ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τη διάσταση του φύλου κατά την περίοδο της κρίσης COVID-19 και έπειτα από αυτή

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη διάσταση του φύλου κατά την περίοδο της κρίσης COVID-19 και έπειτα από αυτή

(2020/2121(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη το άρθρο 2 και το άρθρο 3 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), καθώς και τα άρθρα 6, 8 και 153 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

– έχοντας υπόψη το άρθρο 23 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

– έχοντας υπόψη τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και, ιδίως, τις αρχές 2, 3, 5, 9, 10, 16 και 20,

– έχοντας υπόψη το θεματολόγιο του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την αρχή σύμφωνα με την οποία κανείς δεν πρέπει να μένει στο περιθώριο και, ιδίως, τον στόχο 1 που επιδιώκει την εξάλειψη της φτώχειας, τον στόχο 3 που επιδιώκει τη διασφάλιση της δυνατότητας των ανθρώπων να ζουν υγιείς ζωές, τον στόχο 5 που αποσκοπεί στην επίτευξη της ισότητας των φύλων και στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των γυναικών, και τον στόχο 8 που επιδιώκει τη βιώσιμη και οικονομική ανάπτυξη,

– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW), της 18ης Δεκεμβρίου 1979,

– έχοντας υπόψη το άρθρο 6 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (CRPD) της 3ης Μαΐου 2008,

– έχοντας υπόψη τις ενωσιακές οδηγίες από το 1975 και έπειτα σχετικά με διάφορες πτυχές της ίσης μεταχείρισης γυναικών και ανδρών (οδηγία 79/7/ΕΟΚ[1], οδηγία 86/613/ΕΟΚ[2], οδηγία 92/85/ΕΟΚ[3], οδηγία 2004/113/ΕΚ[4], οδηγία 2006/54/ΕΚ[5], οδηγία 2010/18/ΕΕ[6] και οδηγία 2010/41/ΕΕ[7]),

– έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές και την κατάργηση της οδηγίας 2010/18/ΕΕ του Συμβουλίου[8],

– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας («Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης»),

– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 5ης Μαρτίου 2020, με τίτλο «Μια Ένωση ισότητας: Στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025» (COM(2020)0152),

– έχοντας υπόψη το κοινό έγγραφο εργασίας, της 21ης Σεπτεμβρίου 2015, με τίτλο «Gender Equality and Women’s Empowerment: Transforming the Lives of Girls and Women through EU External Relations 2016-2020» (Ισότητα των φύλων και χειραφέτηση των γυναικών: μεταμορφώνοντας τις ζωές των κοριτσιών και των γυναικών μέσα από τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ 2016-2020) (SWD(2015)0182),

– έχοντας υπόψη την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου, της 4ης Μαρτίου 2016, σχετικά με τη σύναψη, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (COM(2016)0109),

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Φεβρουαρίου 2020 σχετικά με τις προτεραιότητες της ΕΕ για την 64η σύνοδο της Επιτροπής του ΟΗΕ για τη Θέση της Γυναίκας[9],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 30ής Ιανουαρίου 2020 σχετικά με το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων[10],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Φεβρουαρίου 2019 σχετικά με την εναντίωση στα δικαιώματα των γυναικών και στην ισότητα των φύλων στην ΕΕ[11],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 28ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με την προσχώρηση της ΕΕ στη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και άλλα μέτρα για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας[12],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Νοεμβρίου 2018 σχετικά με τις υπηρεσίες φροντίδας στην ΕΕ για τη βελτίωση της ισότητας των φύλων[13],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 29ης Νοεμβρίου 2018 σχετικά με την κατάσταση των γυναικών με αναπηρίες[14],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 17ης Απριλίου 2018 σχετικά με την ενδυνάμωση της θέσης των γυναικών και των κοριτσιών μέσω του ψηφιακού τομέα[15],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Ιανουαρίου 2018 σχετικά με τις γυναίκες, την ισότητα των φύλων και την κλιματική δικαιοσύνη[16],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 3ης Οκτωβρίου 2017 σχετικά με την οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα της ΕΕ[17],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Ιουνίου 2017 σχετικά με την ανάγκη ανάπτυξης στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξάλειψη και την πρόληψη του συνταξιοδοτικού χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών[18],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Μαρτίου 2017 σχετικά με την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά την περίοδο 2014-2015[19],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 4ης Απριλίου 2017 σχετικά με τις γυναίκες και τους ρόλους τους στις αγροτικές περιοχές[20],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Φεβρουαρίου 2017 σχετικά με την προώθηση της ισότητας των φύλων στην ψυχική υγεία και την κλινική έρευνα[21],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Μαρτίου 2016 σχετικά με την κατάσταση των γυναικών προσφύγων και των αιτουσών άσυλο στην ΕΕ[22],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 19ης Ιανουαρίου 2016 σχετικά με τους εξωτερικούς παράγοντες που αποτελούν εμπόδιο στη γυναικεία επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη[23],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Σεπτεμβρίου 2015 σχετικά με τη σταδιοδρομία των γυναικών στις επιστήμες και στο πανεπιστήμιο, και το φαινόμενο της γυάλινης οροφής με το οποίο βρίσκονται αντιμέτωπες[24],

– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Ιουνίου 2015 σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών μετά το 2015[25],

– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 10ης Δεκεμβρίου 2019, για την ισότητα των φύλων στις οικονομίες της ΕΕ: μελλοντική πορεία,

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) με τίτλο «COVID-19 and the world of work. Fourth edition» (COVID-19 και ο κόσμος της εργασίας. Τέταρτη έκδοση), η οποία δημοσιεύτηκε στις 27 Μαΐου 2020,

– έχοντας υπόψη την ανάλυση της ΔΟΕ με τίτλο «Sectoral impact, responses and recommendations related to COVID-19» (Τομεακός αντίκτυπος, αντιδράσεις και συστάσεις σχετικά με τη νόσο COVID-19),

– έχοντας υπόψη την έκθεση του ΟΟΣΑ με τίτλο «Women at the core of the fight against COVID-19» (Οι γυναίκες στο επίκεντρο της προσπάθειας για την καταπολέμηση της νόσου COVID-19), η οποία δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2020,

– έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, της 6ης Μαρτίου 2019, με τίτλο «2019 Report on equality between women and men in the EU» (Έκθεση όσον αφορά την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών το 2019 στην ΕΕ) (SWD(2019)0101),

– έχοντας υπόψη την έκθεση της μονάδας του ΟΗΕ για τις γυναίκες με τίτλο «The Impact of COVID-19 on Women» (Ο αντίκτυπος της νόσου COVID-19 στις γυναίκες), η οποία δημοσιεύτηκε στις 9 Απριλίου 2020,

– έχοντας υπόψη την έκθεση της μονάδας του ΟΗΕ για τις γυναίκες με τίτλο «From Insights to Action: Gender Equality in the Wake of COVID-19» (Από τη γνώση στη δράση: Η ισότητα των φύλων στον απόηχο της κρίσης της νόσου COVID-19), η οποία δημοσιεύτηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2020,

– έχοντας υπόψη τη δημοσίευση της μονάδας του ΟΗΕ για τις γυναίκες με τίτλο «Online and ICT-facilitated violence against women and girls during COVID-19» (Βία μέσω διαδικτύου και ΤΠΕ κατά γυναικών και κοριτσιών στη διάρκεια της πανδημίας COVID-19),

– έχοντας υπόψη την έκθεση του Ταμείου του ΟΗΕ για τον Πληθυσμό (UNFPA) με τίτλο «Impact of the COVID-19 Pandemic on Family Planning and Ending Gender-based Violence, Female Genital Mutilation and Child Marriage» (Αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 στον οικογενειακό σχεδιασμό και στον τερματισμό της έμφυλης βίας, του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και των γάμων παιδιών), η οποία δημοσιεύτηκε στις 27 Απριλίου 2020,

– έχοντας υπόψη τη δήλωση του UNFPA με τίτλο «Millions more cases of violence, child marriage, female genital mutilation, unintended pregnancy expected due to the COVID-19 pandemic» (Εκατομμύρια επιπλέον κρούσματα βίας, γάμων παιδιών, ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και ανεπιθύμητων κυήσεων αναμένονται λόγω της πανδημίας COVID-19), η οποία δημοσιεύτηκε στις 28 Απριλίου 2020,

– έχοντας υπόψη τη δήλωση, της 24ης Μαρτίου 2020, της προέδρου της ομάδας εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τη δράση για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (GREVIO), Marceline Naudi, σχετικά με την ανάγκη τήρησης των προτύπων της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης σε καιρούς πανδημίας,

– έχοντας υπόψη την έκθεση του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ) με τίτλο «How will the COVID-19 crisis affect existing gender divides in Europe?» (Πώς θα επηρεάσει η κρίση της νόσου COVID-19 τα υφιστάμενα χάσματα μεταξύ των φύλων στην Ευρώπη;),

– έχοντας υπόψη τον δείκτη ισότητας των φύλων για το 2019 του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), ο οποίος δημοσιεύθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019,

– έχοντας υπόψη την έκθεση του EIGE με τίτλο «Tackling the gender pay gap: not without a better work-life balance» (Αντιμετώπιση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων: όχι χωρίς καλύτερη εξισορρόπηση της εργασιακής και της προσωπικής ζωής), η οποία δημοσιεύτηκε στις 29 Μαΐου 2019,

– έχοντας υπόψη την έκθεση του EIGE με τίτλο «Beijing +25: the fifth review of the implementation of the Beijing Platform for Action in the EU Member States» (Πεκίνο +25: πέμπτη επισκόπηση της εφαρμογής της πλατφόρμας δράσης του Πεκίνου στα κράτη μέλη της ΕΕ), η οποία δημοσιεύτηκε στις 5 Μαρτίου 2020,

– έχοντας υπόψη το σύνολο δεδομένων του 2020 για την έρευνα του Eurofound με τίτλο «Living, Working and COVID-19» (Ζωή, εργασία και COVID-19),

– έχοντας υπόψη την έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) με τίτλο «A long way to go for LGBTI equality» (Η απόσταση μέχρι την ισότητα των ατόμων ΛΟΑΔΜ είναι μεγάλη), η οποία δημοσιεύτηκε στις 14 Μαΐου 2020,

– έχοντας υπόψη την έκθεση του FRA με τίτλο «A persisting concern: anti-Gypsyism as a barrier to Roma inclusion» (Ένα πρόβλημα που δεν έχει λυθεί: η αθιγγανοφοβία ως εμπόδιο για την ένταξη των Ρομά), η οποία δημοσιεύτηκε στις 5 Απριλίου 2018,

– έχοντας υπόψη την έρευνα του FRA με τίτλο «Violence against women: an EU-wide survey» (Βία κατά των γυναικών: έρευνα σε επίπεδο ΕΕ), η οποία δημοσιεύτηκε στις 5 Μαρτίου 2014,

– έχοντας υπόψη το ενημερωτικό σημείωμα πολιτικής της ILGA Europe «COVID-19: domestic violence against LGBTI people» (COVID-19: ενδοοικογενειακή βία κατά ατόμων ΛΟΑΔΜ),

– έχοντας υπόψη τη δημοσίευση του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών με τίτλο «Putting equality between women and men at the heart of the response to COVID-19 across Europe» (Τοποθέτηση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών στο επίκεντρο της αντίδρασης στη νόσο COVID-19 σε όλη την Ευρώπη),

– έχοντας υπόψη τη δημοσίευση του Ευρωπαϊκού Δικτύου IPPF με τίτλο «How to address the impact on women, girls and vulnerable groups and their sexual and reproductive safety» (Τρόποι αντιμετώπισης του αντικτύπου στις γυναίκες, στα κορίτσια και στις ευάλωτες ομάδες και τη σεξουαλική και αναπαραγωγική ασφάλειά τους),

– έχοντας υπόψη το ενημερωτικό σημείωμα πολιτικής του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών «Walk-the-talk: EU funds must mirror women’s equality» (Ας εκπληρώσουμε τις υποσχέσεις μας: οι πόροι της ΕΕ πρέπει να αντανακλούν την ισότητα των γυναικών),

– έχοντας υπόψη το ενημερωτικό σημείωμα πολιτικής του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών με τίτλο «Women must not pay the price for COVID-19!» (Οι γυναίκες δεν πρέπει να πληρώσουν το τίμημα της νόσου COVID-19),

– έχοντας υπόψη τη μελέτη της καθηγήτριας Sabine Oertelt-Prigione με τίτλο «The impact of sex and gender in the COVID-19 pandemic» (Η επίπτωση του βιολογικού και του κοινωνικού φύλου στην πανδημία COVID-19), η οποία δημοσιεύτηκε στις 27 Μαΐου 2020,

– έχοντας υπόψη την κοινή έκθεση του φόρουμ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλευτικού Φόρουμ για τα Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά Δικαιώματα (EPF) και του Ευρωπαϊκού Δικτύου της Διεθνούς Ομοσπονδίας Οικογενειακού Προγραμματισμού (IPPF EN) με τίτλο «Sexual and Reproductive Health and Rights during the COVID-19 pandemic» (Σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και δικαιώματα στη διάρκεια της πανδημίας COVID-19), η οποία δημοσιεύτηκε στις 22 Απριλίου 2020,

– έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του,

– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (A9-0229/2020),

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κρίση της νόσου COVID-19 και οι συνέπειές της έχουν σαφείς προοπτικές όσον αφορά τα φύλα, καθώς επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο τις γυναίκες και τους άνδρες, και ότι έχουν αναδείξει τις υφιστάμενες ανισότητες και ελλείψεις ως προς την ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα των γυναικών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ως εκ τούτου, απαιτείται μια ευαίσθητη ως προς τη διάσταση του φύλου αντιμετώπιση·

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η νόσος COVID-19 επηρεάζει διαφορετικές ομάδες στην κοινωνία με διάφορους τρόπους και σε διαφορετικό βαθμό, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και ανδρών, νέων, ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρία, θυμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, ατόμων με διαφορετικό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, παιδιών, μόνων γονέων και μειονοτήτων, όπως οι Ρομά, τα άτομα ΛΟΑΔΜΙ+, καθώς και οι γυναίκες πρόσφυγες και μετανάστριες, ενώ επίσης έχει διατομεακές επιπτώσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια θα επηρεαστούν δυσανάλογα βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, και ότι η πανδημία έχει επιδεινώσει τις υφιστάμενες διαρθρωτικές ανισότητες μεταξύ των φύλων, ιδίως για τα κορίτσια και τις γυναίκες από περιθωριοποιημένες ομάδες·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα επίσημα στοιχεία για τη θνησιμότητα δείχνουν ότι οι άνδρες έχουν υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από τον ιό σε σχέση με τις γυναίκες, ενώ οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μολυνθούν από τον ιό λόγω της δυσανάλογα υψηλής παρουσίας τους μεταξύ των εργαζομένων στην πρώτη γραμμή σε καίριους τομείς κατά την υφιστάμενη κρίση·

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη δεν ήταν προετοιμασμένα για μια τέτοια υγειονομική κρίση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσβαση στην υγεία χωρίς διακρίσεις αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα· λαμβάνοντας υπόψη ότι προϋπάρχοντες φραγμοί στην πρόσβαση σε υπηρεσίες εντατικής θεραπείας επιδεινώθηκαν σοβαρά από την υγειονομική κρίση· λαμβάνοντας υπόψη ότι, λόγω της ακύρωσης ή της αναβολής «μη βασικών» υπηρεσιών υγείας, σημειώθηκε καθυστέρηση και ενίοτε προέκυψαν εμπόδια στην πρόσβαση σε εντατική θεραπεία για επείγουσες παθήσεις, μεταξύ άλλων για τις γυναίκες· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο αυτό, η πρόσβαση στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγειονομική περίθαλψη και τις σχετικές υπηρεσίες παρεμποδίστηκε με σοβαρές συνέπειες, και ότι έγιναν ορισμένες νομικές προσπάθειες για τον περιορισμό του δικαιώματος στην ασφαλή και νόμιμη άμβλωση σε ορισμένα κράτη μέλη· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κρίσιμες ανάγκες για τις γυναίκες περιλαμβάνουν την πρόσβαση στη μητρική φροντίδα και τον ασφαλή τοκετό, τη διαθεσιμότητα αντισύλληψης, την ασφαλή άμβλωση και τις υπηρεσίες εξωσωματικής γονιμοποίησης, καθώς και τις προβλέψεις για την κλινική διαχείριση σε περίπτωση βιασμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι λόγω της έκτακτης κατάστασης των εθνικών συστημάτων υγείας, και επειδή οι βασικές υπηρεσίες και τα αγαθά περιορίζονται ακόμα περισσότερο στη διάρκεια της κρίσης, διακυβεύεται το θεμελιώδες δικαίωμα των γυναικών και των κοριτσιών στις υγειονομικές υπηρεσίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προσπάθειες για τον περιορισμό των επιδημιών μπορούν να εκτρέψουν πόρους από τις συνήθεις υγειονομικές υπηρεσίες και να επιδεινώσουν την ήδη περιορισμένη πρόσβαση στις υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας·

Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εκθέσεις και τα στοιχεία αρκετών κρατών μελών κατά την περίοδο εγκλεισμού και κατόπιν αυτής αποκάλυψαν ανησυχητική αύξηση της ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής και της ψυχολογικής βίας, του καταναγκαστικού ελέγχου και της βίας στον κυβερνοχώρο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η βία δεν είναι ιδιωτικό ζήτημα, αλλά ζήτημα κοινωνικού χαρακτήρα· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέτρα εγκλεισμού καθιστούν δυσκολότερο για τα θύματα βίας μεταξύ συντρόφων να αναζητήσουν βοήθεια, καθώς συχνά είναι έγκλειστα με τους κακοποιούς τους, και ότι η περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υποστήριξης, όπως καταφύγια γυναικών και ανοικτές τηλεφωνικές γραμμές, και οι ανεπαρκείς δομές και πόροι υποστήριξης μπορούν να επιδεινώσουν μια ήδη υφιστάμενη «σκιώδη» πανδημία· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός κλινών σε δομές για γυναίκες και κορίτσια που έχουν υπάρξει θύματα βίας είναι μόλις ο μισός από αυτόν που απαιτείται από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ζωή και η ευημερία πολλών ευάλωτων ομάδων γυναικών κινδυνεύουν όλο και περισσότερο λόγω της πανδημίας COVID-19· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναικοκτονίες δεν συμπεριλαμβάνονται στις επίσημες στατιστικές θανάτων λόγω της νόσου COVID-19, αλλά είναι πιθανόν να σχετίζονται με την έξαρση και τα μέτρα εγκλεισμού που λαμβάνονται στη διάρκεια αυτής της περιόδου· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέτρα εγκλεισμού και απομόνωσης ενδέχεται να έχουν αυξήσει τον κίνδυνο ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, με τα σχετικά περιστατικά να μην εντοπίζονται λόγω της διακοπής της σχολικής φοίτησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διάφορες οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις αποτελούν παράγοντες που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν μακροπρόθεσμα την ενδοοικογενειακή και έμφυλη βία, και δυσκολεύουν τη δυνατότητα των γυναικών να εγκαταλείψουν τους βίαιους συντρόφους τους·

ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η μεγαλύτερη χρήση του διαδικτύου στη διάρκεια της πανδημίας αύξησε την έμφυλη βία μέσω διαδικτύου και ΤΠΕ, και τη διαδικτυακή σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και ιδίως κοριτσιών· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι γυναίκες στην πολιτική, οι γυναίκες δημοσιογράφοι, οι γυναίκες που ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητες, οι αυτόχθονες γυναίκες, οι λεσβίες, οι αμφιφυλόφιλες και διεμφυλικές γυναίκες, και οι γυναίκες με αναπηρία αποτελούν τα κύρια θύματα της βίας μέσω ΤΠΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ευρώπη οι γυναίκες ηλικίας από 18 έως 29 ετών διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να βιώσουν διαδικτυακή βία[26]·

Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλειονότητα των εργαζομένων που παρέχουν βασικές υπηρεσίες κατά την τρέχουσα κρίση είναι γυναίκες, μεταξύ των οποίων το 76 % των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης (γιατροί, νοσηλεύτριες, μαίες, προσωπικό σε οίκους ευγηρίας), το 82 % των ταμιών, το 93 % των παιδαγωγών και των δασκάλων, το 95 % των οικιακών καθαριστών και βοηθών, και το 86 % των εργαζομένων στον τομέα προσωπικής φροντίδας[27] στην ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι, χάρη σε αυτούς που συχνά δεν έχουν την επιλογή της σωματικής αποστασιοποίησης και που συνεπώς φέρουν αυξημένο βάρος πιθανής μετάδοσης του ιού στους συγγενείς τους, διατηρούνται τα οικονομικά και κοινωνικά συστήματά μας, τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, η δημόσια ζωή και οι βασικές δραστηριότητές μας·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πολλούς βασικούς και ιδιαίτερα γυναικοκρατούμενους τομείς οι μισθοί μπορούν να είναι χαμηλοί, ενώ συχνά καταβάλλεται μόνο ο κατώτατος μισθός· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο οριζόντιος και κάθετος διαχωρισμός της αγοράς εργασίας στην ΕΕ εξακολουθεί να είναι σημαντικός, με τις γυναίκες να υπερεκπροσωπούνται σε λιγότερο κερδοφόρους τομείς· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 30 % των γυναικών εργάζεται στην εκπαίδευση, την υγεία και την κοινωνική εργασία, σε σύγκριση με το 8 % των ανδρών, και ότι το 7 % των γυναικών εργάζεται στον τομέα της επιστήμης, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών σε σύγκριση με το 33 % των ανδρών[28]· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΔΟΕ προειδοποιεί πως ορισμένες ομάδες θα πληγούν δυσανάλογα από την οικονομική κρίση, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εισέρχονται στην αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η ανισότητα, και ότι οι γυναίκες έχουν μικρότερη πρόσβαση στην κοινωνική προστασία και θα επωμιστούν δυσανάλογη επιβάρυνση· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ανησυχία όσον αφορά τις απώλειες θέσεων εργασίας σε γυναικοκρατούμενα επαγγέλματα λόγω της κρίσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανδροκρατούμενοι τομείς είναι πιθανόν να ανακάμψουν νωρίτερα από τους συνήθεις γυναικοκρατούμενους τομείς· λαμβάνοντας υπόψη ότι το σχέδιο ανάκαμψης «Next Generation EU» θα πρέπει να περιλαμβάνει επαρκώς τους τομείς στους οποίους υπερεκπροσωπούνται οι γυναίκες· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόταση της Επιτροπής για σχέδιο ανάκαμψης επισημαίνει ότι η επένδυση στην ψηφιακή μετάβαση αποτελεί το κλειδί για τη μελλοντική ευημερία και ανθεκτικότητα της Ευρώπης· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο δείκτης ισότητας των φύλων για το 2019 αποκάλυψε επίμονες ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών στον ψηφιακό τομέα και λαμβάνοντας υπόψη ότι χρειάζονται προσπάθειες για τον μετριασμό του χάσματος μεταξύ των φύλων και του διαχωρισμού της αγοράς εργασίας κατά τον ψηφιακό μετασχηματισμό της αγοράς εργασίας·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες είναι πιθανότερο να βρίσκονται σε προσωρινή, μερική και επισφαλή απασχόληση σε σχέση με τους άνδρες (26,5 % σε σύγκριση με το 15,1 % των ανδρών[29]) και, ως εκ τούτου, έχουν επηρεαστεί και θα εξακολουθήσουν να επηρεάζονται σημαντικά μακροπρόθεσμα από τις απώλειες θέσεων εργασίας και τις προσωρινές αργίες λόγω της κρίσης·

Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η έρευνα του Eurofound δείχνει ότι η κρίση της νόσου COVID-19 δημιουργεί σοβαρό κίνδυνο οπισθοδρόμησης κατά δεκαετίες όσον αφορά την ισότητα των φύλων στη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, ειδικά αν η δραστηριότητα παρεμποδίζεται περαιτέρω σε τομείς στους οποίους οι γυναίκες υπερεκπροσωπούνται[30]· λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως προκύπτει από έρευνες, η γεφύρωση του χάσματος στην απασχόληση μεταξύ των φύλων έχει μείνει στάσιμη τα τελευταία χρόνια και οι συνεχιζόμενες ανισότητες στη συμμετοχή στην απασχόληση κοστίζουν στην Ευρώπη περισσότερα από 335 δισεκατομμύρια EUR ετησίως, αντιπροσωπεύοντας το 2,41 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ το 2019[31]·

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αντίκτυπος της κρίσης στην ισότητα των φύλλων αποδεικνύεται σαφώς, μεταξύ άλλων, από το έργο του EIGE και της μονάδας του ΟΗΕ για τις γυναίκες· λαμβάνοντας υπόψη, ωστόσο, ότι ο πλήρης αντίκτυπος της κρίσης είναι δύσκολο να εκτιμηθεί δεδομένης της έλλειψης συγκρίσιμων δεδομένων κατανεμημένων ανά φύλο σε όλα τα κράτη μέλη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία COVID-19 είχε πρωτοφανή αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά ανά τομέα με αναλυτικά δεδομένα ανά φύλο και ηλικία, τόσο στη διάρκεια της περιόδου της κρίσης όσο και στη διάρκεια της περιόδου ανάκαμψης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πλήρεις συνέπειες της πανδημίας στην οικονομία, την απασχόληση και την κοινωνία δεν είναι ακόμη γνωστές, αλλά οι προκαταρκτικές μελέτες υποδηλώνουν σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας σε τομείς υπηρεσιών και σε βιομηχανικούς τομείς· λαμβάνοντας υπόψη ότι, αντιθέτως, άλλοι τομείς έχουν διατηρήσει την ασφάλεια της απασχόλησης παρά την κρίση, συμπεριλαμβανομένων του δημόσιου και του ιατρικού τομέα, καθώς και του τομέα ΤΠΕ·

ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιχειρηματίες που ιδρύουν νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν επηρεαστεί σημαντικά από την κρίση·

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η νόσος COVID-19 έχει αναδείξει ένα μακροχρόνιο πρόβλημα όσον αφορά την παροχή φροντίδας σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η φροντίδα πρέπει να εξετάζεται με ολιστικό τρόπο σε βάθος χρόνου, από τη φροντίδα των παιδιών έως τη φροντίδα μετά το σχολείο, και από τη φροντίδα για άτομα με αναπηρία μέχρι τη φροντίδα για ηλικιωμένα άτομα·

ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το κλείσιμο των σχολείων, των κέντρων φροντίδας και των χώρων εργασίας αύξησε την άνιση κατανομή μη αμειβόμενων οικιακών εργασιών και αρμοδιοτήτων φροντίδας εντός της οικίας για τις γυναίκες, οι οποίες συχνά, πέρα από την εξισορρόπηση της εργασίας από το σπίτι, δεν είχαν επαρκή στήριξη για τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξ αποστάσεως εργασία δεν αποτελεί υποκατάστατο της φροντίδας των παιδιών· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες συνήθως αφιερώνουν 13 περισσότερες ώρες την εβδομάδα από ό,τι οι άνδρες στη μη αμειβόμενη φροντίδα και τις οικιακές εργασίες[32]· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κρίση της νόσου COVID-19 αποτέλεσε ευκαιρία για τους άνδρες να συμμετάσχουν περισσότερο στις ευθύνες φροντίδας, αλλά έχει αποκαλύψει επίσης πόσο άνισο παραμένει το μερίδιο της φροντίδας και της οικιακής εργασίας, γεγονός που κατά πάσα πιθανότητα θα επηρεάσει σοβαρότερα τις γυναίκες και τα κορίτσια· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξισορρόπηση της τηλεργασίας και των οικογενειακών ευθυνών αποτελεί ένα επιπρόσθετο βάρος, και, κατά συνέπεια, οι γυναίκες επιβαρύνονται με αυξημένο συναισθηματικό, πνευματικό και κοινωνικό φόρτο· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε λιγότερα επιτεύγματα στην εργασία και να έχει αντίκτυπο στην επαγγελματική τους εξέλιξη σε σύγκριση με τους άνδρες συναδέλφους τους·

ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει επιβληθεί δυσανάλογη και υπερβολική επιβάρυνση στους μόνους γονείς, το 85 % των οποίων είναι γυναίκες που ανέρχονται σε 6,7 εκατομμύρια νοικοκυριά με μόνες μητέρες στην ΕΕ[33], εκ των οποίων τουλάχιστον οι μισές διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού ή φτώχειας·

ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα αποτελέσματα των ερευνών[34] δείχνουν πως η νόσος COVID-19 είχε πιο σοβαρό αντίκτυπο στις γυναίκες με μικρά παιδιά σε σχέση με τους άνδρες με την ίδια οικογενειακή κατάσταση· λαμβάνοντας υπόψη ότι τουλάχιστον το ένα τρίτο (29 %) των γυναικών με μικρά παιδιά δυσκολευόταν να συγκεντρωθεί στην εργασία του, σε σύγκριση με αντίστοιχο ποσοστό 16 % στους άνδρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο διπλάσιος αριθμός γυναικών με παιδιά (29 %) ήταν πιθανόν να αισθάνονται υπερβολικά κουρασμένες μετά την εργασία για να κάνουν τις οικιακές εργασίες, σε σύγκριση με το 16 % των ανδρών· λαμβάνοντας υπόψη ότι τον Απρίλιο του 2020, οι γυναίκες με παιδιά ηλικίας 0-11 ετών ήταν πιο πιθανόν να αισθάνονται πιεσμένες σε σύγκριση με τους άνδρες με παιδιά στις ίδιες ηλικίες (23 % έναντι 19 %) ή να αισθάνονται μοναξιά (14 % έναντι 6 %) και κατάθλιψη (14 % έναντι 9 %)·

ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόταση της Επιτροπής για το σχέδιο ανάκαμψης τονίζει την επένδυση στην πράσινη μετάβαση· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής βιώνονται με διαφορετικό τρόπο από τις γυναίκες, καθώς οι τελευταίες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερους κινδύνους και βάρη για διάφορους λόγους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισότητα των φύλων και η συμμετοχή των γυναικών στη λήψη αποφάσεων αποτελούν προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αποτελεσματική διαχείριση των κλιματικών προκλήσεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε δράση για το κλίμα πρέπει να περιλαμβάνει μια έμφυλη και μια διατομεακή προοπτική·

ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες ομάδες στους κόλπους της κοινωνίας, όπως οι μόνοι γονείς, τα θύματα βίας, οι γυναίκες που ανήκουν σε φυλετικές και εθνοτικές μειονότητες, οι ηλικιωμένες και οι νεαρές γυναίκες, οι γυναίκες με αναπηρία, οι γυναίκες Ρομά, τα άτομα ΛΟΑΔΜΙ+, οι γυναίκες που επιδίδονται στην πορνεία, όπως και οι πρόσφυγες και οι μετανάστριες, είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στον ιό ή τις υγειονομικές και κοινωνικοοικονομικές συνέπειές του, δεδομένων των μέτρων που λαμβάνονται και των υφιστάμενων ελλείψεων στις υποδομές και τις υπηρεσίες·

ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες που είναι άστεγες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες προκλήσεις στο πλαίσιο της πανδημίας COVID-19, διότι οι προσωρινές και έκτακτες δομές στέγασης είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στη μετάδοση νόσων, στην έμφυλη βία και στην ελλιπή πρόσβαση σε εγκαταστάσεις υγιεινής και υγείας·

Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η νόσος COVID-19 είναι μια παγκόσμια πανδημία που πλήττει όλες τις χώρες του πλανήτη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις για τους πληθυσμούς, ιδίως για τις γυναίκες και τα κορίτσια, σε χώρες με υποχρηματοδοτούμενα συστήματα υγείας και στις χώρες με πληθυσμούς που πλήττονται από συγκρούσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία θα σπρώξει πάνω από 47 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια παγκοσμίως κάτω από το όριο της φτώχειας έως το 2021[35]·

ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του UNFPA, η καθυστέρηση ή διακοπή των προγραμμάτων ευαισθητοποίησης των κοινοτήτων και της εκπαίδευσης σχετικά με τις επιβλαβείς πρακτικές παγκοσμίως εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε αύξηση των περιστατικών ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων κατά 2 εκατομμύρια και σε αύξηση των γάμων παιδιών κατά 13 εκατομμύρια στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις πριν από την πανδημία·

ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η παροχή υπηρεσιών θα πρέπει να βασίζεται στον προσδιορισμό των αναγκών βάσει στοιχείων, με τους δημοσιονομικούς πόρους να κατανέμονται βάσει αυτής της έρευνας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προϋπολογισμοί και η κατανομή των πόρων πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες και περιστάσεις των ανδρών και των γυναικών·

ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες δεν συμμετέχουν όσο οι άνδρες στη λήψη αποφάσεων κατά το στάδιο της ανάκαμψης, λόγω της υφιστάμενης γυάλινης οροφής· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που τις εκπροσωπούν πρέπει να διαδραματίζουν ενεργό και κεντρικό ρόλο στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι προοπτικές και οι ανάγκες τους λαμβάνονται υπόψη κατά τη λήψη αποφάσεων, τον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την παρακολούθηση του σταδίου ανάκαμψης και των σχετικών μέτρων σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ενωσιακό επίπεδο·

ΚΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ζητήματα που αφορούν τα δικαιώματα των γυναικών και την προάσπιση της ισότητας των φύλων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να συζητούνται στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, ιδίως ως προς την εφαρμογή της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ισότητα των φύλων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μολονότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαθέτει ειδική επιτροπή για τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων και υπάρχει Επίτροπος αποκλειστικά αρμόδιος για την ισότητα, δεν υφίσταται ειδική σύνθεση του Συμβουλίου για την ισότητα των φύλων, και οι υπουργοί και υφυπουργοί που είναι αρμόδιοι για την ισότητα των φύλων δεν έχουν στη διάθεσή τους ειδικό βήμα συζητήσεων και λήψης αποφάσεων·

ΚΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι βασικές δράσεις που προσδιορίζονται στο παρόν έγγραφο θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και την ετοιμότητα για μελλοντικές κρίσεις·

Γενικές παρατηρήσεις

1. τονίζει την ανάγκη υιοθέτησης μιας ευαισθητοποιημένης ως προς τη διάσταση του φύλου προσέγγισης με τις αρχές της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου και της συνεκτίμησης της ισότητας των φύλων στον προϋπολογισμό να αντανακλώνται σε όλες τις σχετικές πτυχές της αντίδρασης στην πανδημία COVID-19 για τη διασφάλιση και την προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών στη διάρκεια της πανδημίας και της περιόδου μετά την κρίση και για την ενίσχυση της ισότητας των φύλων·

2. υπογραμμίζει την ανάγκη να εφαρμοστούν τα διδάγματα που αντλήθηκαν από προηγούμενες και τρέχουσες κρίσεις στη μελλοντική χάραξη και εφαρμογή πολιτικής, ούτως ώστε να μην επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος, καθώς και την ανάγκη να προετοιμαστούν ευαίσθητες ως προς τη διάσταση του φύλου αντιδράσεις για όλα τα στάδια των μελλοντικών κρίσεων, προκειμένου να αποφευχθούν αρνητικές συνέπειες για τα δικαιώματα των γυναικών· καλεί την Επιτροπή να διευκολύνει τη δημιουργία ενός μόνιμου δικτύου για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των πτυχών της νόσου COVID-19 που σχετίζονται με το φύλο· καλεί το Συμβούλιο να συγκροτήσει ειδική σύνθεση για την ισότητα των φύλων και μια επίσημη ομάδα εργασίας για τη θέσπιση κοινών και συγκεκριμένων μέτρων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας των φύλων, και να διασφαλίσει ότι τα ζητήματα ισότητας των φύλων συζητούνται στο υψηλότερο δυνατό πολιτικό επίπεδο·

3. τονίζει ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να διεξάγουν εκτιμήσεις επιπτώσεων ανάλογα με το φύλο ως πάγια τακτική, μεταξύ άλλων και για τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο σχέδιο ανάκαμψης· αποφασίζει να ενσωματώσει και να ενισχύσει την ισότητα των φύλων στο σχέδιο Next Generation EU μέσω της θέσης του Κοινοβουλίου·

4. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τον επιπολασμό του ιού μεταξύ των εργαζομένων σε καίριους τομείς κατά την τρέχουσα κρίση, ιδίως των γυναικών και των μειονοτικών εθνοτικών πληθυσμών, λόγω της δυσανάλογα υψηλής παρουσίας τους στους εν λόγω τομείς· παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ανταποκριθούν με κατάλληλες δράσεις για την ενίσχυση της ασφάλειάς τους στην εργασία και καλεί τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τις εργασιακές συνθήκες τους, μεταξύ άλλων μέσω της οδηγίας-πλαισίου 89/391/ΕΟΚ[36], της οδηγίας 92/85/ΕΟΚ[37] και του στρατηγικού πλαισίου της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία μετά το 2020·

5. καλεί την Επιτροπή, τη Eurostat, τα κράτη μέλη και το EIGE να συγκεντρώνουν σε τακτική βάση αναλυτικά στοιχεία σχετικά με τη νόσο COVID-19 ανά φύλο, ηλικία και διατομεακή διακριτική μεταχείριση, μεταξύ άλλων παραγόντων, καθώς και δεδομένα σχετικά με τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις του ιού· τονίζει ότι τα μέτρα ανάκαμψης πρέπει να εμπλουτίζονται και να βασίζονται σε αναλυτικά στοιχεία ανά φύλο, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι απαντήσεις είναι ολοκληρωμένες, με ιδιαίτερη προσοχή σε τομείς στους οποίους τα δεδομένα είναι σπάνια και μη συγκρίσιμα, όπως η βία κατά των γυναικών και η παροχή υπηρεσιών φροντίδας· επισημαίνει ότι τα εν λόγω δεδομένα πρέπει να καταγράφονται συστηματικά και να διατίθενται δημοσίως· τονίζει ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να υποστηρίζουν την ανάπτυξη ικανοτήτων από τις εθνικές στατιστικές αρχές και άλλους σχετικούς φορείς·

6. τονίζει την ανάγκη ίσης εκπροσώπησης γυναικών και ανδρών, μεταξύ άλλων και από τις πλέον ευάλωτες ομάδες, στις ηγετικές θέσεις και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων κατά τη θέσπιση και την άρση μέτρων σε καταστάσεις κρίσης, καθώς και σε όλα τα στάδια του σχεδιασμού, της έγκρισης και της εφαρμογής σχεδίων ανάκαμψης, ούτως ώστε οι ειδικές ανάγκες και περιστάσεις τους να λαμβάνονται πλήρως και κατάλληλα υπόψη, και να σχεδιάζονται αποτελεσματικά και στοχευμένα μέτρα για να εξασφαλιστεί ότι η αναγκαία δέσμη στήριξης ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους· καλεί τα κράτη μέλη να συγκροτήσουν ειδικές ομάδες με τη συμμετοχή σχετικών ενδιαφερόμενων φορέων και εκπροσώπων από γυναικείες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στη διάρκεια τέτοιων κρίσεων για τη διασφάλιση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου· καλεί τα εθνικά κοινοβούλια των κρατών μελών να συγκροτήσουν επιτροπές αρμόδιες για τον αντίκτυπο της κρίσης της νόσου COVID-19 στις γυναίκες και στα κορίτσια, ώστε να διασφαλιστεί ένας ειδικός χώρος για τη συζήτηση και την παρακολούθηση της κρίσης και του αντίκτυπού της στα φύλα· χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να ενθαρρύνει την έγκριση της πρότασης οδηγίας της 14ης Νοεμβρίου 2012 για τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων σε θέσεις μη εκτελεστικών διοικητικών στελεχών των εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών και τα σχετικά μέτρα[38] (της οδηγίας για τις γυναίκες στα διοικητικά συμβούλια) και παροτρύνει το Συμβούλιο να προβεί στην απεμπλοκή της και να την εγκρίνει· τονίζει περαιτέρω ότι πρέπει να αυξηθεί η συμμετοχή των γυναικών στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης και σε άλλους μηχανισμούς αντιμετώπισης κρίσεων, τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο· δεσμεύεται, επιπλέον, να διασφαλίσει την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στις ομάδες των ακροάσεων και των εργαστηρίων του Κοινοβουλίου, και να εμπλουτίσει τις συζητήσεις σχετικά με τα μέτρα ανάκαμψης μέσω της πολυμορφίας·

7. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παρακολουθούν στενά και να αντιδρούν έντονα στην παραπληροφόρηση, στον αρνητικό δημόσιο διάλογο, στην ανεπαρκή ιεράρχηση, στην περιορισμένη ή μηδενική πρόσβαση σε σχετικές υπηρεσίες ή στις οπισθοδρομικές πρωτοβουλίες όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών, τα δικαιώματα των ατόμων ΛΟΑΔΜΙ+ και την ισότητα των φύλων· καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί τον συρρικνούμενο χώρο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των διαδηλώσεων που σχετίζονται με τα προαναφερθέντα θέματα λόγω των μέτρων εγκλεισμού ως ζητημάτων δημοκρατίας και θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά την κρίση COVID-19 και την περίοδο μετά την κρίση· πιστεύει ότι θα μπορούσαν ενδεχομένως να κινηθούν διαδικασίες επί παραβάσει εάν υπάρχουν υπόνοιες για παραβιάσεις του δικαίου της ΕΕ και ότι ένας μηχανισμός αιρεσιμότητας για την εκταμίευση των κονδυλίων της ΕΕ βάσει της ετήσιας έκθεσης παρακολούθησης της Επιτροπής σχετικά με τις αξίες της ΕΕ θα μπορούσε να είναι ουσιαστικής σημασίας εν προκειμένω· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι τα περιοριστικά μέτρα έκτακτης ανάγκης εξυπηρετούν μόνον τον σκοπό αντιμετώπισης της πανδημίας, καθώς και ότι είναι χρονικά περιορισμένα και συμβατά με τα θεμελιώδη δικαιώματα·

Πτυχές της νόσου COVID-19 που σχετίζονται με την υγεία και αντίκτυπος στην ισότητα των φύλων

8. εκφράζει την ανησυχία του για το υψηλό ποσοστό θνησιμότητας από τη νόσο COVID-19· σημειώνει το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας των ανδρών και παροτρύνει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και τους αρμόδιους οργανισμούς της ΕΕ να εξετάσουν τον διαφορετικό αντίκτυπο στην υγεία ανδρών και γυναικών· καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να παρακολουθεί την κατάσταση με σκοπό την κατανόηση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων του ιού στην υγεία των γυναικών και των ανδρών· τονίζει ότι η κλινική έρευνα του ιού πρέπει να περιλαμβάνει ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων, προκειμένου να αξιολογείται ο τρόπος με τον οποίο ο ιός και κάθε ενδεχόμενο εμβόλιο ή αγωγή θα μπορούσαν να επηρεάζουν διαφορετικά τις γυναίκες και τους άνδρες·

9. παροτρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε βασικές πτυχές της ποιοτικής ιατρικής και ψυχολογικής περίθαλψης γυναικών και ανδρών που δεν σχετίζονται με τη νόσο COVID-19, όπως ο προσυμπτωματικός έλεγχος και η θεραπεία του καρκίνου, η μητρική και νεογεννητική υγειονομική περίθαλψη, και η επείγουσα περίθαλψη για όσους πλήττονται από καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια· παροτρύνει τα κράτη μέλη να δρουν σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ σε αυτούς τους τομείς·

10. εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι οι υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και τα συναφή δικαιώματα παραμελήθηκαν, περιορίστηκαν ή ακόμα και αποτέλεσαν αντικείμενο επιθέσεων σε ορισμένα κράτη μέλη στη διάρκεια της κρίσης· υπογραμμίζει την ανάγκη να εγγυώνται τα κράτη μέλη την ποιοτική και οικονομικά προσιτή πρόσβαση χωρίς διακρίσεις σε υπηρεσίες, πληροφορίες και προϊόντα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της κρίσης και στην περίοδο μετά την κρίση και σε παρόμοιες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αναγνωρίζοντας ότι πρόκειται για υπηρεσίες ζωτικής σημασίας, που σώζουν ζωές και συχνά είναι ευαίσθητες στον παράγοντα του χρόνου και θα πρέπει να παρέχονται σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ, καθώς και μια προσέγγιση με επίκεντρο τον ασθενή και τα ανθρώπινα δικαιώματα· απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε απόπειρα οπισθοδρόμησης όσον αφορά τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα και τα δικαιώματα των ατόμων ΛΟΑΔΜΙ+, και τονίζει ότι οι αντιτιθέμενοι στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα δεν θα πρέπει να επιτρέπεται να εκμεταλλεύονται την κρίση αυτή ως δίαυλο για τον περιορισμό των δικαιωμάτων των γυναικών, όπως το δικαίωμα στην ασφαλή άμβλωση· καλεί την Επιτροπή να διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, επίσης με τη συμμετοχή οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίες συχνά είναι εξειδικευμένες σε αυτούς τους τομείς, όσον αφορά τις νέες μεθόδους για την παροχή περίθαλψης που σχετίζεται με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα και τους τρόπους αντιμετώπισης των κενών στην παροχή υπηρεσιών· επισημαίνει τη σημασία της επικοινωνίας με παρόχους υπηρεσιών για να διευκρινιστεί ότι οι εν λόγω υπηρεσίες εξακολουθούν να είναι βασικές και ότι πρέπει να παρέχονται σε συστηματική βάση· επισημαίνει ότι όλες οι υπηρεσίες μητρότητας πρέπει να είναι διαθέσιμες, επαρκώς στελεχωμένες και να διαθέτουν τους κατάλληλους πόρους·

11. παροτρύνει τα κράτη μέλη να επενδύσουν σε εύρωστα και ανθεκτικά συστήματα υγείας και να επαινέσουν και να στηρίξουν τους βασικούς εργαζομένους, όπως οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και οι κοινωνικοί λειτουργοί, εξασφαλίζοντας ασφαλείς συνθήκες εργασίας, παρέχοντας κατάλληλο εξοπλισμό, θεσπίζοντας συνθήκες δίκαιης αμοιβής, παρέχοντας επαγγελματική εξέλιξη, μεταξύ άλλων μέσω της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, και διασφαλίζοντας την πρόσβαση σε υπηρεσίες όπως η φροντίδα των παιδιών και οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας·

12. προτρέπει την Επιτροπή να λάβει υπόψη της τις περιστάσεις έκτακτης ανάγκης όπως η νόσος COVID-19, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεών τους στη συνεκτίμηση της διάστασης του φύλου στην περίθαλψη της υγείας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, στη χάραξη πολιτικών υγείας, για παράδειγμα του προγράμματος «Η ΕΕ για την υγεία», του σχεδίου της ΕΕ για την καταπολέμηση του καρκίνου και της ευρωπαϊκής στρατηγικής στον τομέα της υγείας· ζητεί από την Επιτροπή και το Συμβούλιο να λάβουν υπόψη τους τις πτυχές υγείας της στρατηγικής για την ισότητα των φύλων για την περίοδο 2020-2025 στο πλαίσιο του προγράμματος «Η ΕΕ για την υγεία», όπως τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα ως αναπόσπαστο μέρος της ευημερίας και της προαγωγής της ισότητας των φύλων· ζητεί να ενισχυθούν οι επενδύσεις σε υπηρεσίες ζωτικής σημασίας για την ισότητα των φύλων και να ενσωματωθούν στο πρόγραμμα «Η ΕΕ για την υγεία» εμπειρογνώμονες σε θέματα υγείας των φύλων και ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων·

13. υπενθυμίζει ότι η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα και απαιτεί επαρκή χρηματοδότηση· υπενθυμίζει στα κράτη μέλη να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιάζουσες ανάγκες των γυναικών και των ανδρών κατά την ενίσχυση των ικανοτήτων των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και των υποδομών ζωτικής σημασίας λόγω της νόσου COVID-19, ιδίως όσον αφορά τις δαπάνες για την υγεία, τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της ασθένειας, την ετοιμότητα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, την έρευνα και την ανάπτυξη και το εργατικό δυναμικό στον τομέα της υγείας·

14. καλεί τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τις πρωτοβουλίες για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας κατά τη διάρκεια της κρίσης και μετά το πέρας της, δεδομένου του άγχους, του στρες, της κατάθλιψης και της μοναξιάς που προκαλούνται από τον εγκλεισμό, καθώς και των οικονομικών προβληματισμών και της έμφυλης βίας ή άλλων παραγόντων που συνδέονται με την κρίση, λαμβάνοντας υπόψη τον διαφορετικό αντίκτυπο στις γυναίκες και τους άνδρες, καθώς και να επενδύσουν οικονομικούς πόρους ώστε να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα επαρκών υπηρεσιών όταν απαιτείται· ζητεί από την Επιτροπή να οργανώσει μια εκστρατεία με θέμα την ψυχική υγεία σε ολόκληρη την ΕΕ·

Έμφυλη βία κατά την κρίση COVID-19

15. καλεί επιτακτικά τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο της ανταπόκρισής τους στην πανδημία COVID-19, να αντιμετωπίσουν την έμφυλη βία στην οποία υπόκεινται οι γυναίκες και τα κορίτσια, μεταξύ άλλων οι διεμφυλικές γυναίκες, καθώς και τα μεσοφυλικά άτομα, τα μη δυϊκά άτομα και τα άτομα που δεν ανήκουν στις συμβατικές κατηγορίες φύλου· παροτρύνει τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να αναλύουν τα δεδομένα και τις τάσεις όσον αφορά την επικράτηση και την αναφορά όλων των μορφών έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και τις συνέπειες για τα παιδιά, ενώ εφαρμόζονται μέτρα εγκλεισμού και κατά την περίοδο αμέσως μετά· αναγνωρίζει ότι οι δημόσιες αντιδράσεις υπήρξαν ανεπαρκείς όσον αφορά την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών και την επαρκή συνεκτίμηση της ανάγκης πρόληψης της βίας κατά των γυναικών στα σχέδια αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, καθώς και για τις μελλοντικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, εφόσον δεν δίνεται έμφαση στη θέσπιση εξαιρέσεων από τους κανόνες εγκλεισμού, στη δημιουργία τηλεφωνικών γραμμών βοήθειας καθώς και εργαλείων και ενδείξεων ανταλλαγής πληροφοριών, και στη διασφάλιση της συνεχούς πρόσβασης σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και στη διατήρηση ασφαλούς πρόσβασης σε νομικά κέντρα και δομές ή σε εναλλακτική στέγαση με επαρκή χωρητικότητα, στις αστυνομικές και δικαστικές υπηρεσίες, σε επείγουσες δικαστικές διαδικασίες για την έκδοση κατάλληλων περιοριστικών εντολών και/ή μέτρων προστασίας, και στη διασφάλιση του καθεστώτος ζωτικής σημασίας που διαθέτουν· ζητεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν ασφαλή και ευέλικτα συστήματα προειδοποίησης έκτακτης ανάγκης, να προσφέρουν νέες υπηρεσίες βοήθειας μέσω τηλεφώνου, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και γραπτών μηνυμάτων για άμεση αστυνομική παρέμβαση και διαδικτυακές υπηρεσίες, όπως γραμμές βοήθειας, κρυφές εφαρμογές, ψηφιακές πλατφόρμες, δίκτυα φαρμακείων, και να παράσχουν χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης για υπηρεσίες στήριξης, μη κυβερνητικές οργανώσεις και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν ότι οι υπηρεσίες υποστήριξης ακολουθούν συντονισμένη προσέγγιση για τον εντοπισμό των γυναικών που διατρέχουν κίνδυνο, να διασφαλίζουν ότι όλα αυτά τα μέτρα είναι διαθέσιμα και προσβάσιμα σε όλες τις γυναίκες και τα κορίτσια εντός της δικαιοδοσίας τους, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών με αναπηρία, ανεξάρτητα από το καθεστώς τους ως μετανάστριες, και να παρέχουν κατάρτιση ευαισθητοποιημένη ως προς τη διάσταση του φύλου στους εργαζομένους στον τομέα της υγείας, καθώς και στους αστυνομικούς πρώτης γραμμής και στα μέλη του δικαστικού σώματος· καλεί τα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν τις καινοτομίες και τις βέλτιστες πρακτικές σε εθνικό επίπεδο για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας με σκοπό τον καλύτερο προσδιορισμό και την προώθηση αποδοτικών πρακτικών, και καλεί την Επιτροπή να προάγει τέτοιες πρακτικές·

