SPRAWOZDANIE w sprawie postępów Turcji na drodze do członkostwa w UE
13.9.2006 - (2006/2118 (INI))
Komisja Spraw Zagranicznych
Sprawozdawca: Camiel Eurlings
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
w sprawie postępów Turcji na drodze do członkostwa w UE
(2006/2118 (INI))
Parlament Europejski,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji z postępów Turcji z roku 2005 (COM(2005)0561),
– uwzględniając własną rezolucję z dnia 28 września 2005 r. w sprawie otwarcia negocjacji z Turcją[1],
– uwzględniając własną rezolucję z dnia 16 marca 2006 r. w sprawie dokumentu strategicznego Komisji w sprawie rozszerzenia z 2005 r. (2005/2206(INI))[2],
– uwzględniając własną rezolucję z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie raportu okresowego 2004 i zalecenia Komisji Europejskiej o postępach Turcji na drodze do członkostwa w UE[3],
– uwzględniając własną rezolucję z dnia 6 lipca 2005 r. w sprawie roli kobiet w Turcji[4],
– uwzględniając ramy negocjacji z Turcją z dnia 3 października 2005 r.,
– uwzględniając decyzję Rady 2006/35/WE z dnia 23 stycznia 2006 r. w sprawie zasad, priorytetów i warunków ujętych w Partnerstwie dla Członkostwa zawartym z Turcją[5], ustanawiającą priorytety krótkoterminowe i średnioterminowe,
– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 389/2006 z dnia 27 lutego 2006 r. ustanawiające instrument wsparcia finansowego w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej[6],
– uwzględniając deklarację Turcji w sprawie Cypru z dnia 29 lipca 2005 r., deklarację Rady z dnia 21 września 2005 r. oraz plan działań Turcji z dnia 24 stycznia 2006 r.,
– uwzględniając dokument przedstawiający stanowisko Unii Europejskiej przedłożony przy okazji 45. posiedzenia Rady Stowarzyszenia UE-Turcja w dniu 12 czerwca 2006 r.,
– uwzględniając wnioski końcowe prezydencji przyjęte podczas szczytu Rady Europejskiej w dniach 15-16 czerwca 2006 r.,
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinię Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A6‑0269/2006),
A. mając na uwadze, że na posiedzeniu w dniu 3 października 2005 r. Rada przyjęła ramy negocjacji z Turcją w sprawie jej członkostwa w UE, tym samym umożliwiając rozpoczęcie negocjacji niezwłocznie po tym posiedzeniu; mając na uwadze, że Komisja prowadzi obecnie oficjalny proces badania dorobku prawnego, odnotowując postępy w niektórych obszarach polityki, a jeden z rozdziałów, „Nauka i badania naukowe”, został otwarty i tymczasowo zamknięty podczas konferencji akcesyjnej w dniu 12 czerwca 2006 r.,
B. mając na uwadze, że postęp w negocjacjach będzie zależeć od osiągnięcia priorytetów ustanowionych w Partnerstwie dla członkostwa, spełnienia wymogów ram negocjacyjnych oraz pełnego wdrożenia postanowień wynikających z Układu o stowarzyszeniu (układu z Ankary) i protokołu dodatkowego do tego układu, w tym kompleksowego rozstrzygnięcia sporów granicznych i wszechstronnego porozumienia w kwestii Cypru, popieranych przez obie strony na wyspie,
C. mając na uwadze, że spełnienie wszystkich kryteriów kopenhaskich zawsze stanowiło podstawę przystąpienia do UE i powinno nią pozostać w przypadku przyszłych przystąpień,
D. mając na uwadze, że Parlament Europejski w swoich rezolucjach z dnia 15 grudnia 2004 r. i 28 września 2005 r. uchwalił, że otwarcie negocjacji akcesyjnych zostanie zalecone, o ile istnieć będzie zgoda co do tego, że w pierwszej fazie negocjacji priorytetem będzie całkowite spełnienie kryteriów politycznych, że każdą sesję negocjacyjną na szczeblu ministerialnym poprzedzi ocena w zakresie kryteriów politycznych nie tylko w ujęciu teoretycznym, ale także praktycznym – co stanie się środkiem skutecznego i stałego nacisku na władze tureckie, aby utrzymywały tempo niezbędnych reform – oraz że należy ustalić całościowy program realizacji kryteriów politycznych, obejmujący jasne cele, ramy czasowe i terminy,
E. mając na uwadze, że wprawdzie siłą napędową udanej reformy powinna być głęboka motywacja tureckiego rządu i społeczeństwa – co zagwarantuje trwałość i nieodwracalność procesu reform – jednak UE powinna nadal monitorować zakres reform i ich wdrażanie,
F. mając na uwadze, że Komisja w swoim sprawozdaniu z postępów stwierdziła, że tempo zmian w ubiegłym roku zmalało, że wdrażanie reform przebiega w sposób niejednolity oraz że wymagane są dalsze znaczne wysiłki w dziedzinie podstawowych wolności i praw człowieka – w szczególności wolności słowa, praw kobiet, wolności religijnych, praw związków zawodowych, wolności politycznych, praw mniejszości, praw językowych i kulturalnych – a także w zakresie dalszego wzmożonego przeciwdziałania torturom i złemu traktowaniu oraz szybkiego i prawidłowego wykonywania orzeczeń sądów przez służby państwowe,
G. mając na uwadze, że postęp w dziedzinie wolności słowa jest nadal daleki od zadowalającego, przy czym na zróżnicowany obraz sytuacji składa się pewna liczba pozytywnych zmian – na przykład niedawne uniewinnienia profesora Ibrahima Kaboglu i profesora Baskina Orana, oskarżanych na podstawie art. 216 i 301 tureckiego kodeksu karnego, oraz pisarza Orhana Pamuka – którym jednak towarzyszą dalsze postępowania przeciwko obrońcom praw człowieka, stawianie przed sądem dziennikarzy i wydawców – jak na przykład Hrant Dink, dziennikarz, którego sprawa, pomimo uniewinnienia wyrokiem sądu, została przekazana do sądu kasacyjnego, Perihan Mağden, dziennikarka oskarżona na podstawie art. 188 tureckiego kodeksu karnego o „zniechęcanie obywateli do służby wojskowej”, dziennikarz Murat Belge – oraz skazania innych osób, jak aktywistka praw człowieka Eren Keskin,
H. mając na uwadze, że pomimo licznych wezwań ze strony Parlamentu Europejskiego i wielu państw członkowskich Turcja do tej pory nie uznała ludobójstwa popełnionego na ludności ormiańskiej,
I. mając na uwadze, że przy opracowywaniu nowych przepisów dotyczących zwalczania terroryzmu należy starannie uwzględnić międzynarodowe konwencje w sprawie likwidacji zjawiska terroryzmu,
J. mając na uwadze, że definicja przestępczości terrorystycznej powinna zostać dostosowana do międzynarodowych norm i standardów, w szczególności zasady legalności wymaganej w art. 15 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, który nie przewiduje żadnych odstępstw od tej zasady, nawet w sytuacjach kryzysowych,
K. mając na uwadze, że niedawno przyjęta ustawa antyterrorystyczna jest w szczególności sprzeczna z zaleceniem Specjalnego Sprawozdawcy ONZ ds. Terroryzmu i podważa wcześniejsze reformy w dziedzinie podstawowych wolności i praw człowieka przez ponowne wprowadzenie elementów, które zostały usunięte w wyniku poprzednich reform; mając na uwadze, że ustawa ta może w dalszym stopniu ograniczyć korzystanie z tych praw i wolności poprzez wprowadzenie szerokich definicji terminów „akt terrorystyczny” i „sprawca aktu terrorystycznego”, a także poprzez objęcie większej liczby przestępstw swoim zakresem; mając na uwadze, że Turcja powinna, podobnie jak UE, dążyć do unikania ograniczania wolności obywatelskich podyktowanego względami bezpieczeństwa, stanowiącego w całej UE przedmiot troski, która od czasu Rady Europejskiej w Tampere jest coraz wyraźniej podkreślana i której dowodem jest niedawne przyjęcie programu haskiego,
