Dodatkowe informacje:

    Historia budżetu UE

  • Zasoby WRF przewidziane na zobowiązania w całym okresie od 2014 do 2020 wynoszą 1 087,2 mld euro w cenach bieżących (lub 963,5 mld euro w cenach z 2011 r.).


    Wyjaśnienie dotyczące środków na zobowiązania i płatności przedstawiono poniżej.


    Źródło infografiki: Biuro Analiz PE i Komisja Europejska

MFF size        
Wielkość WRF  

  • Budżet UE jest niewielki w porównaniu do budżetów państw członkowskich.


    Państwa członkowskie wydają na swoje potrzeby przeciętnie 47,1% swojego dochodu narodowego brutto, zaś WRF stanowią niewiele ponad 1% unijnego DNB i służą całej Unii. Zatem wielkość budżetu Unii Europejskiej plasuje się pomiędzy jedną czterdziestą i jedną pięćdziesiątą wydatków krajowych.


    Jeżeli porównamy roczny budżet UE z przeciętnym budżetem krajowym w liczbach bezwzględnych, zaobserwujemy że budżet UE jest znacznie skromniejszy:

Comparison EU and national budgets        
Porównanie budżetu UE z budżetami krajowymi  

  • Fundusze przeznaczone na WRF wydatkuje się za pośrednictwem budżetów rocznych.


    Roczny budżet Unii Europejskiej musi zostać zatwierdzony zarówno przez Radę (reprezentującą państwa członkowskie), jaki Parlament Europejski, czyli dwa filary unijnej władzy budżetowej. A zatem podczas rocznej procedury budżetowej Rada i Parlament mają jednakowe prawo głosu.


    Roczny budżet UE musi mieścić się w uzgodnionych w WRF pułapach budżetowych dla poszczególnych programów i dziedzin polityki, takich jak polityka spójności, rolnictwo i stosunki zewnętrzne.


    W budżecie przewidziano również instrumenty elastyczności, dzięki którym Unia może podjąć działanie w nieprzewidzianych okolicznościach i w obliczu nagłych potrzeb, np. migracja, kryzysy finansowe lub katastrofy naturalne.


    Dodatkowe informacje:

    Wydatki Unii

    Infografika: Uprawnienia budżetowe (procedura budżetowa)

  • Około 93% budżetu unijnego przeznacza się na finansowanie konkretnych działań w państwach członkowskich UE i poza nimi. Ze środków tych korzystają obywatele, regiony, miasta, rolnicy, naukowcy, studenci, organizacje pozarządowe i przedsiębiorstwa.


    Wydatki administracyjne UE stanowią mniej niż 7% ogółu budżetu. Składają się na nie koszty administracyjne wszystkich instytucji UE (głównie Komisji Europejskiej, Parlamentu i Rady UE), w tym wynagrodzenia tłumaczy pisemnych i ustnych. Tłumacze są niezbędni, aby można było udostępniać informacje we wszystkich językach urzędowych Unii.


    Wyjątkowy charakter budżetu UE polega na tym, że nie może on wykazywać deficytu i – w przeciwieństwie do budżetów krajowych, które służą w głównej mierze świadczeniu usług publicznych i finansowaniu systemów ochrony socjalnej – jest przede wszystkim budżetem inwestycyjnym.


    Dodatkowe informacje:

    Co Europa robi dla mnie

    Jak wydatkowane są środki z budżetu UE: Kompendium briefingów Biura Analiz Parlamentu Europejskiego (pojedyncze artykuły można znaleźć tutaj).

    Przykłady projektów finansowanych ze środków UE (Komisja Europejska)


    Źródło infografiki: Komisja Europejska

EU spending        
Wydatki UE  

  • Jakkolwiek na to spojrzeć, dla każdego państwa członkowskiego korzyści płynące z samego jednolitego rynku – nawet jeśli przyjmiemy najbardziej ostrożne szacunki – są wielokrotnością jego wkładu krajowego (źródło: Komisja Europejska).


    Debata nad tym, kto jest płatnikiem netto, nie uwzględnia wszystkich gospodarczych i poza pieniężnych korzyści, jakie państwa członkowskie czerpią z członkostwa w UE. W wielu obszarach polityki o wymiarze transgranicznym potrzebna jest masa krytyczna, dlatego wspólne działania na poziomie UE mogą prowadzić do lepszych wyników niż fragmentaryczne inicjatywy krajowe. Z wielu badań wynika, że jednolity rynek przyczynia się do zwiększania zatrudnienia i wzrostu gospodarczego. W wyniku pogłębiania się jednolitego rynku, od 1990 r. powstało 3,6 mln nowych miejsc pracy. Ponadto PKB UE byłby niższy o 8,7%, gdyby integracja nie doprowadziła do powstania jednolitego rynku. Dzięki niemu statystyczny obywatel UE zarabia w ciągu roku 840 euro więcej.