16. υπό το πρίσμα της πανδημίας, καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν συντονισμένη προσέγγιση μεταξύ των κυβερνήσεων και των δημόσιων υπηρεσιών, των υποστηρικτικών εγκαταστάσεων και του ιδιωτικού τομέα, καθώς και να ενημερώσουν τα πρωτόκολλα ώστε να συνδράμουν τα θύματα έμφυλης βίας στην αναζήτηση βοήθειας, στην καταγγελία αξιόποινων πράξεων και στην απόκτηση πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, καθώς και να ενθαρρύνουν τους μάρτυρες να καταγγέλλουν τέτοιες πράξεις· καλεί την Επιτροπή να καταρτίσει ένα πρωτόκολλο για τη βία κατά των γυναικών σε περιόδους κρίσης και έκτακτης ανάγκης για την ΕΕ για την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών και την υποστήριξη των θυμάτων έμφυλης βίας κατά τη διάρκεια περιστάσεων έκτακτης ανάγκης όπως η πανδημία COVID-19· επισημαίνει ότι το πρωτόκολλο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει βασικές υπηρεσίες προστασίας για τα θύματα· επικροτεί την πρόταση της γερμανικής Προεδρίας για τη θέσπιση μιας ενωσιακής γραμμής βοήθειας διαθέσιμης σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ για τα θύματα ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας, και παροτρύνει το Συμβούλιο να στηρίξει την εν λόγω πρόταση·

17. καλεί την Επιτροπή να προωθήσει εκστρατείες ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης και προβολής για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας και της έμφυλης βίας σε όλες τις μορφές της, όπως η σωματική βία, η σεξουαλική παρενόχληση, η βία στον κυβερνοχώρο και η σεξουαλική εκμετάλλευση, ιδίως σε σχέση με τα προσφάτως δημιουργηθέντα μέτρα πρόληψης και τα ευέλικτα συστήματα προειδοποίησης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η αναφορά περιστατικών σε συντονισμό και συνεργασία με αναγνωρισμένες και εξειδικευμένες γυναικείες οργανώσεις· καλεί την Επιτροπή να συνεργαστεί με τεχνολογικές πλατφόρμες στο πλαίσιο του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες για την καταπολέμηση των παράνομων διαδικτυακών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης κάθε μορφής διαδικτυακής βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, διότι το διαδίκτυο έχει χρησιμοποιηθεί από την έναρξη της πανδημίας για εργασιακούς, εκπαιδευτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς, και θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται ευρέως·

18. υπενθυμίζει ότι η Ειδική Εισηγήτρια των Ηνωμένων Εθνών για τη βία κατά των γυναικών σημείωσε ότι η κρίση της νόσου COVID-19 κατέδειξε την έλλειψη κατάλληλης εφαρμογής των κεντρικών συμβάσεων για την προστασία των γυναικών και την πρόληψη της έμφυλης βίας· καλεί το Συμβούλιο να ολοκληρώσει επειγόντως την κύρωση της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης από την ΕΕ επί τη βάσει ευρείας προσχώρησης χωρίς περιορισμούς και να υποστηρίξει την κύρωσή της, τη γρήγορη και άμεση εφαρμογή της και την επιβολή της από όλα τα κράτη μέλη· καλεί τα λοιπά κράτη μέλη να κυρώσουν ταχέως τη συνθήκη και να διαθέσουν επαρκείς οικονομικούς πόρους και επαρκές ανθρώπινο δυναμικό για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της έμφυλης βίας, καθώς και για την προστασία των θυμάτων, ιδίως σε περιόδους κρίσης· παροτρύνει τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη τις συστάσεις της ομάδας GREVIO και να βελτιώσουν τη νομοθεσία τους ώστε να την ευθυγραμμίσουν περισσότερο με τις διατάξεις της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, ιδίως όσον αφορά τους κοινούς ορισμούς για τις πράξεις έμφυλης βίας·

19. καλεί το Συμβούλιο να προσθέσει τη βία κατά των γυναικών στον κατάλογο των ποινικών αδικημάτων στην ΕΕ και καλεί την Επιτροπή να προτείνει οδηγία για την αντιμετώπιση κάθε μορφής έμφυλης βίας, προκειμένου να θεσπιστεί ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο, να συντονιστεί η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, να προωθηθεί η συγκέντρωση ακριβών και συγκριτικών δεδομένων, να υπολογιστεί με ακρίβεια η έκταση της εν λόγω βίας, να ληφθεί υπόψη η πιθανότητα διεξαγωγής προβλέψεων, και να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος της νόσου COVID-19 στην παροχή βασικών υπηρεσιών στα θύματα· επικροτεί τη δέσμευση της Επιτροπής να διεξαγάγει νέα έρευνα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την έμφυλη βία, τα αποτελέσματα της οποίας θα παρουσιαστούν το 2023· τονίζει την ανάγκη συγκέντρωσης εναρμονισμένων δεδομένων σχετικά με την έμφυλη βία και καλεί τα κράτη μέλη να συγκεντρώνουν και να παρέχουν τα σχετικά δεδομένα όταν τους ζητείται, επίσης στην Eurostat·

20. εκφράζει την απογοήτευσή του για τις σημαντικές περικοπές ύψους 20 % στο πλαίσιο του Ταμείου για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες και, ακολούθως, του προγράμματος «Πολίτες, ισότητα, δικαιώματα και αξίες» που προτείνει η Επιτροπή στην αναθεωρημένη πρόταση για το πολυετές δημοσιονομικό σχέδιο (ΠΔΠ), παρά το γεγονός ότι ο αρχικός προϋπολογισμός που προτάθηκε το 2018 ήταν ήδη χαμηλός· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η απόφαση αυτή αντιβαίνει στη θέση που είχε λάβει το 2019 και στα αιτήματα της κοινωνίας των πολιτών για αύξηση του προϋπολογισμού· υπενθυμίζει ότι η θέση του είναι αιτιολογημένη δεδομένης της προσθήκης ενός σκέλους «Αξίες της Ένωσης» το οποίο απαιτεί συμπληρωματική χρηματοδότηση, και δεδομένου του δυσανάλογου αντικτύπου της νόσου COVID-19 στις γυναίκες και της αύξησης της έμφυλης βίας στη διάρκεια της κρίσης, και ότι αυτό το πρόγραμμα είναι ο μοναδικός μηχανισμός στήριξης των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για την προώθηση της ισότητας των φύλων και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας στην ΕΕ· καλεί το Συμβούλιο να αυξήσει τα κονδύλια για την επίτευξη του ειδικού στόχου ΔΑΦΝΗ και των στόχων άλλων συναφών προγραμμάτων, και να διασφαλίσει ότι τα κονδύλια αυτά είναι επαρκή, λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες ανάγκες σύμφωνα με τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2019, με επαρκή χρηματοδότηση για το 2021 με σκοπό την καταπολέμηση των επιπτώσεων της νόσου COVID-19 στην έμφυλη βία· ζητεί την επείγουσα θέσπιση σαφών μέτρων με γνώμονα το φύλο, μέσω της διάθεσης πόρων, για την αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών των γυναικών μετά την κρίση, ιδίως στους τομείς της απασχόλησης, της έμφυλης βίας και της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, είτε στο πρόγραμμα Next Generation EU είτε στο ΠΔΠ για την περίοδο 2021-2027, σύμφωνα με τη διττή προσέγγιση της στρατηγικής για την ισότητα των φύλων· καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να εξετάσουν αυτό το ενδεχόμενο κατά την υποβολή των εθνικών σχεδίων αντιμετώπισης της νόσου COVID-19, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τα υφιστάμενα μέτρα και τη χρηματοδότηση, και θέτοντας την ισότητα των φύλων στο επίκεντρο της οικονομικής ανάκαμψης· καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να εφαρμόσουν την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου και τη συνεκτίμηση της ισότητας των φύλων στον προϋπολογισμό στα μέτρα ανάκαμψης·

21. σημειώνει με σοβαρή ανησυχία τον αντίκτυπο της κρίσης στα άτομα ΛΟΑΔΜΙ+, ιδίως τους νέους, πολλοί από τους οποίους βίωσαν την κοινωνική αποστασιοποίηση ή τον εγκλεισμό σε αφιλόξενα οικογενειακά περιβάλλοντα, και, συνεπώς, διέτρεχαν αυξημένο κίνδυνο να υποστούν ενδοοικογενειακή βία και βία κατά ατόμων ΛΟΑΔΜΙ+· σημειώνει ότι το ποσοστό των ατόμων ΛΟΑΔΜΙ+ που είναι άνεργα ή βρίσκονται σε επισφαλή απασχόληση με περιορισμένους και ασταθείς οικονομικούς πόρους είναι μεγαλύτερο από τον μέσο όρο, με αποτέλεσμα τα άτομα αυτά να εξακολουθούν να ζουν σε ένα εχθρικό ή καταπιεστικό περιβάλλον· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι όλες οι ειδικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται για την πανδημία COVID-19 και αφορούν την ενδοοικογενειακή, έμφυλη και σεξουαλική βία λαμβάνουν υπόψη τους τόσο τον αυξημένο κίνδυνο που διατρέχουν τα άτομα ΛΟΑΔΜΙ+ όσο και τις ειδικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, και ότι οι υπηρεσίες υποστήριξης θυμάτων και οι ειδικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται για την πανδημία COVID-19 για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας απευθύνονται ρητά και στα άτομα ΛΟΑΔΜΙ+·

22. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την παροχή αποτελεσματικής, προσβάσιμης, οικονομικά προσιτής και ποιοτικής ιατρικής και ψυχολογικής υποστήριξης στα θύματα έμφυλης βίας, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, ιδίως σε περιόδους κρίσης, όταν η στήριξη αυτή πρέπει να θεωρείται ουσιαστικής σημασίας· ζητεί από την Επιτροπή να συνεργαστεί στενά με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή της οδηγίας για τα δικαιώματα των θυμάτων[39], με έμφαση στη διάσταση του φύλου μετά την πρόσφατη έκθεση εφαρμογής της[40], και με σκοπό την ενίσχυση των δικαιωμάτων των θυμάτων έμφυλης βίας στη νέα στρατηγική για τα δικαιώματα των θυμάτων·

COVID-19, οικονομία, ανάκαμψη και αντίκτυπος στην ισότητα των φύλων

23. καλεί την Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να λάβουν υπόψη τους το γεγονός ότι η κρίση της νόσου COVID-19 επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων του εισοδήματος και του ποσοστού απασχόλησής τους, και θα οξύνει ακόμα περισσότερο τις ανισότητες και τις διακρίσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών στην αγορά εργασίας, και καλεί τα ανωτέρω όργανα να συνεργαστούν με τα κράτη μέλη για να εξετάσουν εκ του σύνεγγυς και να προβλέψουν με συγκεκριμένο τρόπο τις κοινωνικοοικονομικές ανάγκες των γυναικών και των ανδρών μετά την κρίση, καθώς και να εξετάσουν τον οριζόντιο και κάθετο διαχωρισμό της αγοράς εργασίας κατά την εφαρμογή των προγραμμάτων στο πλαίσιο του ενωσιακού προϋπολογισμού για το 2021, του επόμενου ΠΔΠ και του προγράμματος Next Generation EU, διασφαλίζοντας ότι όλα τα προγράμματα ενσωματώνουν τη διάσταση του φύλου και συνεκτιμούν την ισότητα των φύλων στον προϋπολογισμό, καθώς και τις εκ των υστέρων εκτιμήσεις επιπτώσεων ανάλογα με το φύλο όπως υποδεικνύεται στη στρατηγική για την ισότητα των φύλων για την περίοδο 2020-2025 της Επιτροπής· ζητεί την αποτελεσματική εφαρμογή και παρακολούθηση της στρατηγικής· καλεί τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν ένα κεφάλαιο με στοχευμένες δράσεις για την προώθηση της ισότητας των φύλων στο πλαίσιο των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, το οποίο θα καταρτιστεί σε συνεργασία με τους εθνικούς φορείς ισότητας·

24. τονίζει ότι θα πρέπει να επανεξεταστεί η φύση και ο χώρος διεξαγωγής της εργασίας μετά την κρίση· τονίζει ότι η εργασία από το σπίτι δεν αποτελεί υποκατάστατο της φροντίδας των παιδιών ή της ανάγκης για παροχή και πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές και ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας των παιδιών, ούτε υποκατάστατο των προσαρμογών στον χώρο εργασίας οι οποίες σχετίζονται με την αναπηρία· επισημαίνει ότι η ευέλικτη εργασία, όπως συμφωνείται με τους εργοδότες, μπορεί να παράσχει ευκαιρίες στις γυναίκες και στους άνδρες να εργάζονται από την κατοικία τους ή από τοπικούς χώρους συνεργασίας, και θα μπορούσε να διασφαλίσει καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, η οποία ενδεχομένως να έχει ως αποτέλεσμα τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη που λαμβάνει υπόψη της τη διάσταση του φύλου· σημειώνει ότι αυτή η προσέγγιση μπορεί να ενισχύσει τις αγροτικές περιοχές και τις υποδομές· καλεί την Επιτροπή να εγγυηθεί την επίτευξη των στόχων της Βαρκελώνης· παροτρύνει τα κράτη μέλη να κυρώσουν χωρίς καθυστέρηση τη σύμβαση της ΔΟΕ αριθ. 190 του 2019 κατά της βίας και της παρενόχλησης, και να την εφαρμόσουν μαζί με τη συνοδευτική σύσταση (αριθ. 206) που καλύπτει όλους τους τόπους όπου μπορεί να σημειωθεί βία και παρενόχληση στον χώρο εργασίας, όπως ιδιωτικοί και δημόσιοι χώροι εργασίας καθώς και επικοινωνίες που σχετίζονται με την εργασία·