L. mając na uwadze, że od czasu sporządzenia ostatniego sprawozdania Parlamentu nie poczyniono żadnego postępu w przeciwdziałaniu trudnościom doświadczanym przez mniejszości religijne; mając na uwadze, że spodziewana ustawa o fundacjach, czekająca na rozpatrzenie przez turecki parlament, nie zdaje się likwidować wszystkich braków wskazanych w poprzednim projekcie, takich jak kwestie dotyczące zagarniania majątku należącego do fundacji religijnych, osobowości prawnej, prawa do kształcenia duchownych oraz zarządzania wewnętrzne, a tym samym nie spełnia norm UE i oczekiwań zarówno wspólnot religijnych, jak i, ogólnie, organizacji pozarządowych niezbędnych dla ukształtowania zróżnicowanego i niezależnego społeczeństwa obywatelskiego,
M. mając na uwadze, że protokół w sprawie „Emasya”, podpisany w 1997 r. pomiędzy Sztabem Generalnym a Ministerstwem Spraw Wewnętrznych, zezwala pod pewnymi warunkami na prowadzenie operacji wojskowych w przypadkach zagrożenia bezpieczeństwa wewnętrznego,
N. mając na uwadze, że odradzająca się przemoc na południowym wschodzie kraju oraz ożywienie działalności terrorystycznej Partii Pracujących Kurdystanu (PKK), które wywołały odpowiedź w postaci znacznego nasilenia operacji militarnych, stanowią poważne zagrożenie dla pokoju, stabilności i demokracji w Turcji; podkreślając, że działania mające na celu zwalczanie terroryzmu muszą być proporcjonalne do skali zagrożenia i w każdym przypadku odbywać się z poszanowaniem międzynarodowego prawa w dziedzinie praw człowieka,
O. mając na uwadze, że odważny i obiecujący sygnał wysłany przed rokiem przez premiera Erdogana, dotyczący rozwiązania kwestii kurdyjskiej, jak dotąd nie został poparty istotnymi działaniami,
P. mając na uwadze, że rząd turecki nie dysponuje kompleksową strategią dla regionu południowo-wschodniego, która miałaby na celu rozwój polityczny, gospodarczy i społeczny tego obszaru; mając na uwadze, że projekt na rzecz południowo-wschodniej Anatolii miał dotychczas bardzo ograniczony wpływ na Diyarbakir i inne prowincje,
Q. mając na uwadze, że nadawanie programów w języku kurdyjskim za pośrednictwem trzech nadawców stanowi pozytywny sygnał dla innych mniejszości etnicznych w Turcji, pomimo istniejących ograniczeń co do czasu emisji i nadawanych programów,
R. mając na uwadze, że Turcja wciąż nie wykonała zaległych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w tym decyzji dotyczących Cypru; mając na uwadze, że w 2005 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał orzeczenia w 290 sprawach, a w 270 z nich orzekł o co najmniej jednym przypadku naruszenia prawa,
S. mając na uwadze, że rząd turecki jest stroną Konwencji ustanawiającej Europejski Trybunał Praw Człowieka; mając na uwadze, że krytyka przez turecki rząd orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w konkretnych sprawach może osłabić akceptację rządów prawa przez turecką opinię publiczną,
T. mając na uwadze, że w 2005 r. w państwach członkowskich UE przyjęto ponad 2000 wniosków o udzielenie azylu skierowanych przez obywateli tureckich,
U. mając na uwadze, że Komisja w swoim sprawozdaniu z postępów stwierdziła, że korupcja pozostaje poważnym problemem w Turcji; mając na uwadze, że w Indeksie Percepcji Korupcji na rok 2005 opracowanym przez Transparency International Turcja otrzymała średnią punktację wynoszącą 3,5 (w skali od 0 „wysoce skorumpowany” do 10 „wolny od korupcji”),
V. mając na uwadze, że w 2005 r. w tureckiej gospodarce odnotowano znaczny wzrost (ok. 7,6%) i rosnący wolumen zagranicznych inwestycji bezpośrednich; mając na uwadze, że mimo to utrzymują się obawy dotyczące deficytu rachunków bieżących, który nadal rośnie, a także wysokiej stopy bezrobocia (ok. 10,9% w marcu 2006 r.),
W. mając na uwadze, że strategiczne położenie geograficzne Turcji w regionie, w połączeniu z szeregiem kwestii ponadnarodowych (np. energia, zasoby wodne, transport, zarządzanie granicami, walka z terroryzmem), dynamiką gospodarki i zasobami ludzkimi, umożliwiają Turcji odgrywanie istotnej roli w podejmowaniu różnych wyzwań, przed którymi stoi region,
X. mając na uwadze, że tureckie tradycje kulturalne i historyczne umożliwiają temu państwu odegranie roli pomostu między Europą a światem islamu,
Y. mając na uwadze, że ze względu na swoje geostrategiczne położenie, członkostwo w NATO oraz stosunki ze światem islamu Turcja może przyczynić się do wzmocnienia europejskiej polityki bezpieczeństwa,
Z. mając na uwadze, że Turcja podpisała protokół rozszerzający zakres postanowień układu z Ankary, ale nie ratyfikowała go ani nie wdrożyła; mając na uwadze, że skutkuje to między innymi utrzymującym się embargiem na statki pływające pod banderą cypryjską i statki przypływające z portów Republiki Cypryjskiej, którym odmawia się dostępu do portów tureckich, oraz na cypryjskie statki powietrzne, którym odmawia się prawa przelotu nad Turcją i lądowania na tureckich lotniskach,
AA. mając na uwadze, że, jak stwierdzono w Deklaracji Wspólnoty Europejskiej i jej państw członkowskich z dnia 21 września 2005 r. oraz we wnioskach końcowych Rady Europejskiej w dniach 15-16 czerwca 2006 r., UE będzie dokładnie monitorować i oceniać pełne, niedyskryminujące wykonanie przez Turcję protokołu z Ankary w 2006 r.; mając na uwadze, że Wspólnota Europejska i jej państwa członkowskie zadeklarowały, że niewywiązanie się przez Turcję z pełnego wykonania zobowiązań umownych wpłynie na ogólny postęp negocjacji,
AB. mając na uwadze, że Turcja w dalszym ciągu stosuje bezprawną blokadę Armenii; mając na uwadze, że blokada ta stanowi zagrożenie dla stabilności w tym regionie, hamuje dobrosąsiedzki rozwój regionalny oraz narusza priorytety zawarte w zmienionym Partnerstwie dla członkostwa, a także wymogi ram negocjacyjnych,
Demokracja i rządy prawa
1. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że aktywny etap negocjacji akcesyjnych między Turcją a Unią Europejską rozpoczął się otwarciem i tymczasowym zamknięciem rozdziału „Nauka i badania naukowe”; wyraża jednak ubolewanie z powodu zwolnienia procesu reform w ciągu ubiegłego roku, które przejawia się w utrzymujących się niedociągnięciach i niewystarczających postępach, w szczególności w dziedzinach takich jak wolność słowa, prawa religijne i prawa mniejszości, relacje między służbami cywilnymi i wojskowymi, stosowanie prawa w praktyce, prawa kobiet, prawa związków zawodowych, prawa kulturalne oraz szybkie i prawidłowe wykonywanie orzeczeń sądów przez służby państwowe; wzywa Turcję do przyśpieszenia procesu reform;
2. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę rządu dotyczącą wznowienia procesu zmian ustawodawczych poprzez przedłożenie tureckiemu parlamentowi dziewiątego pakietu reform ustawodawczych, obejmującego m.in. ustawę o rzeczniku praw obywatelskich, ustawę o trybunale obrachunkowym, umożliwiającą kontrolowanie wydatków na cele wojskowe, ustawę o fundacjach oraz środki służące wzmocnieniu władzy sądowniczej, takie jak ustawę o postępowaniu administracyjnym, środki mające na celu zwalczanie korupcji, środki służące ułatwieniu działania szkół mniejszościowych oraz środki służące zwiększeniu przejrzystości w finansowaniu partii politycznych;
3. podkreśla, że w ustroju demokratycznym projekty legislacyjne poruszające zagadnienia podstawowych praw i wolności powinny być poddawane otwartej i przejrzystej debacie, w którą, na wszystkich jej etapach, należy zaangażować społeczeństwo obywatelskie;
4. oczekuje, że aby dziewiąty pakiet mógł rzeczywiście stanowić nowy bodziec dla procesu reform, turecki parlament po wprowadzeniu zmian przyjmie wspomniany pakiet reform ustawodawczych, w szczególności mając na uwadze, że:
- funkcjonowanie i niezależność władz sądowniczych zostanie wzmocniona odpowiednimi środkami zawartymi w ustawie o osiedlaniu się, ustawie o postępowaniu administracyjnym i ustawie o sądowym postępowaniu administracyjnym;
