Thijs Berman, Rapporteur. − Vandaag herdenkt Zuid-Afrika Nelson Mandela. Vandaag is het mensenrechtendag. Wij besluiten hier welke rol de Europese Unie hoort te spelen in de wereld. Het is het fundament van mijn inzet in het Europees Parlement dat de EU in de wereld haar toegevoegde waarde kan bewijzen door de kansen, de rechten en vrijheden van mensen te helpen vergroten met politieke invloed, met handel, met investeringen en met hulp. Vijf van de tien snelst groeiende economieën zitten in Afrika. Die groei was niet mogelijk geweest zonder langdurige investeringen van donoren uit de hele wereld – Europa voorop – in onderwijs, gezondheid, infrastructuur en bestuur. De wereldkaart van armoede verandert nu snel.

Ondertussen zijn er nog steeds pijnlijk scherpe contrasten tussen rijk en arm, binnen ontwikkelingslanden en in onze eigen regio. Minderheden en mensen met handicaps blijven buitengesloten, vrouwen vaak ook.

Ontwikkelingssamenwerking maakt een diepgaande verandering door. Het gaat nu om inclusieve groei, om toegang tot onderwijs, toegang tot gezondheidszorg, toegang tot financiële diensten, toegang tot kansen voor kleine ondernemers, zoals boeren. Daarom biedt het instrument voor ontwikkelingssamenwerking straks meer mogelijkheden voor combinaties van leningen en subsidie. Inclusieve groei zal niet lukken zonder aanspreekbare, verantwoordelijke regeringen, met transparant bestuur, gekozen door het gehele volk. Zolang de stem van de armsten niet doorklinkt in hun hoofdsteden, zo lang zal armoede blijven bestaan. Daarom investeert de EU straks meer in maatschappelijke organisaties, in lokaal bestuur en in het versterken van parlementen.

Daarnaast hoort duurzaamheid verweven te worden in het ontwikkelingsbeleid, ook het tegengaan van de gevolgen van klimaatverandering. Daarom investeert Europa in duurzame energie, in maatregelen die armoede tegengaan en die tegelijkertijd goed zijn in de strijd tegen de gevolgen van de opwarming van de aarde. Boeren in de Sahel bijstaan is er een voorbeeld van.

Voorzitter, de lijst van landen met bilaterale programma's wordt bijna gehalveerd. Alleen de armste landen blijven over en dat is terecht. Toch blijft de EU actief in landen als India, bijvoorbeeld om organisaties te steunen die zich inzetten voor de meest kwetsbaren onder de bevolking.

De amendementen van het Parlement zijn grotendeels overgenomen. De mensenrechtenbenadering is aanzienlijk versterkt. Er komt meer voor eerlijke groei en werk, meer voor voedselzekerheid en er komt iets minder focus op energie. Minstens 20 procent van dit budget zal gaan naar sociale diensten zoals onderwijs, gezondheid en water. Zo kwam er meer evenwicht in de financiële keuzes. Er komt ook meer nadruk op de verbinding tussen noodhulp, enerzijds, en ontwikkelingsbeleid, anderzijds. De resultaten van de hulp moeten in de toekomst beter meetbaar worden, met heldere indicatoren en die komen er dus systematisch.

Natuurlijk is dit onderhandelingsresultaat een compromis. Het Parlement krijgt veel minder precies toezicht op strategische keuzes van de Europese Commissie dan wij voor ogen hadden. Elmar Brok noemde het al. Democratische controle krijgt niemand cadeau, ook Europese burgers in dit Parlement niet. De strategische dialoog over de keuzes van de Commissie biedt wel een kans voor het kritisch volgen van beleid. Het hangt van onszelf af hoe serieus we die kans aangrijpen. Dit Parlement hoort, als elk Parlement, meer te zijn dan een wetgever, meer te zijn dan de stem van de kiezers. Dit Parlement hoort ook zijn derde taak in de toekomst beter op zich te nemen: het toezicht op de uitvoering van het beleid.

Ik ben als rapporteur trots op het resultaat van de onderhandelingen tussen Parlement en Raad op basis van het uitstekende voorstel van de Commissie. Iedereen hier noemen en bedanken gaat niet. Maar ik dank de schaduwrapporteurs, de Europese Commissie, de Dienst voor extern optreden, het Litouwse voorzitterschap voor zijn zeer constructieve houding en inzet, de buitengewoon deskundige staf van de Commissie ontwikkelingssamenwerking van het Europees Parlement en in het bijzonder gaat mijn dank uit naar mijn uitstekende medewerker Tessel van Westen die mij voor vele vergissingen heeft behoed en die vasthoudend heeft gezorgd voor het bewaken van de essentie van wat wij wilden bereiken en van wat we hebben bereikt. Een Europa dat de hulp zal richten op de allerarmste landen en de komende jaren voorrang geeft aan mensenrechten en duurzaamheid in een rechtvaardige globalisering.