25. καλεί την Επιτροπή να συλλέξει αναλυτικά και συγκρίσιμα δεδομένα σχετικά με την παροχή διαφόρων ειδών φροντίδας συμπεριλαμβανομένης της φροντίδας των παιδιών, της φροντίδας ηλικιωμένων ατόμων και της φροντίδας ατόμων με αναπηρία, καθώς και το φύλο, την ηλικία και την κατάσταση απασχόλησης του φροντιστή για την τροφοδότηση μιας μελέτης που θα εξετάζει το κενό φροντίδας, με σκοπό τη χάραξη ενωσιακή στρατηγικής φροντίδας που ακολουθεί μια ολιστική και μακρόπνοη προσέγγιση της φροντίδας, και λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες τόσο των φροντιστών όσο και των αποδεκτών της φροντίδας· σημειώνει ότι η στρατηγική πρέπει να σέβεται τις αρμοδιότητες των κρατών μελών και των περιφερειών, αλλά θα πρέπει να αποσκοπεί στη βελτίωση της συνεργασίας και του συντονισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω συναφών πρωτοβουλιών και επενδύσεων, επίσης στο πλαίσιο του προγράμματος InvestEU και του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με οφέλη για τους άτυπους και τους επίσημους φροντιστές και τα άτομα τα οποία φροντίζουν· τονίζει ότι η συνεργασία και η δράση σε επίπεδο ΕΕ, σε συνδυασμό με την αποδοτική χρήση των ενωσιακών κονδυλίων, μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη ποιοτικών, προσβάσιμων και οικονομικά προσιτών υπηρεσιών παροχής φροντίδας·

26. επισημαίνει ότι οι επενδύσεις στη φροντίδα είναι σημαντικές για τη διασφάλιση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών και της οικονομικής χειραφέτησης των γυναικών, την ανάπτυξη ανθεκτικών κοινωνιών και τη βελτίωση της νομιμοποίησης της απασχόλησης, της κοινωνικής ασφάλισης και των συντάξεων στους γυναικοκρατούμενους τομείς, ενώ επίσης έχουν θετικές επιπτώσεις στο ΑΕγχΠ καθώς επιτρέπουν σε περισσότερες γυναίκες να συμμετέχουν σε αμειβόμενη εργασία· επισημαίνει ότι είναι απαραίτητο να υπάρχουν ευέλικτα μοντέλα στην παροχή φροντίδας όπως αποδείχτηκε από τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 και των συναφών μέτρων· στο πλαίσιο αυτό, καλεί την Επιτροπή για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών σχετικά με την ποιότητα, την προσβασιμότητα και την οικονομική προσιτότητα των υπηρεσιών φροντίδας, καθώς και των διαφόρων μοντέλων υπηρεσιών φροντίδας· παροτρύνει την Επιτροπή να εξετάσει την κατάσταση των άτυπων φροντιστών και να μοιραστεί τις βέλτιστες πρακτικές που χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη για τη ρύθμιση της εργασίας τους· καλεί τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες των φροντιστών μετά τη συνταξιοδότησή τους· καλεί εν προκειμένω το Συμβούλιο να υποβάλει πρόταση σύστασης για την κοινωνική προστασία και τις κοινωνικές υπηρεσίες για τους φροντιστές·

27. παροτρύνει τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν τους άνδρες, μέσω της θέσπισης μέτρων που παρέχουν κίνητρα, για παράδειγμα, να δεχτούν ευέλικτες εργασιακές διευθετήσεις, δεδομένου ότι δυσανάλογα μεγάλος αριθμός γυναικών χρησιμοποιεί συνήθως αυτές τις διευθετήσεις· παροτρύνει τα κράτη μέλη να μεταφέρουν πλήρως και να εφαρμόσουν χωρίς καθυστέρηση την οδηγία για την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, και καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί στενά και συστηματικά την εφαρμογή της οδηγίας από τα κράτη μέλη σε ετήσια βάση· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής υπερβαίνοντας τα πρότυπα που θέτει η οδηγία, ιδίως δεδομένης της ανάγκης αντιμετώπισης περιστάσεων που έχουν παρουσιαστεί από τα μέτρα για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19 και των συνεπειών τους όσον αφορά τα ιατρικά πρωτόκολλα σε εγκαταστάσεις, μεταξύ άλλων και σε ποιοτικές εγκαταστάσεις παιδικής φροντίδας·

28. ζητεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν μια ειδική μη μεταβιβαζόμενη και πλήρως αμειβόμενη άδεια για τους φροντιστές και τους εργαζόμενους γονείς, για όσο καιρό εξακολουθούν να είναι σε εφαρμογή τα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19·

29. αναγνωρίζει τις ιδιαίτερα δυσχερείς περιστάσεις που αντιμετωπίζουν οι μόνοι γονείς, εκ των οποίων μεγάλο ποσοστό (85 %) είναι γυναίκες, κατά την πανδημία και την περίοδο μετά την κρίση, λόγω των πολλαπλών βαρών, συμπεριλαμβανομένων της συνεχούς παροχής φροντίδας, των ανησυχιών σχετικά με το καθεστώς επιμέλειας, των δυνητικών οικονομικών προβλημάτων και της μοναξιάς· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη τους και να εξετάσουν περαιτέρω τη συγκεκριμένη κατάστασή τους, συμπεριλαμβανομένων των πρόσθετων βαρών ως προς την εργασία, την εκπαίδευση και τη φροντίδα, την πρόσβαση σε δικηγόρους και την εφαρμογή των συμφωνιών επιμέλειας·

30. τονίζει τη σημασία της αύξησης της συμμετοχής των γυναικών στην οικονομία και της διασφάλισης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς στο πλαίσιο της λύσης για την ανάκαμψη μετά την πανδημία, καθώς οι ίσες ευκαιρίες και η μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας μπορούν να αυξήσουν τις θέσεις εργασίας, την οικονομική ευημερία και την ανταγωνιστικότητα στην ΕΕ· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ακολουθήσουν τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής για τις πολιτικές απασχόλησης στην ΕΕ, αφού λάβουν δεόντως υπόψη τα οικεία εθνικά πρότυπα της αγοράς εργασίας· στο πλαίσιο αυτό, καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν δεόντως υπόψη τον διαχωρισμό της αγοράς εργασίας, την επισφαλή απασχόληση, καθώς και τα μισθολογικά και τα συνταξιοδοτικά χάσματα, με σκοπό τη βελτίωση των εργασιακών συνθηκών και της κοινωνικής προστασίας μέσω προσαρμοσμένων πολιτικών·

31. τονίζει ότι η ίση αμοιβή για ίση εργασία ή για εργασία ίσης αξίας μεταξύ γυναικών και ανδρών πρέπει να αποτελεί κατευθυντήρια αρχή για την Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και όλα τα κράτη μέλη κατά τον σχεδιασμό μέτρων αντιμετώπισης της κρίσης COVID-19· εκφράζει την ικανοποίησή του για τη δέσμευση της Επιτροπής να παρουσιάσει έως τα τέλη του 2020 δεσμευτικά μέτρα για τη διαφάνεια των αμοιβών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι μισθολογικές και συνταξιοδοτικές διαφορές μεταξύ των φύλων, διότι σύμφωνα με τους οικονομικούς δείκτες οι εν λόγω διαφορές διευρύνονται περαιτέρω λόγω της πανδημίας· καλεί, στο πλαίσιο αυτό, την Επιτροπή να εξετάσει τις βέλτιστες πρακτικές των κρατών μελών, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις ιδιάζουσες συνθήκες των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και τα διαφορετικά μοντέλα αγοράς εργασίας στην ΕΕ· καλεί, επιπλέον, την Επιτροπή να αναθεωρήσει την οδηγία 2006/54/ΕΚ·

32. τονίζει τις προκλήσεις για τον οικιακό τομέα και τον τομέα οικιακής φροντίδας και τους εργαζομένους του· ζητεί από τα κράτη μέλη να κυρώσουν τη σύμβαση 189 της ΔΟΕ για το οικιακό προσωπικό και να διασφαλίσουν ότι ο τομέας είναι επιλέξιμος για μέτρα που αποσκοπούν στον μετριασμό του οικονομικού αντικτύπου της κρίσης, προκειμένου να είναι σε θέση οι εργαζόμενοι να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους υπό επαρκείς συνθήκες· ζητεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν τη νομιμοποίηση του τομέα της οικιακής εργασίας·

33. επικροτεί την πρωτοβουλία επενδύσεων για την αντιμετώπιση του κορονοϊού (CRII) και τη δέσμη CRII Plus, οι οποίες κινητοποιούν την πολιτική συνοχής για τη στήριξη των πλέον εκτεθειμένων τομέων, ενώ επίσης ζητεί στοχευμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των τομέων που απασχολούν κατά βάση γυναίκες· τονίζει τη σημασία του μέσου προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE) της Επιτροπής, το οποίο εξασφαλίζει εισοδηματική στήριξη για ανέργους ή εργαζομένους σε προσωρινή αργία· τονίζει την ανάγκη να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος αυτών των μέσων στην κατάσταση των γυναικών και των ανδρών στην αγορά εργασίας της ΕΕ και να επαναπροσδιοριστούν αναλόγως οι μελλοντικές πολιτικές· τονίζει την ανάγκη για προγράμματα επανεκπαίδευσης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων των γυναικών, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι αλλαγές στην αγορά εργασίας ως συνέπεια της νόσου COVID-19·

34. καλεί την Επιτροπή να στηρίξει τους επιχειρηματίες, και ιδίως τις γυναίκες επιχειρηματίες, καθώς επιδιώκουν να αναπτύξουν και να αξιοποιήσουν τις δεξιότητες ή τα ενδιαφέροντα που απέκτησαν κατά την περίοδο της νόσου COVID-19, μεταξύ άλλων μέσω ευκαιριών επιχειρηματικότητας για μητέρες, μόνους γονείς και άλλα άτομα που συμμετέχουν σπανιότερα σε επιχειρηματικές δραστηριότητες, με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής ανεξαρτησίας τους, και να βελτιώσει την πρόσβαση και την ενημέρωση όσον αφορά τα δάνεια, τη χρηματοδότηση ιδίων κεφαλαίων και τη μικροχρηματοδότηση μέσω προγραμμάτων και ταμείων της ΕΕ, ώστε η κρίση να αποτελέσει ευκαιρία για την επίτευξη προόδου μέσω της προσαρμογής και του μετασχηματισμού στο πλαίσιο της πράσινης και της ψηφιακής οικονομίας· καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στην υποστήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, ιδίως στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που ανήκουν σε γυναίκες οι οποίες συχνά έρχονται αντιμέτωπες με ιδιαίτερες προκλήσεις όσον αφορά την πρόσβαση στην απαιτούμενη χρηματοδότηση και θα χρειαστούν επίσης στήριξη κατά το στάδιο της αποκατάστασης· καλεί την Επιτροπή, το EIGE και την Eurostat να αυξήσουν τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που ανήκουν σε γυναίκες, τις αυτοαπασχολούμενες και τις νεοφυείς επιχειρήσεις που ανήκουν σε γυναίκες, καθώς και σχετικά με τον αντίκτυπο της πανδημίας COVID-19·

35. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την παρουσία και τη συμβολή των γυναικών στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης, της επιστήμης, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών, καθώς και στους ψηφιακούς τομείς, όπως και στην πράσινη οικονομία· ζητεί μια πολυεπίπεδη προσέγγιση στην αντιμετώπιση του χάσματος μεταξύ των φύλων σε όλα τα επίπεδα της ψηφιακής εκπαίδευσης και απασχόλησης, προκειμένου να γεφυρωθεί το ψηφιακό χάσμα που έχει σημειωθεί καθώς η εργασία, η εκπαίδευση αλλά και πολλές υπηρεσίες και εγκαταστάσεις έχουν ξαφνικά μεταφερθεί στο διαδίκτυο· τονίζει ότι η γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος θα αυξήσει την ισότητα των φύλων όχι μόνο όσον αφορά την αγορά εργασίας, αλλά και μέσω της πρόσβασης σε τεχνολογίες στην προσωπική σφαίρα· καλεί την Επιτροπή να ενσωματώσει τη διάσταση του φύλου στη στρατηγική της ενιαίας αγοράς και στο ψηφιακό θεματολόγιο με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση της υποεκπροσώπησης των γυναικών σε αναπτυσσόμενους τομείς για τη μελλοντική οικονομία της ΕΕ· επικροτεί τον πίνακα αποτελεσμάτων σχετικά με τις γυναίκες στην ψηφιακή εποχή που έχει καταρτίσει η Επιτροπή, ο οποίος παρακολουθεί τη συμμετοχή των γυναικών στην ψηφιακή οικονομία, τη χρήση του διαδικτύου, τις δεξιότητες χρήσης του διαδικτύου καθώς και τις εξειδικευμένες δεξιότητες και την απασχόληση· επισημαίνει τη σημασία του στη διευκόλυνση της λήψης εμπεριστατωμένων αποφάσεων από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή και στη θέσπιση σχετικών στόχων, ιδίως δεδομένων των επιπτώσεων της νόσου COVID-19·

36. σημειώνει ότι είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη η ειδική κατάσταση των γυναικών που επιστρέφουν από άδεια μητρότητας, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε κρατική ενίσχυση χωρίς διακρίσεις·