- ustawa o fundacjach usunie wszystkie istniejące ograniczenia nakładane na mniejszości religijne w zakresie osobowości prawnej, kształcenia duchownych, pozwoleń na pracę, zarządzania szkołami i zarządzania wewnętrznego, będzie zawierać odpowiednie przepisy dotyczące skonfiskowanego mienia, ustanowienia procedur umożliwiających uzyskanie odszkodowania od państwa w przypadku niewykonania orzeczenia sądowego oraz umożliwi pełną swobodę zrzeszania się, wspierając tym samym zasadę pluralistycznego, niezależnego i świadomego swej wartości społeczeństwa obywatelskiego;
- ustawa o finansowaniu partii politycznych spowoduje rzeczywiste zwiększenie przejrzystości i położy kres korupcji;
- zniesione zostaną wszelkie istniejące kompetencje sądów wojskowych w procesach cywilów;
- międzynarodowe porozumienia, takie jak Konwencja ramowa Rady Europy o ochronie praw mniejszości narodowych, Europejska karta języków regionalnych i mniejszościowych, Statut rzymski Międzynarodowego Trybunału Karnego oraz Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza z dnia 10 grudnia 1982 r. zostaną podpisane i ratyfikowane;
- procesowi legislacyjnemu w ogólności, a szczególnie realizacji dziewiątego pakietu reform, najlepiej służy stałe i strukturalne zaangażowanie organizacji pozarządowych;
5. przyjmuje do wiadomości, że w dniu 30 czerwca 2006 r. została przyjęta nowa ustawa antyterrorystyczna; wzywa władze tureckie do zagwarantowania, by jej stosowanie nie prowadziło do dalszych ograniczeń korzystania z podstawowych praw i wolności oraz zapewniło właściwą równowagę między potrzebami w dziedzinie bezpieczeństwa a gwarancjami w zakresie praw człowieka; podkreśla w szczególności znaczenie ścisłej i ograniczonej definicji aktów terrorystycznych, zapewnienia pełnej swobody wypowiedzi i wolności mediów, w tym prawa występowania w obronie wszelkich spraw za pomocą demokratycznych środków, proporcjonalnych wyroków za popełnione akty terroryzmu, pełnych praw do obrony zgodnie z europejskimi standardami, pełnej odpowiedzialności za przestępstwa popełnione przez służby bezpieczeństwa i funkcjonariuszy służb wywiadowczych oraz zachowania niezwykłej ostrożności przy udzielaniu zezwoleń na użycie broni palnej funkcjonariuszom ochrony porządku publicznego ;
6. zauważa, że o ile nadal zachodzi potrzeba klasyfikowania niektórych organizacji mających związek z przestępczością terrorystyczną jako organizacji terrorystycznych, co pociąga za sobą negatywne skutki prawne, procedura takiej klasyfikacji powinna być przejrzysta i obiektywna, a dane organizacje powinny mieć prawo odwołania się do niezależnego organu sądowego;
7. uznaje wagę ustawy w sprawie odszkodowań dla ofiar terroryzmu, której zakresem objęte są zarówno ofiary aktów terroryzmu, jak i osoby poszkodowane w wyniku operacji antyterrorystycznych służb państwowych; wyraża ubolewanie nad tym, że ustawa nie w pełni odpowiada oczekiwaniom, ponieważ komisje wyceny szkód przewidziane w ustawie nie dysponują środkami wystarczającymi do prawidłowego wypełniania powierzonych im zadań;
8. wzywa Turcję do zagwarantowania równego traktowania wobec prawa wszystkich obywateli tureckich przez cały czas trwania postępowania sądowego, obejmującego dochodzenie, przesłuchanie, wyrok i pozbawienie wolności, bez odstępstw dla urzędników publicznych, funkcjonariuszy wojskowych czy funkcjonariuszy sił bezpieczeństwa; podkreśla, że aby przeciwdziałać bezkarności i budować społeczne zaufanie do wymiaru sprawiedliwości, należy zagwarantować, by zasady, na jakich funkcjonariusze oskarżani o przestępstwa podlegają zatrzymaniu i aresztowaniu, były takie same jak w przypadku innych podejrzanych;
9. wzywa Turcję do bezzwłocznego uchylenia lub zmiany tych przepisów kodeksu karnego (takich jak art. 216, 277, 285, 288, 301, 305 i 318), które dopuszczają arbitralną interpretację przepisów przez sędziów i prokuratorów, co prowadzi do wydawania wyroków niezgodnych z wolnością słowa i wolnością prasy, a tym samym zagraża przestrzeganiu praw i wolności człowieka oraz negatywnie wpływa na postępy demokracji;
10. uznaje postępy w zakresie ustawodawstwa wynikające ze starań podejmowanych przez rząd turecki od 2002 r. w odniesieniu do polityki zerowej tolerancji wobec tortur, stanowiące wypełnienie zaleceń Parlamentu Europejskiego; podkreśla, że potrzebne są bardziej skuteczne środki wykonawcze, czego dowodzi ponowny wzrost liczby zgłaszanych przypadków tortur i niewłaściwego traktowania, którego dopuszczają się funkcjonariusze organów porządku publicznego, zwłaszcza w południowo-wschodniej części kraju, a także bezkarność tych funkcjonariuszy; zachęca Turcję do ratyfikacji protokołu dodatkowego do konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur; wyraża zaniepokojenie jakością egzekwowania prawa w tym obszarze, które nie spełnia norm UE;
11. podkreśla, że ratyfikowanie przez Turcję Statutu rzymskiego Międzynarodowego Trybunału Karnego ma duże znaczenie w zwalczaniu wszelkich przypadków bezkarności i wzmacnianiu międzynarodowej ochrony praw człowieka;
12. uznaje poprawę jakości ustawodawstwa wynikającą ze starań podejmowanych przez rząd turecki od 2002 r. na rzecz walki z korupcją; wzywa władze tureckie do energicznego zwalczania korupcji w praktyce; przypomina o zaleceniach Grupy Państw przeciwko Korupcji wydanych w marcu 2006 r. i zachęca Turcję do ich wprowadzenia i stosowania;
13. wyraża ubolewanie w związku z faktem, że w Turcji nie ustanowiono dotychczas żadnego systemu monitorowania ośrodków zatrzymań przez niezależne instytucje ochrony praw człowieka;
14. uznaje, że po wejściu w życie nowego kodeksu karnego poczyniono pewne postępy w zakresie praw kobiet; podkreśla jednak, że nieprzestrzeganie praw kobiet w Turcji wciąż budzi poważne obawy i zaznacza, że należy podejmować dalsze starania mające na celu wyeliminowanie praktyk dyskryminujących i przemocy wobec kobiet oraz zapewnić większą liczbę ośrodków dla kobiet znajdujących się w trudnej sytuacji, we współpracy z organizacjami kobiecymi społeczeństwa obywatelskiego oraz przy wsparciu wystarczających środków finansowych; wzywa Turcję do zintensyfikowania działań umożliwiających kobietom pełnie dochodzenie swoich praw do korzystania z możliwości w zakresie edukacji oraz zatrudnienia; zauważa, że osiągnięto pewne postępy w walce z przestępstwami popełnionymi „w obronie honoru”, gdyż karę za to przestępstwo podniesiono do dożywocia, wyraża jednak zaniepokojenie szybkim wzrostem liczby rzekomych samobójstw kobiet w południowo-wschodniej Turcji; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje kampanie informacyjne prowadzone przez organizacje pozarządowe i prasę w Turcji;
15. wzywa władze tureckie do nawiązania z Parlamentem Europejskim stałego dialogu na temat praw kobiet w Turcji; w związku z tym zwraca uwagę na drugą rezolucję w sprawie roli kobiet w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym Turcji, nad którą debatę w Parlamencie Europejskim przewidziano na rok 2006;
16. zwraca uwagę na fakt, że kobiety stanowią 50% wszystkich absolwentów uczelni wyższych oraz 40% specjalistów, w tym prawników i lekarzy,