    Saldo budżetowe netto to bardzo mylący wskaźnik korzyści, jakie można czerpać z funduszy unijnych i przynależności do UE. Skutkiem decyzji budżetowych podejmowanych w oparciu o ten wskaźnik jest niewłaściwa polityka, ukierunkowana na programy przewidujące przepływ funduszy do państw członkowskich. Mentalność „odpowiedniego zwrotu” bardzo przeszkadza w osiąganiu większej europejskiej wartości dodanej za pośrednictwem budżetu UE. Istnieje głębsza przyczyna takiego zwodniczego i szkodliwego skupienia na saldzie netto. Jest nią duże znaczenie i polityczna atrakcyjność strategii opartych na powrocie środków finansowych do państw członkowskich. Ich beneficjentów można łatwo zidentyfikować na szczeblu krajowym i regionalnym. Polityki, których korzyści na poziomie europejskim są bardziej rozproszone i nie oznaczają płatności dla państw członkowskich, mają mniejsze poparcie wyborców i mniejsze wsparcie polityczne (źródło: Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego).


    Dodatkowe informacje:

    Oddajcie mi moje pieniądze!... lub jak przezwyciężyć obsesję odpowiedniego zwrotu przy saldzie budżetowym netto – miniseria przydatnych dokumentów]

    Dywidenda Europy w wysokości dwóch bilionów euro –zarys kosztów braku działań na poziomie europejskim, 2019–2024 (Biuro Analiz PE)

    Opracowanie techniczne na temat długoterminowego budżetu UE (Komisja Europejska)

EU single market benefits        
Korzyści płynące z jednolitego rynku UE  
EU revenue 2018        
Dochody UE w 2018  

  • Celem jest przyszłość Europy – to, czy po 2020 r. UE będzie robić dla swoich obywateli więcej, tyle samo, czy mniej.


    Od początku obowiązywania obecnych WRF, czyli od początku okresu programowania 2014–2020, budżet UE stoi przed nowymi wyzwaniami wynikającymi z rosnącej niestabilności w jej sąsiedztwie, kryzysu migracyjnego, zagrożeń bezpieczeństwa, a także utrzymującej się znacznej luki inwestycyjnej w UE w następstwie kryzysu finansowego i gospodarczego.


    Kolejnym wyzwaniem jest walka ze zmianą klimatu. Parlament apelował niedawno (w rezolucji z października 2019 r.), o szerokie uwzględnienie problematyki klimatycznej w budżecie UE oraz zapewnienie wystarczających środków na rzecz zrównoważonego przekształcenia gospodarki w neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla.


    Ponadto UE ma również ambicję finansowania ściślejszej współpracy w dziedzinie obrony. Wreszcie, co nie mniej ważne, opuszczenie UE przez Wielką Brytanię oznacza znaczne braki budżetowe.


    Dlatego w wieloletnich ramach finansowych na lata 2021–2027 „powinny znaleźć się niezbędne zasoby umożliwiające Unii stymulowanie zrównoważonego wzrostu gospodarczego, badań naukowych i innowacji, umacnianie pozycji ludzi młodych, skuteczne rozwiązanie problemu migracji, przeciwdziałanie bezrobociu, trwałemu ubóstwu i wykluczeniu społecznemu, dalszą poprawę spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, zajęcie się kwestią zrównoważonego rozwoju, problemem utraty różnorodności biologicznej i kwestią zmiany klimatu, poprawę bezpieczeństwa i obrony UE, ochronę granic zewnętrznych i wspieranie krajów sąsiadujących”. (z rezolucji Parlamentu Europejskiego z listopada 2018 r. na temat WRF).


    Wieloletnie ramy finansowe 2021–2027 w liczbach (Porównanie wniosku Komisji Europejskiej i stanowiska Parlamentu Europejskiego)


    Dodatkowe informacje:

    Noty tematyczne o Unii Europejskiej – Wieloletnie ramy finansowe

    Przyszły budżet UE (Strona Komisji Europejskiej)

  • Nota informacyjna o stanowisku Parlamentu

    Wieloletnie ramy finansowe 2021–2027 w liczbach (Porównanie wniosku Komisji Europejskiej i stanowiska Parlamentu Europejskiego)


    Rezolucja z listopada 2018 r. (komunikat prasowy)


    → Parlament już od listopada 2018 r. jest gotowy do negocjacji.


    W oparciu o oddolną ocenę, jakie zasoby są niezbędne, by osiągnąć cele

    w każdym z obszarów polityki, Parlament oszacował, że nowe WRF powinno się ustalić na poziomie 1,3% DNB UE-27 (Komisja proponuje 1,11%, Rada nie zajęła jeszcze stanowiska).


