Η δημοκρατική αντιπολίτευση στη Λευκορωσία - 2020, Λευκορωσία
Το Βραβείο Ζαχάρωφ για το 2020 απονέμεται στη δημοκρατική αντιπολίτευση της Λευκορωσίας, εκπροσωπούμενη από το Συντονιστικό Συμβούλιο, μια πρωτοβουλία γενναίων γυναικών - Sviatlana Tsikhanouskaya, Svetlana Alexievich, Maryia Kalesnikava, Volha Kavalkova και Veranika Tsapkala, και προσωπικοτήτων της πολιτικής σκηνής και της κοινωνίας των πολιτών - Siarhei Tsikhanouski, Ales Bialiatski, Siarhei Dyleuski, Stsiapan Putsila και Mikola Statkevich.
Τον Αύγουστο του 2020, η δημοκρατική αντιπολίτευση της Λευκορωσίας ξεκίνησε μια άνευ προηγουμένου κινητοποίηση της κοινωνίας με μαζικές ειρηνικές διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας, σε μια χώρα που εδώ και χρόνια θεωρείται η τελευταία δικτατορία στην Ευρώπη. Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν με αφορμή τις εκλογές όπου ο Aliaksandr Lukashenka διεκδίκησε την έκτη θητεία του ως Πρόεδρος της χώρας, σε μια εκλογική αναμέτρηση που αμαυρώθηκε από καταγγελίες για εκτεταμένη εκλογική νοθεία. Η ενωμένη αντιπολίτευση επέμεινε ότι η κύρια υποψήφια της αντιπολίτευση Sviatlana Tsikhanouskaya επικράτησε ξεκάθαρα στον πρώτο γύρο των εκλογών συγκεντρώνοντας το 60 % των ψήφων. Η ενωμένη αντιπολίτευση κάλεσε τον Lukashenka να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για την μεταβίβαση της εξουσίας και προέβη στη σύσταση Συντονιστικού Συμβουλίου για την επίτευξη αυτού του σκοπού.
Τις εβδομάδες που ακολούθησαν, οι δρόμοι στο Μινσκ κατακλύστηκαν από περισσότερους από 200 000 διαδηλωτές, σπάζοντας κάθε ρεκόρ συμμετοχής. Διαδηλωτές από όλα τα κοινωνικά στρώματα και επαγγέλματα κάλεσαν τον Πρόεδρο να παραιτηθεί. Το καθεστώς απάντησε με πρωτοφανή βία και καταστολή, αλλά η κοινωνία της Λευκορωσίας δεν εγκατέλειψε τον αγώνα και συνέχισε να διαμαρτύρεται.
Γενναίες γυναίκες όπως οι Sviatlana Tsikhanouskaya, Svetlana Alexievich, Maryia Kalesnikava και Volha Kavalkova, που είναι μέλη του προεδρείου του Συντονιστικού Συμβουλίου, μαζί με την πολιτική ακτιβίστρια Veranika Tsapkala, έχουν γίνει το σύμβολο της αντιπολίτευσης και γεμίζουν ελπίδα τους Λευκορώσους. Στο πλευρό τους έχουν ταχθεί αντιφρονούντες, άλλοι πολιτικοί ακτιβιστές, υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πολιτικοί της αντιπολίτευσης και ηγέτες της νεολαίας, συμπεριλαμβανομένων των Siarhei Tsikhanouski, Ales Bialiatski, Siarhei Dyleuski, Stsiapan Putsila και Mikola Statkevich.
Η επικεφαλής του Συντονιστικού Συμβουλίου, Sviatlana Tsikhanouskaya, έχει αναδειχθεί σε εμβληματική μορφή της ειρηνικής αυτής επανάστασης στη Λευκορωσία. Παρά το γεγονός ότι δεν είχε προηγούμενη πολιτική πείρα, κατέβηκε ως ανεξάρτητη υποψήφια για την προεδρία αντί του συζύγου της, του αντιφρονούντος μπλόγκερ Siarhei Tsikhanouski, ο οποίος συνελήφθη με χαλκευμένες κατηγορίες και φυλακίστηκε από τον Lukashenka. Δύο ημέρες μετά τις εκλογές, η Tsikhanouskaya μεταφέρθηκε στα σύνορα με τη Λιθουανία με τη συνοδεία Λευκορώσων αξιωματούχων. Εξόριστη σήμερα, αποτελεί τη φωνή του έθνους των πολιτών της Λευκορωσίας σε όλη την Ευρώπη. Στη διάρκεια της επίσκεψής της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, η Tsikhanouskaya δήλωσε ότι η Λευκορωσία βιώνει μια δημοκρατική επανάσταση και αγωνίζεται για να διεκδικήσει το δικαίωμά της να εκλέγει ελεύθερα και δίκαια τους ηγέτες της και να ορίζει τη μοίρα της ως χώρα.
Άλλες δύο γενναίες γυναίκες ακολούθησαν παρόμοια πορεία δράσης με την Tsikhanouskaya. Η επιχειρηματίας και πολιτική ακτιβίστρια,Veranika Tsapkala, εκπροσώπησε τον σύζυγό της, Valery, στον προεκλογικό αγώνα της Tsikhanouskaya αφού δεν έγινε δεκτή η υποψηφιότητά του για το προεδρικό αξίωμα και εγκατέλειψε τη χώρα μαζί με τα παιδιά του. Εν τω μεταξύ, η μουσικός, πολιτική ακτιβίστρια και μέλος του Συντονιστικού Συμβουλίου, Maryia Kalesnikava, διοργάνωσε την εκστρατεία του Viktar Babaryka για τις προεδρικές εκλογές μέχρι και τη σύλληψη του, μετά από την οποία εξέφρασε τη στήριξή της στην Tsikhanouskaya.