17. wyraża głębokie zaniepokojenie sprawą Şemdinli - zbombardowania księgarni, rzekomo przez tureckie siły bezpieczeństwa i zwolnienia prokuratora Ferhata Sarikayi - która to sprawa była przedmiotem śledztwa prowadzonego przez parlament turecki; podkreśla, że jest poważnie zaniepokojony utrzymującą się, a nawet rosnącą rolą wojska w społeczeństwie tureckim; podkreśla, że obiektywne i bezstronne śledztwa stanowią warunek konieczny do przywrócenia zaufania społecznego i zagwarantowania wiarygodności władzy sądowniczej; domaga się w związku z tym opublikowania sprawozdania ze śledztwa prowadzonego przez Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji;
18. utrzymuje, że umieszczenie w konstytucji tureckiej wyraźnego zapisu dotyczącego rozdzielenia politycznej i instytucjonalnej roli organów cywilnych i wojskowych stanowi warunek, którego realizacja jest niezbędna do podjęcia poważnych rozmów na temat przystąpienia Turcji do UE;
19. ponawia wezwanie do przeprowadzenia reformy systemu wyborczego przez obniżenie pułapu dziesięciu procent oraz zapewnienie szerszej reprezentacji sił politycznych i mniejszości w Wielkim Zgromadzeniu Narodowym; z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście toczącą się aktualnie dyskusję na temat reformy systemu wyborczego;
20. przypomina, że uważa sporządzenie projektu nowej konstytucji za dalsze i prawdopodobnie konieczne odzwierciedlenie fundamentalnej natury zmian wymaganych do członkostwa w UE i stwierdza, że nowoczesna konstytucja może stanowić podstawę modernizacji państwa tureckiego;
21. zdecydowanie potępia zabójstwo sędziego tureckiego sądu najwyższego; wyraża zaniepokojenie niskim poziomem bezpieczeństwa zapewnianym sędziom przez policję pomimo otrzymywania przez nich wyraźnych i publicznie formułowanych gróźb; wzywa rząd Turcji do podjęcia działań w celu naprawienia tej sytuacji;
22. potępia niedawne ataki bombowe w różnych miastach Turcji; składa kondolencje ofiarom tych i wcześniejszych ataków;
23. wzywa rząd turecki do stosowania unijnych norm ochrony środowiska naturalnego przy realizacji przedsięwzięć mogących przyczynić się do powstania szkód środowiska naturalnego, takich jak projektowana kopalnia złota w Pergamoncie oraz inne podobne projekty wydobywcze, jak również budowana obecnie zapora wodna Yortanli i inne projekty w tej dziedzinie, których budowę zaplanowano w dolinie Manuzr i Yusufeli w prowincji Rize, które mogą doprowadzić do zniszczenia terenów o historycznym znaczeniu, takich jak Hasankeyf i Allionoi;
Prawa człowieka i ochrona mniejszości
24. wyraża ubolewanie z powodu faktu, że w ostatnich latach odnotowano jedynie nieznaczne postępy w dziedzinie podstawowych praw i wolności; potępia przypadki naruszania praw i wolności człowieka oraz ograniczenia w korzystaniu z nich;
25. przypomina o potrzebie przestrzegania przez Turcję europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w tym pełnego i terminowego wykonywania wszelkich wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;
26. jest zaniepokojony liczbą osób pochodzących z Turcji, które wystąpiły o azyl w krajach uprzemysłowionych w 2005 r.; uznaje to za wyraz niewystarczających wysiłków ze strony Turcji w zakresie kontroli jej granic państwowych lub w dziedzinie sprawiedliwości, tolerancji i ochrony praw człowieka w tym kraju; równocześnie uznaje postępy poczynione w latach 2001-2005, kiedy to liczba osób pochodzących z Turcji i ubiegających się o azyl zmniejszyła się o 65% i wyniosła w 2005 r. nieco ponad 10 000;
27. przypomina Turcji o swoim zaleceniu reformy obecnych służb odpowiedzialnych za kontrolę przestrzegania praw człowieka poprzez powierzenie wykonywanych przez nie zadań niezależnym organom kontrolnym, którym należy zapewnić środki pozwalające na prowadzenie efektywnej działalności we wszystkich regionach Turcji oraz przyznać uprawnienia do wizytowania o każdym czasie wszystkich policyjnych izb zatrzymań, przy jednoczesnym zapewnieniu ścisłej współpracy z niezależnymi pozarządowymi organizacjami ochrony praw człowieka w Turcji; podkreśla potrzebę pilnego wzmocnienia i zwiększenia potencjału instytucji wspierających i przestrzegających poszanowania praw człowieka; z zadowoleniem przyjmuje współpracę Turcji ze specjalnym sprawozdawcą ds. tortur przy Komisji Praw Człowieka ONZ (UNHRC) oraz wzywa Turcję do dalszego otwartego podejścia do wszystkich procedur specjalnych UNHRC;
28. wyraża ubolewanie z powodu braku postępów w dziedzinie wolności religijnej od czasu ostatniego sprawozdania Parlamentu; podkreśla, że swoboda praktykowania przez obywateli dowolnej religii oraz przynależności do wybranego wyznania musi wiązać się z przyznaniem im podobnych prawnych i administracyjnych możliwości praktykowania wyznawanej religii, organizowania wspólnot religijnych, posiadania przez nie majątku i zarządzania nim oraz kształcenia duchownych;
29. szanuje odczucia panujące w państwie, w którym znaczącą większość stanowią sunniccy muzułmanie, przypomina jednakże Turcji o obowiązku ochrony bogatego dziedzictwa kulturalnego i historycznego pozostałego po wielokulturowym, wieloetnicznym i wielowyznaniowym Imperium Otomańskim;
30. zdecydowanie potępia zabójstwo włoskiego duchownego i misjonarza, o. Andrei Santoro;
31. ponawia wyrażane już we wcześniej przyjętych rezolucjach wezwanie do władz tureckich, by wypełniały swoje zobowiązania w zakresie wolności religijnej oraz podjęły konkretne działania na rzecz likwidacji barier napotykanych przez mniejszości religijne, związanych w szczególności z ich statusem prawnym, kształceniem duchownych oraz prawami własności (przykładowo patriarchat ekumeniczny został niedawno wywłaszczony z 30 nieruchomości); wzywa do niezwłocznego zaprzestania przez tureckie władze procederu zaboru i sprzedaży majątku wspólnot religijnych; wzywa do niezwłocznego ponownego otwarcia prawosławnego seminarium w Halki oraz przywrócenia możliwości publicznego używania kościelnego tytułu patriarchy ekumenicznego; wzywa do uznania i ochrony alewitów, włącznie z uznaniem domów Cem za świątynie, wzywa do uznania i ochrony jezydów oraz tworzenia jezydzkich miejsc modlitwy i do dowolnego wyboru edukacji religijnej, nieograniczonego tylko do religii sunnickiej, a także do stworzenia alternatywnego przedmiotu dla osób, które nie chcą brać udziału w lekcjach religii, w ramach którego omawiane będą wartości, normy i kwestie etyczne; wzywa do ochrony podstawowych praw wszystkich mniejszości i wspólnot chrześcijańskich w Turcji (np. Greków ze Stambułu, Imvros i Tenedos);
32. wzywa władze tureckie do pełnego przestrzegania i realizacji wszystkich decyzji wydawanych przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości oraz do stosowania się do jego orzecznictwa;
33. nalega na wypełnienie przez Turcję obowiązku zagwarantowania pełnej ochrony podstawowych praw wszystkich wspólnot religijnych; domaga się, by w zmienionym projekcie ustawy o fundacjach uwzględniono zalecenia Parlamentu Europejskiego i Komisji oraz by odpowiadała ona europejskim standardom, spełniając równocześnie oczekiwania wielowyznaniowego społeczeństwa tureckiego;
34. zwraca uwagę na fakt, że w społeczeństwie tureckim toczy się ważna dyskusja na temat noszenia chust, wskazuje na brak europejskich przepisów w tej kwestii, wyraża jednak nadzieję, że w Turcji osiągnięty zostanie kompromis w sprawie noszenia chust przez studentki na uczelniach wyższych;
35. ponawia wezwanie skierowane do władz tureckich, aby stosowały one normy MOP w odniesieniu do praw związków zawodowych, aby powstrzymywały się od ingerencji politycznej w ich działalność, uwzględniały je w procesie formułowania strategii politycznych oraz zwracały szczególną uwagę na dostęp kobiet do rynku pracy, wzywa również do wprowadzenia dodatkowych przepisów prawnych zakazujących pracy dzieci;