    Parlament wzywa do dalszych inwestycji w obszarach takich jak młodzież, badania i innowacje, środowisko i klimat, infrastruktura, MŚP, digitalizacja i prawa socjalne, oraz do utrzymania finansowania dotychczasowych polityk UE w ujęciu realnym, takich jak rolnictwo, spójność i rybołówstwo.


    Rezolucja z października 2019 r. (komunikat prasowy)


    → Po wyborach europejskich w maju 2019 r. Parlament przyjął w październiku 2019 r. rezolucję, w której potwierdził swoje stanowisko z 2018 r. w sprawie wieloletnich ram finansowych i reformy zasobów własnych.


    W rezolucji tej Parlament ponownie potwierdził konieczność wprowadzenia nowego mechanizmu ochrony budżetu UE w przypadku nieprzestrzegania zasad praworządności i z zadowoleniem przyjął zobowiązanie przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen z lipca 2019 r. dotyczące nowych inicjatyw politycznych. Podkreślił także, że na inicjatywy te powinny zostać przeznaczone nowe środki, uzupełniające pierwotny wniosek budżetowy Komisji.


    W odniesieniu do Europejskiego Zielonego Ładu należy przyspieszyć włączanie problematyki klimatu do budżetu UE i odpowiednio ją finansować, aby ułatwić zrównoważone przekształcenie gospodarki w neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla i zagwarantować, że nikt nie pozostanie w tyle.


    Ponadto Parlament wzywa do natychmiastowego rozpoczęcia negocjacji międzyinstytucjonalnych, podkreślając, że prerogatyw ustawodawczych Parlamentu nie można uprzedzać decyzją polityczną w Radzie Europejskiej.


    Parlament wzywa również Komisję, by przygotowała plan awaryjny w celu przedłużenia obecnych WRF (2014–2020), aby chronić beneficjentów funduszy UE, jeżeli zakończenie negocjacji z Radą w terminie okaże się niemożliwe.


    Dodatkowe informacje:

    Wizualne przedstawienie proponowanych wieloletnich ram finansowych (Infografika)

    Nota informacyjna o stanowisku Parlamentu

    Ostatnie informacje prasowe o WRF

    Wniosek Komisji dotyczący WRF 2021–2027 z maja 2018 r.


MFF negotiation team        
Zespół negocjacyjny PE ds. kolejnych WRF  

  • Parlament podkreśla, że nie wyrazi zgody na WRF bez porozumienia w sprawie reformy systemu zasobów własnych UE. Parlament uważa bowiem, że wydatki i dochody należy traktować jako jeden pakiet.


    PE opowiada się za utrzymaniem dotychczasowych zasobów własnych i stopniowym wprowadzaniem nowych. Bezpośrednie wkłady państw członkowskich UE oparte na DNB należy odpowiednio zmniejszyć.


    Parlament uważa, że potencjalnym źródłem nowych zasobów własnych mogą być:

    • wspólna skonsolidowana podstawa opodatkowania przedsiębiorstw;
    • opodatkowanie usług cyfrowych;
    • podatek od transakcji finansowych;
    • dochody z systemu handlu uprawnieniami do emisji;
    • wkład związany z tworzywami sztucznymi oraz
    • podatek korygujący od emisji dwutlenku węgla pobierany na granicach.

    Parlament nalega na zniesienie wszystkich rabatów i korekt, uproszczenie zasobów własnych opartych na VAT, zmniejszenie krajowych kosztów poboru potrącanych z opłat celnych oraz włączenie do budżetu UE innych dochodów w postaci grzywien i opłat.


    W listopadzie 2018 r. Parlament przyjął stanowisko w sprawie reformy systemu zasobów własnych UE wraz ze stanowiskiem w sprawie WRF 2021–2027 w sprawozdaniu okresowym dotyczącym WRF. Potwierdził swoje stanowisko po wyborach europejskich, w październiku 2019 r.


    Dodatkowe informacje:

    Noty tematyczne o Unii Europejskiej – Dochody Unii

    Zasoby własne Unii Europejskiej – Reforma systemu finansowego UE

Own Resources: EP and Commission proposals        
Zasoby własne: propozycje Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej  

  • Ze względu na konieczność zarządzania działaniami wieloletnimi, w budżecie UE rozróżnia się środki na zobowiązania (koszty wszystkich zobowiązań prawnych zaciągniętych w bieżącym roku budżetowym, które mogą mieć konsekwencje w kolejnych latach) oraz środki na płatności (środki faktycznie wypłacone w bieżącym roku, ewentualnie na realizację zobowiązań zaciągniętych w poprzednich latach). Z tego powodu poziom płatności jest zazwyczaj wyższy w ostatnich latach obowiązywania wieloletnich ram finansowych.

QR link to the online version of this briefing        
QR link: wersja birefingu online  

Kontakty: 

 

Further information 

 

Informacje o produkcie 

Dot.:  20200115IPR70326