Συνήθεις ερωτήσεις

Το βραβείο πήρε το όνομά του από τον σοβιετικό επιστήμονα, αντιφρονούντα και νικητή του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, Andrei Sakharov (1921-1989). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απονέμει το βραβείο σε εκείνους που, σαν τον Ζαχάρωφ, αφιερώνουν τη ζωή τους στον ειρηνικό αγώνα υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το βραβείο απονέμεται για εξαιρετικά επιτεύγματα σε έναν από τους ακόλουθους τομείς: προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, ιδίως του δικαιώματος της ελευθερίας της γνώμης, προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, σεβασμός του διεθνούς δικαίου, ανάπτυξη της δημοκρατίας και εφαρμογή του κράτους δικαίου. Με τον όρο «επίτευγμα» νοείται κάθε πνευματική ή καλλιτεχνική παραγωγή ή ενεργή δράση στους προαναφερόμενους τομείς.

Οι υποψήφιοι για το Βραβείο Ζαχάρωφ μπορούν να προταθούν από τις πολιτικές ομάδες ή από οποιαδήποτε ομάδα σαράντα τουλάχιστον βουλευτών του ΕΚ. Μεμονωμένοι βουλευτές μπορούν να υποστηρίξουν μία μόνο υποψηφιότητα. Κάθε πρόταση πρέπει να είναι υπογεγραμμένη και να περιλαμβάνει δικαιολογητικά.

Οι υποψηφιότητες αξιολογούνται σε κοινή συνεδρίαση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και της Επιτροπής Ανάπτυξης. Μετά από αυτή την αξιολόγηση, οι δύο επιτροπές ψηφίζουν για την κατάρτιση τελικού καταλόγου τριών υποψηφίων σε αλφαβητική σειρά. Η Διάσκεψη των Προέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το σώμα που περιλαμβάνει τους επικεφαλής των πολιτικών ομάδων, επιλέγει έναν νικητή.

Το χρηματικό βραβείο ανέρχεται στο ποσό των 50 000 EUR.
Το βραβείο μπορεί να απονέμεται σε φυσικά πρόσωπα ή σε ενώσεις και οργανώσεις, ανεξάρτητα από το εάν έχουν ή όχι νομική προσωπικότητα. Η ιθαγένεια, ο τόπος κατοικίας ή η έδρα των υποψηφίων δεν έχουν καμία σημασία.
Οι νικητές ενημερώνουν το Κοινοβούλιο σχετικά με τον τραπεζικό λογαριασμό στον οποίο πρέπει να κατατεθεί το ποσό του βραβείου.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενώνει τις δυνάμεις του με τους νικητές στο πλαίσιο της κοινότητας του Βραβείου Ζαχάρωφ, αρωγός στον αγώνα τους να υπερασπιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και σύμμαχός τους όταν απειλούνται ή κινδυνεύουν. Όντας πρεσβευτές της ελευθερίας της σκέψης, οι νικητές καλούνται να συνεχίσουν να αγωνίζονται για τα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα στο πλευρό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.