36. z zadowoleniem przyjmuje rozpoczęcie nadawania programów telewizyjnych i radiowych w języku kurdyjskim - co może zostać uznane za istotny krok, o ile towarzyszyć mu będzie dalsze zniesienie limitów czasowych i innych ograniczeń - w tym specjalistycznych programów opracowywanych przez wspólnoty kurdyjskie lub dla tych wspólnot, umożliwiające Kurdom swobodne korzystanie z przysługujących im praw kulturalnych i oświatowych;
37. przypomina, że Europejski Trybunał Praw Człowieka zalecił Turcji opracowanie nowych ram prawnych w odniesieniu do osób odmawiających pełnienia obowiązkowej służby wojskowej ze względu na przekonania etyczne i religijne oraz przypomina, że prawo do takiej odmowy zostało uznane w europejskiej karcie praw podstawowych; dlatego z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę ministerstwa sprawiedliwości w zakresie ustanowienia prawa do odmowy pełnienia służby wojskowej ze względu na przekonania oraz zaproponowania wprowadzenia w Turcji służby zastępczej; wyraża zaniepokojenie orzeczeniem tureckiego sądu wojskowego, który niedawno skazał osobę odmawiającą służby wojskowej z tego samego względu na karę więzienia oraz otwartą odmową tego sądu podporządkowania się właściwemu orzeczeniu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka; potępia trwające prześladowania dziennikarzy i pisarzy, który poparli prawo do odmowy służby wojskowej ze względu na przekonania;
38. wyraża zdecydowane poparcie dla działalności demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego w Turcji, a przede wszystkim dla Tureckiego Komitetu Praw Człowieka oraz Tureckiej Fundacji Praw Człowieka; uznaje, że tego rodzaju organizacje demokratyczne wnoszą nieoceniony wkład, zwłaszcza w monitorowanie sytuacji w dziedzinie praw człowieka;
39. wzywa Komisję do kompleksowego i zdecydowanego wspierania działalności wyżej wymienionych demokratycznych organizacji reprezentujących tureckie społeczeństwo obywatelskie, w szczególności w wymiarze finansowym;
40. zdecydowanie potępia, jako poważnie godzący w zasady europejskie, ksenofobiczny i rasistowski „komitet Talaata Paszy”, kierowany przez organizacje o charakterze skrajnie prawicowym, jak również manifestacje rewizjonistyczne zorganizowane przez te same organizacje w Lyonie i Berlinie; wzywa Turcję do rozwiązania tego komitetu i zakończenia jego działalności;
Południowy-wschód
41. zdecydowanie potępia powrót do stosowania terrorystycznej przemocy przez Partię Pracujących Kurdystanu (PPK); podkreśla, że nic nie może usprawiedliwiać stosowania przemocy wobec obywateli tureckich w różnych regionach kraju przez którąkolwiek ze stron biorących udział w konflikcie; wyraża solidarność z Turcją w walce z terroryzmem;
42. zwraca uwagę na fakt, że przeciwko bardzo wielu przedstawicielom społeczeństwa obywatelskiego - wśród których znajduje się Mehdi Zana, mąż Leyli Zany, laureatki nagrody im. A. Sacharowa przyznawanej przez Parlament Europejski - toczą się obecnie postępowania sądowe i są oni nieustannie zastraszani; wzywa władze tureckie do zniesienia ograniczeń, którym nadal podlegają wspomniani przedstawiciele tureckiego demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego;
43. wyraża głębokie zaniepokojenie napięciami, jakie powyższe zjawiska wywołują w regionie południowo-wschodnim, stanowiącymi poważne zagrożenie dla pokoju i stabilizacji w tym regionie; podkreśla, że dla zapewnienia trwałych i wiarygodnych reform istotne jest dokonanie dalszych postępów w łagodzeniu napięć we wschodniej i południowo-wschodniej Turcji; wzywa wszystkie strony konfliktu do powstrzymania się od stosowania przemocy lub odpowiadania przemocą na przemoc; uważa, że istotne znaczenie ma zapobieżenie stosowaniu zbyt szerokiej wykładni pojęcia terroryzmu, prowadzącej do włączenia przestępstw o charakterze nieterrorystycznym w zakres tureckiej ustawy o zwalczaniu terroru , w której terroryzm zdefiniowano w sposób bardzo ogólny i szeroki w oparciu o przesłankę zamiaru lub celu, nie zaś konkretne czyny przestępcze, co stwarza zagrożenie dla podstawowych wolności;
44 wzywa władze tureckie do stosowania europejskich standardów w zakresie aresztowania i zatrzymania osób podejrzanych; wzywa władze tureckie do zapewnienia niezależnym patologom pełnych możliwości zbadania przypadków zgonów w areszcie lub w wyniku rzekomej przemocy ze strony służb bezpieczeństwa; wyraża zaniepokojenie przemocą stosowaną wobec dzieci, która przyniosła ofiary podczas zamieszek w Diyarbakir w marcu bieżącego roku; zwraca uwagę, że nowa ustawa o ochronie dzieci przyjęta w lipcu 2005 r. nie w pełni odpowiada międzynarodowym standardom w zakresie przepisów dotyczących przestępczości nieletnich,
45. wzywa turecki rząd do podejmowania starań w celu znalezienia demokratycznego rozwiązania problemu kurdyjskiego, zgodnie z pozytywną zapowiedzią złożoną w ubiegłym roku przez premiera Erdogana; uważa, że podstawowe znaczenie ma znalezienie właściwej równowagi między koniecznością kontrolowania stanu bezpieczeństwa i unikania konfliktów na linii cywilno-wojskowej, a skutecznym wspieraniem dialogu politycznego oraz rozwoju społeczno-gospodarczego regionu południowo-wschodniego poprzez realizację kompleksowej strategii wspartej odpowiednimi środkami; wzywa rząd turecki do inwestowania w rozwój społeczno-gospodarczy regionu południowo-wschodniego, by zniwelować rozbieżności między średnią krajową a wskaźnikami regionów wschodniego i południowo-wschodniego między innymi w zakresie bezrobocia, dostępu do edukacji, warunków mieszkaniowych i opieki zdrowotnej oraz do przystąpienia do konstruktywnego dialogu z pokojowo nastawionymi partnerami; wzywa wybranych przedstawicieli społeczności kurdyjskiej do pozytywnej odpowiedzi na taką inicjatywę dialogu z rządem tureckim, przy zdecydowanym poparciu zasady powstrzymania się od przemocy; w tym kontekście przypomina o znaczeniu umożliwienia przedstawicielom Kurdów większego udziału w demokratycznych procesach poprzez przyjęcie odpowiednich środków, takich jak obniżenie progu wyborczego; podkreśla, że istnieje potrzeba ustanowienia skutecznej zdecentralizowanej administracji;
46. wyraża przekonanie, że Turcja nie jest w stanie samodzielnie zgromadzić środków finansowych niezbędnych do takich inwestycji i programów rozwojowych na rzecz regionu południowo-wschodniego, dlatego należy je pozyskać na szczeblu międzynarodowym; wzywa rząd turecki i Komisję Europejską do zbadania, w jakim stopniu możliwe jest w tym kontekście skorzystanie z unijnej pomocy przedakcesyjnej;
47. z zadowoleniem przyjmuje ustawę o osobach przesiedlonych w granicach państwa, która, pod warunkiem jej skutecznego egzekwowania, może w istotny sposób pomóc w wynagrodzeniu poniesionych strat; zwraca jednakże uwagę, że dalsze funkcjonowanie strażników wiejskich oraz odradzająca się przemoc utrudniają skorzystanie z prawa do powrotu; wzywa władze tureckie do rozbrojenia strażników wiejskich oraz likwidacji tej formacji;
Sprawy regionalne i stosunki zewnętrzne
48. potwierdza swoje przekonanie, że nowoczesna, demokratyczna i świecka Turcja, dostosowując się stopniowo do polityk państw członkowskich UE może odegrać konstruktywną i stabilizującą rolę w szerzeniu zrozumienia między cywilizacjami oraz między Unią Europejską a państwami w regionie sąsiadującym z Turcja, w szczególności zaś z Bliskim Wschodem; w związku z powyższym wyraża zadowolenie z podjętej przez władze tureckie decyzji o udziale w oenzetowskich siłach pokojowych w Libanie;