Μέλη του προεδρείου του Συντονιστικού Συμβουλίου είναι επίσης η Svetlana Alexievich, νικήτρια του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2015, και η Volha Kavalkova, εκπρόσωπος της Tsikhanouskaya κατά τη σύσταση του Συμβουλίου, μαζί με τον Siarhei Dyleuski, τον επικεφαλής της επιτροπής απεργιακού αγώνα στην εταιρεία κατασκευής τρακτέρ, Minsk Tractor Works. Οι αρχές της Λευκορωσίας έχουν ήδη φυλακίσει ή εξαναγκάσει σε εξορία πολλούς από τους πλέον προβεβλημένους δημοκρατικούς ακτιβιστές, μεταξύ αυτών τον σύζυγο της Siarhei Tsikhanouski, τον Ales Bialiatski, πρώην υποψήφιο για το Βραβείο Ζαχάρωφ και το Νόμπελ Ειρήνης, τον Mikola Statkevich, εξέχοντα Λευκορώσο πολιτικό και βετεράνο της αντιπολίτευσης στην πολιτική του Lukashenka, και τον Stsiapan Putsila, ιδρυτή του NEXTA, ενός καναλιού για τη διάδοση πληροφοριών, φωτογραφιών και βίντεο από τις ειρηνικές διαδηλώσεις στη Λευκορωσία και της βίαιης καταστολής τους από αρχές επιβολής του νόμου.
Με ψηφίσματά του που ενέκρινε τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2020, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταδίκασε τις αρχές της Λευκορωσίας και ζήτησε την επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ εις βάρος όλων όσων ευθύνονται για την παραποίηση των εκλογικών αποτελεσμάτων και για τη βίαιη καταστολή, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου Lukashenka. Σύμφωνα με τους βουλευτές, οι εκλογές διεξήχθησαν σε κλίμα κατάφωρης παραβίασης όλων των διεθνώς αναγνωρισμένων προτύπων και το Κοινοβούλιο θα πάψει να αναγνωρίζει τον Aliaksandr Lukashenka ως Πρόεδρο της Λευκορωσίας μετά τη λήξη της θητείας του στις 5 Νοεμβρίου.
Το Κοινοβούλιο ζήτησε επίσης να διεξαχθούν ελεύθερες και δίκαιες εκλογές πριν ξεκινήσει μια διαφανής και ανοικτή σε όλους διαδικασία συνταγματικής μεταρρύθμισης. Οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου χαιρετίζουν την βούληση του Συντονιστικού Συμβουλίου να μείνει ανοικτό σε όλους τους πολιτικούς και κοινωνικούς παράγοντες και να λειτουργήσει ως νόμιμος εκπρόσωπος του λαού που ζητεί δημοκρατική αλλαγή και ελευθερία στη Λευκορωσία, και εκφράζουν την πεποίθησή τους ότι το καθεστώς της Λευκορωσίας πρέπει να αρχίσει διάλογο μαζί του.
Κατά τη διάρκεια της τελετής, που πραγματοποιήθηκε κατ' εξαίρεση στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος Sassoli δήλωσε: "Όλος ο κόσμος γνωρίζει τι συμβαίνει στη χώρα σας. Βλέπουμε το θάρρος σας. Βλέπουμε το θάρρος των γυναικών. Βλέπουμε τα δεινά σας. Βλέπουμε τις ανείπωτες καταχρήσεις. Βλέπουμε τη βία. Η φιλοδοξία και η αποφασιστικότητά σας να ζήσετε σε μια δημοκρατική χώρα αποτελεί πηγή έμπνευσης".
"Θα ήθελα να αποτίνω ειδικό φόρο τιμής στους βραβευθέντες μας και στη δύναμη που επιδείξατε", πρόσθεσε.
Αποδεχόμενη το βραβείο, η ηγετική φυσιογνωμία της αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, είπε: "Κάθε Λευκορώσος που συμμετέχει στο ειρηνικό κίνημα διαμαρτυρίας ενάντια στη βία και την ανομία ... είναι ήρωας. Καθένας από αυτούς είναι παράδειγμα θάρρους, ευσπλαχίας και αξιοπρέπειας. "
"Οι πολίτες της Λευκορωσίας συνεχίζουν να συμμετέχουν, κάθε εβδομάδα, σε ειρηνικές πορείες διαμαρτυρίες, από τότε που διεξήχθησαν οι προεδρικές εκλογές της 9ης Αυγούστου. Βαδίζουν για το μέλλον τους και το μέλλον εκείνων που δεν μπορούν να είναι παρόντες. Βαδίζουν για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια των Λευκορώσων, των Ευρωπαίων, τη δική σας και τη δική μας. Χωρίς μια ελεύθερη Λευκορωσία, ούτε η Ευρώπη είναι εντελώς ελεύθερη. Έχω μόνο μια ευχή για φέτος. Θέλω κάθε Λευκορώσος που βρίσκεται στη φυλακή ή στην εξορία να επιστρέψει στο σπίτι του."