37. τονίζει τις προκλήσεις για τον γεωργικό τομέα και την προσφορά τροφίμων στην ΕΕ, καθώς και την ιδιαίτερη κατάσταση των γυναικών στις αγροτικές περιοχές· τονίζει την ανάγκη διατήρησης του υπάρχοντος θεματικού υποπρογράμματος για τις γυναίκες στις αγροτικές περιοχές μέσω των στρατηγικών σχεδίων της κοινής γεωργικής πολιτικής, τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης· τονίζει ότι το εν λόγω υποπρόγραμμα αποσκοπεί στην ενδυνάμωση της γυναικείας απασχόλησης και επιχειρηματικότητας· ζητεί εν προκειμένω τη διάθεση κεφαλαίων της ΕΕ για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας στις αγροτικές περιοχές· ζητεί, επιπλέον, να εξεταστεί ο ρόλος των γυναικών στις αγροτικές περιοχές όσον αφορά τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας· καλεί τα κράτη μέλη να ανταλλάξουν βέλτιστες πρακτικές σχετικά με το επαγγελματικό καθεστώς των συνεργαζόμενων συζύγων στον γεωργικό τομέα και ζητεί από την Επιτροπή να εκπονήσει σχετικές κατευθυντήριες γραμμές·

COVID-19 και διατομεακότητα

38. τονίζει ότι η διατομεακή και διαρθρωτική διακριτική μεταχείριση δημιουργεί πρόσθετα εμπόδια και προκλήσεις, καθώς και δυσμενείς κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις για συγκεκριμένες ομάδες γυναικών, και ότι η ασφάλεια, η προστασία και η κοινωνικοοικονομική ευημερία όλων των ατόμων πρέπει, ως εκ τούτου, να εξασφαλίζεται και οι συγκεκριμένες ανάγκες τους να αντιμετωπίζονται με δέουσα συνεκτίμηση μιας διατομεακής προσέγγισης στο πλαίσιο των μέτρων κατά και μετά την κρίση·

39. επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να συμπεριλαμβάνονται οι γυναίκες και τα κορίτσια στον σχεδιασμό προσβάσιμων και στοχευμένων πληροφοριών, και οι πληροφορίες αυτές να διαδίδονται σε όλα τα περιβάλλοντα, ιδίως σε περιόδους κρίσης·

40. υπογραμμίζει ότι, λόγω του υψηλότερου προσδόκιμου ζωής και της μεγαλύτερης πιθανότητας εμφάνισης προβλημάτων υγείας, οι ηλικιωμένες γυναίκες αποτελούν συχνά την πλειονότητα των τροφίμων σε εγκαταστάσεις μακροχρόνιας φροντίδας[41] που έχουν μετατραπεί σε εστίες του ιού σε πολλές χώρες ελλείψει, μεταξύ άλλων, επαρκών πόρων και γνώσης για την κατοχύρωση της ασφάλειας και της προστασίας των τροφίμων· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τις διάφορες δομές τυπικής, μακροχρόνιας παροχής φροντίδας και το επίπεδο ανθεκτικότητάς τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19· καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν την παροχή φροντίδας σε ηλικιωμένους τόσο σε οίκους ευγηρίας όσο και σε δομές φροντίδας σε επίπεδο κοινότητας, μεταξύ άλλων μέσω της παροχής κατ’ οίκον φροντίδας ή φροντίδας από εσωτερικούς φροντιστές όλο το εικοσιτετράωρο, και να διασφαλίσουν την ευημερία των ηλικιωμένων γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε υπηρεσίες φροντίδας και υγειονομικής περίθαλψης και της οικονομικής ανεξαρτησίας· καλεί το Συμβούλιο να θεσπίσει στόχους για την παροχή προσβάσιμης, οικονομικά προσιτής και ποιοτικής μακροχρόνιας φροντίδας που είναι αντίστοιχοι των στόχων της Βαρκελώνης·

41. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι πολλές γυναίκες με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εξαρτώνται από άλλους για καθημερινή φροντίδα, και ιδίως εκείνων που ζουν σε ιδρύματα και άλλες κλειστές δομές και έχουν υψηλές ανάγκες στήριξης, επηρεάστηκαν σημαντικά από την πανδημία, αλλά δεν μπόρεσαν να έχουν πρόσβαση στα συνήθη δίκτυα υποστήριξης ή να διατηρήσουν τη σωματική αποστασιοποίηση, ενώ επίσης αντιμετώπισαν δυσκολίες πρόσβασης σε υπηρεσίες και αγαθά· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι τα εν λόγω δίκτυα υποστήριξης θεωρούνται βασικές υπηρεσίες και είναι κατάλληλα προσαρμοσμένα στις περιστάσεις, καθώς και ότι θα υπάρχει πρόβλεψη για τις ειδικές ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, ιδίως των γυναικών και των κοριτσιών, στις μελλοντικές κρίσεις και στα μέτρα σχεδιασμού εκτάκτων αναγκών· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν τα δικαιώματα όλων των γυναικών και των κοριτσιών με αναπηρία όπως κατοχυρώνονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (CRPD), συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων τους για ανεξάρτητη διαβίωση, καθώς και πρόσβαση στην εκπαίδευση, την εργασία και την απασχόληση·

42. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την παροχή στήριξης στις μετανάστριες και τους μετανάστες μέσω της πρόσβασης σε ζωτικής σημασίας υγειονομική περίθαλψη κατά τη διάρκεια της κρίσης· τονίζει την ανάγκη τα κέντρα υποδοχής προσφύγων να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών, καθώς και τους κινδύνους που διατρέχουν, σε σχέση με τις γνωστές προκλήσεις που συνεπάγεται η κοινωνική αποστασιοποίηση και η διατήρηση της υγιεινής, καθώς και την ευπάθειά τους ως προς την έμφυλη βία, και να παρέχουν επαρκή κονδύλια για τον μετριασμό αυτών των κινδύνων·

43. τονίζει την ιδιάζουσα κατάσταση των γυναικών που είναι άστεγες και των γυναικών που επιδίδονται στην πορνεία, και την αυξημένη ευπάθειά τους στην έμφυλη βία, καθώς και την έλλειψη πρόσβασης σε δομές υγιεινής και περίθαλψης λόγω της πανδημίας COVID-19 και των επακόλουθων μέτρων έκτακτης ανάγκης· καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την παροχή υπηρεσιών και κατάλληλης στήριξης σε όσους βρίσκονται σε επισφαλείς συνθήκες, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή εκείνων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, των γυναικών που είναι άστεγες ή εκείνων που είναι ευάλωτες στον κοινωνικό αποκλεισμό· επικροτεί το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους, το οποίο παρέχει συμπληρωματικούς πόρους για την αντιμετώπιση των υλικών ελλείψεων και κοινωνική συνδρομή· τονίζει την ανάγκη να έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη οι άστεγες γυναίκες και οι γυναίκες που δεν διαθέτουν επίσημα έγγραφα· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει την κατάστασή τους στο επόμενο σχέδιο δράσης για την ενσωμάτωση και την ένταξη· καλεί τα κράτη μέλη, στα σχέδιά τους για την αντιμετώπιση της πανδημίας, να λάβουν δεόντως υπόψη τις γυναίκες που είναι άστεγες·

44. επισημαίνει τις πρόσθετες ανάγκες των μειονοτικών ομάδων, όπως των γυναικών καταγωγής Ρομά, οι οποίες αντιμετωπίζουν παγιωμένες διακρίσεις και συνεχείς παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους λόγω της έλλειψης πρόσβασης σε βασικές υποδομές, υπηρεσίες και πληροφορίες, ιδίως κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού·

45. τονίζει τον ουσιώδη χαρακτήρα των υπηρεσιών υποστήριξης για τα άτομα ΛΟΑΔΜΙ+, συμπεριλαμβανομένων της υποστήριξης ψυχικής υγείας, των ομάδων υποστήριξης από ομοτίμους και των υπηρεσιών υποστήριξης για θύματα της έμφυλης βίας·

46. εκφράζει τη λύπη του για τις περιπτώσεις ξενοφοβικών και φυλετικών διακρίσεων που εντάθηκαν λόγω της κρίσης, και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν μια προσέγγιση μηδενικής ανοχής απέναντι στις ρατσιστικές επιθέσεις και μια διατομεακή προσέγγιση στις αντιδράσεις τους που αντιμετωπίζουν τις ανάγκες περιθωριοποιημένων ομάδων του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των φυλετικών και εθνοτικών μειονοτήτων·

47. παροτρύνει τα κράτη μέλη να εγκρίνουν και να εφαρμόσουν την οδηγία κατά των διακρίσεων και να διασφαλίσουν την εξάλειψη των πολλαπλών και διατομεακών διακρίσεων σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ·

48. τονίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί από τα κράτη μέλη η συνεχής πρόσβαση των παιδιών στην εκπαίδευση, με τη δέουσα προσοχή για τις ομάδες με περιθωριοποιημένο κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, τα ευάλωτα παιδιά και τα κορίτσια που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή ζουν σε συνθήκες φτώχειας, τα οποία αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο πρόωρου ή καταναγκαστικού γάμου· υπογραμμίζει ότι πρέπει να διασφαλιστεί πως η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι πλήρως προσβάσιμη για όλους· επισημαίνει την ανάγκη όλων των νέων να έχουν τους απαραίτητους πόρους και τη στήριξη κατά το κλείσιμο των σχολείων, και να διευκολυνθεί η επανένταξή τους στο εκπαιδευτικό σύστημα με τον τερματισμό της κρίσης·

Εξωτερική δράση

49. τονίζει ότι ο παγκόσμιος χαρακτήρας της πανδημίας COVID-19 απαιτεί παγκόσμια αντίδραση· επισημαίνει την ευάλωτη θέση των γυναικών και των κοριτσιών σε πολλά μέρη του κόσμου –ιδίως σε ευάλωτα κράτη και σε κράτη που πλήττονται από συγκρούσεις– σε σχέση με τη νόσο COVID-19, όπως για παράδειγμα λόγω της έλλειψης πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, της ευπάθειας στην έμφυλη βία, συμπεριλαμβανομένων του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και των πρόωρων ή καταναγκαστικών γάμων παιδιών, του καθεστώτος απασχόλησης, της έλλειψης πρόσβασης στην εκπαίδευση και της ακραίας φτώχειας και πείνας· σημειώνει ότι σε πολλές χώρες εταίρους οι γυναίκες απασχολούνται σε τομείς με έντονη γυναικεία παρουσία, όπως η βιομηχανία ετοίμων ενδυμάτων και η παραγωγή τροφίμων, που είναι αυτοί οι οποίοι έχουν πληγεί περισσότερο, γεγονός που προκαλεί δευτερογενείς επιπτώσεις στα επίπεδα φτώχειας των οικογενειών και των κοινοτήτων τους, και στην οικονομική ανεξαρτησία και στην υγεία και την ασφάλεια των γυναικών και των κοριτσιών· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι η χρηματοδοτική στήριξη που παρέχεται στις χώρες εταίρους για την αντιμετώπιση της κρίσης διατίθεται επίσης για τη στήριξη των γυναικών και των κοριτσιών· ζητεί ενισχυμένη στήριξη για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών και για τις οργανώσεις για την προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών, καθώς και τη συμμετοχή τους σε όλα τα επίπεδα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων· τονίζει ότι πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξασφαλιστεί ότι το μελλοντικό εμβόλιο θα είναι διαθέσιμο σε όλους·

50. χαιρετίζει τη δέσμη μέτρων της Ομάδας Ευρώπη την οποία υπέβαλε η Επιτροπή για να υποστηρίξει τις χώρες εταίρους στον αγώνα τους κατά της πανδημίας COVID-19 και των συνεπειών της και τονίζει την ανάγκη για μια ευαίσθητη σε θέματα φύλου προσέγγιση και για δαπάνες προοριζόμενες ειδικά για την ισότητα των φύλων κατά την κατανομή αυτών των κονδυλίων· τονίζει ότι, στο πλαίσιο της εφαρμογής του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας (ΜΓΑΔΣ) και του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας III, χρειάζεται μια ευαίσθητη ως προς το φύλο αντίδραση στη νόσο COVID-19, που θα λαμβάνει υπόψη την ιδιάζουσα κατάσταση των γυναικών και των κοριτσιών, και θα τονώνει τις ευκαιρίες μετά την κρίση· υποστηρίζει ότι θα πρέπει να συνεχίζεται η εκπαίδευση και να της αποδίδεται προτεραιότητα, σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στο διάστημα αυτό· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να δώσουν προτεραιότητα στην παγκόσμια αλληλεγγύη διατηρώντας ένα επαρκές επίπεδο για την χρηματοδότηση επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας και υποστηρίζοντας τις διεξοδικές αντιδράσεις των χωρών εταίρων στην κρίση· καλεί την ΕΕ να επικεντρωθεί στην ενίσχυση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, στην ανθρωπιστική και αναπτυξιακή της αντίδραση στην πανδημία COVID-19, στη διεθνή ανάπτυξη και στο νέο σχέδιο δράσης για θέματα φύλου ΙΙΙ· τονίζει ότι οι αρχές της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου και της συνεκτίμησης της ισότητας των φύλων στον προϋπολογισμό θα πρέπει να τηρούνται σε όλα τα γεωγραφικά και θεματικά προγράμματα του ΜΓΑΔΣ·

51. καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει μια εμπορική πολιτική που να βασίζεται σε αξίες και να εξασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας των εργασιακών και περιβαλλοντικών δικαιωμάτων, καθώς και τον σεβασμό των θεμελιωδών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ισότητας των φύλων· υπενθυμίζει ότι όλες οι εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες της ΕΕ πρέπει να ενσωματώνουν τη διάσταση του φύλου και να περιλαμβάνουν ένα φιλόδοξο και εφαρμόσιμο κεφάλαιο για το εμπόριο και τη βιώσιμη ανάπτυξη· υπενθυμίζει ότι οι διαπραγματεύσεις για εμπορικές συμφωνίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό εργαλείο για την προώθηση της ισότητας μεταξύ των φύλων και τη χειραφέτηση των γυναικών σε τρίτες χώρες· ζητεί την προώθηση και τη στήριξη της ενσωμάτωσης συγκεκριμένων κεφαλαίων για τα φύλα στις εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες της ΕΕ με βάση την προστιθέμενη αξία τους, στα θεμέλια των υφιστάμενων διεθνών παραδειγμάτων·

52. καλεί την Επιτροπή να θέσει τις γυναίκες και τα κορίτσια στο επίκεντρο της σφαιρικής αντίδρασής της και να φροντίσει για την πλήρη συμμετοχή τους, να ακούσει τις απόψεις τους και να μεριμνήσει για την ενδυνάμωσή τους ώστε να αποτελέσουν ενεργό μέρος της αντίδρασης στην πανδημία·

Φύλο και ανάκαμψη

53. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αξιολογήσουν πλήρως τις ανά φύλο επιπτώσεις και τις ανάγκες που προκύπτουν από την κρίση και τις κοινωνικοοικονομικές της συνέπειες· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διαθέσουν πρόσθετους και στοχευμένους δημοσιονομικούς πόρους για να βοηθήσουν τις γυναίκες να ανακάμψουν από την κρίση, μεταξύ άλλων κατά την εφαρμογή της δέσμης μέτρων για την ανάκαμψη, ιδίως στους τομείς της απασχόλησης, της βίας και της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων, καθώς και να παρακολουθούν αυτές τις δαπάνες και την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις δημοσιονομικές, πολιτικές και νομοθετικές προτάσεις, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει στη στρατηγική για την ισότητα των φύλων· καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει τη σύνδεση μεταξύ των πολιτικών για την αλλαγή του κλίματος, των ψηφιακών πολιτικών και της ισότητας των φύλων στις επικείμενες προτάσεις της· τονίζει ότι οι προπαρασκευαστικές ενέργειες είναι ο καλύτερος τρόπος για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας σε όλους τους τομείς για μελλοντικές κρίσεις·

54. ζητεί να ενσωματωθεί η ισότητα των φύλων ως μία από τις προτεραιότητες πολιτικής που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί στην επικείμενη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, και ζητεί από την ΕΕ να κατοχυρωθεί η ισορροπία των φύλων στα όργανά της και η συμμετοχή οργανώσεων για τα δικαιώματα των γυναικών και γυναικείων οργανώσεων στην εργασία της, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ανάγκες τους θα ληφθούν υπόψη μετά την πανδημία COVID-19·

55. καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να διατηρήσουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως μέσω της πολιτικής στήριξης και ενός επαρκούς επιπέδου χρηματοδότησης·

°

° °

56. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Η πανδημία COVID-19 κλόνισε τα ίδια τα θεμέλια της ζωής στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο. Χώρισε οικογένειες και φίλους, διατάραξε τις καθημερινές συνήθειες και, μάλιστα, έθεσε σε κίνδυνο διάφορες δημοκρατίες. Είχε αντίκτυπο σε κάθε πτυχή του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας. Ωστόσο, η κρίση αυτή δεν έθιξε με τον ίδιο τρόπο όλους τους πολίτες στις κοινωνίες μας. Η εισοδηματική ανισότητα, η γεωγραφική θέση, η ηλικία και ιδίως το φύλο έχουν καθορίσει χωριστά, αλλά και από κοινού, τον τρόπο με τον οποίο η κρίση έχει και θα συνεχίσει να έχει αντίκτυπο στους πολίτες.

Το βιολογικό φύλο και το κοινωνικό φύλο κυριάρχησαν όχι μόνο στις κλινικές πτυχές της πανδημίας COVID-19, αλλά και στην αντίδρασή μας σε αυτήν. Από επείγοντα και πιεστικά ζητήματα, όπως η ενδοοικογενειακή βία και το ανησυχητικά υψηλό ποσοστό θνησιμότητας των ανδρών, έως πιο διαρθρωτικά και θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με την αντιληπτή αξία διάφορων ρόλων στην κοινωνία, έχει καταστεί εμφανές ότι το κοινωνικό φύλο αποτελεί καίρια πτυχή του εν λόγω ιού και της επακόλουθης κρίσης.

Η παρούσα έκθεση έχει στόχο να εξετάσει τι συνέβη από την έναρξη της κρίσης και κατά την αρχική αντίδραση σε αυτήν, αλλά θα χρειαστεί περαιτέρω ανάλυση και εξέταση όσον αφορά την αντίδρασή μας κατά την περίοδο μετά την κρίση τα επόμενα χρόνια.

Μολονότι η νόσος COVID-19 υπήρξε καταστροφική και τραγική για τις κοινωνίες μας, τις οικονομίες μας και για πολλούς Ευρωπαίους προσωπικά, αποτελεί επίσης ευκαιρία για αλλαγή, τόσο στις αντιλήψεις μας όσο και στη λειτουργία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας. Ωστόσο, όλες οι αλλαγές πρέπει να βασίζονται σε μια προσέγγιση με βάση τα δικαιώματα, η οποία επιδιώκει να διατηρήσει και να προωθήσει τα δικαιώματα των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων της οικονομικής τους ανεξαρτησίας, της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής και της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων.

Όσον αφορά τον ίδιο τον ιό, οι γνώσεις μας παραμένουν πολύ λίγες, ιδίως όσον αφορά τις διαφορετικές επιπτώσεις για τις γυναίκες και τους άνδρες. Για παράδειγμα, είναι μέχρι στιγμής σαφές από τα επίσημα στοιχεία ότι περισσότεροι άνδρες πεθαίνουν από τον ιό, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές γιατί. Ωστόσο, το γεγονός ότι περισσότερες γυναίκες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή ως εργαζόμενες στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, καθαρίστριες, ταμίες σουπερμάρκετ και πάροχοι υπηρεσιών φροντίδας σημαίνει πως είναι πιθανότερο να μολυνθούν από τον ιό. Και τα δύο αυτά γεγονότα θα πρέπει να εξεταστούν, με συνεκτίμηση των διαφορών στη συμπεριφορά ανάλογα με το φύλο. Επιπλέον, οι μελλοντικές κλινικές δοκιμές και έρευνες θα πρέπει να εξετάζουν τις διαφορές λόγω βιολογικού φύλου και κοινωνικού φύλου, καθώς και να συνεκτιμούν πλήρως και να ευαισθητοποιούνται ως προς τις συννοσηρότητες.

Εκτός από την άμεση αντιμετώπιση του ιού, η αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής και της έμφυλης βίας πρέπει να αποτελέσει κορυφαία πολιτική προτεραιότητα. Δεν πρέπει να είναι πλέον αποδεκτό να πεθαίνουν γυναίκες στα σπίτια τους δολοφονημένες από τον σύντροφό τους ή άλλον συγγενή. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει να συνεργαστούν στενά για την ανάληψη δράσης, συγκεκριμένα με την επείγουσα κύρωση της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, με την προώθηση οδηγίας για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας, την προσθήκη της βίας κατά των γυναικών στον κατάλογο των ευρωεγκλημάτων και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών από διαφορετικές εθνικές εμπειρίες όσον αφορά το τι είναι αποτελεσματικότερο για την αντιμετώπιση αυτού του ειδεχθούς εγκλήματος. Κυρίως, πρέπει να διατηρηθούν η στήριξη και οι πόροι για τους υπαλλήλους και τις ΜΚΟ που εργάζονται επιτόπου με τα θύματα και τους επιζώντες.

Ωστόσο, η νόσος COVID-19 πρέπει επίσης να οδηγήσει σε επανεξέταση της κοινωνίας με την ευρύτερη έννοια, με συνεκτίμηση των βασικών και πολύτιμων θεμελιωδών αξιών στις κοινωνίες μας. Ως συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων πρώτης γραμμής στον τομέα της παροχής φροντίδας, αλλά και με την παροχή δυσανάλογου μεριδίου φροντίδας και σχολικής εκπαίδευσης κατ’ οίκον, οι γυναίκες ένιωσαν ιδιαίτερα τις επιπτώσεις του εν λόγω ιού καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης. Ο τρόπος με τον οποίο μπορούν να εξισορροπηθούν κατάλληλα η εργασία και η οικογενειακή ζωή, η μείωση της ανάγκης για μετακινήσεις μεγάλων αποστάσεων και η επίτευξη πιο ισορροπημένης προσέγγισης όσον αφορά τις ευθύνες φροντίδας είναι ορισμένες πτυχές μόνο των εν λόγω θεμελιωδών αξιών που πρέπει πλέον να επανεξεταστούν. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των οικογενειών συνολικά, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες περιστάσεις των μονογονεϊκών οικογενειών. Πρέπει να ληφθούν υπόψη τόσο η ευρωπαϊκή στρατηγική για τους φροντιστές, η έγκαιρη μεταφορά και η αποτελεσματική εφαρμογή της οδηγίας για την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής όσο και η διεξοδική εξέταση του τρόπου με τον οποίο οι εργασιακές μέθοδοι μπορούν να προσαρμοστούν στις πραγματικές συνθήκες της οικογενειακής ζωής.

Ωστόσο, πρέπει να έχουμε επίσης επίγνωση κατά τον συντονισμό και την προώθηση σχεδίων για την ανταπόκριση σε καταστάσεις κρίσης και την ανάκαμψη ότι οι γυναίκες δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση ομοιογενή ομάδα. Πρέπει να προωθηθούν διαφορετικές προσεγγίσεις για την κάλυψη των αναγκών διαφορετικών γυναικών, οι οποίες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη διαφορετικές συνθήκες διαβίωσης. Πρέπει να υπάρξουν κατάλληλες αντιδράσεις στις διαφορετικές περιστάσεις των ηλικιωμένων γυναικών σε οίκους ευγηρίας, των γυναικών σε αγροτικές περιοχές και στην έλλειψη βασικών υποδομών που συχνά διαπιστώνεται, των γυναικών Ρομά, των μελών της κοινότητας ΛΟΑΔΜΙ+, των γυναικών με αναπηρία, των οποίων η στήριξη μπορεί να έχει τερματιστεί λόγω της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, και των μεταναστριών που βρίσκονται χωρίς πρόσβαση σε βασικά μέσα στήριξης και υποδομές.

Επιπλέον, η θέση της Ευρώπης στον κόσμο απαιτεί την επίδειξη ηγετικού πνεύματος από την Ευρώπη σε κάθε πτυχή της αντιμετώπισης του εν λόγω ιού, από την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, τη διατήρηση της πρόσβασης στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα συναφή δικαιώματα, και την καταπολέμηση της ακραίας φτώχειας και της πείνας, έως τη διασφάλιση ότι οι γυναίκες μπορούν να επωφεληθούν από την ανάκαμψη και δεν επηρεάζονται δυσανάλογα από τις συνέπειές της.

Τέλος, η ανάκαμψη από τη νόσο COVID-19 αποτελεί σημαντική ευκαιρία για την προώθηση των γυναικών, καθώς προσπαθούμε να αναθερμάνουμε τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας με διαφορετικό τρόπο. Η πραγματική ανάκαμψη από τη νόσο COVID-19 μπορεί να είναι επιτυχής μόνο αν επιδιώξουμε μια πιο οικολογική, πιο δίκαιη και πιο ισόρροπη ως προς το φύλο Ευρώπη. Ως εκ τούτου, τα βασικά κονδύλια για την ανάκαμψη πρέπει να ενσωματώνουν τη διάσταση του φύλου, διασφαλίζοντας ότι οι γυναίκες μπορούν να επωφεληθούν πλήρως από αυτά όσον αφορά την απασχόληση, αλλά και την επιχειρηματικότητα. Επιπλέον, μπορούμε να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία αυτή για να εξασφαλίσουμε την καλύτερη εκπροσώπηση των γυναικών σε τομείς όπου παραδοσιακά υποεκπροσωπούνται, όπως οι ψηφιακές τεχνολογίες, η τεχνητή νοημοσύνη, οι ΤΠΕ και οι κλάδοι των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών.

Το φύλο αποτελεί έναν από τους βασικούς δείκτες αυτής της κρίσης ως προς το κατά πόσον ένα άτομο θα ανακάμψει αλώβητο ή θα βιώσει ανατροπές σε πολλούς τομείς της ζωής του. Είναι καθήκον και ευθύνη μας ως υπευθύνων χάραξης πολιτικής και ως πολιτικών να διασφαλίζουμε ότι λαμβάνονται υπόψη και ικανοποιούνται οι διαφορετικές αλλά και αλληλένδετες ανάγκες των ατόμων όλων των φύλων κατά την ανταπόκριση στη νόσο COVID-19. Με την ανάληψη δράσης τώρα για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που θίγονται στην παρούσα έκθεση, μπορούμε να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για την επόμενη κρίση και θα οικοδομήσουμε μια πιο ανθεκτική, παραγωγική και δίκαιη κοινωνία.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

 

ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

 

 

 

 

Υπόμνημα των χρησιμοποιούμενων συμβόλων:

+ : υπέρ

- : κατά

0 : αποχή