49. ponawia żądanie, by Turcja uznała ludobójstwo popełnione na ludności ormiańskiej, podobnie jak uczynił to już w poprzednich rezolucjach Parlamentu Europejskiego przyjętych w dniach 15 grudnia 2004 r. i 28 września 2005 r.; uważa, że uznanie to stanowi wstępny warunek przystąpienia tego kraju do Unii;
50. zwraca uwagę na wniosek Turcji o utworzenie dwustronnego komitetu ekspertów w celu przezwyciężenia tragicznych doświadczeń z przeszłości, a także na stanowisko Armenii wobec tego wniosku; zachęca zarówno rząd Turcji, jak i rząd Armenii do kontynuowania procesu pojednania prowadzącego do przedstawienia obopólnie akceptowalnego wniosku; z zadowoleniem stwierdza, że ostatnie debaty w Turcji stanowią przynajmniej zalążek dyskusji w sprawie bolesnej historii stosunków z Armenią; podkreśla, że pomimo iż uznanie ludobójstwa popełnionego na ludności ormiańskiej formalnie nie stanowi jednego z kryteriów kopenhaskich, nieodzowne jest, by państwo będące na drodze do przystąpienia pogodziło się ze swoją przeszłością i uznało ją; w związku z tym wzywa władze tureckie do ułatwienia pracy badaczy, intelektualistów i pracowników akademickich badających kwestię ludobójstwa Ormian, zapewniając im dostęp do archiwów historycznych oraz dostarczając wszelkie właściwe dokumenty; nawołuje Turcję do podjęcia niezbędnych kroków, bez żadnych warunków wstępnych, w kierunku nawiązania dyplomatycznych i dobrosąsiedzkich stosunków z Armenią, do zniesienia blokady gospodarczej oraz do szybkiego otwarcia granicy państwa, zgodnie z rezolucjami przyjętymi przez Parlament w latach 1987 – 2005, wypełniając w ten sposób priorytety Partnerstwa dla Członkostwa oraz wymogi ram negocjacyjnych dotyczących „pokojowego rozstrzygania sporów granicznych”, stanowiących w obu przypadkach warunek przystąpienia do UE; podobne stanowisko należy zająć w odniesieniu do innych mniejszości (np. Greków z Pontos i Asyryjczyków);
51. wzywa Turcję, by zobowiązała się do utrzymywania dobrosąsiedzkich stosunków; w tym kontekście przypomina, że Turcja powinna powstrzymać się od wszelkich gróźb wobec sąsiednich krajów (takich jak deklaracja „casus belli” przeciwko Grecji dotycząca prawa tego państwa do określenia zasięgu własnych wód terytorialnych) oraz od operacji wojskowych prowadzących do wzrostu napięcia (np. nieustanne naruszanie przepisów ateńskiego rejonu informacji powietrznej oraz greckiej narodowej przestrzeni powietrznej), które zagrażają bezpieczeństwu żeglugi powietrznej, dobrosąsiedzkim stosunkom oraz mogą mieć ujemny wpływ na proces przystąpienia do UE; domaga się od Turcji podjęcia poważnych i wzmożonych wysiłków na rzecz rozwiązania wszelkich nierozstrzygniętych sporów z wszystkimi sąsiadami, zgodnie z kartą Narodów Zjednoczonych oraz innymi właściwymi konwencjami międzynarodowymi, jak zostało to określone w konkluzjach Rady Europejskiej w Helsinkach oraz w krótkoterminowych priorytetach wyznaczonych w Partnerstwie dla Członkostwa; w przypadku braku osiągnięcia porozumienia pozostałe spory graniczne (np. wytyczenie szelfu kontynentalnego Morza Egejskiego) powinny zostać przekazane do rozstrzygnięcia Międzynarodowemu Trybunałowi Sprawiedliwości w celu uzyskania ostatecznego i wiążącego rozstrzygnięcia.
52. wyraża rozczarowanie faktem, że, pomimo ciążących na niej zobowiązań umownych, Turcja nadal stosuje restrykcje w odniesieniu do statków pływających pod cypryjską banderą i statków przypływających z portów w Republice Cypryjskiej, odmawiając im wstępu do tureckich portów, a także wobec samolotów cypryjskich, odmawiając im prawa przelotu nad Turcją oraz pozwolenia na lądowanie na tureckich lotniskach; przypomina Turcji, że takie praktyki stanowią naruszenie Układu o stowarzyszeniu, związanej z tym unii celnej oraz protokołu dodatkowego, ponieważ restrykcje naruszają zasadę swobodnego przepływu dóbr; zamierza współpracować z władzami tureckimi, by umożliwić im całkowite wypełnienie zobowiązań w tym zakresie, unikając przy tym pogłębienia napięcia politycznego w tym kraju, co byłoby sprzeczne z celem osiągnięcia długoterminowego pojednania na Cyprze; wyraża żal, że Turcja podtrzymuje weto wobec udziału Republiki Cypryjskiej w międzynarodowych organizacjach i porozumieniach;
53. wzywa Turcję do możliwie najszybszego podjęcia konkretnych działań na rzecz normalizacji stosunków dwustronnych między Turcją i wszystkimi państwami członkowskimi UE, w tym z Republiką Cypryjską; przywołuje deklarację Rady z dnia 21 września 2005 r.;
54. zwraca uwagę na obecne trudności we współpracy między UE i NATO oraz wzywa Turcję do ponownego rozważenia swojego stanowiska w sprawie zaangażowania wszystkich państw członkowskich UE;
55. przypomina Turcji, że uznanie wszystkich państw członkowskich, w tym Republiki Cypryjskiej, stanowi konieczny element procesu przystąpienia do UE; wzywa Turcję do podjęcia konkretnych działań na rzecz możliwie najszybszej normalizacji stosunków dwustronnych z Republiką Cypryjską; nawołuje Turcję do pełnego wdrożenia postanowień Układu o stowarzyszeniu i jego protokołu dodatkowego, jak również priorytetów Partnerstwa dla Członkowstwa; wzywa władze tureckie do utrzymania konstruktywnej postawy w poszukiwaniu pełnej ugody w sprawie Cypru w ramach ONZ, możliwej do zaakceptowania zarówno przez greckich, jak i tureckich Cypryjczyków, umożliwiającej sprawiedliwe rozwiązanie oparte na zasadach, na których stworzono UE oraz na jej dorobku prawnym, a także, zgodnie z właściwymi rezolucjami ONZ, do wczesnego wycofania swoich sił, stosownie do konkretnego harmonogramu; przyjmuje z zadowoleniem wiadomość o spotkaniu Tassosa Papadopoulosa z Mehmetem Alim Talarem, które miało miejsce w dniu 3 lipca i doprowadziło do zawarcia porozumienia w dniu 8 lipca; zachęca do dalszych kontaktów w celu kontynuowania dialogu, który powinien zaowocować kompleksową ugodą;
56. wzywa obie strony do przyjęcia konstruktywnej postawy w poszukiwaniu pełnej ugody w sprawie Cypru, zawartej w ramach ONZ i oraz opartej na zasadach, które stały u podstaw przy tworzeniu UE;
57. wskazuje, że wycofanie tureckich żołnierzy ułatwiłoby wznowienie rzeczowych negocjacji a także, zgodnie z odnośnymi rezolucjami ONZ, wzywa rząd turecki do szybkiego wycofania tureckich oddziałów w oparciu o szczegółowy harmonogram;
58. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie instrumentu pomocy finansowej w celu wspierania gospodarczego rozwoju tureckiej społeczności na Cyprze w następstwie posiedzenia Rady ds. Ogólnych w dniu 27 lutego 2006 r.; wspiera Komisję w jej wysiłkach przy wdrażaniu tych środków; wzywa Radę do podjęcia nowych wysiłków w celu osiągnięcia bez zbędnych opóźnień porozumienia w kwestii rozporządzenia w sprawie ułatwienia handlu dotyczącego północnej części Republiki Cypryjskiej, w tym do dalszej analizy możliwości objęcia wspólną kontrolą portu w Famaguście, pod egidą UE i ONZ, zgodnie z jednomyślną decyzją Rady ds. Ogólnych z dnia 27 lutego 2006 r, uwzględniając wnioski końcowe Rady z dnia 26 kwietnia 2004 r., jak również wyniki konsultacji przeprowadzonych w ramach prezydencji luksemburskiej oraz na podstawie protokołu nr 10 do Aktu Przystąpienia Republiki Cypryjskiej; wzywa rządu Cypru i Turcji do podjęcia nowych inicjatyw na rzecz zacieśnienia więzi między obiema społecznościami, budując w ten sposób obopólne zaufanie;
59. z zadowoleniem przyjmuje pozytywne tendencje w tureckiej gospodarce odnotowującej wysoki poziom wzrostu (ok. 7,6% w 2005 r.) oraz znaczną i rosnącą liczbę bezpośrednich inwestycji zagranicznych; wyraża jednakże zaniepokojenie obecnym deficytem na rachunku obrotów bieżących, który stale wzrasta, oraz wysokim poziomem bezrobocia (ok. 10,9% w marcu 2006 r.); wzywa rząd turecki do podjęcia wysiłków na rzecz wykorzystania korzystnych tendencji do zapewnienia trwałego wzrostu i stabilizacji makroekonomicznej, przy równoczesnym dążeniu do zmniejszenia znacznych regionalnych dysproporcji w rozwoju społeczno-ekonomicznym, w zakresie poziomu dochodów, zdrowia, dostępu do edukacji, rynku pracy oraz innych warunków życia (dochód per capita w regionie Stambułu jest wyższy o 43% od średniej krajowej oraz czterokrotnie wyższy od dochodu per capita w regionie najbiedniejszym);
60. zwraca uwagę, że mimo ogólnego sukcesu unii celnej, Turcja w dalszym ciągu nie dopełniła wielu od dawna zaległych zobowiązań dotyczących w szczególności istniejących technicznych barier handlowych, np. zakazu przywozu mięsa wołowego, zbliżenia przepisów w dziedzinie pomocy państwa oraz poważnych luk w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej; wzywa Turcję do niezwłocznego poczynienia postępów w tej dziedzinie oraz przypomina jej o potrzebie wypełniania zobowiązań ciążących na niej zgodnie z porozumieniem o unii celnej;
Negocjacje
61. przypomina Turcji, że zgodnie z decyzją Rady w 2006 r. Komisja Europejska powinna zdać sprawozdanie z pełnego wdrożenia przez Turcję protokołu ankarskiego oraz że brak postępów w tym zakresie będzie miał poważne następstwa dla procesu negocjacji, a nawet może doprowadzić do wstrzymania go;
62. wyraża ubolewanie w związku z faktem, że Turcja w dalszym ciągu sprzeciwia się członkostwu Cypru w organizacjach i mechanizmach międzynarodowych, takich jak OECD, System Kontroli Technologii Rakietowych (MTCR), Organizacja Współpracy w Regionie Morza Czarnego (BSEC) oraz porozumienie z Wassenaar; wzywa Turcję do jak najszybszej zmiany polityki wobec Republiki Cypryjskiej;
63. podkreśla potrzebę intensyfikacji dialogu między UE i Turcją na temat bezpieczeństwa energetycznego, mając na uwadze, że w interesie obu stron leży dywersyfikacja źródeł zaopatrzenia w energię;
64. oczekuje, że zgodnie z wcześniejszymi rezolucjami Parlamentu i stanowiskiem przyjętym przez Radę i Komisję Europejską, krótkoterminowe priorytety ustanowione w Partnerstwie dla Członkostwa zostaną osiągnięte przed końcem 2007 r., a priorytety średnioterminowe przed końcem roku 2009; podkreśla, że pełne wdrożenie politycznych kryteriów w pierwszej fazie negocjacji należy potraktować priorytetowo i że osiągnięcie tych jasnych celów jest warunkiem kontynuacji procesu negocjacyjnego;
65. z zadowoleniem przyjmuje propozycję prezydencji UE, aby kryteria polityczne uwzględniano w całym procesie negocjacyjnym, poczynając od rozdziału dotyczącego edukacji i kultury; wyraża głęboki żal z powodu nieosiągnięcia konsensusu w sprawie tej propozycji, w wyniku czego kryteria polityczne będą uwzględniane jedynie podczas negocjacji poświęconych pewnym obszarom polityki; podkreśla, że w związku z tym jeszcze ważniejsze staje się poszanowanie uzgodnionych terminów osiągnięcia krótko- i średnioterminowych priorytetów Partnerstwa dla Członkostwa (odpowiednio przed końcem roku 2007 i 2009), aby zapewnić przeprowadzenie koniecznych reform politycznych i wiarygodność procesu przystąpienia do UE jako takiego;
66. podkreśla, że we własnym interesie Turcji i w celu zachowania pewności co do nieodwracalności procesu reform ważne jest, aby bodziec napędzający reformy pochodził z wnętrza kraju, od samych władz, zarówno cywilnych, jak i wojskowych, oraz od społeczeństwa obywatelskiego, a nie stanowił jedynie wyniku nacisków spoza Turcji;
67. uważa, że równie istotne jest wzmożenie przez rząd turecki wysiłków na rzecz wyjaśnienia społeczeństwu, że proces przystępowania Turcji do Unii wiąże się z koniecznością stałej realizacji wewnętrznych reform, których miarą powodzenia jest nie tyle realizacja niektórych pojedynczych działań, lecz osiągnięcie europejskich standardów w zakresie demokratyzacji i politycznej liberalizacji, co ma pozwolić na zmianę nie tylko określonych praktyk, lecz także schematów myślenia panujących w społeczeństwie i wśród przedstawicieli władzy;
68. zwraca uwagę na zamiar przystąpienia przez rząd turecki do budowy reaktorów jądrowych przeznaczonych do wytwarzania energii jądrowej na potrzeby cywilne; wzywa rząd turecki, by zobowiązał się do pełnego przestrzegania zasad i warunków ustanowionych przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej oraz do ścisłej współpracy z tą organizacją na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa reaktorów oraz ochrony środowiska naturalnego; w tym kontekście wzywa Komisję Europejską do ścisłego monitorowania wdrażania wspólnotowego dorobku prawnego podczas negocjacji w sprawie przystąpienia;
69. podkreśla, że otwarcie negocjacji stanowi pierwszy punkt długotrwałego procesu, który z samej swej natury jest procesem otwartym i nie prowadzi a priori i automatycznie do przystąpienia; podkreśla zarazem, że prowadzone negocjacje mają doprowadzić do członkostwa Turcji w UE oraz że realizacja tych ambicji będzie zależeć od wysiłków podejmowanych przez obie strony;
70. przypomina, że w przypadku zaistnienia poważnego i utrzymującego się naruszenia zasad demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz państwa prawnego i zasad prawa międzynarodowego, na zalecenie Komisji Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zalecić zawieszenie negocjacji;
71. uważa, że niezależnie od tego, czy negocjacje zakończą się sukcesem, czy też nie, stosunki między UE i Turcją muszą zapewnić pełne zakotwiczenie Turcji w strukturach europejskich;
72. przypomina, że zdolność UE do przyjęcia Turcji przy jednoczesnym zachowaniu dynamiki integracji europejskiej jest również istotną przesłanką leżącą w ogólnym interesie zarówno Unii, jak i Turcji; żałuje, że Komisja Europejska nie była w stanie przedstawić aktualizacji badania określającego skutki członkostwa w 2005 r.; zwraca się jej o dostarczenie wraz z aktualizacją badania określającego skutki członkostwa w roku 2006; uważa, że ustanowienie w odpowiednim czasie przez Unię Europejską instytucjonalnych i finansowych warunków przystąpienia Turcji ma znaczenie najwyższej wagi ; w związku z tym przypomina, że traktat nicejski nie stanowi możliwej do przyjęcia podstawy do podejmowania dalszych decyzji dotyczących przystępowania kolejnych nowych państw członkowskich i dlatego nalega na wprowadzenie w życie niezbędnych reform w ramach procedury konstytucyjnej; przypomina, że pełna ocena finansowych skutków przystąpienia Turcji jest możliwa dopiero w perspektywach finansowych na okres począwszy od 2014 r.; w związku z tym oczekuje na sprawozdanie w sprawie zdolności Unii do przyjmowania nowych członków, które Komisja Europejska ma przedstawić przed szczytem Rady Europejskiej, który odbędzie się w grudniu 2006 r.;
73. podkreśla, że w przeciwieństwie do poprzednich negocjacji, w przypadku Turcji konieczne będzie stałe i intensywne informowanie europejskiej opinii publicznej na temat samych negocjacji oraz postępów Turcji w tej dziedzinie;
*
* *
74. Zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji Europejskiej, Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy, przewodniczącemu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz rządowi i parlamentowi Turcji.
- [1] Teksty przyjęte, P6_TA(2005)0350.
- [2] Teksty przyjęte, P6_TA(2006)0096.
- [3] Dz. U C 226 E z 15.9.2005, str. 189.
- [4] OJ C 157 E, z 6.7.2006, str. 385.
- [5] Dz. U. L 22 z 26.1.2006, str. 34.
- [6] Dz. U. L 65 z 7.3.2006, str. 5.
OPINIA Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (11.7.2006)
dla Komisji Spraw Zagranicznych
w sprawie postępów Turcji na drodze do akcesji
(2006/2118(INI))
Sprawozdawca komisji opiniodawczej: Emine Bozkurt
WSKAZÓWKI
Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia zwraca się do Komisji Spraw Zagranicznych, właściwej dla tej sprawy, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących sugestii:
A. mając na uwadze, że chociaż w Turcji dzięki reformom prawnym w zakresie praw kobiet zdziałano wiele w dziedzinie wdrażania prawa wspólnotowego, stosowanie reform w praktyce nadal stanowi poważny problem,
B. mając na uwadze, że sprawozdanie Komisji o postępach wymienia następujące obszary budzące zaniepokojenie w odniesieniu do sytuacji kobiet: przemoc wobec kobiet, szczególnie przemoc w rodzinie i zbrodnie w imię honoru, zmuszanie do małżeństwa, wysoki poziom analfabetyzmu i brak właściwego dostępu do nauki, niski poziom uczestnictwa kobiet w parlamencie i lokalnych organach przedstawicielskich, a także niski poziom obecności na rynku pracy i panująca na nim dyskryminacja,
C. mając na uwadze, że w niektórych regionach Turcji noworodków nie rejestruje się natychmiast po urodzeniu oraz mając na uwadze, że poprzez praktykę późniejszej rejestracji wiek młodych kobiet może być dowolnie ustalany, a w odniesieniu do nieletnich dziewcząt pozwala to na stwierdzenie, że osiągnęły pełnoletniość, w ten sposób faktycznie legalizując przymusowe małżeństwa,
1. podkreśla, że poszanowanie praw człowieka, w tym praw kobiet, jest warunkiem sine qua non członkostwa w Unii Europejskiej oraz wzywa Komisję, aby uznała kwestię praw człowieka, w tym praw kobiet, za podstawowy punkt programu negocjacji z Turcją;
2. wyraża uznanie dla rządu i parlamentu Turcji za reformy prawne związane z sytuacją kobiet w zakresie konstytucji, kodeksu cywilnego, kodeksu karnego i kodeksu pracy; wyraża zaniepokojenie z powodu stosowania reform i wzywa rząd do zwrócenia większej uwagi na wdrażanie prawodawstwa;
3. wzywa rząd, aby kobietom, które padają ofiarą przemocy lub są narażone na przemoc, zapewnił opiekę zdrowotną, pomoc i ochronę prawną, większą liczbę lepszych schronisk oraz aby stworzył telefoniczne linie pomocy, gdzie można by zgłaszać przypadki przemocy i prosić o wsparcie;
4. ponownie domaga się od Komisji, aby przedstawiła pełne sprawozdanie dotyczące brutalności tureckiej policji podczas demonstracji z okazji międzynarodowego dnia kobiet w Istambule w dniu 6 marca 2005 r.;
5. wzywa władze tureckie, aby podjęły stały dialog z Parlamentem Europejskim na temat praw kobiet oraz roli kobiet w społecznym, gospodarczym i politycznym życiu Turcji;
6. wzywa rząd Turcji do usunięcia przeszkód, jakie kobiety nadal napotykają w dostępie do nauki oraz do zapewnienia im równoprawnego dostępu do niej;
7. wzywa Komisję, aby podczas negocjacji z Turcją w sprawie przystąpienia wywierała nacisk w celu podjęcia kroków zmierzających do zapewnienia natychmiastowej rejestracji noworodków, w ten sposób kładąc kres wszelkim nielegalnym praktykom, w szczególności praktyce zwracania się do tureckich sądów rodzinnych o uznanie dziewcząt za starsze, co umożliwia oficjalne stwierdzenie, że osiągnęły pełnoletniość i tym samym pozwala uniknąć odpowiedzialności karnej za zmuszanie dziewcząt do małżeństwa;
8. wzywa rząd Turcji do zagwarantowania, że małżeństwa będą prawnie rejestrowane na terytorium całego kraju;
9. wzywa rząd Turcji do wdrożenia ogólnej strategii na rzecz propagowania równości płci i ochrony praw kobiet we wszystkich dziedzinach polityki oraz we współpracy z partiami politycznymi, partnerami społecznymi, organizacjami pozarządowymi i mediami.
PROCEDURA
|
Tytuł |
Postępy Turcji na drodze do akcesji |
||||||
|
Numer procedury |
|||||||
|
Komisja przedmiotowo właściwa |
AFET |
||||||
|
Komisja wyznaczona do wydania opinii |
FEMM |
||||||
|
Ściślejsza współpraca - data ogłoszenia na posiedzeniu |
|
||||||
|
Sprawozdawca komisji opiniodawczej |
Emine Bozkurt |
||||||
|
Poprzedni sprawozdawca komisji opiniodawczej |
|
||||||
|
Rozpatrzenie w komisji |
11.7.2006 |
|
|
|
|
||
|
Data przyjęcia |
11.7.2006 |
||||||
|
Wynik głosowania końcowego |
+: –: 0: |
27 0 0 |
|||||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Edit Bauer, Emine Bozkurt, Hiltrud Breyer, Maria Carlshamre, Edite Estrela, Ilda Figueiredo, Věra Flasarová, Lissy Gröner, Zita Gurmai, Lívia Járóka, Rodi Kratsa-Tsagaropoulou, Urszula Krupa, Astrid Lulling, Siiri Oviir, Doris Pack, Marie-Line Reynaud, Teresa Riera Madurell, Raül Romeva i Rueda, Amalia Sartori, Eva-Britt Svensson, Britta Thomsen, Anna Záborská |
||||||
|
Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego |
Iratxe García Pérez, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Anna Hedh, Mary Honeyball, Christa Klaß, Karin Resetarits |
||||||
|
Zastępcy (art. 178 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego |
|
||||||
|
Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku) |
... |
||||||
PROCEDURA
|
Tytuł |
Postępy Turcji na drodze do członkostwa w UE |
|||||||||||
|
Numer procedury |
||||||||||||
|
Komisja przedmiotowo właściwa |
AFET |
|||||||||||
|
Komisja(e) wyznaczona(e) do wydania opinii |
FEMM |
|
|
|
|
|||||||
|
Opinia niewydana |
DEVE |
INTA |
BUDG |
CONT |
ECON |
|||||||
|
|
EMPL |
ENVI |
ITRE |
IMCO |
TRAN |
|||||||
|
|
REGI |
AGRI |
PECH |
CULT |
JURI |
|||||||
|
|
LIBE |
AFCO |
PETI |
|
|
|||||||
|
Ściślejsza współpraca |
|
|
|
|
|
|||||||
|
Sprawozdawca(y) |
Camiel Eurlings |
|
||||||||||
|
Poprzedni sprawozdawca(y) |
|
|
||||||||||
|
Rozpatrzenie w komisji |
20.6.2006 |
4.9.2006 |
|
|
|
|||||||
|
Data przyjęcia |
4.9.2006 |
|||||||||||
|
Wynik głosowania końcowego |
za: przeciw: wstrzymujących się: |
54 6 7 |
||||||||||
|
Posłowie obecni podczas głosowania końcowego |
Vittorio Agnoletto, Panagiotis Beglitis, Bastiaan Belder, Elmar Brok, Marco Cappato, Philip Claeys, Paul Marie Coûteaux, Simon Coveney, Véronique De Keyser, Giorgos Dimitrakopoulos, Camiel Eurlings, Maciej Marian Giertych, Alfred Gomolka, Klaus Hänsch, Jana Hybášková, Anna Ibrisagic, Toomas Hendrik Ilves, Jelko Kacin, Georgios Karatzaferis, Ioannis Kasoulides, Bogdan Klich, Helmut Kuhne, Joost Lagendijk, Vytautas Landsbergis, Emilio Menéndez del Valle, Willy Meyer Pleite, Francisco José Millán Mon, Pasqualina Napoletano, Vural Öger, Cem Özdemir, Justas Vincas Paleckis, Mirosław Mariusz Piotrowski, Hubert Pirker, Bernd Posselt, Poul Nyrup Rasmussen, Raül Romeva i Rueda, Jacek Emil Saryusz-Wolski, György Schöpflin, Hannes Swoboda, Antonio Tajani, Charles Tannock, Inese Vaidere, Geoffrey Van Orden, Jan Marinus Wiersma, Luis Yañez-Barnuevo García, Josef Zieleniec |
|||||||||||
|
Zastępca(y) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Irena Belohorská, Carlos Carnero González, Alexandra Dobolyi, Árpád Duka-Zólyomi, Michael Gahler, Kinga Gál, Milan Horáček, Sajjad Karim, Tunne Kelam, Alexander Lambsdorff, Miguel Angel Martínez Martínez, Erik Meijer, Doris Pack, Mechtild Rothe, Csaba Sándor Tabajdi, Marcello Vernola |
|||||||||||
|
Zastępca(y) (art. 178 ust. 2) obecny(i) podczas głosowania końcowego |
Adamos Adamou, Emine Bozkurt, Andrew Duff, Marios Matsakis, Kyriacos Triantaphyllides |
|||||||||||
|
Data złożenia |
13.9.2006 |
|||||||||||
|
Uwagi (dane dostępne tylko w jednym języku) |
... |
|||||||||||